b
Verf. 20.
mur tentati recolamus : 8 c in profe&u noftro A defignatur, ficut per Prophetam dicitur : £ > u ih a - ^ ,
quid* de divino mutiere , 8 c in tentatione cognof- b ita t is in terra, f s t f i r i , cum p a n ib u s occurrite fu-
cimus quid de propriis viribus fiimus. Qux nos g i e n t i . In terra quippe Auftri habitant, qui in fan-
profeclö tentatio ad plcnum raperet, nifi protc- £ta Eccleiia pofiti, fuperni Spiritus caritate per-
&io fuperna fervaret. Sed pulfat, nee ïrangit: im-
pellit, nee movet: quatit, nee dejicit: ut de nof
tra infirmitate fentiamus efle 3 quod quatimur ,
&c de divino munere eflé quod ftamus. Et quia
f a pe anima alicujus boni fibi confcia, cum virtutes
fuas fibi ad memoriam revocat, quadam delecta-
tione pafcitur, & quafi gratulatione propria: ple-
nitudinis impinguatur; bené dicitur quod tentaflantur.
C A P U T
XXV.
Per pancm in
Scriptura S.
multa ïîgnifi-
cantur. c
Vet. XXV.
1. Cliriflus.
joban. 6. Si.
2. Gratia.
Jjài. 33. IS.
Pfal. 13U
3. Sacra do-
<trina.
Fugit autein , qui hujus mundi mala eva-
dere concupifcit. Qui^ergo in terra Auftri habitat,
fugienti cum panibus occurrat ; id eft, is qui jam
fancto Spiritu intra Ecclefîam plenus eft, eum qui
mala fua evadere nititur, eruditionis alloquio con-
foletur. Fugienti fcilicet cum panibus occurrere,
eft metuenti xterna fupplicia do&rinx fiicræ efeas
otferre : 8 c modo tumorem terrore comprimere,
tionc pulfante marcefcunt ofla : quia dum propria modo pavorem exhortatione refovere. Quia panis
infirmitas tentatione interrogante cognofcitur , refectio Scripturx facræ non inconvenienter ac-
omnis ilia noftrarum virium, velut pinguis viridif- g cipitur, per eumdem Prophetam judxis fblam lit-
■ que crratulatio, fubito anxietatis rnoerore ficcatur : teram fervantibus dicitur : g u a r e append/t i s argen- V"-
& qui nos alicujus efle momenti bona noftra pen- tu r n , d r n on in p a n ib u s ? A c fi diceret : Penfatis fafando
credidimus, pulfati paulö ampliüs perituros
nos jam jamque foumidamus. Tune omne bonorum
noftrorum gaudium vertitur in pavorem pee-
narum. Tune iniquos nos efle deprehendimus, qui
fan&os paulö ante credebamus. Tabefcit mens,
ftupent oculi: omne quod priüs profperum arri-
debat, evanefeit: lux ipfa faftidio eft, 8 c folx fe
in animo tenebrx moeroris efliindunt: nihil quod
delectet afpicitur, trifte eft quidquid occurrit. Unde
& apte fequitur :
b <^ A b om in a b ilis e i f t i n v i t a f u a p a n i s , & a-
n im .t ilh u s c ib u s a n te d e ß d e r a b ilis .
49. Ac fi aperte dicat: Affli&a mens fibi in a-
maritudinem verci confiderat quidquid fe antea
blande libenterque (ätiabar. In Seriptura enim
facra panis c aliquando ipfe Dominus, aliquando
fpiritualis gratia, aliquando divinx doclrinx eru-
I ditio, aliquando hxrcticorum prxdicatio, aliquando
fubfidium vitx prxfentis, aliquando jucunditas
humanx deledationis accipitur.
In pane Dominus fignatur, ficut ipfe in Evan-
gelio die it: Ego f u m p a n is v i v u s , q u i d e calo d e f
-cendi.
Rurfum per panem gratia doni fpiritalis accipitur
, ficut per Prophetam dicitur: J j)u i obturat
era eloquia, fed non in refc&ione: quia dum folam
littcrx fpcciem cuftoditis, de fpiritali incelligcn-
tia pinguedinem internx refectionis amittitis. Unde
illic apte fubjungitur: E t laborem v e fir um n o n in ihu,
fa tu r ita te .
