0 San£li G re g o r ii Moralium.
cuooccu!riùs,eo peneincorrigibiliter perpetratur: A men Domini bcncdichm,
tellites cjns
ttntatione futantq
ad vorandumlariuspatct fovea,quanto de
feme tip fa elatius gloi-iaturvita. Unde, ut fepe jam
diximus, piaconditorisdifpenfarioneagitur, uc de
fc confidens anima, difpenfatoria tentatione pulfe-
tur: quatenus infirmata, quid fit inveniat, & prx-
fumrionis proprix faftum deponat. Mox enim ut
tentatio mensem pulfaverit, omnis cogitationum
noftrarum prxfumtio, tumultufque conquiefcic.
84. Mens enim cum fe in elatione erigit, qnafi in
87. In hoc, quod interna perturbatione concur C a pu t
rimur, dignum eft ut ad con dit or is judicium recurramus
; ut inde cor noftrum adjutori fuo majorés Tencato qui<J
laudes exhibeat, unde pulfatum veriùs imbecilli- agendum,
tatem fuæ infirmitatis penfat. Bene autem dicitur :
In omnibus his ■non peccavit Job- nec Jhtltum ali- Virf. 22.
quid contra Deum locutus eft:
88. Quia folerti cura cùftodire dolens animus ç APUT
debet., ne cùm fe intus tentatio ftimulat, in verbis; j^yj
foras illicitæ locutionis emfnpat, ne de probatione De tentation*
murmurer : & ignis* qui hunc velut aurum concre-: nonmutmu-;
mat, per exceftum fermonis illiciti in palex favil- rct*
tyrannidem erumpit. Habet autem tyrannidis fux
fatellites, faventes fibimet cogitationes fuas. Sed
fi fupe rtyf annum hoftis irruat, favor mox fatelli- ---- ,r ----
turn ceflat. Intrante namque adverfario, fatellites 15 lam vertat.
fuo-iünt , eumqueterrid déclinant , quern in pace
pofiti callida adulatione laudabant» Subdudtis verb
fatellitibus, antehoftem folus remanet : quiareee-
dentibus elâtis cogitationibus, perturbatus animus
% fe folummodo b Sc tentationem videt. Auditis ergo
adverfis caput detondetur, cum tentationibus vehementer
irruentibus, à præfumtionis fuæ cogi-
tatiOnibus mens nudatur. Quid eft enim, quod
j? Nazarxi capillos nutriunt, nifi quod per vitamma-
o-næ continentiæ ptxfumrionum cögitationes cref-
cunt ? Sed quid oft, quod devotione compléta, caputNazaxæus
rädere, capillofque in igne facrificii
ponere jubetur: nifi qnodtunc adperfedtionis fiim-
89. Nihil verbobftat fihoc, quod de virtutibus yET.XXXXI
diximus, dehis , quxinoftenfione virtutis dantur, Re c. nmi.
donis fandti Spiritus fentiamus. Alii namque pro- Dona1Deif.li~ , . 1 v x' ■ *•' quandouctliter
phetix, am genera lmguarum, aiu virtutes cura- fubtrahuntur.
tionumdantur. Sed quia hxc ipfa dona non fern- Prophet« Stiper
in mente eodem modo funt, liquidö oftenditur, „on a5cftPfoiH
quod ne fe mens in prxfumrione elevet, aliquando per.
utiliter fubtrahuntur. Nam fi prophetix fpiritus
Prophetis femper adeftet,nimirum Elifxus prophe-
ta non diceret: Dimitte cam, anima enim ejus in a- ,4. 4. 27-
maritudine eß, dr Dominus celavit a ine verb um, Si
prophetix fpiritus Prophetis femper adeffet, in-
quifitus Amos propheta non diceret: Nonfum pro- Amof.j. 14,
mam pertingimus,cùm fie exteriora vitia vincimus, C pheta, ubi Sc fubdidit : Ne que filius propheta ; fed
ut ctiam cogitationes fuperfluas à mente refece- -tfrn Cum.denmaros.O.uOmomus
? Quas nimirum facrificii igne concremare, eft
'flammä eas divini amoris incendere: üttotum cor
in Dei amore ardeat,& cogitationes fuperfluas con-
cremans, quafi Nazarxi capillos devotionis perfe-
dtione confumat. Et notandum, quod in terrain
: corruens adoravit. Ille enim veram Deoc adoratio-
nem exhibet, qui femetipfum, quia pulvis fit, liu-
militer videt, qui nihil fibi virtutis tribuit, qui bona
qux aait, effe dé mifericordia conditoris agnofeit.
