ß j Sän£ti Gregorii Moralium 588
c-ecid'it, exilii fui cxcitate lugeret. Hinc namque A hoc mundo fuaviter vivunt, e ita adhuc ftulti funt, e
Eccle. 1. is. per Salomonem dicitur : £>ui apponit ftcientiam
. apponit & dolorem: quia quanto plus homo ccepe-
rit feire quid perdidit, tanto plus lugere inctpit
eorruptionis fux fententiam quam invenit. Confi-
deratnamque unde, quo lapfus eft : quöd a para-
difi gaudiis ad xrumnas vita: prxfentis, ab Ange-
lorum focietatibus venit ad curas neceflitatum:
penfat in quot jam periculis jacet, qui priüs fine
periculo ftare contemfit : luget exilium, quod
damnatus patitur j te fufpirat ad cxleftis gloria:
ftatum, quo perfrui fecurus poflet, fi peccare no-
luilfet. Quod bene Pfalmifta confiderans, ait :
pfal.30.23. Ego dixi in pavore meo , Projeflus film a vultu
ut hoc ipfum quoque nefeiant, unde ceciderunt,
Sequitur:
<+AbyJfus dicit, Non eß in me* p-erß,
67. Quid hoc loco abyfliun , nifi corda homi- q a
num vocat ? q u a : te per lapfum fluida , te per du-
plicitatis funt caliginem tenebrofa. Qux nimirum rCc.IIV
abyflus non efle in fe hanc fapientiam profitetur: a Daf^
quia iniqua mens dum efle fapiens carnaliter ap-
petit, ftultamfe ad fpiritalia oftendit. Nam quia, nemmu
tefte Paulo , Sapientia hujtts mundi ftultitia eß
apud Deurn : tanto quifque amplius intus ftultus ’*
fit , quanto conatur exterius fapiens videri. De
hac abyflo per Johannem dicitur : Vidi swinge- 4pot.i,
oetdorum um um. Contemplatus quippe interna B deßendentem de calo , habentem clavem abyf
gaudia vifionis D ei, te focialem frequentiam An- f i , & catemm magnum in manu fua s & apprehen-
gelorum perfiftentium, reduxit oculos ad ima, vi- dit draconem firpentem antiquum, qui eft diabolus>
dit quö jaçeret, qui ad hoc conditus fuerat, ut in & fatanas, dr ligavit eum per annos mille, drmi-
cxleftibus ftare potuiflet : penfavit ubi effet, te fit in abyjfum, dr claufit,drfignavit fttper ilium, ut
quo deeflet, ingemuit : projebtumque fe à vultu nonfeducat ampliusgentes, donee confumenturmille
oculorum Dei doluit, quia in comparatione lucis anni. Millenario etenim numéro non quantitatem
incimx, graviores fenferat exilii fui tenebras, quas temporis, fed univerfitatem, qua régnât Ecclefia,
tolerabat. Hinc eft quöd ad animum fuum ex defignavit. Antiquus autem ferpens ligatus ca-
præfenti vita a nullius gratix confolationem admit- tenâ in abyflum mittitur : f quia religatus à bono- ’J
tir, dicens : Negavi confolari animammeam. Nam ruincordibus, apud reproborum mentes reclufus,
plerumque hujus fxculi divites folent mentis tæ- eis atrociùs dominatur. Qiu paulo poft quoque de
dio affefti, bona tcmporaliter accepta confpice- q puteo abyfli edupi deferibitur : quia de iniquorum
re, te triftitiam delinire. Cùm enim moerore quo- cordibus nunc occulte fxvientibus, tune accepta
contra Ecclefiampoteftate, in vim apertæ pcrfecu-
tionis g erumpet. Hxc itaque abyflus, in qua nunc g
diabolus fervatur occultus, non efle in fe fapientiam
dicit, quia alienam fe à vera fapientia iniquis
operibus oftendit» Dum enim majitiam quifque
tegit in corde, ore autem blandimenta exhibet,
dum cogitationes fuas duplicitate obnubilât, dum
puritatis verba quafi fatuitatem devitat, 11 dum vias
fimplicis innocentix déclinât, quafi habere fe abyf
fus Dei fapientiam reeufat. Et quia huic mundo
mentes deditx, prxfentis vitx curis te follicitudi-
nibus perturbantur, te idcirco ejufdem fapientiæ
pfal.7a.ji.
facob. 4. g.
dam fe tangi fentiunt, eqüos afpiciunt, auri ar-
-gentique fui b vafcula contemplantur,prædia cir-
cumeunt. Cumque per hæc temporalia oculos li-
benter trahunt, obortum animæ meerorem vin-
cunt, Unde e'isôc in Evangelio Veritasdicit : Va vo-
bis divitibus, qui hîc h abêtis confolationem veftram.
