Jfai. So. 8,
C a p . X.
Nubes cur A-
po^colidican-
Matlh. 74.29.
Johan. 13. 23.
Cur Prophet
s & anciqui
mobiles qulque homines , aliquando Prophetx,
aliqüando autcm Apoftoli defignantur. Per nubes
quippe mobilitas humanx mentis exprimitur, fient
Salomon ait : £>ui ventum obftrvat, non fiemi-
yiat : & qui confident nubes, numquum metit. Ventum
pioculdubio immundum fpiritum, nubes verb
ftibjedos ei homines appellat ; quos touies hue
illucque impellit 6c revocat, quotics tentationes
ejusa in eorum eordibus fuggeftionum flatibus alternant.
Quugitur ventum obfervat, non feminat :
A mus, confideratis antiquorum patrum veftigiis ju-
vamur. Quid enim Abraham obedientius, qui ad
unam vocem Dominicain cognatos ac patriam dc-
ferit : 6c pro adipifeenda xterna hereditate ipfum
ferire non trépidât, quem fenex jam 6c penemo-
riturus acceperat heredem ? Cùm patientix vir-
tutem apprehendere conamur, prxcedentium c-
xempla confpicimus. Quid enim Ifaac patientius,
quia qui tentationes venturas meruit, cor ad bona
operation proponir. Et qui confiderat nubes, non
metit : quia is qui ante humanx mutabilitatis tcr-
rorem trépidât, b mercedis xternx retributione fe
privât. Per nubes Prophetx figurantur, ficut per
Pfalmiftam dicitur : Tenebrofia aqua in nubibus aé-
risi id eft , occulta feientia in Prophetis. Per nubes
quoque Apoftoli defignantur, fient per Ifaiam
dicitur : 'JMandabo nubibus , ne pluant fiuper earn
imbrern. Ipfi igitur ftellx, quia vitx mcritis lucent :
ipfi nubes, quia arentem noftri pedoris terrain cx-
kftis intelligentix fluentis rigant. Si enim nubes
non eftent, nequaquam eos intuens Propheta di-
xiflet : Jj>ai fiunt ifii , qui ut nubes volant ? Im-
brium itaque gurgites de nubibus fluunt : quia pro-
fundx prxdicationes fequentium, intelligentix o-
riginem à fimdis Apoftolis accepcrunt. De quibus
adhuc nubibus apte fubjungitur :
<^ua pratexunt cunch defuper.
16. Nubes cùm defuper aërem prxtexunt, fiin
cxlum oculos attollimus , non cxlum, fed ipfas
intuemur ; ncc vifus r.oftcr xthereas plagas pénétrât
, quia ei illas ipfa fua infirmitas occultât ; 6c
cùm de cxlo fol rutilât, prius interfufo aëre pafei-
tur , ut poft in cxlo folis radios contempletur.
Quia ergo carnales homines fumus , cùm fuperna
appetere nitimur , quafi in cxlum oculos levamus,
6c velut in cxlum aciem intendimus : quia prefli
ufu rerum corporalium, c doccre Ipiritalia cona-
mur. Sed quia tranfirc intelledus nofter ad divina
non finitur, nifi prius per fandorum prxeedentium
exempla formetur, quafi jam cxlum nofter oculus
fufpicit, fed nubes videt : d quia comprehcndere
ea qux Dei funt, appétit, fed vix mirari ea qux
hominibus collara finit, poteft. Unde & alias dicitur
: Illuminans tu mirabiliter à montibus aternis.
Qui enimorientem folem contemplari non valet,
irradiatos montes afpicit, & quiafol ortusfit, dc-
prehéndit. Ex xternis ergo montibus nos Dcus illuminât
: quia per admiratam vitam pattum prxeedentium
, radio nos fux claritatis illuftrat. Ecce
in ftudio devotionis Dominicx 6c caritatis accendi-
mur, fed in hac devotione atque caritatc melius
harum nubium contemplatione formamur. Quid
enim devotius Petro ? Quid carius Johanne ? llle
per devotionem fluida maris dorfa calcare non ti-
muit, ifte per amorem in ipfo audoris noftri pedo-
re requievit ; 6c qui ad co'rporalis ccerix refedio-
nem venerat, Ipiritale pabulum de finu Rcdcm-
toris fiimfit.
