Dominas autem bene dixit novifsimis Job magis, A tuofa. Quia cnim ad fufcipienda onera fponte fc
camelus humiliât, non immerito Redemtoris not
tri gratiam deli g n a t, qui in eo quod infirmitatis
noftrx onera fulcipere dignatus eft , à ppteftatis
quam principio ejus.
C aput 35- ^ x c pî&l bxc myfticè
X y facienda fperamus. Magis cnim noviflimis Jo b ,
vst. xvi.* quàm principio bcnedicitur ; quia quantum ad If*
DcusneviHî- raëlitici populi fufceptionem pertinct, urgente fine
mui^Hcfani- pralcntis feculi, dolorem fandx Ecclefix Domi-
marum colie- n u s animarum multiplici a collcdionc confolatur.
öionc bencdi- *£anto quippe locupletiùs ditabitur, quanto S c ma-
cct‘ nifeftiùs innotefcit quod ad finem prxfenris vitx
temporalitas urgetur. Prxdicatores namque fand
x Ecclefix benedidione extremi temporis Pfal-
p jk ly i .i t . mifta ditari confpexerat, cum dicebat : c A d h u c
m u lt ip lic a b u n tu r i n f i n e Ha u b e r i , & bene p a tien te s
c r u n t , u t a n n u n t i c n t .ln feneda fcilicet uberi mul-
tiplicantur ; quia cùm eorum vita differtur, Temper
ad. melius fortitudo producitur,eifquc per augmen-
tum temporum crefcunt etiam lucra meritorum.
Bene autem patientes funt ut annuntient ; quia
cæleftia prxdicantes, tanto robuftiùs adverfa tolerant
, quanto Sc per tolcrantiam fuam animarum
commoda locupletiùs reportant. Sequitur :
y trf.i2.fr is- E t f a t f a f o n t e i q u atuo rdecim m i Ilia o v iu m , fir
fe x midi a camelorum, dr mille juga boum, dr mille
afina : dr fuerunt ei feptcm f ili i , dr très filia.
C aput $6. Quod feptcm millia ovium , Sc tria millia
XVI. camelorum, Sc quingenta juga bourn , Sc quin-
gentas afinas ante probationem percuffionis ha-
bucrit, ipfa ejufdcm hiftoriæ prxfatio oftendit :
quae per ■ flagellum perdita , ea nunc funt dupli-
In duplicatis
Job armencis
& grcgibus,
fux celfitudine fponte dcfcendit. Unde Sc per E-
vangelium dicit: Potefiatem habeo ponendi animamj0i,m J
me am, drpotefiatem habeo itertim Jkmendi earn:
dr nemo tollit earn a 'me. Et unde itcrunv dicit:
Facilius efi camelum per foramen acus tranfire, quam Myth],
divitem intrare in regnum ulorum. Quid cnim nomine
divitis, nifi quemlibet elatum : quid camcli
appcllatione, nifi propriam condefeenfionem fi-
gnat ? Camelus enim per foramen acus tranfiit,
cum idem Redemtor noftcr ufque ad fufceptionem
mortis per anguftias paflionis intravit. Quae
pafliovelut acus extitit; quia dolore corpus pu-
pugit. Facilius autem camelus per foramen acus
tranfit, quam dives caelorum regnum ingreditur,
quia nifi ipfe prius infirmitatis noftra: onera fut
cipiens, per paffionem fuam d foramen nobis hu- J
militatis oftenderct, nequaquam fe ad humilita-
tem illius fuperba noftra rigiditas inclinarct., Rur-
fum cameli nomine, tortuofa ac plena vitiis gen-
tilitas dcfignatur, ficut per Moyfen dicitur, quod g<w/J
inclinata jam die, egreffum in agro Ifaac in came-
lo fedens Rebecca confpexerit, ac protinus de ca-
melo defccndit, Sc fcfe pallio ad vifionem illius ve-
rccundata cooperuit. Quem cnim Ifaac alium, in
eo quod inclinata jam die in agro egreflus fuerat,
defignabat , nifi eum qui extremo hujus mundi
gata fi- cia reftituta. Filii autem 'totidem funt rcdditi, C tempore, velut in diei fine veniens , quafi in alitas
dcfigna^' b <luot Septem quippe filios, Sc trcs Alias
w. b habuit j feptem autem nunc filios, & trcs Alias
l ob u 1 recepiffe dcfcribitur, ut & hi qui extindi fucrant,
vivere demonftrcntur. Dum cnim dicitur :
