Dies erit, cùrr
nulix pcccati
tcncbræ fupcti
cum lege mentis contendit, profcftb adhuc au- A tiam c in multitudinis innumerx amore dilatavit.
rora eft: quia lux qua: jameinicuic, necdum prx-
tcreunccs funditus tenebras preffit. Adhuc aurora
eft: quiadum lex carnis legem mentis, & lex mentis
legem carnis pcrcutit, inter fc viciflim lux tc
umbra confligit. Unde rurfum Paulus cum dice-
ret : Nex pracefsit s ncquaquam fubdidit : Dies
venit; fed^ Dies autem appropinquavit. Qui, enim
poft difceflum noftis jam non venifTc, fed appro-
pinquafie diem infinuat, efle fc proculdubio ante
folcm poft tenebras adhuc in aurora demon-
ftrat.
4. Tunc autem plene fanda eledorum Ecclc-
fia dies erit, cum ci admixta peccati umbra jam
non erit. Tunc plene dies erit, quando interni hirer
• —
Sed cum divini opens myfterium fic mifcricordia
peragat, uttamen & ira comicetur, quatenusoc-
cultus arbiter alios refpiciens redimat, alios deferens
perdat : quia cognovimus, quomodo per in-
carnationcm fuam eledos illuminée , audiamus
nunc quomodo reprobos damnet. Scquitur :
Nurn quid tenuifti concutiens extrema ten*, & ex- hq,
cufsifti impios ex ea ?
y. Extrema terra: Dominus tenuit, quia in fine C ap. -
fcculorum ad deftitutam jam &: alicnigenis Régi- R ■ c.^
bus fubditam fynagogam venit -, atque ex illainr- jyffil
pios exculfit, quia fpiritalia fidei prxdicamenta rc-
nuentes, etiam à carnalis facrificii gloria repulit.
Vel certè extrema terra: tenuit, qüia ex Jùdxa
minis perfcfto rervore clarucrit. Tunc p-lene dies B paucos abjedos &: humiles clegit. Exttema terra: Md!li
erit, quando nullam malorum fuorum tentan- tenuit ; quia legis dodores deferens, pifeatores af- fch.
fumfit. Dumque ejus extrema, tenet, ex ea impios
cxcutit: quia dum infirmos fideles.roborat, fortes
in ilia infidèles damnat. Rede verb etiam, concutiens,
addidit : quia per adventum fuum i immenfa f'
formidinc etiam reproborum corda commovit.
Concuffi quippe fuerant qui dicebant : Nihil pro- John
tern memoriam tolcrans, omnes a fc tenebrarum
etiam reliquias abfeondet. Unde &c bene hxc aurora
quali adhuC in tranfitu demonftratur, cum
dicitur : Et ofttndifti auroja locum fuum. Cui enim
locus fuus oftenditur, profefto ex alio ad aliud
vocatur. Quid eft enim locus aurora:, nifi perfeda
claritas* vmonis ætcrnæ ? Ad quem cum perduda ftcimus,ecce totus mundus Spoft eum abiit. Res autem g
vendit, jam de tranfaftx nodis tenebris nihil ha-
bet. Nunc autem adhuc tentationum moleftias fuf-
tinens ; quia per intentionem cordis ad aliud fefti-
nat Ecclefia, ad locum fuum tendit aurora. Quem
locum fi mente non cerncrct, in hujus vita: node
remanerct.b Sed cùm quotidic contendit pcrfici, ic
inluccm quotidic adgeri, locum fuum jam confpi- C hie malefactor, non tibi tradidiffemus eum. Con-
cit, &: plenè fibi clarefccre folcm quxric. Locum cuffi quidem, fed non proftratifunt reprobi, cuir
qua: concutuur, Irac illucquc duda fatigacur.
Concufla ergo Judxa fucrat, qua: de Chrifto per
alios dicebat: £>uia bonus eft. Et per alios refiftebar, WJ
diccns: Non, fed feducit turbas. Per alios diccbat:
Nift hie effet a Deo , non poteratfacere qnidquam:j0\m.
