in Säncfci O c B « I Morali-um nz
bus promittcndo, quafi eis aiiquid ultra quam e-
rantj fe addere fpöpondit.Sed dum blande non habitais
daturum perhibüit, callide &: habita fub-
a traxit. aÜnde & eumdem Leviathan ita Propheta
defcribit dicens : Super Leviathan ferpentem ve-
jßi. 27.1. Bim -, fupir Leviathan ferpentem tortuofitm. Leviathan
quippe ifte in eo , quod fe addere homitii
fpopondit, tortuofis ad eum linibus irrepfit : quia
dum falsö impoffibilia premifit, -vere& polfibilia
V E-T.-xu. luftulit. Quæreiidum verb nobis eft, eut qui ferpentem
dixerat, tortuofumque illico fubjungens,
interpofuit vettern : nifi fortè quöd in ferpentis tor-
I, titudine flaxa mollities, in vette autem eft b duri-'
tia rigiditatis. Ut ergo hunc Sc durum fignarct, Sc
• c möllern ; Sc vettern nominat,c &: ferpentem. Du-
rus quippe eft per malitiam , mollis per blandi-
Sneiita. Vettis ergo dicitur, quia ufque ad necem
percutit : ferpens autem ., quia fe per infidias mol-
■xd liter d infundit.
16. Sed hunc Leviathaneletti Angelorum fpiri*-
Ko™2yflî cku- tus nunc in puteo abylH claufum premunt. Unde
ïum premunt. feriptum eft : Vidi Angelum defeendentem de cce-
‘ 20\l' lo, habentem clavemabyfsi, & catenam magnam in
manu fua v dr apprehendit draconem ferpentem antiquum
, qui eft diaholus & fatanas , & ligavit
eum per anno s mille , & mißt eum in abyftum.
Quem tarnen in mundifineadapertiora yertamina
revocant, & totum contra nos in fuis viribus re-
tbM. 7. làxant. Uiide Sc illic rurfum feriptum eft : ckm
completi fucrint mille anni, folvetur fatanas. Ille
enim apoftata angelus, quia ita conditus fuerat, ut
angelormn ceteris legionibus eminerct, ita fuper-
. biendo fuccubuit, ut nunc ftantiumAngelorum di-
c-ioni fubftratus fit.; quatenüs vel nunc ad utilita-
temnoftrameis miniftrantibus religatuslateat, vel
tunc ad probatioijem noftram eis relaxantibus, to-
tis fe contra nos fuis viribus folutus exerceat. ‘Quia
igitur hi eletti fpiritus fuperbum apoftatam com-
primunt, qui humileshunc fequinoluerunt;ipfif-
que adminiftrantibus difponitur,ut ad intentionem
aperti certaminis deftruendus funditus quandoqüe
revocetur, dicaturrette: Jpuiparati funtfuftita-
re Leviathan. Quia tarnen hoftis callidusad, aper-
ta bellanecduinfufcitatus eft, quomodo quorum-
dam mentes nox ifta nunc latenter obfeuret, infi-
nuet. Sequitur :
y . 9. obtenebrenturftella caligine ejus-.
17. In Scripturafacra ftellarum nomine aliquan-
Vet xixi. do fanttorum juftitia, quæ in hujus vitæ tenebris
Re c- xiv. lucet, aliquando verb hypocritarum fittio demon*
? efauâiqT ' ^rat:ur » flkj bona quæ faciunt, ad percipiendas
quando hypo- laudes hominibus oftendunt. Si enim rettè viven-
critæin ferip- tes, ftellæ non eflent, nequaquam Paulus difcipulis
diceret : Inmedio nationis prava& perverfa,
inter epuos lucetis ßcut laminaria in mundo. Rur-
firm fi inter eos, qui retta agere videntur., quidam
de attione fua retributionem favoris humani non
quærerent,nequaquam ftellas Johannes ruere à cæ-
Apoca. a. 4. leftibus videret, dicens : Mißt dracocaudam, & trax
it tertiam partem ftellarum. Draconis. enim cauda
ftellarum parstrahitur : quia extrema perfuafione
anticlirifti, quidam qui videntur lucere, rapien-
*In mff Norman.'-Vindocin. Germ, legitur : unde fr Dominus
tumdem ita per prophetam defiribit.laütic.piias legebatur lit eft in edicis.
b JnEditis , duritit. rigiditas.
c In mff.Nqrm/& pleriique. legrtnr, frtortuofum. Sc infra \ tor-
tuofus autem, quia fe per infidias moüiter infundit. Utic. utramque ha>
f>et leftionem. ,
a Secundus Compend. pro infundit, habet, infleffit. itaetiam Longi-
pont.