x ^ id d id i t D om in u s q u acum q u e fu e r a n t J o b , d u p li-
c ia , Sc tarnen totidem filios cireftituit,quot ami-
fit, Sc liberos dupliciter addidit, cui decern poftmo-
dum in came reftituit, decern verb qui amifii fue-
V j r. xni. rant, in occulta animarum vita rcfcrvavit. Si quis
autem in prxdidis animalibus poftpofito culmo
hiftorix , ut intellcduale videlicet animal, pafci
myfteriorum fruge defidcrat, ncccffe eft ut qua:
fentimus agnofcat. Intelligere enim poffumus
grum foras exiit ? quia cùm fit invifibilis, in hoc
mundo fe vifibilcm dcmonftravit. Quem in came-
lo fedens Rebecca confpexit; quia eum Ecclefia
ex Gentibus veniens, dum adhuc vitiis effet in-
nixa, Sc nccdum fpirimalibus, fed animalibus mo-
tibus inhxrcret, attendit. Sed protinus de camelo
dcfcendit ; quia vitia quibus priùs fuerat fuperbè
d a ta , deferuit : feque etiam pallio operire cura-
vit, quia vifo Domino , infirmitatem fua: adionis
erubuit, Sc ilia quae priùs in camelo c'libera gefta- e
batur, defeendens poftmodum { verecunda tegi- f
tur. Unde eidem Ecclefia: à priore elatione con-
verfie, per Apoftolicam vocem quafi Rebecca: de
quod in his animalibus aggregata fidelium uni- D camelo defeendenti, fibique pallium fuperduccn-
Pfal. 1. 1.
Pfal. 67. II.
Innocentium.
verfitas defignatur. Hinc eft namque quod per
Pfalmiftam Patri de Filio dicitur : Omnia fubje-
cifii Jab pedibus ejus, oves d r boves univerfasy infit-
per d r pecora campi. Hinc eft quod idem Prophe-
ta fanftam Ecclefiam fimplices quoique inhabita-
rc confpiciens, ait : (_/inimalia tua habitabuntin ea.
37. Quid ergo in ovibus, nifi innocentes : quid
in camelis, nifi cos qui eeterorum mala tranfeunt
c exuberantium tortuofa mole vitiorum : quid in
jugatis bobus , nifi Ifraëlitas legi fubditos : quid
in afinis, nifi fimplices Gcntilium mentes accipi-
mus î Nam quia innocentes quique ovium nomine
defignantur, teftatur Pfalmifta, qui ait : Nos
ti dicitur : j^uem enim fruttum habuifiis tunc in il-
lis, in quibus nunc erubeficitis ?
39. In bobus verb aliquando Iuxuriolorum de- ^
mentia , aliquando laboriofa fortitudo prxdican-
tium, aliquando humilitas exprimitur Ifiaelita-
rum. Quia enim bovis nomine per comparationem
luxurioforum dementia defignatur, Salomon indicat
, qui cum male fuadentis mulieris petulan-
tiam pra:mififfct, adjunxit: Statimque eamfequitur,
quafi bos ductus ad viftimam. Rurfum quia bovis
nomine, labor praedicatoris exprimitur, Lcgis verba
teftantur, qux a it: Non obturabis os bovi tri-
turanti. Ac fi aperte diceret: Prxdicatores verbi a
autem populus ejus , & <rves pafiua ejus. Nequc £ ftipendiorum luorum perceptione non prohibebis.
enim quf fervarc innocentiam negligunt, ilia intern
« pafcua: refedionc fatiantur.
, 38. Camcli verb nomine, aliquando in facro eloquio
Dominus, aliquando Gentilium fuperbia exprimitur,
quafi cxcrcfccnte defuper tumore tor-
* Laud. eleHione.
k Editi turn vet. turn recent, quoi amißt. MIT fcrupulosc inharfimus.
c Ed. etiam vet. exuberanti ( vcl exmberanti ) fr tortuofa. Germ .
txtumerantium. Noftram left, luppeditarunt Coït». Germ-Turon. Vai-
«1. 0c pi. Norm*
Rurfum quia^ bovis nomine plebs Ifraëlitica figura-
tu r , Propheta afferit, qui Redemtoris adventum
denuntians dicit : Cognovit bos pojfejforem fiuum , lß-K
d r afinus prafepe Domini J u i . Per bovem fcilicet
Ifraëliticum populum ; jugo Legis edomi turn fi-
4 Ita mff. & vet. edit. In Gilot. Vatic. Guflanvil. formuo >
etiam lego in m(T. duob. Germ. Pratel. & Utic.