17. Sed quia fignari per nubes etiam Prophetas
diximus, necefte eft ut adhuc ad medium fuperio-
rum patrum exempla deducamus. Ecce quum
prxeeptis cxleftibus fubdi per obedientiam çupi-
qui ligna portât, de holocaufto interrogat, atque
poft paululumligatur, 6c non loquitur ; arxfuper-
poni|pr & non rcludatur î Quid ergo ifto viro di-
ci patientius poteft ? qui quafi ad Iblarium duci-
tur, 6c requirit ; ad feriendum ligatur, 6c conticef- ■
cit ; 6c oblaturus holocauftum interrogat, offeren-
g dus in holocauftum racet. Cùm accingi ad labo-
rum tolcrantiam nitimur, exemplis prxcedcntibus
e fublcvamur. Quid enim Jacob laboriofius , qui a-
pud Laban tam longo tempore propinquus jure
cognationis, opéra exercuit fervitutis, 6c vice ob-
fecutus eft faniuli, ut perfrueretur prxmiis heredisî
Cùm arcem continentix 6c caftitatis afeendere nitimur,
exemplis prxcedentium fiiblevamur. Quid
enim Jofeph caftius, qui ad defiderium petulantis
dominx, jugo luxurix premi non potuit etiam cap-
tivus ? Et quidem hominibus extitit fervus , fed
contra dominantem nequitiam 6c in fervitio liber
fuit. Cum manfiictudine repleri concupifcimus,
prxcedentium exemplis adjuvamur. Quid enim
^ Moyfe manfiietius, qui commifli fibi populi fedi-
tionem tolérât, 6c tamen irafeentem Dominum
pro eifdem fuis perfecutoribus rogàt, feque pro illis
divino furori objicit 5 quia in lando ejus pefto-
re etiam ex perfecutione cariras ignefeit i Cùm contra
adverfa mundi f formare mentis conftantiam
nitimur, prxcedentium confiderationc fulcimur.
Quid enim Jofue conftantius, qui ad explorandam
gentium qualitatem miffus, nec proceritatis magni-
tudinem,necnumerofitatis multitudinem expavit.
Unde 6c ealdem gentes , quas explorando non ti-
muit, etiam prxliando proftravit. Cùm benigni-
tatis culmen apprehendere conamur, prxcedentium
exemplis inftruimur. Quid enim Samuele be-
D nignius , qui de principatu regendi populi deje-
dus , fiicceflorem fibi humiliter requirit, inven-
tumque ungit in regem,undum mox g patitur per-
fecutorcm : A quo ne moriatur, trépidât j 6c tamen
ne ei Dominus irafeatur, rogat. Ipfe quippe cùm
mitteretur, ait : i^rfudiet Saul, & interficiet me. Et
ei per femetipfam Veritas dicit : £>uoufque tu luges
Saulem, cum ego abjecerim enm fQuid ergo ifto vi-
ro benignius dici poteft, qui 6c hune non vult di-
vinitus percuti, à quo formidat occidi ? Cùm ad
pietatis atque humilitatis celfitudinem tendimus,
prxcedentium exemplis levamur. Quid çnim David
mifcricordius , quidhumilius dici poteft j qui
à rege reprobo pro victoriis contumelias recepit,
^ qui de manu hoftili Ifraëliticam gentem fortis eri-
puit; 6c tamen ipfe ne moriatur, quafi debilis fu-
git ? Qjfi 6c fe ele£fcum divino judicio, 6c perfecu-
torem fuum reprobum agnofeit, 6c tamen eidem
perfecutori fuo crebrx fatisfa&ionis humilitatc fe
fubjicit, qui perfecutoris lanceam tollit , oram
chlamydis detruncat , atque ad cacumen montis
protinus properat, 6c uno eodemquc tempore quia
W"
Samuel
gnirâtraj
* Vindoc. Pratcl. & al. in tor um mmtibui.
1 Pratcl. mercede tterni retributionis.
* Pratcl. & Utic. doccri. \
* Iidein, quia apprehendere.
i Aliqui jn(T. 8c editi, informamur. Sequimur m(T. Baluz. & Colb.
* ItaTuron. Vindoc. Baluz. Colb'. Ebroïc. aliique Norm. Vct.icd.
ic G ilôt, habent ,firmare menteni per conftantiam. Alise, firmare mentit
* Ita Vindoc. Pratell. & aüi Norm. Vct. ed. & Guflanv. habent,
tolérât perfecutorem. -«s»
occidendi poteftatem habucrit, oftentat ; 6c ne A permanens, 6c fublimia appetens, a converfatione
occidatur, rogat. . . . .. populi fegregatusvixit. Sed tentorium Dei fa&us Exod, 3. it,
18. Qoia ergo in cuntftis qux fpiritaliter appeti- eft, cum ad revocandum populum in ^Egyptum.
flip« mus , exemplis prxcedcntibus informamur, bene miffus ibat, portans invifibilem in cordc veritatem,
l_ dc his nubibus dicitur: p r a t e x u n t cunSta d e - cum omnipotens Deus, qui pateicebat in opere, lafiuper.