• Ucns Remig. Sc ya l-cl obtenebrenturftell» &o.
1 tur. Stellas namque in terram trahere , eft eos H?pocrim-
qui videntur ftudio vitæ cæleftis inhærere , ex runvluxobfcn.
amore terreno îmquitate aperti errons mvolvere. rore> r
Sunt namque nolinulli, qui ante humanos oculos
velut magnis operibus lucent : fed quia hæc ipfa
opéra àmundo corde non prodeunt, capti in oc-
eultis cogitationibus, nottis hujus tenebris obfcu-
rantur : qui fæpe ea quæ mundo corde non fa-
eiunt, etiam opera amitt-unt. Quia ergo nox præ-
valere permittitur, qüando & inter bona opera
•cordis intentio minime mundatur, dicatur rettè :
e obfturenturftella caligine ejus s fid eft, contra eos t f
| cqui ante humanos oculos quafî bonis operibüs
fplendent , malitia antiqui hoftis obfcura præva-
leat ; & h o c , quod ante humana judicia fumfe-
rant , lumen laudis deponant. Caligine quippe
nottis obfcurantur-, cùmeorumvita aperto errore
confunditur : ut nimirum taies etiamforis in attione
appareant, quales apud femetipfos intus divi-
no parère judicio non formidant. Sequitur :
Bxpeclet lucem , & non vide at , nec ortum fur- -ibid.
gentis aurora.
■ 18. In Evangelio V eritas dicit : Ego fum lux mun- C ap, XI>
di. Sicut autem ifdem Redemtor nofter una perfo» v it .'ïiv.
na eft cum consregatione bonorum ; ipfe namque Chriftus cum
, n. ° - 0 o 1 . .r A. bonis una eft caput elt corporis^ Sc nos hujus capms corpus : ita peffona, &
• antiquùs hoftis una perfona^eft cüm cuntta colle- djabolus una
ttione reptoborum, quia i|>fe eis ad iniquitatem
quafi caput præcminetvilli-autem dum ad perfua-
fa defcrvhint, velut fubjunttüm capiti corpus in-
hærent. Quodergo de hacnotte, id eft antiquo
hofte dicitur, dignum eft ut ad corpus ejus, id eft
ad iniquos quofque-, derivetur, Quja igitür Re-
demtou humani generis lux-eft, quicTeft quod de
■ hac notte dicitur : ExpeBet lucem, & non videaf:
-nifi quod funt nonnulli:, qui fidem, quam operibus
deftruunt, tenere fe fermonibus oftendunt?
De quibus per Paulum diciturc jpuiconfttenturfe >% jb.
nojfc Deum, fiB is autem negant. Hi nimirum aut Qui pravaa-'
prava funt quæ faciunt, âut retta opera non retto gunr >aut rcftd
^ corde fettantur. Non enim de fuis operibus retri- \™Zce~
butiones perpétuas, led tranlitonos favoresquæ- .fhifttaiperanfc
runt : & tamen quia quafi fanttos laudari fe au-
diunt, elle fe veraciter fanttos arbitrantur : &
quanto fe ex multorum æftimatione irreprehenfi-
biles putant,tanto diem diftritti judicii fecuriùs ex-
pettant. De quibus bene për Prophetam dicitur:
Ve dejtderantibus diem Domini. Quibus- beams Job ^
debitam fenrentiam profert, prædicentis ftudio,
non oprantis voto dicens : ExpeBet lucem, & non
vide at. Nox quippe ilia, videlicet tenebrofus hoftis,
in membris fuis lucem expettat, & non videt
: quia vel h i, qui fidem fine operibus retinent,
cùm pro eadem fide in extremo judicio falvari fe
polie confidunt, fpes eorum fruftrabitur, g quia g
h anc vivendo demoliti funt, quam confitendo tenuerunt
: vel hi , qui pro humana laude in bona
attione fe exhibent, incalfum b à veniente judice u
retributionem bonorum operum fperant; quia dum
hæc in oftentationem faciunt laudis, jam præmium
ab humano ore receperunt, Veritate atteftante,
quæ ait : Amen dico volais , receperunt mercedem Matth. <s.
jj f 5..-- V e r fa.fr
1 Sic Corb. Germ. Norman, omnes, Vindoc. Val-d. At Coc. &
alii récentiores à mfT. recedcntes : id eft eos-qui........ obfcurare prs.-<
valeat.
* In exeufis præfigiÉur vox midi', qoæin mlT. ignoratur. Porrô con*
tri cos qui fidem fine operibus retinentes in extremo judicio fc fàlvan-
dos eflè confidunt, fpçeialis eft Auguftini Traftatus de fide & operibus
Tom. 8. p. 16f. cofdem réfutât Jib. de oftoDulcitii quæft. 1. Sc alibi.
b ln Coït». Çeriü. Vindoc. omuib. Sc Remig. legitur, advenienteju.
diet.