* P i. Norm. Be Corb. Germ, lib tri.
1 Duo Germ. Vindoc. Laud. Val-cl. vtrttundia.
gnans j per afinum verb, Gentilem populum in- A vocesfuasexerunt,quanto debiliùsante timuerunt.
dicans, voluptatibus deditum, & gravius brutum.
^o. Afinorum quoque & afinarum nomine, aliquando
luxurioforum pctulantia, aliquando a man-
fuetudo fimplicium, aliquando verb, ut prxdixi-
mus, ftultitia Gentilium defignatur. Quia cnim lu*-
xuriolbrum petulantia, afinorum appcllatione per
comparationem exprimitur , apertè dcclaratur
4z. Hxc in fignificatione Ecclefix brevitcr di- Latentia in di-
ximus : qux quomodo ejufdem fanftx Ecclefix Verfis
capiti lerviant, * in exordio hujus operis latiüs
nos dixiffe memoramus. Qui ergo de his fibi ple- 14.
niüs latisficri nititur, * fecundum hujus operis li- * Maximi
brum legere dignetur. Jam vero fi quxrimur ut nitm‘ +*•
etiam de ipfo animalium numero differamus, cur
cùm per Prophctam dicitur : Quorum carnes funt mille juga boum , vel mille afinx , & fex millia
ut carnes afinorum. Rurfum quia afinarum nomine camelorum, & quatuordecim millia ovium nume-
fimplicium vita figuratur, Redemtor nofter cùm rentur : dicerc breviter poffumus., quod apud fc-
Jerufalem pergeret, b afinam fcdiffe memoratur. cularem quidem feientiam millcnarius numerus
Jerufalem quippe vifio pacis dicitur. Quid igitur idcirco perfedus habetur , quia denarii numeri
fignat .qubd Dominus fedendo afinam Jerufalem g quadratum folidum reddit. Decern quippe dccics
ducit, nifi quod fimplices mentes dum prxfidendo duifta fiunt centum, qux jam figura quadrata,
poflidet, cas ufque ad vifionem pacis fua facra fefi-
fione perducit ? Rurfum quia afinorum nomine,
ftultitia Gentilium defignatur, Propheta teftatur,
dicens : Beati qui feminatis fuper omnes aquas,
c ivnmittentes pedem bovis & afini. Super omnes
quippe aquas (eminarc, eft cUn&is populis fru-
ftuola vitx verba prxdicare. Pedem verb bovis Sc
afini immittere, eft vias Ifraelitici Sc Gentilis populi
per prxeeptorum cxleftium vincula religare.
41. Litterx igitur veritate fervata, fub beati Job
• nomine cun&is his animalibus non immerito cree
fed plana eft. Ut autem in altitudinem furgat, e
S c fbhda fia t, rurfiis centum decies multiplican-
tur , Sc mille fiint. Senarius autem numerus idcirco
perfc&us eft, quia primus iri numcris com*
pletur partibus fiiis, id eft fexta fui parte, Sc ter-
tia, Sc dimidia, qux funt unum, Sc duo, Sc tria:
qux in fummam dufta fex fiunt. Nec alius ante
fenarium numerum reperitur, qui in fuis partibus
dum dividitur, tota ejus fumma complcatur. Sed v*r.r
quia cunfta hxc per facrx feriprurx cclfitudinem R*c.
