Sancti Gregorîi Moraîium
y ltæ B 8 Ü abfciditur, ad operarioncm prome- A nimirum Redemcoris gratia, Cfuem nulle '»ôn m-
rcndæ venia: ulceiïùwion reditur., reflè fubjun- tuetur'ut ebrrigat, tunc iion refpicicucàb inten.
tu abfcondat. In judicium quippe Dominus vcjèiiteM
C*APÙT
XIV.
Port mortem
non eft locus
promcrcndæ
gicur: ... >
Nec a rèvcYtetUr oCtilus ■ fneüs tît videàt bona.
19. Advidenda bona exrin&i oeulus non redit-':
cjuia ad etfhibenda Tc&a opéra , -exuta carnea-
nima nonrecurrit. Hinc éft, qubddiVesquem inform
flamma cruciabat, quia femetipfum repara-
re operando non pofl.ee agnoverat;: nain îiequa-
quam fib i, fed reliais -fratribns prodefle latage-
-bât, dicens : Rogo ■ te pâte? Abtaham-, ut initias eum
in domum patfis-met: habco enim quinque fratres-y
Sut teftetttr illis -, ne &-ipfi semant in locum hune
-totntentorum. I
niens , peccatorem>videt utreiiat; fed non vidée,
ue ad largiendam fahiris gratiam recogliofcac :
eulpas examinât -, '& vieam pereuntium ignorât»
Unde fanftus vir , cùm fe poft præfentcm vitam
rcfpe£hi hominis videri non polie fateretur, apte
moX-fubdidir:
Oculi tui in me, & nonfubfifiam. ibidem.
31. Ac fi apercé diceret: Diftri&us aà jüdicium q APu.
vcniensv&: ad fiilvaiidum non vides, 6c ad feri- X VI
endum vides : quia quëm i& præfefîci vita difi- r.h?$. ix.‘ •
W Ê Ê Ê Ê S Ê S Ê S Ê i moeftum animumfpes H 9 H Hi—
vel fâlfa 1-efovere. Sed ùcpoenam fuam reprobi p do, poltmodum per juftitiam excinguis. N une e - ’bosad
oravius fenciaftc, & fpem de venia amiccunt. Un- nirn peceator quifque Dcum non fnetuic & vivie, dum yitoû,
Sie flainmis -ukricibus tradieus, non-fîbi, üc dixi'
-mus, fed opiculari fracribus concupivic : quia num
quamfe ignium carere tor mentis, adjun£lo defpe-
Tacionis fupplicio agnovie. Hinc -Salomon aie
‘Ecclc.^.10. jguodeumque potefi -manus tuafaccre, inftanter 0-
, nec ratio -, nec fiientia , net:
■ perare: quia nec
fapientiacrunt a pud inferos •, quo tu properas. Ne-
■ quaquam ergo ad videnda bona -oculus -rever-
: tetur : quia retributionem fuam mens inveniens,
-ad operacionis -ufum nullatenus ’revocatur. Quia
; icritur fugie omne quod eernitur, & manfura func
qua: dcquuntur ; bene beacus Job-uno verfu utra-
blafphemac &: proEcic : quia fcilicèc mifericors
creacor, quern expedtando vulc-corrigere, afpi- impcndciidsu
ciendo non vulc -punire-, ficut feriptum eit : d-Dif ^on Vldit-
Jwtul'ans peccata hominum propter poenitentiam. Sed '
tunc peccacor cum relpicicur , non fubfldic : quia
cum diftri&us judex merica fubcilicer inquiric,
reus ad cormenta 'non fufficic.
31. Quamvis-hoc eciam juftorum voci congruic, jufti fe phi.
quorum mens femper follicica venturo examiiii |.u-{,s,'clunf.
'incendie. Omne enim quod agunC meeuune , dum catcàDcajï.
-caueè confîderance quiance quancum judicèm fta- d c^tu
bune. Intücncur pocenriam iliius magnicudinis ,
Vtrf.s.
* C A P U Ï
XV.
que com plexus eft, dicens: UKcmento quia & penfane quaneo 'ream conftridi -Tunc propria
<tus efi-vita mea.y nec reverteturoeulus mms utvi- ^ .FraWränr
de at bona. Curfum quippe .pra?feneium coneem-
platus aie : CAiemento quia ventus eft vita men.
üEternitacem verb fequeneium conftderans ad-
junxie : -Nec rev ertetur oculus mens ut vide at bona.
Ubi apte quoque univerll humani generis a re-
demtionis munere defticuti v-ocem^protinus fumie,
dicens:
Nec afpiciet me vijus hominis-.
