fer juflïis pro
liominibus ap- 'pamic.
Verf. zs. :
C a p. IV .
A Dco xcce-
dentes, nihil
nûfi quo affii-
gcrcmur , in-
vcnimus.
Genef.3.2 3.
b
'A camalis vita;
fuppliciis
Chriiuis nos
eruit, & inno-
V I T. V.
R i c . iv.
d
Cant. z. 3.
Pfal. g. 8.
e
8
Verf. 26.
C a p . V.
Chriftus prô
nobis orans ad
tè Mediator Dei 8 c hominum dicat: Quia nullus A per incarnationem fuam interpellans Patrem, vi-
kominum fuit, qui coram Dco interceSor juftus
pro hóminibus apparcrct , memetipfum ad pro
pitiandum hóminibus hominem feci: 8 c dum fne
hominem exhibui, a in quo juftè hóminibus propi-
ciarer inveni. Et quia infirmitatem fufeipiens Dominus,
dum pcenam noftram moriendö toleravit,
corrupcionem noftram refurgendo mutavit: bene
iftc angelus mortalitatis noftne flagella fubjungit,
eorumque mifcretur, dicens.
Confumta ejt car o ejus a fujp lic iis i revertatur ad
dies adolefcentia fua.
7. In illo quippe primo homine a Deo rcceden-
te, repulfi a paradift gaudiis , in liane mortalis
tarn noftram petcrct, numquam fe infenfibilitas ac«J
noftra ad poftulanda ea qua: jeterna Tunt, cxcita-
ret. Sed incarnationis ejus prasccflit oratio, ut corporis
noftri evigilatio fubfequatur. Quia verb poft y 1
tentationes, fiepe poft immenfas amaritudines men- Rtc*
ti noftra: in occulto gaudio lux vericatis erumpit;
bene de hoc tentaco homine 8c deprecantc fub-
jimgitur:
Et v i debit faciem ejus in jubilo. ^
10. * Superius di£tum eft, quomodo Deus in- q ' ,
notefeendo aflicit: nunc , verb dicitur / quomodo D^u J .•
dum innotefeit, exhilarat. Aliter enim quifque
,* a c a compungitur, cùm interna intuens, malorum îuovita:
ærumnam cecidimus : 8 c quàm gravem cul- B rum pavore terretur : aliter verb compungitur, cry^
pam ferpentis fuafione commifimus, b poena no- h cùm gaudia fuperna confpiciens, fpe quadam & '
ftræukionis fentimus. Hue enim lapfi, nihil extra fecuritace roboratur. Ilia compundio afficicntes 1
Deum , nifi quo aifligeremur, invenimus. Et quia 8 c trifles, hæc verb lætas lacrymàs mover. Jubi- t 'j
peroculorum Hum carnem fecuti fumus, deip- lum namque dicitur, quando inefpabile gaudium ^tlc'
la carne quam præceptis Dei præpofuimus, fla- mente concipitur, quodnec abfcondi poflit, necoi f
geilamur. In ipfa quippe quotidie gemitum , in fermonibus aperiri : 8 c tarnen quibufdam motibus
ipfa cruciatum, in ipfa interitum patimur : ut hoc proditur, quamvis nullis proprietatibus exprimatur.
