no Sancti G r e g o n i Maralium. IOO
■ cogitationis ifperx impatientiam rçfrenet, dicens: 1
Si bom Mccpimus de manu Domini v mala quart non
fißineamus.QaScpis autem fubigere vicia appétit,
&: ad ætema inter-næ, retributionis culmina, vcræ
intentionisgreffibus tendit j quo magis vallari fe
vitiorumbello unciique confpicit, eo fe virtutum
■ armis robuffiùs accmgit : & canto minus jacula
-metuit, quanto contra fixe verûentia fortiter pe-
■ s£tus munit.
vitiale fub Sed pleramque Hum contra' hoc tentatiovjrtutum
fpc- luim bellum fulciri magnis virtutibus nitimur,
tcguTu. qUædam fe nobis vitia fub fpecie virtutum tegunt,
&ù quali blanda ad nos facie veniunt : fed cujus
■ adverfitatis lint, difcuffa.fentiuntur. Unde Sc ami- .
-ci beati Job quafi pro confolatione conveniunt, ''
ifed in contumelias erumpunt; quia infidianria vitia
virtutum Faciem fiimunt,Ted hoftili invectione
mosferiunt. Nanvfæpe immoderata ira, jufticia;
'ôc fæpe diiloluta remiffio, mifericordia vult videri.
Sæpe ineautus timor humilitas ; fæpe effrenata fu-
perbia appétit libertas apparere. Ad confolandum
ergo amici veniunt, fed ad increpationis verba di-
labuntur ; quia nimiram vitia virtutum fpecie pal-
liata, blanda quidem fuperficie inchoant, fed af-
;pera nos contrarietate perturbant. Bene autem di-
citur :
Verf.'n. Condixerantenimfibi., utparitervenientesvifitarenteum.
(
C A P u T 66. Vitia quippe'fibi fub virtutumprætextu con-
X XXIV . dicunt ; quia funt quædam, quæ adversùm nos
Poedus adver-' jnter fe quadam convenientia conjunguntur, ficut
■ cunt.n0S m" luperbia & ira, remiffio & timor. Vicina nam que
eft ira fuperbiæ, remilfio timori. Condicendo ergo
veniunt, quæcontranos ’fibi ex quadam pravitatis
y e r. xïv. co'gnatione fociantuc. -Sed fiærumnam noftræ ca-
ptivitatisagnofcimus., fi ex amore æternæ patriæ
in intimis dolemus, vitia, quæ male lætisfurre-
pusit, bene triftibus prævalereJaon pofïimt. Unde
& bene fubditur :
Verf.iz. Csimque elevajfent procul oculos fit os , non agnoverunt
cum.
C a p u T ,67. Afflidos enim nos vitia minime cognofcunr:
XX X V . quia trifte cor mox ut pulfaverint, reprobata refi-
AiHiccio fugac liunt ; &£ quæ nos lætos quafi noverant, quia pene-
yâia.. trabant, mærentes cognofcere nequeunt, quia
ipfo noftro rigore franguntur. Sed antiquus hoftis,
quo in eis fortiter deprehendi le confpicit, eo ilia
fub virtutum imagine altiùs abfcondit. Unde &c
fubditur :
Et exclamantes ploraverunt> fcifsifque veftibus
fparfirunt pulverem fuper caput fuum in calum, dr
fédérant cum eo 'in terra feptem diebus drfeptem no-
clibus.
C a p u t 68. Signatur enim pietas per ploratum, difcre-
XXXVI. tio per fcifiionem veftium, affedus operumper
Nifi fub virtutum
fpecie il!«-. ' * Aliqui effectum.
«Jint. ? Edit. Vet. & pl.mff effect um utilitatisnon majo fenfu. Magis tapulverem
capitum, humilitas per fèffionem. Ali—
quando^enim pium quid hoftis infidians fimulat,
ut ad crudelitatis terminum deducat; ficut eft,cum
pledi per difciplinam culpam prohiber, quatenus
quæ hîc non reprimitur : gehennæ igné feriatur.