Sed fanftus vir qui hoc luget, quia ab æternis gaudiis
cecidit, confolationem de temporalibus non ad-
mittit, dicens : Negavi confolari animam meam. Ac
fi apertè dicat : Qui de temporalium amiflionc non
lugeo, de temporalium abundantia confolari ne*-
quaquam poflum. Cui tamquam fi nos audientes
ifta diceremus : Quid igitur quæris', qui confolari D tranquillitate perfrui nequaquam poflunt , rede
in his quæ mundi funt, renuis ? illico adjecit : (JJÆ?- fubjungitur :
mor ƒ 'ui Dei, & dele flatus fum. Ac fi apertè dicat:
Terrenarumrerum me nee abundantia refovet, au-
ftoris autem mei quem adhuc videre non valeo, vel
fola memoria dele&at. Hxc eft igitur amaritudo
fapientium, quia dum fpe in alta ere&i funt, nullis
hic gaudiis animum fternunt. Hinc enim fcriptum
eft; Cor fapientium, ubi trifiitia eft-, & cor flulto-
rum, ubi latitia. Hinc Jacobus dicit: Miferi eftote,
& lugete, & ploratc, & rifus vefterin luflumcon-
vertatur, & gaudium in moerorem. Hinc per femeti-
pfam Veritas atteftatur, dicens : Beati qui lugent,
Et marc loquitur, Non eftmecum. ll'dm
68. Quid enim marisnomine, nifi faicularium c Af
* mentium amara inquietudo fignatur ? Q 3 : dum fe XLIIl
viciflim inimicitiis impetunt, quafi adverfantes fe Ea non
unda: collidunt. Rede etenim mare,vita fiecularium l“rM
dicicur : quia dum proceliofis adionum motibus Curcur«
concitatur, ab interna: fapientia: quiete atque ftabi- »
Jitate disjungitur. Quo contra bene per Prophetam
dicitur : Super quem re quit feet fpiritus mens, nififu~
per humilem & quietum, dr trementem fermones
me os ? K terrenis autein mentibus tanto longius fpiquoniam
ipfi confolabuntur. Inveniri ergo fipientia £ ritus fugit, quanto apud has quietem non invenit.
in eorum terra non poteft, qui fuaviter vivunt : quia
tanto verius ftulti funt, quanto majora perdentes,
in minimis betantur. Hinc Petrus eamdem pravo-
rum ftultitiam reprehendit, dicens : c Voluptatem
exiftimantes diei d delicias, coinquinationis dr macula.
Hinc Salomon ait : Rifum deputavi errorem,
dr gaudio dixi , ffluid fruftra deciperis ? Dicat
itaque vir fan&us de fapientia : N e e invenitur in
terra fuaviter viventium : quia nimirum, qui in
Hinc eft enim quod de quibufdam per Pfalmiftam
dicitur: Contritio d r in félicitas in viis eorum, dr pftln"
viampacis non cognoverunt. A qua nimirum contri-
tione perturbationis nos Dominus rcvocat, dicens : ^ j|
Venite ad me omnes, qui laboratis d r onerati efiis, dr.
ego vos rcficiam : tollite jugum meum fitper vos, dr
di feite à me, quia mi ti s fum d r humi lis corde, d r in-
venietis requiem animabus vefiris. Quid enim in
hac vita laboriofius, quàm terrenis defiefériis æftua-
* Laud. & BcIIov. nitlliusgratiam confolationis,
k In Germ. Turon. Norm. & pier, met alia.
c Bccc. & Uric, duplieem Me lc&ioncm exhibent, voluptatem , &
voluntatem.
4 Germ, voluntatem exiftimantes Dei, delicias coinquinationis. Corb*
Germ, voluntatem exiftimantes diei delicias coinquinationis. Bellov. de-
liHa coinquinationis, fecunddm textum Grtecum, eoinquinationes.
4 Uric. Becc. Gemet. Prat. Ebroi’c. ita ab hac ftulti flint.
f Norm, quia relegatus. Editi omnes cum aliis mff. religatus.
* Germ. Gemet. 1. Laud. & Corb. Germ, erumpit. xus Laud, utrara-
que Icflioncm fuppeditat.
h Aliter cum Germ. & Corb. Germ, dum vias ftmplitts innocent!».