30. Vifus quippe hominis, eft mifericordia Re-
• demtoris, quse infenfibilieatisnoftra: duriciam, cum
refpicie-, emollie. Unde, eefte quoque Evangelio,
dicieur : Refpexit Dominus Petrum , dr recordatus
infirmitaeis. Enumérant mala propriioperis, ^con-
era hæc exaggeranr bona coriditbris. Gonliderant
.prava^ quam diftriéte -judicee, bona opera quàm f
Eubriliter peiifee : & perituros fe abfque ambigui-
taee præfciunt:, ft remora picrate judicentür : quia
-hoc ipfum quoque quod .jufte videmur vivere ,
culpa eft, fi .vitam noftram-cum judicat, hanc a-
.pud fe divina mifericordia non excufat. Hinc e*-
nim in hoc eodem Hbro feriptum eft ■: o dftra non Job 2**
ftnnt munda in -confpeblu •ejus ■: qùia apud eum di**
ftriftè judicati, iph quoque maculas inquinatio--
■ nis habent , qui per munditiam fantticaris lurent.
Bene ergo dicieur : Oculi tui in me, dr non
GH— B H i Jefass W M M m . Ac £ apertii juffi voce diceretur : Si fubnunc
non rc- ___F v n r om i^ .-X - rn rn e animam neaua- Otili examinatione difcutior , perterendo judicio
format.
ftevit amare. Exutam verb carne animam nequa-
quam jam vifus-hominis afpicit : quia jpoft mortem
‘non libérât, quem ante mortem gratia ad veniam
non reformat. Hinc etenim Paulus dicit : Ecce nunc
tempus acceptabile , ecce nunc dies falutis. Hinc
•Pfalmifta ait : Jpnoniam in fteculum mifericordia
ejus. Quia nimirum quern nequaquam modo mifericordia
eripit, fola poft præfcns fæculum juf-
titia addicit/Hinc Salomon ait •: Jfuia lignum in
quocumque loco ceciderit, five ad <^Auftrurn, five ad
\_sfquiloncm, ibi erit : quia cum humani cafus tem-
-pore, five fanctus., five malignus fpiritus çgredien-
-tem animam clauftra carnis accepcrit, in æternum
mon aflurgö : quiaadpoenam vita non ïufîïcit, fi
liane immanitas juftæ retributionis premit. Bene
autem ejufdem humani generis &c culpa breviter,
&: poena fubroganir, cùm protinus dicitur:
Si eut confumttur nubes , & pertranfit : fie qui ferf. %
■ deficendit ad inferosnon aßendet.
33. Nubes quippe ad altiora fufpenditur jYcd ç Aput
denfata vento impellitur ut currat.; calore autem XVIÎ.
folis diflipatur ut evanefeat. Sic fie nimirum cor- vet.xi*
da funt hominum, quæ per acceptæ rationis in- ^EO- \ K
gemum ad aka S emicant; împulla autem mah- cftrcdiius*
gni ipiritus flatu, pravis defideriorum fuorum mo- v
recum fine «Ha permutatione retinebit : ut nec v tibus hue illucque pertrahuntur , fed. dißtiäo H
. 1 r- n • . . . f . ____ r rnfn p A t1 fim.omi exaltata ad fupplicium proruat, nec merfa æternis n R H i mite lirinf*..<r
-fiippliciis, ultra ad remedium ereptionis afeendat.
Vif igitur fanctus humani generis damna confide-
b rans, quod à præfenti fæcùlo fine Rcdeirttorisb
côgnitione fubtrahitur , atque in æternis ignibus
irreparabiliter fepelitur, & ejus vocem in fe fufei-
piens, dicat : Nec afpiciet me vifus hominis » quia
* Gciiiet. nec rtvertitur.
* Ica-noftri mis. At edici rccentiores, cogitations.
'c Ex quatuor mis. Anglic, omnibus Norm. Vindocin. reftituimus
negantem particulam » Cocc. & feq. fuppreflam, apud quos legitui
quem nunc inUtetttr, pro quem nunc non mtu'etur. #.
** Gcmct. Sc Corb. Germ, à prima manu dijfimulat pcccata.
lèfpe&u fuperni judicis, quafi folis calore lique-
fiunt, &c femel locis poenalibus tradita, adopera-
tionis ufum ultra non redeunt. Vir igitur fanctus
elationem, curfum, defeftumque humani generis
exprimens dicat: Sicut confumitur nubes, & pertranfiti
fee qui defeendit ad inferos, non afiendet.
Ac fi aperte loqueretur, dicens : In altum cur-
* Omiilam in vulgaris voculam qui, rcvocavimus maxime ex mis.
Norm. ' .
f Hie fupplcvimus cx mis. & aliis cd. multa qux in ed. Guilanv.
defunt.