« 3 San£li Gregorii Moraliam. U 4 -
fuam. Ubi & bene fubditur : Nec orïum furgentis A ruit mentis oculos , ad præfentiam lucis claufit.
Quæ & furgentis auroræ ortum non vidit : quia
claritaccm
videbunt.
Cant. 6. p■
aurora
v 0T. XV. 19. Aurora quippe Ecclefiadicitur, qua? a pec-
Eccicfix in ju- catorum fuomm tenebris ad lucem juftitia? per-
'larkatfm non mutamr. Unde & hanc fponfus in Canticorum
cantico mirarur , dicens: Jptga eft ifta, qua progre-
ditur quafi aurora confurgcns ? Quafi aurora quippe
elettorum furgic Ecclefia, qua: pravitatis prif-
tinas tenebras deferit, &: fefe in novi luminisful-
gorem cpnveftit. In ilia igitur luce, qua? in diftritti
judicis adventu monftratur, corpus damnati
hoftis ortum furgencis amor« non videt : quia
cum diftrittus judex ad retributionem venerit, ini-
quus quifque fuorum caligine meritorum prefl'us,
infirma ilia fanttæ Ecclefiæ primordia venerari
contemfit : dumque hanc labefattari fuorum mor-
tibus credidit, ad quæ fortia perveniret, ignora-
Vit. Sed quia de infidelibus Ioquens , iniqui capitis
membra innomit, ad ipfum rurfum iniquorum caput
verba convertit, dicens
Jpuia non concluftt oftia ventris, quiportavit me, Verf. 10.
nec abftulit mala ab oculis mets.
■ 2 Quod unicuique hominum venter eft ma- C ap. XII.
tris : hoc univerfo humano generi extitit habitatio Para.difus h“-
illa fumma paradifi. Ex ipfa namquec proles hu- mcrus^cujûs
mani generis velut ex ventre proaiit, & quafi ad oftia lèrpens
quanta claritatefantta Ecclefia in internum cordis B incrcmenta corporis, lie ad augmenta propaginis aperuit*
lumen l iim p n nn-furgat,mt- ignorât.iirn nM f Tunc T n n f namque ll- im n u p elettorum pl.pfl-nfn.ra r flM t pm emanavit.o n -iv if Ibi Trii conceptio m n r p n n n rmfl-noftra M coaluit,rm l n ; . ..ubi
U:
mens inakumrapitur,ut divinitatisradiisilluftre-
origo hominum homo primus habitavit. Sed hujus
tur ; & quo ejus refpettu perfunditur, eo ultra fe
ventris oftia ferpens aperuit : quia perfuafione
gratia corufcante fublevatur. Tunc fantta Eccle-
callida in corde hominismandatum cælefte dilfol-
fiaa plena aurora fit, cum mortalitatis atque igno-
vit. Hujus ventris oftia ferpens aperuit : quia munira
rantiæ fuæ tenebras funditus amittit. In judicio
fupernis monitis clauftra mentis irrupit. San-
ergo adhuc aurora e ft, fed in regno dies : quia etfi
jam cumreftauratione corporum videre lumen in
judicio inchoat, ejiis tamen vifum plëniùs in regno
confummat. Ortus itaque auroræ, eft exordium
clarefcentis Ecclefiæ, quern videre reprobi ne-
queunt, quia à confpettu diftritti judicis malo-
rum fuorum pondéré ad tenebras prelfi pertrahunforas
ttus igitur vir in poena quam tolerat, ad culpam
mentis oculos reducat. Doleat hoc , quod tene-.
brofa nox, id eft, antiqui hoftis obfcura fuo-geftio
humanis mentibus intulit : doleat hoc, quodfuo--
geftioni callidæ humana mens in fua deceptione
confenfit, Sc dicat : Jpuianon concluftt oftia ventris,
qui portavit me , nec abftulit mala ab oculis mets.
tur. Unde rettè per Prophetam dicitur : Tollatur q Nec moveat quod non conclufifle queritur, quem
fee. ixx. impius ni videat gloriam Dei. Hinc eft, quöd de
pfai. 30. a. hac aurora per Pfalmiftam dicitur : Abfcondcs eos
b b in abdito vultus tui , a conturbatione hominum.
Elettus enim quifque in judicio per internum vifum
in vultu divinitatis abfeonditur , dum re-
proborum foris cæcitas diftritta animadverfione
juftitiæ repulfa turbatur.