Rurfum per panem , hxreticorum prxdicatio vet.:
defignatur : ficut per Salomonem mulier hxreci-
c x ecclefix typum geftans, 8 c ftultos convocans, tj
dicit : P a n e s occultos lib e n t e r e d ite . Vel , ficuc in
noftra tranflatione feriptum eft: <^Aqua f u r t iv x d u l -
c iore s f u n t , d r p a n is abfeo nd itus fu a v io r . Sunt enim
C nonnullx hxrefes, qux aperte mecuunt prxdica-
re quod fentiunt , & apud infirmorum mentes
verba fua tanto magis c condiunt, quanto quafi 1
amplius reverenter abfeondunt. Unde non imme-
rito dicitur : P a n e s occultos lib e n te r ed ite . Miferis
enim cordibus occulta hxreticorum verba eo magis
fapiunt, quo cum reliquis communiter non ha-
Bentur.
Rurfum per panem , fubfidium prxfentis vitx f.
accipitur, ficut Jacob ad Laban tranfiens , ait: mpBlj
D om in e D e u s , f i d ed e r is m ih i p a n em a d m a n d u -Gml®\
ca n d um , d r v e f iem a d in d u en d um . Et ficut in Evan-
gelio Dominus turbis fe fequentibus dicit: <pux-¥rM-i''i
r it is m e , n on q u ia v i d i f i i s f ig n a , f i d q u iam a n -
a ures f u a s , n e a u d ia t fa n g u in em , d r c la u d it o cu lo sD d u ca fiis e x p a n ib u s , d r ja tu r a t i e f i i s . De feptem e-
fu o s y n e v id e a t m a lum , if ie in e x c e lf is h a b i ta b i t : nim panibus fucrant iatiati. Et per eorum perfom
u n im en ta fa x o r um f u b l im i ta s e ju s , p a n is e i d a - nam Dominus illos intra fandtam Ecclefiam de-
tu s efi. Quid eft enim obturare aures fuas, ne au- teftatur, qui per facros ordines ad Dominum prodiat
fano-uinem , nifi peccatis fiuadentibus, qux pinquantes , non in eifdem ordinibus virtutum
de fan^uine & came nafeuntur , non prxbere merita, fed fubfidia vitx prxfentis exquirunt: nec
eonfen&m? Et quid eft, ne malum videat, oculos cogicant quid vivendo imitari debeant, fed qux
elaudere, nifi omne quod reclitudini adverfum compendia percipiendo fatientur. Satiatos quip-
eft , non approbate ? Ifte in excelfis habitabit: quia pe de panibus Dominum fequi, eft de fanda Ecquamvis
eum adhuc caro in inferioribus retinet
mentem jam in fublimibus fixit. Munimenta faxo-
<1 rum fublimitas ejus : quia d qui abjedta defideria
terrenx converfationis calcat, ad fupernam pa-
triam per prxeedentium patrum exempla fe fubleclefia
temporalia alimenta fumfiffe. Et non pro
fignis ^ eft Dominum , fed pro panibus quxre-
re, ad rcligionis officium , non pro augendis vir-
tutibus, fed pro requirendis fubfidiis inhiare.
Rurfum per panem, jucunditas humanx dele&a* %
vat. Et quia per contemplationis donum gratia ^ tionis accipitur. Unde jeremias propheta dum fynafpiritali
fatiatur, apte fubjungitur : P a n is e i datus
e f l 3 id eft refectionem fpiritalis gratix percipit,
quia fè à bonis infimis cxleftia fperando fufpendit.
Hinc etiam de fancta Ecclefia per David Dominus
dicit : P au p e re s e ju s faturabo p a n ib u s : quia in
ilia mentes humilium pofitx , fpiritalium implen-
tur refedione donorum.
Rurfum per panem , divinæ dodrinx eruditio
•Norm. & Viadoc- quod, patimur.
b V indoc. abominabilis illi fuit.
1 Hlc in edit. Guflanv. eft magna lacuna, quam -ope mff. & vet.
edit, agnovimus.
gogx perditos mores deflerct, dixic : Om n i s populus Tb««-1-1
e ju s g em e n s d r q u ar en s p a n em : d ed eru n t pretiofa q tu -
q u ep r o cibo a d r e fo c illa n d am anim ant. Gemens cnim
populus quxrit panem, dum prava hominum multitude
affiigitur, quia non ad votum de prxfencis
vitx jucunditatc fatiatur. Sed & pretiofa quxque
pro cibo dat : quia virtutes mentis in appetitum
deledationis tranfitorix inclinât. Et refocillare anii
Omncs editi raendosè, objelta.
e Turon. condunt.
1 Plcrique Norm, efi Dominum qutrere, fed pro panibus ad reliÿ«‘
757 Liber XXIII. in Caput XXXIII. Beati Tob. 778
mam mtitür : qma çetverfis fuis defideriis fatisfa- A virtucum expérimenta non prodeunt. Impi-ovidus
cere conatur. Unde bene mox ex voce illius eledx
multitudinis fubdit : V id e D om in e , d r confidera
q u ia f a t t a f u m v i l i s . Vilis quippe plebs Dei effici-
tur, quando pravorum numero crefcentc ,• in eis
jion fumma 8 c cxleftia, fed abjeda & terrena fe-
datur.