* Coc. quem recent, editi fcquuntur mutavit emicant in emigrant.
2J7 Liber VIIL in Caput VII. Bead Job. 258
rendo deficit, qui fuperbiendo ad interitum ten- A plius locus ejus : quia à conditore fuo fanto tunc
dit : quem fi femel culpa ad pcenam per trahit y
mifericordia ulterius ad veniam non leducit. Unde
&: adhuc fubditur:
Nec revertetur ultra in domum fuam.
34. Sicut domus eft corporis habitacülum corr
porale, ita unicuique menti hoc domus fit, quod
ex defiderio inhabitare confuevit. Ad. domum
...eft id quod jgjtur fuam ultra non revertitur : quia femel quit-
amando a 1- ^ue a-ternij fuppliciis traditus, ad hoc jam ubi a-
more inhxferat, nullatenus revocatur. Poteft e-
tiam inferni nomine, peccatoris defperatio defi-
pfJm. 6. e. gnari, de qua per Pfalmiftam dicitur : In inferno
autem quis confitebitur tibi ? Unde rurfum ferip-
[ M*«
C a p u t
XVIII.
; Domus mendiftridtiùs
in judicio non cognofcitur, quanto nunc
ad reparations gratiam nec per dona revocatur.
Unde & notandum fiimmopere eft, quod non ait :
Neque cognofcet ampliùs-locum fuum, fed ait :
Ne que cogn.ofecet.cum amp litis locus ejus. Dum e-
nim cognitio non homini, fed loco tribuitur , patenter
ipfe conditor loci nomine defignatur, qui
diftriétus ad examen ultimum venions, ininiqui-
tate durantibus dicet : Nefecio vos unde fitis. Sed Luc-1 s- zs-
elefti quique quo diftri£te reprobos rep.elli confi-
derant, eo femetipfos quotidie à perpecratæ ne-
quiti* fordibus.follicitiùs purgant. d Cûmquepe- a
ritiirosiafios frigefçere àvitæ amore confpiciunt ,
tumeft : Impius ciim in profundum venerit pecca- B ftudiosè fe ad poenitentiæ lamenta fuccendunt.
torum, contemnit. Quifquis autem impietati fuc- Unde & apte fubditur:
•cumbit, vitam profe&o juftitiæ moriendo dere- uapropter dr ego nonparcam ori meo. ^erf. zt:
linquit. Qui verb etiam poft peccatum mole def- . 36. Ori etenim fuoe parcit, qui confiterimalum p
perationis obruicur , quid aliuçL quàm poft mor- quod fecit, erubefeit. In Iaborem quippe os mit- x PX T
tem in inferni fiippliciis fepelitur i Bene ergo di- tere, eft hoc ad confelfionem perpecratæ iniqui- iram .udic'is
tatis occupare. Sed juftus ori fuo non parcit : quia 'n confcftîone
iram judicis diftridi præveniens, verbis contra fe P^'eniuntc-
propriæ confeffionis fævir. Hinc Pfalmifta ait :
citur : Sicut confumitur nubes, dr pertranfit s fie qui
defeendit ad inferos , non afeendet : quia plcrum-
que cum perpetratione nequitiæ etiam aefpera-
' Dcfpcrantium tio fbeiatur, & via jam reverfionis abfciditur. Rc-
>rcf» nubibus autem corda defperantium nubibus compa-
rantur} quia & caligine erroris obfcura finit, &
peccatorum multiplicitate condenfa: fed confum-
Praveniamus faciem ejus in confcfeione. Hinc per p^i p+ 2
Salomonem dicitur: g u i abfeondit feelerafùa, non Prov_ 2tf lJi
dirigetur : qui autem confeffeis fuerit & derelique-
rit ca , mifericordiam confequetur. Hinc rurfiim
ta pertranfeunt , quia claritate extremijudiciiirra- feriptum eft : Juftus in principio accufator eft fui. Prov. z8.t?i
diata diflipantur. Solet etiam domus, inliabitatio Sed nequaquam ad confefïionem os panditur, ni-
cordis intelligi.Unde fanato cuidam dicitur: Va- fi ^—
de in domum tnam : quia nimirum dignum eft, ut
peceator poft veniam ad mentem fuam redeat,
a a ne iterum quo juftè feriatur admittat. Sed qui
m’ ad infernum defeenderit, ad domum fuam ulte-
riùsnon afeendet; quia eum, quetn defperatioob-
ruit, à cordis fui habitaculo foras mittit : &: redire
introrfiis non valet, quia fuflis exteiiùs,ad
détériora quotidie compulfus cadit. Ad contem-
plandum quippe creatorem homo conditus fuerat,
b ut ejus fèmper fpeciem quæreret, atque b in fb-
lemnitate illius amoris habitaret. Sed extra fe per
s cum confiderationc diftri^ti judicii , per pavo-
rem fpiritus anguftatur. Unde & apte mox fubditur
:
Loquar in tribulatione fpiritus mei. ibidem
, 37. Tribulatio quippe fpiritus linguam commo- c a p u
vet , ut reatum pravi operis vox confeffionis im- X X I T
pugnet. Sciendum quoque eft, quia farpe &: re- r. b c. x tf
probi peccata confitentur , fed deflere concern- Pcccatornm
nunt. Elefli autem culpas fuas, quas vocibus con- ^raiuridebet
feffionis aperiunt, diftridie animadverfionis fieri-paniccnti*
bus infequuntur. Unde bene bcatus Job poft-Iuftus*
quam fe 01 i fuo non parcere fpopondit, tribulaiiiobedientiam
miffus , mentis fuæ locum perdi- £> tionem mox fpiritûs fubdidit. Ac fi apercé fateredit
: quia tenebrofis itineribus fparfus, ab inha-
bitatione veri luminis elongavit. Unde apte adhuc
fubditur :
Neque cognofcet eum ampliiis locus ejus.