More enim nubium extenfa fuper nos pa- tebat in corde. Et ubique prxlcns omnia continens,
trum vita tegimur, ut ad fru£tum focundi germi- iter in fuo famulo in ^Egyptum veniens faciebat,
nis infundamur. Et quafi intuentes cxlum prius Undeferiptumeft: i v i t i e u s i n M g y p tu m ,u t r e d i- Exod. 13.rf,
rmhec afntdmu«:;nuia onre* hnnnrum fifY* odmi.m e r c t f i b i p o p u lum . Ecce ire dicitur, per cujus incir-||ftxx*
cumfcriptam prxfcntiam cuncta continentur: quia
is, qui ubique ex majeftare eft, quafi in via grefifus
ponit ex prxdicatione.
2.0. Sed eifdem fan&is prxdicatoribus nequa- Dcus per fan-
quam adperfiuadendum verba fufficiunt, nifi etiam ^os fbd1^ ,
ad has nubes qux prxdicando mundum circum- g miracula addantur. Unde cum didum fit ; si vo- cull
eunt, fiymio redeat, 6c quid per illas Dominus luerit extendere nubes quafi tentorium fuum ; rede Pra^'cator>bu»
in mundq egerit oftendat. Scquitur : fubjungitur : Etfulgurare lumine fiuo defiuper. Quid ncccl^aria•
Si vo luerit extendere nubes quafi tentorium fuum, ’ enim {entire fulgura, nifi miracula debemus ? de
quibus per Pfalmiftam dicitur: Fulgura multiplica- 143. s.
1 s ) & conturbabis eos. Per has ergo nubes lumine fec‘ LXXt
nubes afpicimus : quia ante bonorum fada admi-
rando ccrnimus, 6c poft , ilia qux firnt cxleftia,
experiendo penetramus. Sed quia nequaquam harum
nubium, id eft antiquorum patrum vira nobis
virtufquc patefeeret, nifi cam nubes alix, id eft
fandi Apoftoli luminc fux prxdicationis aperirenç,
& fulgurare lumine fuo defiuper, .cardines, quoque
maris operiet.
IXI. J9- Êxtcndit nubes Dominus, dum miniftrjs fuis fuo defuper fulgurat : quia per prxdicatores fanviam
prxdicationis aperiens,cos in mundi latitu-
dincm circumquaque diffundit. Benc autem di-
u dam eft : Jÿtiafi tentorium fuum. Tentorium quip-
& pe in itinere poni (blet. Et cùm prxdicatores fandi
in mundum niittuntur, iter Deo faciunt. Unde
feriptum eft : Ecce mitto angelum meum ante faciem
a tuam, qui proeparabit viam tuam a ante te. Et unde
. rurfum per Pfalmiftam dicitur : Iter facile ei, qui
afeendit fiuper occafium. Et rurfum : Deus cùm egre- ^
demis coram populo tuo > dum tranjgredereris per
defertum, terra mota eft. Deus enim, qui per fe-
meripftim non localiter ubique eft, per prxdicatores
fuos in mundi partes localiter ambulat. Unde
2. etiam per Prophetam dicitur : Et inambulabo in eis.
6' Iter quippe per eos agit, dum humanis cordibus
corum fe eloquio infundit. Atque in hoc itinere
tentoria Dei funr hæc eadem corda fandorum, quidos
infenfibilitatis noftræ tenebras etiam miraculis
illuftrat.
a i . Cumque nubes iftx verbis pluunt, cumque Extremorum
miracuiis vim corufcx lucis aperiunt, excremos e ti-ctiam s S f f i
am mundi terminos in divinum amorem conver- Mnycrfio.1
tunt. Unde redè fubdicur : Cardines quoque maris
operiet. cQuod faciendum quidem Eliu vocibus au- c
divimus , ied audore Deo jam fadum ccrnimus.