Hypocritæjuf- ; 2x>- Quod etiam ad præfens non inconvenien-
lorum opera ter accipimus, fi fimulacorum corda fubtiliùs in-
nemSrnenTes, dagamus. Arrogantes namque Sc hypocritæbo-
lucem corum nbrum fatta exterius alpiciunt, eofque in fattis
non videm. fujs laudari ab hominibus agnofeunt, eorumque
celebre nomen mirantur, Sc quöd pro bene gef-
tis laudes fufeipiant vident fed quanto ftudio
aperuifte paradifi januam dereftatur. Non concluftt
enim dicit, aperuit: Sc mala non abftulit, irro-
gavit. Quafi enim auferret, fi quiefeeret : Sc quafi
clauderet, fi ab irruptione cellaret. Penfatnamque
de quo loquitur, Sc perpendit quod pravofpiritui
quafi lucra nobis dedilfe fuerat, fi damna non in-
tuliflet. Sic nos de latronibus loquimur, d quia ca- d
ptivis fuis donant vitam, fi non abftulerint.
23. Libethæc ab inchoatione repetere ; atque ex S.cnfus>mora"
eo quod in ufu præfentis vitæ recognolcimus, mo- IS‘
raliterretrattare.BeatusJob confiderans, poftquam V et. xvn.
amends ftatufuccubuit genushumanum, quanta
in rebus prolperis fiduciâ fublevetur, vel quanta
ex adverfis perturbatione frimgatur , ad ilium,
eafdem laudes fugiant, non vident. Aperça eo- q quern habere in paradifo potuit, incommutabili-
lum opera confiderant; fed quod fola fpe intima1^ tatisftatum mente recurrit, Sc mortalitatis lapfum
per profpera& adverfa variantem, quam defpica-
bilem cemeret,maledicendo declaravit dicens:
Fere at dies in qua natus fum , & nox in qua di-1}
hæc operentur, ignorant. Qui enim veraluce juftitiæ
clari funt,priùs à tenebris internæ intentionis
immutantur ; ut obfeuritatem intus terrenæ appe-
titionis plenè déférant, Sc corda fua ad fupernæ
lucis delideria perfettè conveytant, ne cùm aliis
apparent lucidi, fibimetipfis lint obfeuri. Arrogantes
ergo quia bonorum fatta confiderant, Sc
corda non penfant, imitantur unde laudari foris
valeant,non unde intus ad juftitiæ lumen furgant:
Sc quafi ortum furgentis auroræ videre nefeiunt,
, quia intentionem religiofæ mentis confiderare
contemnunt.
2-1 ^Poteft etiam fanttus vir , gratia prophetici
Bum eft, Conceptus eft homo.
24. Quafi dies qua?dam eft, cum mundi hiijus C aput
profperitas arridet. Sed dies ifte in nottem definit, X I I I .
quia fiepe temporalis profperitas ad tribulationis te-R ,E c- xv-
nebras perducit. Hunc profperitatis diemProphe- ESc^Zx
ta defpexerat, cum dicebat: Diem hominis non con- tribulario.
cupivi ,tu feis. Hanc tribulationis nottem poftre-^ re/”-17-10-
mo incarnationis fiue tempore pafliirum fe Dominus
nuntiabat', cum per Pfalmiftam quafi ex pra:-
terko diceret: TJfyue ad noBem increpuerunt me re- pßl. is. 7.
venicncis&ifti ^P'r*cus plenus, Judææ perfidiam Redemtore ve- ^ nes mei. Poteft autem per diem,peccati deletta-
Ecclefi^naC- 1^ente c°ufpicqre, ejufque cæçitaris damna per
centis lucem . verba hæc quafi ex optantis qualitate prophetare,
nou vidit. ut dicat : ExpeBet lucem, & non videat, nec ortum
furgentis aurora. Judæa quippe lucem expettavit,
Sc non vidit; quia humani generis Redemtorem
venturum quidemprophetando fuftinuit, fed ve-
nientem minime cognovit : Sc quos ad fpemape-
* Editi plene aurora.
‘ DuoRem. Corb. Germ. St unus Remig. M m it s ta
Ita etiam Vet. edit. Panf. & Bafil.
Dies peccati
tio , per nottem vero cæcitas mentis intelligi 3 per deie&atio, nox
quam fe homo patitur in culpæ pel petratione pro- “ ° tas mcn"
ftemi. Optât igitur perire diem, ut omne quod
blandiri culpa cernitur, vigore juftitiæ interve-
niente deftruatur. Optât etiam perire nottem, ut
quod cæcata mens etiam per confenfum perpétrât,
animadverfione pcenitentiæ extinguat.
à Plurimi habent quia capiis fuis