nobis c mira difpofitione Dominus in pcenam ver- Unde David propheca intuens eledorum animas
teret, per quod fecimus culpam : nec aliunde eft- tantum gaudium mente concipere, quantum fer-
fet intérim cenfura fupplicii, nifi unde fuerat eau- mone non valent aperire, ait : B e a tu s p o p u lu s , qui
fa p.eccati : ut ejus .carnis amaritudinc homo eru- f e i t ju b i la t io n em . Non enim ait, Qui loquitur; fed,
diretur ad vitam, cujus obledatione fuperbiæ per- Qui frit : quia feiri quidem jubilatio incellcdu po-
vcnic ad mortem. q teft,1 fed dido exprimi non poteft. Sentitur per j
S.Quiaergoinnumerishumanumgenuscarnalis illam quippe, quod ultra fenfum eft. Et cùmvix
ad hoc concemplandum fufficiat confcientia fen-
tientis, quomodo ad hoc exprimendum fufticiat
lingua dicentis ? Quia ergo cordibus noftrjs lux fe
veritatisinfinuans, modo diftridam juftitiam præ-
tendendo contriftat, niodo interna gaudia ape-
riendo lætificat ; poft tentationum amaritudines,
pofttribulationumludus, aptè fubjungitur: Vide-
bit faciem ejus in jubilo.H
n.Menti enim nôltræ deconfîderatione cæcita-Adiiy,J
redeat, ad quod percipiendum conditus fuit. Scri- tis fuæ priùs ignis tribulationis immittitur, ut 0111- pc™»j
ptura enim facra fæpe adolefcentiam pro novita- nis vitiorum ærugo concremetur : 8 c tune munda-
te vita: ponere confuevit. Unde venienti fponfo tis oculis cordis, illalætitiapatriæ cæleftis aperitur, u '
dicitur : t^Adolefcentula dilexerunt te ,• id eft, ele- Duc priùs purgemuslugendo, quod fecimus; 8 c poft-
ftorum animæ gratia baptifmatis renovatæ, qua: modum manifeftiùs contemplemur per gaudia ,
non in vitæ veteris ufu deficiunt, fed novi homi- quod quæramus. Priùs à mentis acie exurente tri-
nis convcrlàcione decorantur. Sene&utem quippe ftitia, interpofita malorum caligo detergitur ; &
veteris hominis inter vicia tabefeentem deflebat tune rcfplendentc raptim corufcatione incircumferipti
luminis illuftratur. Quo utcumque eonfpc-
£to,in gaudio cujufdam fc fecuricatis abforbetur:
8 c quafi poft defectum vitæ præfentis ultra fe ra-
pta, in quadam novitate aliquo modo recreatur.
vitse llippliciispremebatur, fed Redemtore noftro
venientc, 8 c vitia corruptions noftræ 8 c tormen-
ta deleta funt, dicatur de redemto homine : Confumta
efi caro ejus a Jiippliciis } revertatur ad dies
adolefcentia fua. Ac ft diceret : Mortalitatis fuæ
poena in quadam vetuftatis fuæ fenedute dejedus
eft : revertatur ad dies adolefcentiæ fuæ, id eft
prioris vitæ integritate renovetur :d ut non in eo
remaneat , quo lapfus eft; fed ad hoc redemtus
lifte qui ait : Inveteravi inter omnes inimicos meos.
E contra alius gaudere in virtutibus admonens di-
cit : Latare juvenis in adolefcentia tua. Ac fi diceret
: Fortis quifque gaudeat in renovationc fua;
id eft, lætitiam fuam non in vitæ veteris volupta- îbi mens ex immenfo fonte infufionc fuperni ro
te, fed in convcrfationis novæ virtute conftituat. ris afpergitur : ibi non fe fufficere ad id quod ra
Qma verb ad hoc novitatis robur non noftris viri- pta eft, concemplatur, 8 c veritatem fentiendo, vibus,
c fed Redemtore interveniente revocamur; det, quia quanta eft ipfa veritas, non vider. Cui
pro hoc flagellato homine deprccans angelus di- veritati tanto magis Te longe exiftimat, quanto
cat : Revertatur ad dies adolefcentia fua. Et quia E magis appropinquat : quia nifi illam utcumque
dum Redemror nofter Patrem pro nobis interpel- confpicerct , ncquaquam earn confpiccre fe non
lat, nos quoque f vitæ priftinæ torpore difeufto ^
S ad fitim orationis accendimur, apte de hoc homi-
nc redemto fubjungitur :
Deprecabitur Deum, & placabilis ei erit.
9. Priùs enim poftulare angelum , 8 c poftmo-
dum hominem dicit ; quia nifi ante ipfe Dominus
pofte fentiret.
12. Adnifus ergo animi, dum in illam intendi- Anira®j
tur, fmmenfitatis ejus corufcante circumftantia re-
verberatur. Ipfa quippe cun£ta implens , cuncta
circumftat : 8 c idcirco mens noftra ncquaquam fe adl"CI
ad comprehendendam incircumfcriptam circum-
* Ebroïc. in ejuo juflo homine hóminibus propitiarer inveni.
* Praccl. poent, nojtrs. ultione fentimus.
* Vindoc. Norm. & al. mira dijpenfatione.
d Recent, edict, ut non eo maneat quo. MfT. Vindoc. Turon. Ebroïc»
aliofque Norm, fecuti fumus.
* Vindoc, Ebroïc. 6c pi. fed mediators interveniente rtnovamur.
* P ratel, ac Vindoc. vite veteris.
* Ebroïc. Vindoc. & pl. ad fatum orationis.
* Vindoc. eitm gaudia et erna.
