yyy Sancti Gregorii Moraliutn jy6
■ dum non fenticur , Illabitur, verba ad hominem A ignem judicium exercens, inpoteftatis fuæ majeftapcr
animal lubricum fecit. Cavernæ verb hujus
colubri, corda fuerunt iniquorum. Quæ quia ad
pravitatem*propriam traxic, quali in eorum habi-
tacione requievit. Sed obftetricante manu Domini,
tortuofus coluber de propriis cavernis expulfus
eft : quia dum nobis divina gratia medetur, is qui
Diabolus leo-
ni comparacus.
te canduerit? Unde vir fan&us advèntum illius narrât
prim urn, fed laflatur ad fecundum, dicens :
. Ecce, koec ex farte difta funt viarum ejus: dr cum xerf^
v ix parvamfiillam fermonum ejus audierimus., quis
foterit tonitruum magnitudinis illius intueri ?
A ... . - I 54. Quid hoc: loco viarum nômine, nili a£tiones Cap
nos tcnuerat, antiquus à 11061s hoftis ejicitur, ficut Domini appellat ? Unde 8c ppr Prophetam Domi- XXXli
incarnata V ericas dicit : N une prince f s hujus mtindi nus dicit: N on enimfuntvia me aficut• v i a vcfira.Aà- Tcrribiii,!
fjicietur foras. Unde jam nunc a làmStos omnes non ventum ergo Domini narrans, vias Dei ex parte re- jH'
tenendo polfidet, fed tentandp perfequitur. Nam tulerat: quia alia ejusa&io fuit, qua nos condidit, E ]
quia non in eis intrinfecùs régnât | contra, eos pu- alia qua redemit. Eaitaque quæ de Domini a&iöne
gnat extrinfecùs : 8c quia intus dominium perdi- narravit,extremijudiciicomparatione levigaris, ait:
dit, bellamolitur foris. Ille enim cum de carnalibus Ecce, hac ex farte diefafunt viarum ejus. Quod 8c
hominum cordibus expulit, qui propter homines parvam ftiliam fermonum ejus appellat : quia quid-
ad incarnationem venit : dumque corda infidelium ° quid al tum, quidquid terri bile in liàc virapofiti, de
tenuit, quafi manum ad latibula ferpentis mißt. ejus conlideratione cognofcimus, ex immenlitate
Unde re£tè per Prophetam dicitur : Deleftabiturin- cæleftium fecretorum, velut tenuis ad nos «nitta fu-
fiins ah ubere ^ fit fer foramine afpidis, & in caverna perni liquoris emanat : Et quis votent tonitruum mare
guli, c qui ablaElatusfuerat, manum fit am mittet. gnitudinis ejus intueri ? Ac li apertè dicat : Si hu-
• Non nocebunt, & non occident in univerfo monte fan- militatis ejus admiranda vix ferimus ; f lonorum at- £
tto meo. Quemnamque infantem ab ubere, vel eum que terribilem majeftatis ejus advèntum , qua virqui
abla&atus fuerit,d nilî Dominum appellatîQuid tute toleramus î Hune tonitruum adventus illius
verb foramine afpidis, & cavernis reguli, nifi corda etiam Pfalmifta infonat, dicens : Deusmanifefie ve- pfil.J
fignavit iniquorum ? Quia antiquus hoftis dum to.- niet, Deus hofier, & non filebit : ignis in çonfpetfu
ejus ardebit, dr in circuitu ejus tempe fias valida.
Hinc Sophoriias propheta denuntiat, dicens :Jux-
ta efi dies Domini magnus, juxta & velox nimis.
_ Voxdiei Domini amara, tribulabitur ibi for fis. Dies
tem. Manum ergo fuam Dominus in foramine re- ^ iw dies ilia, dies-tribulationis & angufiU, dies ca-
guli atque afpidis mißt, quando iniquorum corda ^ lamitatis & mifer'u, dies tenebrarum & caliginis,
divina poteftate tenuit : & comprehenfum exinde dies nebula & turbinis, dies tuba & clangor is. g Ter- g
afpidem, vel regulum, id eft captivum diabolum rorem ergo diftridi examinis ; quem Sophohias to-
traxit:üt in monte fanefco ejus,c quod eft Ecclefia, bam, beatusjob tonitruum appellat. Quem Joël
ele&is fidelibusnon noceret. quoque confiderans ait : Conturbentur omnes habi-fr11'1,
52.. Hinc namque in Canticis canticorum fponfo tatous terra, quia venit dies Domint : quia profe efi
veniente dicitur : Coronaberis de capite Amanayde I dies tenebrarum & caliginis, dies nubis & turbinis.