Omnipotens enim Dominus corufcancibus nubibus
cardines maris operuit : quia emicantibus prx-
dicarorum miraculis , ad fidem etiam terminos
mundi perduxit. Ecce enim pene cundarum jam
gentium corda penetravit : ecce in una fide Orients
limitem Occidentifque conjunxit : ecce d lin- Britannia fidej
gua Britannix, qux nil aliud noverat-, quàm bar-
Darum frcnderc , jam dudum in divinis laudibus 4
Hebrxum coepit Alleluia refonare. Ecce quondam
bus quafi in via quiefeendo tegitur, dum per hæc rumidus, jam fubftratus fandorum pedibus fervic
ad mentes hominum veniens, agit qux difpofuit, Occanus , ejufque barbaros motus, quos terreni
& non videtur. Hinc eft quod fimul omnis fynago- principes edomare ferro nequiverant, hos pro di-
ga tentorium vocatur, cùm ceflaffe à prxdicatione vina formidinc facerdotum ora fimplicibus verbis
facerdotes Dominus per Jeremiam qucricur, di- liganc : 6c qui catcrvas pugnantium infidelisnequa-
*. cens: Non eft qui extendat ultra tentorium meum, quam metuerat, jamnunc fidelis humilium linguas
& erigatpelles meas. Hinc rurfum de exterminatio- timer. Quia enim pcrccptis cxleftibus verbis, cla-
■ ne ejus dicitur : Difiipavit quafi hortum tentorium refeentibus quoque miraculis, virtus ei divinx co-
b [mm, demolitus eft tabernaculum fuum.b Quia enim gnitionis infunditur , ejufdem divinitatis terrore
in unius populi cultu tune Dominus inter homines refrenatur, ut prava agere metuat, ac totis defi-
latuit, cumdem fibi populum tentorium vocavir. deriis ad xternitatis gratiam pervenire concupif-
Unde 6c redè nunc nubes iftx ejus tentorium di-
cuntur : quia ad nos Dcus per gratiam veniens,
w. intra prxdicatorum fuorum mentes opéritur. An
Paulus ejus tentorium non erat, cùm ab Jcrufalem
per circuitum ufque ad Illyricum ad corda morta-
lium veniens, in ejus mente Dominus quiefeebat >
cat. Unde hîc quoque convenienter adjungitur :
Per hac enimjudicat populos, & dat eftas multi s vtrft su
mortalibus.
i l . Per h xc nimirum verba prxdicatorum, id eft ç Ap x i l
guttas nubium, per hxc fulgura miraculorum Deus pcreofdcm
,... -,---- --------------- -- ^-------— . populos judicat : quia eorum corda territa ad pceni- Prfd,ica:V“
Nubes quippe erat hominibus , tentorium Deo : tentiam vocat. Nam dum fuperna audiunt, dum nïtos“ & tcfZ
quia quem prxdicando infundebat audientibus, mira opera ateendunt, mox ad corda fua redeunt, ror infligirur' -
|/. hune invifibiliter in mente retinebat. Idem rurfus ^ & fe de anteadis pravitatibus affligentes, xterna & efca datur*
Bp “um cacenis vindus Romam peterct Paulus occu- tormenta percimefcunt. Sed per eafdem nubes, per
quas terror infligicur, etiam efca datur : quia magna
prxdicatorum difpenfatioeft,urfic feiantfu-
perbientium mentes affligere, ut ctiam afflidas no-
verint confolationis eloquio nutrire : quatenus 6c
peccantes dc xternis füppliciisterreant, 6c poeniten-
tes de fuperni regni gaudiis pafcanc. Unde bene ipfe
^ftore paturus mundum, latens in ejus pedore quafi fub
tcn* tentorio ibat Deus: quia 6c occultus viderinon po-
terat, 6c per verba prxdicationis proditus, iterin-
choatx gratix fine ceflatione peragebat.Nubes ejus
"^oyfes extitit , cum priufquam plebi Ifraeliticx
ducatum prxberct, quadraginta annis in deferto
h : n Vindoc. Colb. Baluz. omittitur, ante te.
iongip. quia enim in illius populi citltum, tunc Dominus inter ho-
rnnes ambulavit.
* .Vindoc, Praiel. & al. quod futurum quidem.
d Hare addira funt diu poft rulgatos Moralium libros, cum AngU
de quorum converfione hie agicur, non nifi tranfadlis pliirimis Gregorian
i poncificatus annis , fidem Chriftianam receperint. Cetcrum dc
Anglorum conrerfione confute prxfcttiiQ Ep. olim 30, L ib i i 7. Ind. t.