Aliquando diferetionis imaginem oculis objicit,
& ad indiferetionis laqueos perducit; ficut eft ,
cùm impulfii ejus, pro infirmitate nobis plus ali—
mentorum quàii difcretc concedimus, fed indif-
cretè contra nos bella carnis excitamus. Aliquando
a affednm fimulat bonorum operum, fed per
hune inquietudinem irrogat laborum ; ficut eft, *
cùm quis quiefeere non valet, èc quafi de otio ju-
dicari cimet. Aliquando imaginem humilitatis of-
tentât, ut b affedum utilitatis fiibtrahat ; ficut eft,
cum quofdam., plufqüam flint, infirmos atque in- b
utiles fibimetipfis afferit, ut dum fe nimis indignos
confiderant, res, in quibus prodefte proximis po-
terant-, miniftrare pertimefeant.
•>65). Sed hæc vitia., quæ fub virtutum fpecie an- Compunftio
•tiquus hoftis occultât, valde fubtiliter manus corn-
pundionis examinât.-Qui enim veraciter intus do-
le t , quæ agendaforas j quæ non agenda fint, fortiter
prævidet. Si enim nos virtus compundionis
in intimis afficit , omnis ftrepitus pravæ fuggeftio-
nis obnuitefcit. Unde 6c fèquitur :
Et nemo loquebatar ci verbum : widebant enims do- Verf. 13,
) lorem ejfe •vehementem.
70. Si enim cor veraciter dblet-, linguam con- C a p u t
tra nos Vitianon habent. Nam cum plenè vita re- xxxvii.
ditudinis quæritur, fupervacua fuggeftio pravita- Quî vitia ad
tis cobturatur.Sxpe autem fi forti nos ftudio contra vir“?ns
• 1 n • . r . . . poüunt ïamu-. vitiorum incentiva itnngimus, rpla eriam vitia ad hri,
ufum virtutis iinmutamus. Nonnullos namque ira «=
pofîidet : -fed hanc, dum rationi fiibjiciunt, in fan-
d i zeii minifterium vertunt. Nonnullos fuperbia
■ crigit : fed dum divinæ formidini animum inclinant,
hanc ad defenfionem juftitiæ in vocem libe—
ræ audoritatisimmutant.Nonnullosfortitudo car-
) nis illecebrat : fed dum exèreendis piis operibus
corpus fubdunt, unde iniqùitatis ftimulùm paffi
funt, inde pietatis lucra merçantur. Unde èc bene
ifdem beatus Job poft multa certamina hoftiam
pro amicis immolat.Quos enim per contentionem
diu hoftes pertulit, quandoque per facrificium cives
reddit : quia dum vitiofas quafque cogitatio-
nes fubigendoin virtutes vertimus, tentationum
adverfa ftudia per intentionis hoftiam, quafi ad
arnica corda permutamus. Hæc nos in tribus Vo-
luminibus tripliciter difleruiffe fufficiat. In ipfô
namque opei;is hujus exordio velut in molem naf-
l cituræ arboris,linguæ radicem fiximus: ut expofi-
tionis ramos poftmodum, prout fingula expetunc
loca j producamus.
men probatur , ajfeclum, fuffragantibus potioribus ijiiT.
c Primus Rcmig. anus Vindoc. Corb. Germ, obdinutur.
L I B E R QJT A R T U S .
In quo Gregorius paucis pr^fatus Scripture litteram fecum aliquando pugnare > ^ im-
precationes Job Jicut Jeremi# ac Dauid} Jecundum id quod jonant 3 fine abfiirditate
r intelligi non pofje, verba Job ab initio Capitis term 3 adverjum vigefimum hiftorice,
my dice 3 ac moraliter exponit.
irrogat, qux conftat quod minime fubfiftat. Sed
a P RafeFAT i o . hoc citiüs perfpeda ratio deftruit; quia fi fubfifte-
U 1 textum confiderat, 8c fenfum faerie lo- A bat res cui malediceret, pemiciofum maledi&um
^turJlit- C ^cu tionis ignorât, non tarn fè eruditione in-
uiliquando {fruit, qitam ambiguitate confundit : quia non-
concradi- ^naquam fibi litteræ verba contradicunt ; fed
b dum a femetipfis per contrarietatem b diffident,
c leaorem ad intelligentiam veritatis mittu^t.Quid
>. 2:2+ enim eft quod Salomon ait : c Melius eficomedere
C. 7. J. & biberc : & non longe poft fubjicit : Melius efiire
ad domum Inclus, quàmaddomum convivii ? Cur
lu&um çonvivio prætulit, qui prius efum potumintulit:
fi autem non fubfiftebat, otiofum. Quif-
quis veto ejus fpiritu plenus eft , qui ait : Qmne Jiuttb.