vertice Sanir & Hermon, de cubilibus leonum. Quid Magnus enim dies Domini, & terribilis valde, &
enim aliud leonurç nomine, quàm dæmonia défi- quis fuftinebiteum ? Sed quàm incomprehenfibilis
n«c «*—:*■ fie atque inconfiderabüis ilia magnitudo, qua in fecunda
oftenfione, venturusteft, bene utcumque per-
pendimus, fi primi adventus pondéra follicita con-
fideratione penfamus. Certè ut nos à morte redime-
ret, mori Dominus venit, & defectum noftræ cartum
fe in eorum confenfum contulit, quafi in foramine
proprio coluber tortuofiis, finus aftutiæ col-
ligendo glomeravit. Quem & afpidis nomine appellat
occulté fævientem-, 8c reguli apertè ferien
gnantur, quæ ira contra nos atrocilfimæ crudelitatis
infæviuntî Et quia peccatoresadfidem vocatifunt,
quorum quondam corda leonum cubilia fuerunt,
dum vicifle mortem Dominus eorum confeffione
creditur, quafi de leonum cubilibus coronatur. Remuneratio
quippe victoriæ corona eft. Totiesergo Dnis in fuo corpore poenafque toleravit. Qui priufei
coronam fideles offerunt, quoties hune vicifle
■ mortem ex refurreûione confitentur. Leo ergo de
cubilibus fuis pellitur: quia obftetricante manu Do
mini, t-ortuofutcoluber in cavernis quas tenuérat,
habitare prohibetur.Nam victus àfidelium cordibus
quam ad crucis patibulum perveniret, teneri, con-
fpili, illudi, & alapis cædi fe pertulit. Ecce ad quanta
propter nos venire probra confenfit : & tarnen
priufquam fe teneri permitteret, perfecutoresfuos
requifivit, dicens: Jpuem quaritis /’Oui illico refpon- 7^"'
-primus Chrif-
ri adventus in
humilitâtè ,
fccundus in
tcrrorc.
exiit^-qui fuper hæc anteafceptro perfidiæ regnavit. derunt : Jelùm Naéarenum. Quibus cùm repente
53- Ecce in paucis: brevibufque fententiis fanctus diceret, EgUß%m : vocem folummodo mitilfimæ
vir adventus Dominici ordinem retulit, pondera ex-
prelfit : quid ex ejus inca'rnatione fieri potuit, admi-
rando narravit. Sed qui mira fecit in humilitate ve-
niens, confiderari non poteft cum quanto terrore
venjeuruseft, in majeftatis fuarfortitudineapparens.
Ordo primi adventus illius penfari 8c confpici in-
tantum potuit, inquantum ad redimendos carnales
refponfionis edidit. 8c armatos perfecutores fuos
protin us in terram ftravit. Quid ergo fnfturus eft
cùm judicaturus venerit, quiuna voce hoftesfuos
perculit, etiam cùm judicandus venit ? Quod eft il-
lud judicium quod immortalis h exerit, qui in una 1
voce non potuit ferri moritprus ? Quis ejusiram to-
leiret, cujus 8c ipfa non potuit manfuecudo tolerari?
veniens, divinitacis, fu^ magnitudinem carnalibus ^ Confideret ergo vir fandtus 5 8c dicat: Cum vixpar-
oculis temperavit. Quis vero ejus celfitudinis ter- vamftillam fermonum ej us audierimus, quis f oterit
l'örem ferat, cum fecundi adventus potentia per tonitruum magnitudinis illius intueri?
• Ita mff. At editiJantlos homines.
h Pratell. Utic. & alii Norm, fuper foramen. . . . & in eavernam.
*Gcmer. qui alilactatus fuerit. . . . non nocebunt neque Occident. Ita
etiam Laud.
a In omnibus editis nifi Deum , invitis mlT.
■* Ita cum Laud. Norm. 8c penc omnibus in/T. vet. edit, ubi rccentioribus
editoribus magis placuit qui efi Eccl.
f Editi vet. & recent, horrendum. Infra foli recent, infinuaf pro w-
fonat;m habcnrmlT. Anglic. Norm. Laud. Bellovac. &c.