Atque ad extremum per alios clamat: Si non rjfetjtha.
fuum aurora confiderat, quando fanda anima ad
contcmplandam conditoris fui fpecicm flagrat. Ad
locum fuum pertingere aurora fatagebat, cum David
diceret : Sitivit anima mea ad Deum vivum,
quando Deni am dr apparebo ante faciem Dei ? Locum
fuum veritas aurora: monftrabat, cum per Sa-
lomonem diceret : <Quid babet ampliits fapiens a
ftultoi & quid pauper, nifi ut per gat illucubi eft vita
rQuem profedo locum etiam prxeedentibus in-
carnacionem fuam patribus poft ortum fuum Dominus
oftendit: quia nifi per prophetic fpiritum,
incarnandum fupernx patrix regem cognofcerentj
modo miracula obftupefcentes cernèrent, modb in-
firmitatis opprobria defpicientes irriderent. An non
concuffi fuerant, qui dicebant : Jpuoufque animamjoha.
noftram to Ills ? f i tu es Chriftus, die nobrs paUm. Vel
certè extrema terrx concuffit &C tenuit -, quia cùm
infirma corda humilium pio timoré terruit, ne-
quaquamea judicio diftrido dercliquit. Inde enim
ftiiiltitudo credentium in Deum rbbuftiùs ftecit,
unde in fc humiliata trepidavit. Nam quia eum
Deus quem concutit tenet, infinuat per Prophe-
tam, dicens : Super quem requiefeetfpiritus mens
nift fuper humilem & qnietum , & trementem fir-pc-111
bona ejufdem patrix quam effent defidcrabiiia non j~) mones meos fQuia eum quem concutit tenet, Sa-
vidèrent. Locum fuum veritas aurorx patefecir,
cum Patrem coram difeipulis petiit, dicens : Pater,
quos dedifti mi h i , volo ut ubi eço fum , c dr illi fint
mecum. Locum fuum aurorx monftravit, cùm di-
. ccret : Tjbicumque fuerit corpus, A illic congregahun-
tur dr aquiU. Ad hunc locum, quem cognovcrat,
pervenire aurora feftinabat, cùm Paulus defide-
-riumhabere fe diceretdiffolvi, & cum Chriftocf-
fc. Et rurfum : LMthi vivere Chriftus eft, dr mori
lucrum. Et rurfum : Scimus quo ni am f t terreftris domus
Johan. 17. 24,
noftra hujus habitationis dijfolvatur, quod a-
diftcationem ex Dio habemus, domum non mantifalomone
atteftante intimatur, quia ait : Beatus vir vm.y
qui femper eftpavidus : qui autem mentis eft dura,
corruit in malum. Igitur quia extrema Judxx Dominus
in Apoftolis tenuit , atque ex ilia Scribas&
Pharifxos ac Pontifices impictatis fux merito cxi-
gentc reprobavît; quid adhuc de eorum damnatio-
nc fubdatur, audiamus. Sequitur : \
Reftituetur ut lutum fignâculum , dr ftabit ftcut M'
veftimentum.
<3. Quid aliud. Dominus plebem Iftaëliticam, CapJ
nifi lutum reperit, quam obfcquiis Gentilium deditam,
in Ægypto fervientem lateribnsinycnit?prilisi|
{tarn , aternam in calls. Bene autem poft ortum £ Quam dum tot miraculis ad terram repromiflionis dura«1!
fuum , locum i^im. proprium «-a« « aurorx ™ oftendiffc . - ' fc c» per- duxit , dum pcrductam cognitionis fux feientia •’<
hibet, quia ruturx retributionis beatitudinem
dum tot arcana fecretorum ei per pro-
priufquam per corpus ipfe innotefeerct, in pauco-
rum in tell eft u continuit. Cum verb humanx na-
tivitatis infirma fufoepit, venturx claritatis notiimplevit,
phetiam contulit ; quid caih aliud quam fcrv;inai
myfterii fignaculum fecit ? ' Ipfa quippe divina
prophetia claufum continuit, quidquiddc feVc-
* Turon. Corb. Germ. Pratcl. Laud. & a lii , vifionis interne,.
b Turon. fed dum tjuot’die augeri locum fuum jam confpicit, &
fieri: fibi clarefiere folem quant.
c Laud. & iliic.fint mecum.
d Corb. Germ- Pratel. Uric. & al. illuc congregabuntur.
* Laud, in multitndinet tnnumeras amore dilatdvit.
* Ebioi’c. Sc al. Norm, immenfa fortitudine. Corb. Germ, in immenfa
formidine. i
* Laud. & Corb. Germ, poft cum vadit.
11 Corb. Germ. Vindoc. Laud. Pratel. Salomone atteftante nos inftnut
‘ Sic Corb. Germ. Turon. VindoC. & unus Ebro'ic. In Laud, legitur:
in ipfa quippe divina prophetia. In Pratcl. Uticenli & al. Norm- quos
fcquuntur ediri ,ipfi quipps din in Prophetia.