verbum otiofum * quod locuti fuerint homines, ratio- ,
ncm reddentde eo indie judicii : itaotiofa admit- -
tere, ficut etiam perniciofa formidat. Cui adhuc
fententix adjungitur : Vies ille vert atur in tene-
bras, non requirat cum Veus dcfuper t & non fit in
recordation*, dr non c illufirct lumine : cbfcurent c
cum tenebra dr umbra mortis, .oempeteum call go,
que faudivit i Si enim per ëleâiônem bonumeftB & imulvamr amaritudine. Nolftm il/am tenebn-
comedere & bibere, procul dubio efTe melius de- fies turbo pofsideat, f fit nox ilia filitaria, nec lau-
,bec ad domum gaudii, guam ad domum lamenti de digna i expeikt lucem, &non videat, nn or-
turn furgemis aurora. Dies qui clapfus curfu tem-
poris feitnr, cur verti in tenebras dicitur >. Et cum
conftaret quia non fubfifteret, cur optarar ut eum
umbra mortis obfeuretg ? vel qua: caligo occupat, ;
cmx implicatio amaritudinis involuit: aut quis no-
£tem tenebrofus turbo poffidet, quam nullus flatus
properare. Hinceft, quod iterum dicit : Lxtarcju-
venis in adolefcentia tua. Et paulo poft fubjicit : A-
dolefcentia enim & voluptas vana funt. Quid eft
^ hoc^, quod vel priùs reprehendenda præcipit, vel
poft, præcepta reprehendit : nifi quod ipfis litteræ
verbis innuit, ut qui difficukatem exteriùs pati-
tur, veritatis intelligentiam confideret, quam fe-
quatur ? q u æ nimirum veritatis intelligentia cum
per cordis humilitatem quæritur, legendi affidui- * |H WÊÊÊM
rate penetratur. Sicut enim ignotorum hominum C ftatu non permanet ? Quibus adhuc verbis fub-
[Scnpturæ fen-
Ifus ab humili
tenet? Aut quomodo optatur fieri fblitaria,
qua: tranfeundo jam fuerat nulla? Aut lucem quomodo
expcßat, qux & fenfu caret, & in proprio
.. . - facies cernimus, & corda nefeimus, fed fifami- jicit j • ' ’ H H
1 llicatq kari eis locutione conjungimur, ufu colloquii eo- JPuare non in vulva mortuus Jum , egrejjus ex
mm etiam cogitationes mdagamus : ita cum in fa- utero non fiatimperii ? Jpuare exceptasgenibus ? Cur
cro eloquio fola hiftoria afpicitur , nihil aliud lattatus uberibus ? Nunc enim dormiens filerem, &
quàm facies videtur ; fed fi huic afliduo ufu con- fomno meo rccfuiefiercm.
Numquid fi egreflus ex utero ftatim periiflet, C ap. III.
retributionis meritum ex hac ipfa perditione con- Argument;
ciperet •? Numquid æterna requie abortivi per- J3 tio!C°n'
fruitntur? Quifquis enim regenerationis unda non
folvitur; breatu primi vinculi ligatus tenetur.Quod DeconJ. di^
veto apud nos valer aqua baptifmatis, hoc egit a- 4. c.s.Quo),
-p. pud veteres vel pro parvulis fola fides, vel pro ma- a“le™:
quod beatus Job diei fuo maledi- jotibüs virtus facrificu, vel pro his qui ex Abrahæ tur j10m,-ncs
r dicens : Pereat dies in qua natus ftirpe prodierant, myfterium circumcifioms. Nam ab original;
quia unufquifque cum primi parentis culpa conci- g g i . fe :
pitur, Propheta teftatur, dicens : Ecce enim in ini- ptifmum.