«ni. jo.Eliu itaque,quid aliud panem, quàm prxfentis
;uid (à- vitx deledationem vocat ? Qui poftquam vim ten-
-• ----- „/r.~ :ii:— r..u j-JîTr , 1 ^ 1 : , : _ _. £
miles eft, qui fortem fe in pace gloriatur. Quia er- y e stxyi»,
go fxpe virium merita per flagellorum adverfa pa-
tefiunt, apte Eliu fubjungit, dicens :
T a b e fie t caro illiu s > d r offa q u a te c la fu e r a n t 3 n u - Verfixi,
dab u n tu r . ,
yr. Çum enim flagellis prementibus omnis ex- C aput
tenor voluptas atteritur, internx fortitudinis ofla XXVI
tÎKnta'r rarionisexoreffir ^ 7 D- ï. ^tUj- ■ ■ auCcm hoc loco carnisnomine, NcmoqUa„‘,
m2ieC- tatioms expreliit, illico fubdidic : A b om in a b i li s e i f i t mfi ipfa deledatio carnalis accipitur > Vel ouid n c r tàm pro**-
t n v i t a f u a p a n i s , d r a n im a i l l i u s c ib u s a nte d efide- ofl’a, nifi virtutes animæ defignantur \ Tab-frir er rï ’ nf § 5
n h U s : qma videheet omne quod ptiùs de ipfa go caro, & offa nudantur : quia dum flaeel& af‘ " S “ 8'
profpentate vivendi dulce fapiebat, poftmodum guentibus carnalis deleûatio extenuaturSea oua:
pervrm tentanoms amarefat Nonnumquam ve- Sudum quaf. fub carne latuerant. virtutum foïk
ro quidquid gaudu , qmdqmd virtuns favere vi- B patefiunt. Nemo quippe quantum profecerit nü
debf^.Ur.’.fub.lt0 “ P iVor.e tentutionis amitnnir, & G inter adverfa cognofcit Cùm enim adfunt profpera
, d cerni virium documenta non poffunt. Un- a
de alias feriptum eft : I n d i e m a n d a v it D om in u s m i- pf4,+I<Pt '
fer ico rd iam fù am , d r noble d e c la r a v it : quia videlicet
unufquifque fuperni doni gratiam in tranquillitate
quietis percipit,fed quantum perceperit, in adverfi-
tate perturbationis oftendit. Tabefeat ergo caro,
e ut nudentur ofla. Feriâmurf paternis correptio- c f
nibus,ut quantum proficimus, agnofeamus. Flagellis
enim Domini, pinguedo carnalis deledationis
atteritur : fed virtutum noftrarum ofla patefiunt.
evacuatus eifdem virtutibus triftis animus folo
moerore poffidetur. Cum enim paulo vehementiùs
impulfu tentationis afficitur, quia exerere vim foli-
tx fortitudinis non valet, earn jam velut perdi-
tam dolet : feque ex fc vacuum fentiens , infirmi-
1 tatem fuam a ex ipfa fua inanitate cognofcit. Unde
ab omni mox jucunditate quafi frangitur : 8 c efeas
prioris lxticix refpuens, eo quem folurn libenter
appétit, ludu fatiatur. Unufquifque enim cùm
fibi bene vivendi prpfperitas arridet, hilarefeit:
atquc ipfa hilaritas animum velut defiderabilis cibus
• q Decus noftrum exteriùs ipfa hujus mundi adverfiquafi
rcficit. Sed cum tentatione paulö amplius imminente
pulfatur, a mente ejus per moeroris fafi-
tidium, gaudium omne refpuitur, quxpriuseo-
dem gaudio quafi fatiata Ixtabatur. Quia igicur
homo tentatus, ab ore cordis omnem cibum ref-
, puit deledationis , b nihilque eum aliud, quam
femetipfum 8 c cognofcere 8 c Here deledat, bene
dicitur: ^ A b om in a b ilis e i f i t i n v i t a f u a p a n i s , &
anima ill-u s c ib u s a n te d e fid e ra b ilis .