921
ritas in fine revclavit. Sed dùm poft tot divina fe- A it. Unde &: apte fubjun^itur : Reftituetur ut lu- rec._r
creta , poft tot perccpta miracula in Rcdcmcoris
fui adventu , plus terram quam veritatem dilexit,
per faccrdotes diccns : Si dimittimus eum fic, omnes
credent in eum, dr venient Romani , dr toUent
noßrum locum & gentem : quafi ad eos, quos in
jEgypto reliquerat, lareres rediit: &: qux fafta
jam Dei fignaculum fuerat, ad hoc fe iterum quod
deforuerat, inflexit: lutumque fe poft fignaculum
in oculis veritatis exhibuic, cum per impietatis ma-
litiani acccpci verbi myftcria perdidit, & folater-
rena fapcrc qux inquinant, clegit.
turn fignaculum. Ac fi apercé diceret : Hi qui nunc
videntur in Ecclefix finu fignaculum, tunc ante vercimr in
oculos omnium refticuentur ut lutum : id eft, ne- _
quaquam judicia hominum de profeffione religio-
nis fallynt, c fed quod terrena fapiant, demon- c
ftrantur. Solec enim Scriptura facra pro fide appel-
lare fignaculum, pro iniquitace lutum. Nam films Luc-ls-*2‘
junior, qui confumtâ fubftantiâ ad patrem rediit,
in muncre annuliim acccpit. Gcntilis enim popu-
lus, qui immortalitate perdita , ad Deum pceni-
tendo revertitur, per fidei fignaculum munitur.
7. Übi apte fubjungitur : Et ftabit ftcut vefti- g Unde & à fponfb fuo Ecclefix dicitur : Pone me u tCant'8- <?•
mentum. Impolita namque & groffiora veftimenta fignaculum fuper cor tuum. Idcirco namque fignacu-
etiamcùm induta fuerint, quia induentis membris lum rebus pohitur , ne qua diripientium præfumtione
temcrentur. Sponfus ergo d in corde fignacu- d
lum ponitur, quando fidei ejus myfterium incufto-
dia noftrx cogitationis imprimitur : ut illc infidelis
fervus , nimirum nofter adverfarius, cum fignata
fide corda confiderat, tentando ea irrumpcrc non
prxfumat. c Per lutum verb terrena contagia de- e
monftrantur, atteftante Pfalmifta qui ait : Eduxifti pfal.39.3.
me de lacu miferU , & de luto fecis. Quia igitur
multi in terrenis concagiis inventi, perdufti ad Ec-
clcfiam, cxlcftisfidei-facramento fignantur, &tabene
-applicata non inhxrent, flare feruntur. Ju-
dxa igitur circa veritatis notitiam etiam cum fer-
vire viderctur, ficut veftimentum ftetit; quia per exteriors
mandata fervire fe Domino oftendit,fed ad-
b hxrere ei ' per caritatis intelligentiam noluitvDum
folam in prxeeptis Dei litteram tenuit, &c nequa-
quam fe per fpiritum fenfibus intimis junxit, quafi
ei qui fc induerat, non adhæût. Ubi & apte fubjungitur
:
{fPuferetur ab impiis lux fua,
jy 8. Quia, dum credere veritati renuunt, cognitio- ç men ab iniquis operibus non recedunt, feque nunc
nem Legis in pcrpetüum amitrunt : & dum de ac- ß J
cepta Lege fuperbiunt, nimirum de feientix fux
I gloria cxcantur. Scriptum quippe eft : obfeurentur
oculi eorum, ne videant. Rurfumquc feriptum eft :
Exuca cor populi hujus, dr aures ejus aggrava. Et
rurfum feriptum eft : In judicium ego in hunc mun-
dum vent, ut qui non vident, videant ; dr qui vident,
cari fiant. Et quia femetipfos de Legis operi-
bus contra condicorem Legis extulerunt, apte fub-
ditur :
Et brachium excel fum conteretur.
9. Excelfum quippe brachium conteritur ; quanfidei
velamine contcgunt, fed cùm tempus inve-
nerint, quid fint veranker oftendunt, reftè dici-
tut : Reftituetur ut luiurn fignaculum. Quos enim
nunc fidelcs' credimus, ipfbs tune fidei hoftes in-
yeniemus ; & quamvis appareanc non.tentati fignaculum
, erunt proculdubio centati lutum. Unde
& reftè dicitur, Reftituetur; quia qualis eorum
confcientia effe ante fidem potuit, 1 tales eos poft- ^
inodum reproba vita convincit. De quibus apte
fubjungitur : Et ftabit ftcut veftimentum.