quitatibus conceptus fumi. Et quia is, quern falu- J aL S0‘ 7‘
tis unda non diluit, originalis culpæ fuppljcia non
amittit, apertè per femetipfam Veritas perhibet,
dicens : Nifi quis re natus fuerit ex aqua dr Spiritu Johan. 3. s.
fanclo, non habebitvitam aternam. Quid eft ergo,
quod in vulva fe mortuum fuiffe defiderat, & pojungimur,
ejus nimirum mentem quafi excollo-
cutionis familiaritate penetramus. Dum enim a-
lia ex aliis colligimus, facile in ejus verbis agnofi-
cimus, aliud efle quod intimant, aliud quod fo-
naftt. Tanto autem quifque notitia: illius extra-
neus redditur, quanto in fola ejus fuperficie li-
gatur.
[Cap. I I . Ecce enim
I imprecationcs xifle defcribitur dicens: Pereat dies m qu.
[ Job incclligiad ß m ? ^ nox 'in qU(l dittum eft: Conceptus eft homo,
[ abSTtSae-fi fuperficie teftusitrenditur, quid his verbis rc-
I «jiicunt. prehcnfibilius, invenitur ? Quis autem nefeiat,
diem in quo natus e ft, nequaquam tunc ftare po-
d tuifle ?d Modus quippe eft temporis, ut ftatum
non habeat manfionis.Quia enim per Ventura ten-
dit ad efle, Temper ex prxterkis feftinat non efle.
CUuUrl ergo vYiUr tLadnllUtuISs ImIlcaUlVe.dUiicne.rrve.1t- rei, quam nequa- ---------- ' , C " C
uuam fubfiftere non ismorareciSed fortaffe atiquis E tuiffe fe quiefeere ejufdem mortis beneheus lpe-
I. , . ° i • • r •' •__ _■_ /.nndor n o n im n iK im PMrtl rCOllie dicat ,J quod ex eo pondus virtutis ejus afpicitur
v quia tribulatione commotus , illi rei maledictum
a Quæ feqiHintur "præfationis citulo înfigûienda elle, ad mentem S.
•Doftoris, probant quæ legimus in fine cap. iv. SZui* igitur utcumqui
aus. in pr&fatione f uerant exquirenda, diftinximus , verba jam kifioris>
differentes exequamitr.
b Corb. Germ, dijjidunt. ,
* Induob. Rem. duobus Remig. Compend. Val-cl. melius eft man-
ducare & bibere, quam ire ad domum lu et us.
a Gilot. Vatic. Guflanv. à mff. reccdcndo hîc habent motus. Melius
, modus, ut etiam vetuftæ ed. retinuerunt quod ftatim patebit attendent
i j Nam dies eft verè modusCcu Ipecies temporis.
e Editi non illuftretur. Huic left, contradicunt omnes mÆ noftri.
i jj îe infertum ab editoribus, non comfutetur in diebus anni, nec nurat,
dum conftet, quod nequaquam eum requies
vita: fufeiperet, fiareatu ilium originalis culpx
■ merttur in menfibus, artiputandum cenfuimus, mIf omnes fecuti.
. * Locum huiic valde corruptum ex mlT. reftituimus. Pnuslegebatur
apud Coc. & in feq. ed. quern diem cal-go ocrupet, quern tmpltcatio
amaritudinis non involvit. Aut quam See. Particula non, addtta contra
mlT. omnium fidem , fenfum evertit, aliunde finis apertum & obvium,
fc .Quo. caligo occupare, aut qua amaritudo mvolvere pteft diem qus
jamelapfus eft. Quemadmodum ftatim dicitur : Quis noctem tenobrom
fits turbo poffidet. See. . • . - r .
h coc. Gilot. Vatic. Gufl. reatus primi vtncults. optimo leutu. At ne
huic ledioni adhaireamus obftat mff. audoritas. Cum Lis quae proxime
fequuntur conferendns Aug. Ep. adDardanum nunc 187. c. "
/ Subjungitur in ed. & in peccat. c o n c ep iitt t*rial erm '2*