îumque • I n judicium ego in hune mundum veni, ut A Omnes homines vident eum , unufquifque intue-
oui non vident,videant:& qui vident * caciftant. tur procul.
2. ...Jr.. +:L: Ttnmime r*l.i dît» //>*•_ S. Omnis homo coipfo quo rationale cit condi- Cap,
fohan.f. 39.
am non viaent, • v> 7 , -=
■ mm jm i t rurfum : Confuor tihi faur Damme u h & teru
, quia abfeondifti h&c a fapientibus & prudentibus,
\ rev-clafti ea parvulis. In quibus nimirilm judiciis
judxa rcpellitur, Gentilitasaggregatur. Quod videlicet
fachim mirari poffmuus , fed pelfcrutati
nullatenus valemus. Unde 8c bene nunc ab Eliu
iubditur:
yerf.23. J%uis potent ferutari vias ejus ? nut quis audet
ei diccre: Operatus es ini quita tern ?
C a p III. 5* Ac fi dicat: Cujus perferutari adio non poteft,
Judicia cjus | quo pado reprehendi poteft ? Nemo enim bene
-r-—i r i , multo judicac quodignorat.fub ejlr
icndercMn" judiciisfilendo quiefeere, quanto 8c rationem ju-
debemus- 1 diciorum illius nos cernimus nonviderc. Unde 8c
tus, debet ex ratione colligere, eum qui fe condi- Ri ...,L
dit, Dcum efle. Quern nimirum jam videre, eft § g *
dominationem illius a ratiocinando confpicere. ab
Cum veto dictum fit : Omnes homines vident eum,dc!ur-
rede fubjungitur : Unufquifque intueturprocul. Pro-
cul quippe eum intueri, eft non jam ilium per fpe-
cicm cernere, fed adhuc ex fola operum ftiorum
admiratione penfare. Procul ilium hie etiam electi
confpiciunt : quia nccdum claritatem illius b per b
acumen intimx vifionis apprehendunt. Cui etfi jam
mi, multo judicat quod ignorât. Tanto ergo debemus fiib cjus n per amorem juxta funt ; adhuc tamen ab illo ter-
ÛS repre-{ J : n n o n m Xr rdfihrteuv iii- renæinhabitationispondérédisjunguntur:&quamvis
ci benè vivendo inhxreant, à contemplationis
'erf. 24.
bene fubditur :
(,Memento quod ignores opus ejus, de quo cecine-
runt viri.
C IV f| ^cr‘Ptura facra vir^ aliquando Angeli, ali-
Vi-f. & R. ii. quando autem perfedx vitx homines memoran-
j\ngeii & Do- tur. Nam quia aliquando vir Angelus dicitur, D ame
tameu
loan. 9. zr.
Prov. S. +.
ejus fpecie longé fe efle fufpirant. Quern nimirum
réprobi etiam cum ad judicium venientem viderint,
procul intuentur : quia non eum in divinitatis forma,
fed in fola qua 8c comprchendi potuit huma-
nitate conlpidunt : quia videlicet eorum oculos
reduda tunc ad memoriam fua male gefta rever-
•élorcsea, nid propheta teftatur, dicens : Ecce vir Gabriel, berant, 8c dum ejus humanitatem vident, cujus di-
iaudenc’m^ ; Rurfum, quiavirorum nomine perfedx vitæho- vinitatis claritatem non vident, miro modo ab ejus
mines exprimuntur, in Proverbiis fapientia loqui- vifione quern confpiciunt, longe hunt, bed cum yn j
tur, diccns : O viri , ad vos clamito. De Domino dicitur : CMemènto quod ignores opus ejus, ac dein-
icritur viri canunt, cùm ejus nobis potentiamvelfu- de fubjungitur : Omnes homines vident eum» quem
perni fpiritus, vel perfedi quique dodores inno- r ficut diximus, videre, eft tranfeendentem omnia
tefeunt. Sed tamenopus ejus ignoratur : quia ni- ejus eflentiam ex ratione colligere : valdc miran-
mirum judicia illius ipfi etiam qui hunc predicant, dum eft, quod 6c ipfum cernimus , 6c ejus opus
impenetrata venerantur. Et feiunt ergo quem prse- ignoramus. Dubii quippe de ejus ellentia non lu-
dicant, 6c tamen ejus opera ignorant : quia cognof- mus, 5c t^men in ejus judiciis incerti remanemus.
cunt per gratiam eum à quo fadi funt, fed Cjus ju- Patet nobis quod fummum eft : abfeonditur||quod
dicia comprehcndere ncqueunt, quæ ab illo etiam minimum. Minus quippe funt ejus opera, quam îp-
fuper ipfos hunt. Quod enim omnipotens Deiis fe; 8c agentem cernimus^ fed in adionecahgamus:
perfpicuè in fua adione non cernitur, Pfalmifta teftatur
, dicens : Jpuipofuit tenebras latibulum /hum.