I ji. Sed ficut * fuperius diximus, idcirco mode-
II ramme occultx difpenfationis ita tentari permitti-
mui, ut qui ex divino munere in virtute proficimus
, etiam quid fumus ex propria infirmitate , '
rate feedatur : fed quid in nobis intrinfecùs late-
bat, oftenditur. Cxfis namque Apoftolis denun-
tiatum eft, ne loquerentur ultra in nomine ]efui
fed magna exultationegavifi funt,quod digniha-
biti funt g pro nomine j efu contumeliam pati ; fuif- g
que adverfariis cum fiducia refponderunt : O b ed i- -4 ft. s. 29,
re oportet D eo m a g is q u am h om in tb u s , Ecce inter
adverfa validius fidei robur emicuit ; ecce concifa
eft integritas carnium, fed patefada funt ofla virtutum.
Hinc de eis per Sapiéntiam dicitur : D e u s SaPt ,
t e n td v i t illo s , d r in v e n i t illos d ign o s f è . b Tentati ^ *
fqnt quippe adverfirate plagarum, fed digni inven-
rifunt nudatione offium. Nam quia hxc eorum
mempremur : & qui ex perceptione muneris ope- D.lla tentatio eft , quit ex .flagellis adhibetur, illic
ta virtqtis inferimus , ex infirmicatis noftr* memoria
facrificium humilitatis offeramus.' Aliquando
autem poil profedlum virium non iolùm tentant
vida, fed etiam flagella caftigant. Cùm autem
tentamur vitiis, pia difpenfadone nobifeum
agitur„ne his virtutibus, qüibus proficimus ex-
tollamur. Cùmvero flagellis atterimur, malisin-
erepantibus admonemur , ne mundo blandiente
leducamur. Vitia dum nos tentant, proficientes in
nos virtutes humiliant.: flagella dum tentant, fur-
gentes m corde hujus mundi voluptates cradicant.
< t et tentantia vicia difeimus , c quid de nobis fi-.
lîlUS ? rA r id i . .. . û ._Il _ e • . . .
aperte declar^tur, dum .fequitur : Tam q u am a u - ibid, o;
rum in fo rn a c e p r o b a v it i llo s , d r q u a f ih o lo ca u fii h o f
tiam a cc cp it illo s . Quia ergo uniufcujufque vires
non nifi per adverfa patefiunt, bene dicitur: T a b
e f ie t en im caro e j u s , d r offa q u a t e lla f u e r a n t , n u -
d ab untur. Tabefcit enim caro , dum omne quod
fluxum infirmumque eft, flagellis atteritur. Nudantur
ofla, dum per hxc in nobis etiam quod va-
lidum later aperitur. Quia verb, ficut & fuperius
di&um eft , in ipfa adverfirate tenrationis non fo-
lum detegitur robur fortitudinis, fed etiam co<rnof-
cipur infirmitas humanitatis : 8 c tencatus quifque
‘1,® J E ?ftendic quidemquantum dcDeo profeceriq fedin
inns ftaCTf*] l/iril rw n ffliA in hoc mundo fhgiamus. Per ilfa reibingimur^ ne in- n iU ... ---- J________
1 ccus cxtollamur : per ilia comprimimur, ne
quid extrinfecus appetamus. In hac ergo vita dum
tiic US> flagdlis atteri, 8 c aliquando tentari vi-
neceflc eft. Sive enim in laboribus flagellorum,
rro .m. ccrtamiric viciorum , non fblum nobis nof-
l n m r^ a s innotefeit, fed etiam in quanta vir-
‘ ip e~Pro ,eccr,mus, agnofeimus. Nemo quippe vi-
uas in pace cognofcit. Si enim bella defunt,
'MÄ0ic' vindoc-& a,ii-At cdili «'•
ftmiamus m' qU0d * ^ J î » ^ d d o hoc mundo
‘ Vindoc. St plcj. Nram. ( » virtutum documenta.
11er. nudentur.
Tom. I,
ipfis flagellorum affliéHonibus etiam quantum de
femetipfo fit infirmus, agnofeit ; » quia non tantum- ,
modo nudantur ofla, fed etiam tabefcit caro 5 apte
fubjungitur : ^
k c A p p r o p in q u a b it corruptions anim a e j u s , d r v i - verfi 22,
ta i lliu s m o r tife r is .
53; T entati enim uniufcujufque jufti anima cor- Ç APUT
ruptioni appropinquate dicitur, quando ne earn XXVII
virtuspoflit extollere, per flagellacompellitur quid Rb ç. xix
f Editi, patemis perturbat-onibus ; quod in nnllismlT. leginius.
* Turon. & Norm, pro nomine ejus contumeltas pati.
h Vindoc. t entatt funt . .. in adverfttate plagarum ,fed digni invenfi
funt in nudttate offium. Baluz. & Colb. ojfuum,
‘ Al. non enim tantummodo.
I Ie Baluz. Uric. Sc ai. Norm, appropinquavit ; & ira infra.
B B b ij