13. Tot nunc quafi veftibus fanfta Ecclefia in- Multism
duitur, quot fidelium veneratione decoratur. Un- <Iuafi.vefî|- . 7. i _ „ _ ___ . __ mentis nrn s do prædicatâ fidei gratiâ, fuperba Legis operatio de & ei oftenfis Gentilibus , à Domino per Pro- tureedefîa/
reprobatur, cùm dicitur: Ex eperibus Legis nonjuf phetam dicitur : Vivo ego, dicit Dominus , quia Suibus >
tifteabitur omnis caro. ^omnibus his velut ornamento veftievis. Multis ta- futlone^nudl-
10. Cunfta tamen hæc intelligi & aliter poffunt. men quafi fidelibus nunc fpecietenus induitur : fed bitur.
s Terrain quippe Scriptura facra vocare confuevit pulfantc perfecutionis impetu, tune eis exuta nu- ^ *9'ts'
Ecclefiam. Êxtrema igitur terrx Dominus tenet
&: concutit, quia Ecclefix fux ultima per adventum
Andchrifti perfecutionc immaniffima turbari
permittit, nec tarnen permittendo deferit. Hanc
terram aliquando Dominus tenet, & non concutit
; aliquando tenet &: concutit, quia modo cam
tranquilla pacc fidei poffidet , modb commoveri
imp ecu perfecutionis jubet.
ii. Bene autem cùm diceret : Numquid tenuifti
I concutiens.extrema terra, illico adjunxit: Et exeuf
■ ftfti impios ex e a ? Atteftante enim Paulo, pleri-
*' que in ca funr, qui confitcntur fc noffe Deum, fa- _
ftis autem negant. Impios ergo ex ea Dominus ^
cxcutit; quia hi, quos nunc intima vicia poflident,
tunc in voraginem apertx infidelitatis cadent; atque
in acervum palearum tranfeunt, cùm tentadabitur
; de quorum forte hîc dicitur : Et ftabit
ftcut veftimentum. Stare verb hoc loco ponitur, in
pcccato perfiftcre. Unde feriptum eft : Et in via pfal. 1.1.
peccatorum non ftetit. Vel certè reprobus quifque
ficut veftimentum ftarc dicitur, ut non poffe fti-
rc monftretur : quia ficut induta veftis in vifionis
fox fpecie per corpus tendicur, exuta autem fra-
fta complicatur ; ita unufquifquc qui a fanftx Ecclefix
tunc ftatu recefferitj'tenfus ac decorus quafi
dum indueretur , fuit ; fed exutus poftmodum ,
confraftus atque abjeftus jacebit. Si verb flare in-
tclligimus perdurare : ficut veftimentum flat quif-.
que reprobus, qui inhac vita quam diligit, brevi-
ter durât. Ünde &c per Prophetam dicitur .* Omnia pf*l-
ftcut veftimentum velerafcent, dr ficut opertorium
mutabis ea, dr mutabuntur. Hxc ita que, qux alle-
tionts illiusaura commoventur.Et quamvis fenunc g0o ri_aru m _nu_b_c t_ef_ta_ i_nt_ulit, nunc verbis apcrciofub
fpecie fidei intra arex finum tegant, tunc ni- ribus innotefeic, fubdens: yerf.ts
miium extra granorum cumulum diflrifti exami- c^Iuferetur ab impiis lux fua. C aput
flis ventilabro refiiient. 14. Nequc enim eos nunc Dei lumen illuftrat, yjj
* Alter Ebroïc. per caritatis indulgentiam.
In nilT. Norm, hxc ad fiipcriorcm periodum pertinent, ficquc legi-
adhirereei per caritatis intelligent’am (a l. indulgentiam) no-
ci 'st l^ am ' ' ‘ terM,t‘ Et <nequaquam f e . . . junxit, quia
‘ Corb, Germ. Laud. Pratel. Sc al. Norm, fed quam terrena fa *
plant.
i I idem cod. in cor fignaculum.
• Pratel. & Corb. Germ, per lutum vero quia terrena contagia
monftrantur, dtteftatur proph.
1 Corb. Germ. Sc Laud, tales cörum & poftmodum reproba vita.
M M m iij