*■ Paulo aliter locus hie extat in antes vulg. Ilium autem rcfticutmus
ex mil. pene omnibus.
h Gemet. exerces.
L I B E R D E C IM U S - O C T A VU S.
Commet expofimnem Capitum 27. & zt- Libri Job ufque ad Verfum zt. dimidimm
Jècundùm multipliées fènjùs.
PL e r u m q u e in*facro cloquio fie nonnulla A JPuomodoCcit Deus. /v IIe tl£;,*,*:* • i r
H H H uïW Ê Ê BM H : telliget Deus Jacob. Vir ergo ifte fanftæ Écclefiæ
rypum geltans in ip(à afflittionis fuæ amaritudinc
conftitutus , contra utrofque refpondit. Nam quia
eilentiam vira habet, mors non h abet, ut Deum efle
rateretur, ait : yivit. Deus. Ut véro eum res hu-
r r — : -J v u u m w b manàs curare perhiberet, fubdidit: jS>*< obffulit
M g l B H i f f f f l H ü «î” “ 115 Pungimut ut judicium meum, & ad amarimdinem T X d u J a l
ad abqua akius mtelbgenda yigilemUs, SC obfcu- mam meam. Ifta ctenim quæ patitur non cafu fc
rmsprolata fentiamus ea etiâm quæ apertè diâa perpeti, fedDeo omnia difponente teilatut ■ nec
putavunus. Cum ergo beatus Job de fermone Do- tentatorj fuoamaritudinis fine poteftatem tribuit
mira & de magmtudlne tomtrui Ioqueretur, eif- fed auftori. t tuouic,
'' Ü l B ■ a4' Scil:^fddidtt quoque Job, ajfumens farabolam fuam, piftorum frneammp<elrU aep’ petat ; tamen fi ab au&ore n o - ,DamU b>noitfei D Ico
l l r n ___- - 1 . . Dcrmitîcntc.
fern“ te tionem hiftoricam prolata’videantur, Sedfæpe di-
|||Lmvef- da talia in eadem hiftorica narratione permixta
"Tjiumnos funt) per quæ fuperficies hiftoriæ cunda cafle-
I tur : quæ dum ni! hiftoricum refonant, aliud in’eis
inquirere ledorem cogunt. His enim didis quæ
aperta credimus, cùm interjeda aliqua obfouriùSs
Mj.rtrf.:
& ait.
z. Quo profedo verfu oftenditur, hujus fan-
dilfimi viri dida quàm myfticè fint prolata : dum
parabola, id eft: fimilitudo aflumta narratur ab eo,
r . î.
Kbpafa- qui nihil informs per comparationem, vel fimilitu-
Rmm nr dinem loquitur.Abfit enim,ne hoc loco parabolam
a iUud muficæ 3 organum fentiamus. Neque enim
fas eft credere, quod in afflidione poenarum mu-
ficis ureretur, cum per feripturam fuam veritas
dicat : cMufica in iuftu, importuna narratio efi. No-
b minata ergo parabola, ecce b textu ipfo loquend
tnyfr.
/ -— r~- “rr'"'-“ 1-’ « ‘“ eu u aD auccore no- — >
ftro poteftatem non accipit, ad tentationis articu- S S m c f .
lum nullatenus convalefoit. Unde 8c omnis volun- wtem habet.
tas diaboli injufta eft, & tamen permittente Deo
omnis^ poteftas jufta. Ex iè enim tentare quoflibet
injuftè appétit, fed eos qui tentandi fünt, prout
tentandi funt, non nifi tentari Deus juftè permittit.
Unde etiam ib libris Regüm de diabolo feriptuni v , r- , .
enj^uiaJpmiusDomim palus ' inuebat in Saul. S Ü Ü „■
Ubi Julie quæritur : fi Domini, cur malus : & fi -
malus j eut Domini dicatur ? Sed duobus verbis
--.“ •“ “ b- r “ » - - “. '-'•vs. .cam ipio loquen- ccoommpprteehu eennflaa eefltt && ppootteeffttaass ff jjuuffttaa min ddiiaabbool!oo ,&& vvoote
jam difcimus, ne juxta textum tantummodo ejus C bmtas injufta. Nam & ipfe dicitur fpiritus malus
Pcnfem,us- Ad eam' itaque fimilimdmem pet nequiflimam voIuntatem:& idenf fpiritus Doeunfta
traheuda funt qua figuratè Eeelefia deft- mini per acceptam juftiftimam poteftaLu Bene
f ^ t T p r o S m ? “ 1' fed f ' e^ rd” H er§° di2 tUr : B B > zbjbulit judicium
imDlicanmr NamVlaî^ °bfcur.oribus meum, & Omnijotens qui ad amaritudiuem adduxit
H i j Ë M g ^ am Plana> B fole^ locutione incho- ammam meam : quia etfi hoftis fævit I qui ferire ap
Cap. II
at, fed verba fua per myfticos fenfus gravida narratione
confummat. Itaque ait:
Vivit Deus, qui abfiulit judicium meum , &
Omnipotens qui ad amaritudinem adduxit animam
meam.