Et rurfum : Judicia tua abyjfus multa. Atque itc-
Pfal. 17.12.
pfai.is.7. v
193. 6.
Siede, ii. s.
J.G > Uf, — ------------- O“ ----- _
quia videlicet cur quid hat incertum eft, fed quis
fit qui hæc incerta faciat, iriccrtum non eft. Dicat
ergo : cMemento quod ignores opus ejus, de quo ce*
cinerunt viri : omnes homines vident cum, unufquif-
Occultorum
Dei judicio'
rum : i^/ioyjjus jtcuipauium amiuus ejus. uimc w vu*, ......- *....... . J1 . J.
ne etiam per Salomoncm dicitur : Sicut ignoras qua que intuetur procul ; quia cum, cujus judicia mim-
fit via fpiritus, & qua ratione compingantur ojfa in me comprehendimus, elfe per rationem videmus:
ventre ïnmantis ; fie ne f i s opera Dei, qui f abri- cquem tamen adhuc procul cernimus, quia ab ejus
cator c f omnium. D fortitudine, nubilo inftrmitatis noftr* leparamur.
7. U,tcnim unum è muleis loquar, duo ad hanc Sequitur :
lucem parvuli veniunt, fed uni datur ut ad redem-
tioncm per baptifma redeat, alter ante fubtrahi-
Si^iTba^rir- cur J quàmhunc regenerans unda perfundat. Et fa:-
mo, vel poft pc hdelium filius fine hde rapitur, fa:pe inhdelium
moriericibus. concc^*° fidei facramento renovatur. Sed fortafle
aliquis dicat, quödhunc Deus adurum pravè etiam
poft baptifma noverat, 6c idcirco eum ad baptif-
matis gratiam non perducat. Quod ft ita eft, pcc-
cata quorumdam proculdubio priufquam fint per-
petrata , puniuntur. Et quis ifta redè fentiens di-
xerit, quia omnipotens Deus, qui alios à perpetra-
tis facinoribus libérât, hæc in aliis etiam non per-
Ecce Deus magnus viniens feientiam noftram. VrfA
9. Superiùs dixerat : Ecce Deus excelfus ; nunc
iterum dicit : Ecce Deus magnus. Quid eft quod de Rec.ii
D eoloquens, ccce, dicit, 6c ecce, repetit, nifig
quod ecce, dicimus de ea re , quam in prefenti imfuw
monftramus ? 6c quia Deus ubique præfens eft,
cùm de illo, ccce, dicitur, etiam non videntibus
adeffe memoratur. Bcneâutem eum vincere fei- no^
entiam noftram narrat, quem vidêri ab omnibus ® ‘
dixerat : quia etfi ex ratione confpicitur, magnitude
tamen illius, nulla noftri fenfus fubtilitate
penetratur. Quidquid namqiie de claritate ejus
petrata condcmnet ? Occulta itaque funt ejus ju- E magnitudinis feimus , infra ipfum eft : 6c tanto ab
■ o, ___„ur____:__ _________ Inno-p rrnrllimnr dicia : 6c quanta obfeuritate ncqueunt confpici, rmanto eius DOcanta
debent humilitate venerari. Dicat ergo :
tMemento quod ignores opus cjus, de quo cecine-
runt viri. Ac fi aperte diceret: D c quo fortes quique
locuti funt, ejus opera tux mentis oculis abf-
conduntur : quia menfuram tux notitiae eo ipfo
quo humanitate circumfcriberis , tranfeunt. Sequitur
:
* Decft, ratiocinando , in Baluz. Uric. Pratcl. acal. Norm.
* Ebroi’c. & plat, per acumen illius intimi.
* Edit. vet. Parif. & Bafil. aiiajcjuc poftcriores, cjuem tanto adhuc pro-
cul cernimus, quanto ab ejus fortitudine, Sic. Ledtioncm noftram c^uam
cjus feientia longé rcpcllimur , quanto ejus po-
tentiam nos comprehendiffe fiifpicamur. Nam
quamvis in aîtum mens noftra rapiatur , ejus tamen
magnitudinis immenfitate tranfeenditur. Cujus
tune aliquid quafi ex parte cognofcimus, quando
eum nos digne cognofcerc non pofle fentinius.