35. Locus quippe hominis, fed non localis, ip-
A P UT
X IX . & fcilicet conditor extitit, qui hunc, ut in femet-
Vit. xv. ipfo confifteret, creavit. Quem nimirum locum
{Locus homi- tunc homo deferuit, cum leduiftoris verba auiC
tur, dicens: Sic reatum lingua loquitur , ut 3
quaquam expers a mceroris ftimulo per alia fpiritus
vagetur: fed culpas loquens, vulnus aperio;
culpas verb ad correclionem cogitans , falutem
vulneris ex medicamine mceroris quiero. Qui e-
nim mala quidem qux perpetravit, infinuat, fed
flere qux infinuaverit recufat, quafi fubduifta ve-
fte vulnus detegic, fed torpenri mente medica-
mentum vulneri non apponit. Confelfionis igitur
vocem folus necelle eft ut mceror excuriat
InobcdicntiLn diens, à conditoris amore difceffic. Sed cùm om-
«ftrtus. nipotens Deus redimendo fe homini etiam cor- _____________ _____
poraliter oftendic , ipfe, ut ita dixerim , fugitivi vulnus proditum , fed negleftum , quo licentiùs
lui veftigia fubfequens, ad recinendum quem a- jam per humanam notitiam tangitur, deterius pumiferat
hominem locus venic. Si enim appellari £ trefcar. Quo contra Pfalmifta plagam cordis non
locus nequaquam conditor poffet, Deum lau- ^ folùm detexerat, fed dete&x etiam medicamen-
2p‘ dans Pfalmifta non diceret : Filii feervorum tuo- turn moeroris adhibebat , dicens : Iniquitatem p/al.3.
c rum habitabunt ibi. Ibi enim non dicimus , nifi meam ego 6 pronuntio, dr cogitabo propeccato meo. f
pJon cognitu- cum locum fpccialiccr defignamus. Sed funt pie- Pronuntiando enim occultum vulnus detegic ,
Kiu/cum ri.{J!uc> ^ui poft perceptualc redemtoris au- cogitando autem quid aliud quàm medicamentum
vulneri apponit. Sed affiidx menti , & : fua V i t .
follicit;e damna cogitanti, rixa pro femetipfa oritur
contra femeripfam. Nam cùm fe ad lamenta
poenitentiæ inftigat, occulta fe increpatione di-
Mcfp’rcvcrint.1 x‘bum , ad defperationis tenebras devolvuntur j
& tanto iiequius pereunt, quanto &: oblata remedia
mifericordix contemnunt. Refte ergode dam-
nato hominc dicieur : Neque cognofcet eum am-
* Gcmcc. nec iterum.
fcSic Ucic. Gcmet. ius Vindoc. Corb. Germ. Regii, & vet. edit.
iu* V indoc. in ficietate iliius amoris. Colb. in Jiliditate, quam Icftio-
nern Cocc. & alii rcccneiorcs pnctulcruut.
* Gcmet. Uric. Sc a lii, redemtionis auxilium.
- Ab his verbis foliicitih purgant, cetera defunt in .mis. fiellovac-
Sc Gemet. ulque ad, imquitate
7 meam ego fronuntiabo. Decrant «
tiam olim in Utic.
* Editi, non parcit, Sc mox «
» erubefeit, refragantibus mfs. An
glic. Sc plcrilque.
f Ita Corb. Gtrm.Gcmct.& Pfalcer. Rom. Uric.anmneiabo. vulgati
pronuntiabo. *