1 Laud, mentium amaritudo fignatur.
J®9 Liber X VIII. in Caput XXVill. Beati Job. s$a
re ? aut quid hîc quiétius, quàm hujüs fæcüli nihil
Ixjm appetere ? Hinc eft quöd Ifraëliticus populus eu*
u. 3ç. ftodiam fabbati accepit in munere : hinc econtra
'-i.u. eft Ægyptus mufearum multitudine pereufla. Populus
namque qui Deum fequitür, accipit fabba-
tum, id eft requiem mentis : ut nullo in hac vîta
defideriorum carnalium appetitu fatigetur. Ægyptus
verb qux hujus mundi fpeciem tenet, mulcis
percutitur. Mufca enim nirnis infolens te inquie-
tum animal eft. In qua quid aliud, quàm infolen-
tes carx defideriorum carnalium defignantur ? Un-
•r- de alias dicitur : cMufca morientes perdunt fitavita-
tem unguenti : quia cogitationes fuperfluæ, qux af-
fiduè in animo carnalia cogitante te nafeuntur te
« deficiunt, earn fuavitatema qua unùfquifque intrin-
fccùs per fpiritum unelus eft, perdunt ; quoniam
integritate ejus perfrui non permittUnt. Ægyptus
ergo mufeis percutitur : quia eorum corda qui ter-
b renam vitam diligunt,b dum defideriorum fuorum
inquictudinibus teriuntur, turbis cogitationum carnalium
ad ima deprefla funt, ut ad quietis intimx
defiderium non leventur. Unde cùm mira ope pie-
tatis ad cor veritas venit, priùs ab eo cogitatio-
mim carnalium xftus ejicit, te poft ineo virtutum
dona difponit. Quod bene nobis facra Evangelii
hiftoria innuit, in qua dum ad refufeitandam filiam
principis invitatus -Dominus duceretur , protinus
b.2s. additur : Et cùm ejefla effet turba, intravit, & ternit
man um ejus, dr furrexit pue lia. Foras ergo tur- (
ba ejicitur, ut puella fufeitetur : quia fi non priùs ^
à fecretioribus cordis expellitur importuna fxcula-
rium multitudo curarum, anima qux intrinfoeùs
jacet mortua, non refurgit. Nam dum fe per innu-
meras terrenorum defideriorum cogitationes fpar-
git, ad eonfiderationem fuifefe nullatenus colligit.
In his itaque inquietudinum fluttibus habitare fapientiam
non pofle cognofcens , ait : Et marc loqui-
! c tur , Non eftmecum. Nullus quippe eamr plenè re-
cipit, nifi qui ab omni fe abftrahcre adtionum carnalium
fluftuatione contendit. Unde te aliàs di-
y CItUr : Sapientiam ficribe in tempore otii, dr qui mi-
wratur acht, ipfe pcrcipiet eam. Et rurfum : Vacate
I & videte, quoniam ego fum Deus.
jxix. 69* Sed quid eft, quöd plerofque antiquorum^
Cio P.atru.m noviinus hanc fapientiam te intrinfecùs
j. vivaciter tenuifle , te curas mundi extrinfecùs
M* folemniter miniftraffe ? An perceptione hujus fa-
pientix Jofeph privatum dicimus, qui famistem-
l^re totius Ægypti curas fufeipiens, non folùm
Ægyptiis alimenta prxbuit, fed vitam quoque
exterorum advenientium, minifterii fui arte fer-,
l4îv yav^c ? An ab hac fapientia Daniel alienus exti-
tit, qui à Chaldxorum rege in Babylonia princeps
magiftratuum effeftus , tanto majoribus curis oc-
cupatus e ft, quanto te fublimiori dignitate omni-
; bus prxlatus ? Cùm igitur conftet, plerumque etiam
I bonos non terreno ftudio terrenis ciiris implicari 5
patenter agnofeimus, quia fie nonnumquam cives 1
» Jerufaîem angarias folvunt Babylqnix, ficut fxpe
j Jives Babylonix impendunt angarias Jerufaîem.
am funt nonnulli qui verbum vitx pro fola fà-
P'entiæ oftentatione prxdicant, eleemofynarum
°pem pro appetitu vanx gloriæ fubminiftrant : Et
I SUldem Jerufaîem videntur elle qux agunt, fed
A tamen Babylonix cives funt.