Sequitur: ‘
Humérus annorum ejus ^ inafiimabilis.
GufTanv. in marg. annotavit, fuppeditarunt mfl*. Baluz. Colb. yindoc.
Longip. Ebroïc. aliiquc Normau.
J Turon. innumerabilis,
0. Dicere utcumque aîternitatem voluit, 6c ip- A qui cùm de fupernis emicuit, corda peccantium
fam xternitatis löngkudinem annos vocavit. Cum
enim brevitatem temporis dilatare volumus , mo-
. menta per horas, horas per dies, dies per menfes,
menfes autem per annos extendimus. Quia ergo
pcramplum quiddam dicere voluit, fed quid diceret
latius non invenit, nin Deo annos fine xftima-
tione numeri multiplicavit, dicens : Numerus annorum
ejus inaJHmabïlis s ut duin ea qua: apud fc
fuut prolixa multiplicat, xternitatis Iongitudinem
fe metiri non poffe infirmitas humana cognofcat.
Tendc itaque oculum in xccrnitatem , ut videas
Deiim, vel quando eft a principio, vel quoufque:
1 t> 5C nufquam finis füpcrior, quia effe non incipit:
quafi arentem infcriùs terram famftæ exhortatio-
nis pluviâ ad ubertatem germinis infudit ? An non
Ifàias aftrum pluvixoftenfus eft, qui in eo qubd
lucem veritatis prævidcns tenuit , ficcitatem infi-
delium prophetando annuntians rigavit ? An non
Jercmias ôc Prophetx ceteri, velut in cxlo pofiti
aftra pluvix fuerunt, qui in prxdicationis culmine
ere£li, dum pravitatem peccantium libéré in-
crepare aufi funt, quafi verborum guttis obcxca-
tionishumanæ pulvcrem rigando preflerunt ? Quorum
videlicet animas ab hac corruptibili carne fuf-
ceptas, quia ex præfenti vita fuperna judicia aufe-
runt, quafi à cxli facie ftellx pluvix fubtrahunnufquam
finis inferior, quia efle non définir. Intra g tur, 6c ad occultum aftra redeunt, dum pcra&is
nmztcr-
■lufmit,
Rn:u:-
jpfum omnia coanguftantur, ipfe verb circa omnia
finefpatio extenditur, fine loco dilatatur. Eccecun-
fta qux fa&a funt, ea ipfa circumfcriptione qua
creata funt, fuperiori 6c inferiori fine cinguntur.'
Lege enim fua, c quia a non effe incipiunt, fefti-
nant non effe.
11. Sed quxdam mirabiliter acceperunt , ut
quamvis ea finis fuperior inchoat, finis tamen inferior
non conftringat; 8c licet effe incipiant, efle
in perpetuumnon aefiftant. Horum verb xternitas
idcirco fummx eft xternitati diffimilis, quia xterna
cfTe coeperunt. ,Cum ad extrema profpicimus, horum
finem, qui omnino deeft , non comprehend!
fuis curfibus fan&orum animx in thefauris difpo-
fitionis intimx reconduntur.
13. Sed quia terra arefeeret , fi fubdu&is ftellis His ftiWuCbs
pluvix fuperna funditus fluenta ceffarent , redtè mi!î'1 Apoftoli
dicitur : Jptd aufert fellas pluvia , & effundit im- tamtam gut-.
bres ad infiar gurgitum. Nam cum Prophetas ab- gîtes cffiidc-
ftulit, eorum vice Dominus Apoftolos mifit, quirunt'-
in fimilitudinem gurgitum pluerent , poftquam
fiibduclis antiquis patribus exteriora Legis prxdi*
camenta tacuiflcnt. Stellas ergo pluvix abfcdndit,
6c ad inftar gurgitum imbres fudit : quia dum prx-
dicatores Legis ad feçreta 6c intima retulit, per di-
£la fequentium uberior vis prxdicationis emanaretro
mus : eorum tamen initia cernimus, cùm mentem C vit.
revocamus; 6c dum in eis infra fupraque ani-
mum ducimus : non capimus omnino quoufque
funt, fed videmus ex quo. Deus autem quia quafi
quiddam in eo per xrernitatem longunl eft, quod
nee initio oritur, nec fine terminatur, nec ex quo
in femetipfb recipit, nec quoufque, dicatur ergo:
Numerus annorum ejus tnsfiimabilis. Per hoc ergo
quod annorum illius numerus dicitur, diutinum
ejus cfTe oftenditur. Per hoc verb quod inxftima-
bilis memoratur, hoc ipfum effe infinitum 6c in-
comprehenfibile demonftratur. Sed quia humanis
mentibus innotefcat, agnovimus, dum omnes homines
videnteum; 8c quia ejusmagnitudinem ad-
14. PofTunt quoque per ftellas pluvix , fan&i A- v B T-
poftoli defignari, de quibus Judxx reprobatx per ânalpa-
Jeremiam dicitur : Prohibits funt *ficlU pluviarum, ires dodrinam
& fe minus d imber non fuit. Stellas ergo pluvix ^cnrtam ausc’
Dominus e abftraxit, atque ad inftar gurgirum im- jerem. 3. 3.