3. Quibus nimirum verbis beatus Job 8c fua
fllTof Sir A o U ^ - f — —____ _ m ■ o p ■ /*
Conn .1
Bahentiuin “ * umuciium pcrvicacia H entl:1 >con- ^ r> & perfecutionis amaritudine perturbatur. Duo-
f^ llamtlu.e roodis Ecclefia tentari ab adverfariis
mcnt.anc- *0dec “ uc videlicet perfecutionem aut verbis patia-
ia |tU aUt ^an<^a veto Ecclefia fummopere
■ habere clapientiam 8c patientiam ftudet. Sedexer-
cetur ejus lapientia cum tentatur verbis : exercet
ï « u v s u o in . Vlb , vJUl I t l l l C d U -
petit, creator tamen eft, quieumsadaliquidpræ- g
valere permittit. Sed quia fanftus vir ad aliquid in-
vocatâ Dei vita fe conftrmxit i >■ audiamus quid fefc
conftringendo fubjungit. Sequitur :
g £ i a d on e e f u f e r e f t h a l i tu s in m e , & f p i r i t u s r „ r ,
narrai- a. r r ■ D e i min «n“anr iobuuss mm ee ttss ,, nnoonn llooqquueennttuurr llaabb iiaa mmeeaa
! ca^1 ^ brn fau^ r^fifl c?mPora figmfi- j , iniquitatem, nec lingua mea leditabitur mendam
cac ’ m 4uit)us aperta infidelium pervicacia premi-
etttm.
y. Quod ptiùs iniquitatem, hoc poftmodum re- r rir
petens, mendacium dicit. Nam & omne menda- re c. ,v
cium iniquitas eft, & omnis iniquitas mendacium : cùm omne
quia profefto i ab æquitatc diferepat, quidquida",^?™?
veritate difeordat. Sed inter hoc quodait, loqui, & i="qnlLui.
.... 1 ~JT T *~.— “ — “ 1 R S : vxciec- poftmodum fubdit, meditari, maeua diftantia eft yiam » Bat H H M fed falfis^flemnnihiic 1 r /T^ ’ n°n S^a(^1ISJ r is quam loqui. Nam loqui plerumque præcipita- «•
_ 3 ' » « iaceffit“ r- autem no- tionis eft, meditari verb ftudiofæ pravitads. Et quis '
tur'nemn rtfi. h3CJ f e l adverfa Patlun- ‘gnoret in quanta diftantia culpa^iftinguitur :^ u- fc
efie a(V,„ nr A Cr? nt- NonnuIh,™'à D™m trum pnrcip.tatione aliquis, anftudiomeudatutl
M . J , l ! L ! ‘ Ä rCS .hu,mams mm'mc “ ra«- D e Sedvirfan£lus, utperf?aèadhæreatvericati, nec
■ J r n d e j lw I ,S n , aVI S a n i D,xt ‘ wf if ‘ tns ftudio fe pethibet , nee præcipitatione mentiri.
J > . f i us. Mi verb apudeumdicunt; Summopcre enim cavendum eft omne mendacium^
M B B imificum iu none ant olim «pbellatum.
Ä Ä Ä S S Ä ’“1 J * 11 Laud.fiptentiam & feientiam ftudet.
fortaffc apud Pfalimjiam. In editis legimt apud fe ; fed legenduro
apud eum ex mlT. Norm. Laud. Turon. Germ. Gorb. Germ. &c-
* 1. Laud, irruit.
f V indoc. jufta a Domino (Jr in diabolo voluntas injufta.
11. Laud, aliquodprtvalere. , <
h Norm, videamus.
1 Vindoc. ab iniquitate non diferepat.
k 1. Laud, utrumftiftinttione.