70. Sic itaque aliquando contingit, lit qui fo- Dcofbi; vaca-
lam cxleftem patriam diligunt , terrenx patrix rc espiendum
curis fubjacere vidcantur. Quôrum tamen minifi- cx«m!sex'bv
terium a pravorüm operibus plerumque in aftu , vo'untat” ter-
nonnumquam verb ante fupernum judieem in f o - vicndum.
la cogitatione difoernitur. Pleni quippe fuperna
fapientia difeernunt qualitev debeante te ad aliiid e
vacare intrinfecùs , te ad aliud extrinfecùs occu-
pari : ut fi forte occulta Dei ordinatione aliquid
eis non appetentibus de hujus fxculi curis irnpo-
nitur, cedant Deo quem diligunt : te. prx amore
ejus intrinfecùs folam illius defiderent vifionenii.
prx timoré verb ejus impofitam fibi extrinfecùs
3 humiliter f expleant aftionem : ut te vacare Deo f
appetant ex gratia diledionis , te rurfum curas
fuperimpofitas ex conditione expleant fervitutis.
Cumqueôccupationes extrinfecùs perftrepunt, in-
trinfecus in amore pacatiffima quies reneturj g atque g
occupationum tumultus exteriùs perftrepentes,dif-
penfat interiùs prxfidens judex ratio, & tranquillo
moderamine ea qux,circa fe minùs funt tranquilla,
difponit. Siçut enim vigor mentis frenandis prx-
eft motibus carnis, fie fxpe fuperimpofitos tumultus
occupationis bene régit amor quietis : quia ex-
teriores curx fi perverfb amore non appetuntur
non confufo, fed ordinato animo miniftrari que-
unt» Sanifti etenim viri nequaquam eas appetunt,
-, fed occulto ordine fibi fuperimpofitas gemunt :
te quamvis illas per meliorem intentionem fu-
giant, tamen per fubditam mentem portant. Quas
quidem fummopere, fi liceat, vitarc fcftinantTfed
timentesoccultasdifpenfationes D ei, tenent quod
fugiunt, & exercent quod vitant. Intrant enim ad
cor fuum, te ibi confiilunt quid velit occulta voluntas
Dei : fefeque fubditos debere efle futnmis or-,
dinatiorfibus cognofoentes , humiliant cervicem
cordis jugo divinx difpenfationis. Quifquis verb
talis eft, quilibet tumultus verfentur extrinfecùs,
numquam ad ejus interiora perveniunt. Itaque
agitur ut aliud intrinfecùs voto, aliud extrinfecùs
teneatur officio > te hac. fapientia non jam turbu-
) lenta atque confufa, fed tranquilla corda replean-
tur. Bene ergo de ca dicitur, quia Abyjfus dicit>
Non efi in me : dr mare loquitur, Non eft mecum. Ac
fi apertè diceretur : Perturbatx mentes fxcula-
rium^ eo ipfo clamant, quoniam à vera fapientia
longe divifx funt , quo quietx non funt. Quia
verb, hxb Dei fapientia manens cum Pâtre ante
fxcuia, incarnanda erat in fine fxculorum, ut
ad redimendum genus humanum , non fim&os
Angelos, non juftos homines mitteret, fed in ma-
nifeftatione b vifionis per femetipfàm veniret, re- h
dè fubjungitur :
Non dabitur aurum obryzjum pro ea. Verf.rs:
7ï.Quid namque per aurum obryzum,nifi fan<fti C a pu t
Angeli defignantur ? Qui re<ftè te aurum vocantur, XLIV.
te obryzum : aurum, quia fulgent claritate juftitiæ: R-* c. xxvi,
obryzum, quia nullum habuerunt umquam conta- n n im u°di*
gium culpx. Homines verb jufti quamdiu in haC non to n n e s ,
carne cortuptibili mortaliter vivunt, aurum quidem
efle poflunt, obryzum omnino non poflunt : quia
ebrpus quod corrlimpitur, aggravat animam, te Sap. p. 1Sf
deprimit terrena inhabitatio fen fum multa cogib
j ' fl"am ’•»tifquifyue. . . .untlus habet, perdunt.
ceit dum in Norm. Germ. 2» Land. & Corb. Germ.
Ucmet. plané.
t î f0rm- & pl. quoniam ego fum Dominus.
■ & ’S i extrinf ecits optrari, & ad aliud vacare
f Duo Ebroïc. & Prat. exhileant.
* Ita legimus in mfT Turon. Bellov. Laud. Vind. Norm. &c. Germ,
habet atque qccupatione.. . perftrepentes. Ineditis lcgit«r; atque seed,
pationem tumultus exteriils perßrepentis,
k Vindoc. vißtationis.