proficiendo tranfeendimus , ibi fenarium, ibi
dimus fanftx Ecclefix populos defighari ; quate- q feptenarium, ibi denarium , ibi millenarium unde
nus ea qux feripta fiint, difpenfatione fanfti Spi- fit perfe£tus, invenimus. Senarius quippe numerus
in feriptura facra perfe&us eft ; quia in mundi
origine Dortiinus ea qux primo die coepit, fexto Gtmf 2. n
die opera implevit. Septenarius in ea pcrfectus eft j
quia omne opus bonum f feptem per Spiritum vir- f
tutibus agitur, ut S c fides fimul&: opera confum-
mentur. Denarius numerus in ea perfe&us eft ;
quia Lex in decern prxeeptis concluditur, omnif-
que culpa non ampliùs quàm per deccm verba
fxpe, ut prxdiximus, facra cloquia curant repe- cohibetur : atque cnarrantc Veritate , operatores Matth.20.10
tere quod affirmant, poffunt rurfum in bobus If- vinex denario remunerantur. In denario quippe "*
raëlitx accipi, quafi jugo Legisattriti : afinis verb, tria junguntur ad feptem. Homo autem qui ex
utdidum eft, Gentiles populi defignari: qui dum D anima confiât Sc corpore, in feptem qualitatibus
fc colendis lapidibus inclinabant, non reludante continetur.Nam tribus fpiritalitcr, Sc quatuor cor-
" poraliter viget. In dile&ione etenimDei tribus qualitatibus
fpiritalitcr excitatur , cùm ei per Legem
dicitur : D i l ig e s D om in um D e um tu um 0 e x tota Matth.12:37;
m en te t u a , d r e x to ta a n im a tu a , d r e x tota v i r tu - g
te tua. Corporaliter verb quatuor qualitatibus con-
tinctur ; quia videlicet ex materia calida Sc frigida,
humida Sc ficca componitur. Homo ergo qui ex
feptem qualitatibus confiât, denario remunerari
dicitur : quia in ilia perceptione fupernx patrix,
feptcm noftra ad tria junguntur xterna, ut homo
contemplationcm Trinitatis accipiat, S c de remuritus
cun&a mirabiliter ordinante, Sc tranfa&a no
bis référant, Sc futura d prxdicanr. Agnofcamus
ergo in ovibus fideles atque innocentes ex Judxa
populos, Legis dudum pafeuis fatiatos. Agnofcamus
in camclis ad fidem fimplices ex Gentilitate
venientes, qui priùs fub ritu facrilego, quafi qua-
dam deformitate membrorum , valde turpes of-
tenfi funt, videlicet feeditate vitiorum. Et quia
mente, quafi dorfo ftultc fuppofito, quibüflibet
idolis bruto fenfu ferviebant. Sanda ergo Ecclefia
qux in exordiis fuis innumeris tentationibus pref-
fa, vel Ifraëliticum populum, vel multos ex Gen-
tibus amifit, videlicet quos lucrari non potuit, du-
plicia in fine recipit ; quia in ca ex utraque natione,
ndelium numerus multiplicior cxcrcfcit. Poffunt
etiam per jugatos boves , prxdicatorcs intelligi.
Undc cùm eos ad annuntiandum Dominus mitte-
re t, tefte Evangelio, binos mififfe deferibitur : ut
quia vel duo funt prxcepta caritatis, vel quia haberi
focictas minùs quàm inter duos non poteft, £ neratione operis, quafi quodam denario confumprxdicatores
fandi ex ipfa qualitate fux miftionis
cognofccrent, quantùmconcordiamfocietatis ama-
rent. Poffunt, ficut prxdiximus, per afinas, mentes
fimplicium defignari. Sanda verb Ecclefia du-
plices boves atque afinasTecipit ; quia prxdicatores
fandi, qui preffiformidirie in ejus dudum tentatio-
ne tacuerant, Sc mentes fimplicium , qux vidx
terroribus, veritatem illius confiteri formidabant,
tanto jam nunc robuftiùs in confcffione veritatis
■ Ebroïc. Vindoc. Bc al. h afina.
* Val-cl. innitentes. Bc paulo infra, mnittrt.
4 Ita mff. & vet. edit. Parif. ac B a il, ubi rec. Gilot. Vatic. & Guf-
lanv. babent pradicent.
* Locum hune in editis Bc in quibuIHam mff. yitiatum reftituimus
°Pe ni (T. duor. Germ. Norman. Bc Vindoc. In Turon. Laud. Bc Val-
cl. Icgitur, fed plena eft : ut autem in alütudintm. Corruptiùs in cd.
matus vivat. Vel certè quod feptem virtutes funt
quibus in haevita laboratur, dumque eisin remu-
ncrationc contcmplatio Trinitatis redditur , vita
laborantium denario remuneratur. Sed perfedus
quifquc etiam in hac vita denarium accipit, dum
çifdcm feptem virtutibus, fpem, fidem, caritatem-
que conjungit. Millcnarius quoque numerus in facro
eloquio perfedus accipitur : quia appcllatione
ejus univerfitas defignatur. Unde feriptum eft :
Gilot. Vatic. Guflanvil. fed plana non eft. ut autem in latitudinem.
In vetuftior. fed plena non eft ; ut autem in latitudinem. Qux leftio-
fies fenfu carent. Legendum ergo : fed plana eft ; hoc eft fine altitudi-
ne. Undc fubditur : ut autem in altitudinem furgat.
* Val-cl. per fiptem Spiritus fanäi virtutes.
t Vindoc. Bc pi. Norm, ex toto corde tuo, fr ex tota anima tua , fr
ex tota mente tua.
D D d d iij