bres fudit : quia cùm de Judxa prædicantes Apof- d
tolosabftulit, dotftrinâ novx gratix mundum riga- * ridengt ^
vit. Quod utrumque faftum in Ecclefia poteft non col. 29s, -
inconvenientcr intelligi : quia cùm folutis corpo-
ribus ad fecretos fupernorum finus Apoftolorum
animas retulit, quafi à cxli facie ftellas pluvix ab-
fcondit. Sed ablatis ftellis pluvix, in morem gurgitum
f imbres dedit : quia etiam redudis ad f uper- £
mirantes cernimus , dum annorum cjus numerus Dna Apoftolis, per expofitorum fequentium linguas,
I PUT
Till.
inxftimabilis, habetur : reftat jam ut etiam quid
agat, audiamus. Sequitur:
£>uj aufert*ftellas pluvix, & effundit imbres ad
inftar gurgitum.
it. Duo in hac vita funt genera juftorum: unum
videlicet*bene viventium, fed nulla docentium:
aliud verb redè viventium, 6c eadem reda docentium
: ficut 6c in cxli facie alix ftellx prodeunt,
’ quas nullx pluvix fubfequuntur; alix prodeunt,
qux arentem terram magnis imbribus infundunt.
Igitur quoties in fanda Ecclefia redè quidam vi-
vunt, fed tamen prxdicare camdem reditudinem
nefeiunt, ftellx quidem funt, fed in ficcitate aëris
divinx fluenta feientix diu abfeondita largiori ef-
fufione patefecit. Nam quod illi fub brevitate locuti
funt, hoc exponendo ifti multipliciter auxe-
runt. Unde 6c nonimmerito ipfa expofitorum prx-
dicatio gurgidbus comparatur : quia dum.multo-
rum prxeedentium dida colligunt, ipfi in co quod
adftruunt , profundius dilatantur. Nam dum tef-
timonia teftimoniis jungunt, quafi ex guttis gur-
gites faciunt. Quorum verbis dum quotidie Gen-
tilitas docetur, quia peccatorum mens cxleftem
feientiam accipit, quafi ftans in terra aqua gurgi-
tes oftendit. Sed nequaquam fe cifdem Apoftolis
expofitores in feientia prxferant, cum exponendo
natxj quia per exemplum bene vivendi lucercce- £ latiùs loquuntur. Meminiffe quippe inceffanter deteris
poffunt, fed per prxdicationis verbum plue-
tc nequeunt. Cbm verb in ea quidam 6c rede vi-
vunt, 8c aliis camdcm reditudinem verbis prxdicationis
influunt, quafi ad proferendas pluvias in
cxlo ftellx producuntur, qux fic vitx fux meritis
luceant, ut etiam fermone prxdicationis pluant.
An non in hoc cxlo aftrum pluvix Moyfes extirit,
* tditi, idea armos, pro in T>eo ; legendnm efle, in Deo, perfuaferunt
Colb. Baluz. Anglic. & Norman, necnon'codices a Guflanv. vifl,
*l 9l<ibus depromtam fc£lioncm"nanc margini inferipfit.
b o n g i p nufquam invenitur finis fuperior.
*Vet. edit. quia dum efie incipiunt. Gilot. & alix poftoriores, qua
bent, per quos ejufdem feientix inventiones acceperunt.
Undè 6c apte fubjungitur :
Jpui de nubibus fluimt. _ y«tfi 29;
15 . Hi quippe de nubibus gurgites fluunt j quia C a p . IX ,
fi ex fandis Apoftolis vis intelligcntix non incipe- Nec tamen a-
ret., nequaquam per dodorum ora largior mana-
ret. In Scriptura enim facra aliquando per nubes , mis trad itoribus
praLercn-
. % di.
ante ejfe incipiunt. Corruptum hunc locum lànavimus ope mH. maxime
.Vindoc. Ebroïc. & aliorum Norman.
d Quidam edict, imber non ruit,
. • A\. abftulit.
* Ebroïc. & alii, imbres fudit.
H H h iij