1 Vindoc. fed dictu; abcll, fed, d Colb. & Baluz.'
1e In cd. Rom. Sixti V. feveritatis ; pro cjuo mjff". Anglic. & noftri
lubent,fecuritatis.
mm
ftantiam diktat, quia earn inopia fux circumfcri- A iy. Se peccatorem non cognolceret, fi jufticiam q a p
non haberet. Nemo quippe tortitudinem fuam, r e c.*vr.
nifi, cum reftusefie cceperit, deprchendic. Nam OH*
qui omnino perverfiis eft, nequchoc poteft videre, ex^piamiji-
quod eft. Qui verb peccatorem fc intelligit, jam cir, pcccato-
ex parte aliqua juftus efle inchoavit, atquc id quod rc™ fc„^clhr
non juftus fecerat, exeo quod juftus eft, accufat. Iti.4lft in/-U
Qua accufatione fua Deo inh^erere inchoat, dum c‘um-
rebtum contra fe judicium proferens, hoc in £e ,•
quod illi fencit difplicere , condemnat. Recepta
ergo juftitia fua dicit homo ifte : Peccavi. Et no-
tandum , quod pnemittitur : Rcfpiciet homines ,*
8c tunc deinde fubjungitur: Etdicety Peccavi. Ideo
ptionis anguftat. Unde & adfcmetipfam citiusla-
bitur, 8c profpeblis quafi quibufdam veritatis ve-
ftjoiis, ad fua ima revocatur. Hxc ipfa tarnen per
contemplationem facta non folida 8c permanens vi-
fio , fed , ut ita dixerim, quafi qiuedam vifionis
imitatio , Dei facies dicitur. Quia enim per faciem
quemlibet agnofeimus, non immerito cogni-
tioncm Dei, faciem ejus vocamus. Unde Jacob
poftquam cum angelo a lu&atus eft, ait: Vidi Dominum
facie ad faciem. Ac fi dicerct: Cognovi Dominum
, quia me cognofcere ipfe dignatus eft.
Quam cognitionem pleniflime fieri Paulus teftatur
iiifme dicens: Tunc cognofcam f e u t & cognitus fum. g enim nonnulli peccafle fe nefeiunt, quia homines
Quia ergo poft laborum certamina, poft tentatio- non atrendunt. Nam fi confiderarent homines, ci-
1 num fluaus, fiepe b in exceflu anima fulpenditur,
ut cognitionem divina: prjefenti«e contempletur ,
quam tarnen prjefentiam 8c fentire poflit, &: ex-
plere non poflit; recte poft tot labores de hoc ten-
tato homine dicitur: Videbit faciem ejus in jubilo.
Quia verb unufquifque quanto amplius ejeleftia
contemplatur , tanto magis a terrena operation e
corrigitur ; bene poft gratiam contemplationis ,
juftitiam fubdit operationis, dicens :
Et reddet homini jufiitiam fuam.
13. Juftitianoftra dicitur, non qua: ex noftro noftra
eft, fed qua: divina largitate fit noftra y ficut in
ra Dominica oratione dicimus : Panem noftrum quo-
, tidianum da nobis hodie. Ecce 8c noftrum dicimus
; 8c tarnen , ut detur oramus. Nofter quippe
fit, cum accipitur; qui tarnen Dei eft, quia ao illo
datur. Et Dei ergo eft ex munere, 8c nofter fit
veraciter per acceptionem. Ita ergo hoc loco homini
fuam juftitiam Dominus reddit : non quam
ex femetipfo habuit, fed quam conditus ut haberet
accepit, 8c in qua lapfus perfeverare noluic.
Illam ergo juftitiam reddet Deus homini, ad quam
conditus fuit, ut inhserere Dco libeat, ut mina-
cem ejus fententiam pcrtifliefcat, ut ferpentis cal-
lidi blandis jam promiflionibus non credat.
14. Quod enim in paradifo egit , hoc quotidie
antiquus hoftis agere non defiftit. Verba quippe
tius agnofeerent quantum peccando infra homines
cecidiftent. Et quamvis Scriptura facra ali-
quando homines ponere foleat humana fapientes,
ficut ait Apoftolus : Cum enim f t inter vos see lus i.cor.3 3
& contentio , nonne carnales e fts ? 8C paulo poft
fubjicit, dicens : Nonne homines eflis ? nonnum-
quam tamen homines dicit eos, quos à beftiis cra- c
tio diftinguit, id eft quos non atteri beftiali paf-
fionum morn demonftrat. Quibus per Prophetam
Dominus dicit : Vos autem greges pafcua me a h o -Ex.ech. 3+. 3r.
mines eftis : quia illos nimirum Dominus pafcic,
quos vbluptas carnis jumentorum more non affi-
q cit. At contra hi, qui carnali afFe£tioni fuccum-
/ bunt, non jam homines, fed jumenta nominan-
tur : ficut de quibufdam in peccato fuo morien-
tibus, per Prophetam dicitur : Computruerunt ju-foei. z. i 7.
menta in f e rm e fùo. Jumenta quippe in ftercore
fiio computrefcere, eft carnales homines in feetore
Juxuriæ vitam finire. Non enim efle homines, fed
jumenta declarantur ; de quibus per Prophetam dicitur
: JJnufquifque ad uxorem proximi fu i hinnie-ferem. s. a.
bat. Et de quibus Prophera alius dicit : d Ut carnes Ex.eC. z3. 20.
afnorum y carnes eorum: & fitçxus e quorum , flu x us d
eorum. Unde 8c per David dicitur : Homo cum in Pfal.+s. 13.
honore effet, non intellexit, comparatus efi jumentis
■■ infipientibus, & fimilis faftus efi illis. Cùm ergo
vocentur homines hi, qui juftitiæ ratione fufftilti
Dei de cordibus hominum molitur evellere, atque ^ funt ; 8c irrationabilia jumenta nominentur hi,
in eis fcit&xa_ _p_ro_m:itfrli._onris._ f_u_æ_ b_l_an_d_i_m_e_n_t_a_ rajd-i_c_ar_c : _ «• \ , o • • 1 /- « \ , . *
quotidie id quod Deus minatur, levigat, 8c ad hoc
credendum, quod falfum promittit, invitât. Falsb
enim polliceturtemporalia, ut mentibus hominum
ea fupplicia leviget, quæ Deus minatur æterna.
Nam cùm præfentis vitæ gloriam Ipondet, quid
aliud dicit quàm , Guftate, & eritis ficut dit ? Ac
fi apertè dicat: Temporalemconcupilçentiamtan-
gite, & in hoc mundo fublimes apparete. Et cùm
timorem divinæ fententiæ amovere conatur, quid
aliud loquitur , quàm id quod primis hóminibus
dixit : Cur pracepit vobis Deus , ut non comedere-
tis de omni ligno paradifi ? Sed quia divino muqui
carnali dele&ationi deferviunt ; re&è de hoc
poenitente dicitur : Refpiciet homines , & dicet :
Peccavi. Ac fi dicatur : San&orum virorum exem- \
pla confpicit, atque eorum comparatione fe pen-
fans , iniquum fe efle deprehendit. Qui enim pleniflime
intelligere appétit qualis eft , tales nimirum
debet confpiccre, qualis non eft : ut ex bono-
rum forma metiatur, quanto ipfe deferto bono de-
formis eft. Ex his quippe, quibus pleniflime bona \
adfunt, perpendit redè, quæ fibi minùs funt : atque
in illorum pulcritudine confpicit foeditatem
fuam, quam in femetipfo 8c poteft perpeti, & fentire
non poteft. Lucem namque debet confpicere,
nerc redemtus homo juftitiam recepit, quam du- E qui vultde tenebris judicare; ut in ilia videat quid
dum conditus amifit ; robuftiorem fe jam contra de tenebris æftimet, per quas videre præpcditur.
blandimenta callidæ perfuafionis exercet ; quia Peccator namque fi incognita vita juftornm fometexperimento
didicit quantum obediens efle de-
beat prccepto. Et quern tunc culpa duxit ad pcenam,
nunc poena fua reftringit a culpa : ut tanto
niagis delinquere metuat, quanto cogente fuppli-
cio & ipfe jam quod perpetravic, accufat. Unde 8c
fequitur: .
Efpiciet homines, & dicet: Peccavi.
ipfum confpicit, peccatorem fe nullatenus compre-
hendit. Videre enim fenon poteft, quia fulgorem
lucisnefcicns, cùm femetipfum confpicit, quid a-
liud quàmtenebras attendit? Juftorum ergo debe-
mus vitam confpicere, ut fubtilitcr deprehenda-
mus noftram. Illorum videlicetfpccies,quafi quæ-
dam forma nobis imitanda proponitur.
' Baluz. &CoIb. fef«/«î eft. “dettifftpemexcclfts,
« Colbert. & Baluz. ratione diftinguit.
* Turon. ut carnes jumentorum 3 in Colb. Baluz. & aliis afinorum.