Unde Sc competenter dicit:
Nudus egreffus firn de utero matris men : nu dus
, revert ar illuc.
armentarius f ego fum, vellicans jycomoros. Quqmo- £
do autem propheta nonfuit, qui de futuris tot ve-
ra prxdixit > Aut quomodo propheta fuit, fi de fe
in prxfenti vera denegavit i Sed quia eadem hora,
qua requifitus eft, prophetix fibi fpiritum deefle
fenfit, de femetipfo teftimonium veraciter intulit,
dicens: Non fum propheta. Qui tamen fecutus ad-
junxit: Et nunc audi verbum Domini. Hac dicit Do- ibiZ.ie.&r?:
minus: Vxortua in civitate fornicabitur f l i t tni
& Jilia tua in gladio cadent, dr humus tua funiculo
metictur : & tu in terra polluta morieris. Quibus
Prophetx verbis aperte oftenditur y quia dum de
fe ilia loqueretiir , impletus eft : 6c mox habere
C a p u t
LI II.
8t. Ac fi tentatus animus 5cd in infirmitatis fux Dprophctandi fpiritum mêruit, quia fe prophetam
-».T 1 • r 1 . . _• ____ n inopia deprehenfusdicat:Nudum me infidepri- ' I___ m _____ ___________u
•Qui fc à virtu- ma gratia genuit, nudum eadem gratia in alfum-
tibus nudum tione falvabit. Eft namque magnum animi turba-
C ’uSflSTe ti folatium, ut pulfatusvidis , cum fe quafi nudari
•vcilitur. I virtutibus confpicit, ad folam mifericordix fpem
recurrat : &c eo fe nudari non finat, quo fe à virtutibus
humiliter nudum pütat: qui etfi fortafle ali-
' qua virtute in tentatione detegitur, infirmitatem
tamen propriam agnofeens, ipfa melius humilitate
veftitur : & valde robuftiùs, quàm fteterat, jacet,
cum fibi fine divino adjutorio ceflat tribuere quod
habet. Unde & manum mox largitoris judicis
humiliter agnofcit, dicens :
Dominus dédit, Dominus abßulit.
86. Ecce tentationibus eruditus crevit, qui & in
virtute habita largitatem dantis, & in perturbatione
fortitudinis, poteftatem tollentis agnofeit. Qux
tamen fortitudo non tollitur, fed perturbata fati-
gatur : quatenus concufla mens, düm fe hanc jam-
jamque quafi amittere trépidât, femper faéta hu-
milisnumquam perdat.
’ Sicut Domino placuit , ita fattum eß : fit no-
* Ita reftituimus cx mff. Priixs legebatur : quanto culpa occultiits,
fene incorngibilite'r perpetratur.
b Editi in tentatione videt. MIT. feejuimur.
e Corb. Germ, cum nonnullis adorationem. Variant cxcufi. Edit. Pa-
xiC. 1491. habet adorationem. Bafil. 1JI4. orationem. Coc. Gil. Vatic.
Çuff. hanc left, fervarunt.
4 j. Reg. infirmitatis fut, inopia deprejfui.
m.
C a p u t
-LIV.
Tentatione enon
efle humiliter agnovit. Et fi prophetix fpiritus 2 _ 7
Prophetis femper adeflet, David régi de templife & * ,
conftruérione cdnfulenti , nequaquam Nathan,
propheta concederet,quod poftpaululumnegaret.
90. Unde beneô£ in Evangelio feriptum eft ; Super
quem videris Spiritum defeendentem-, dr manen- ^han ; j ,
tem fuper eum, hic efiqui baptiz,at. In cunétis nam- spiritum ha-
quefidelibusSpiritus venit,fed infolo Mediatore bereperma-
„ r 1 • 1 . ■ . .y . ' nentemChm-! g lingulanter permanet : quia ejus humanitatem ci privjjQ,
numquam deferuit, ex eu jus divinitate procedit. gium.
Inillo igitur manet,qui folus 6c omnia6c femper S
poteft. Nam fideles,qui hunc accipiunt, cùm fi-
p gnorum dona habere femper, ut voîunt, non pof-
funt, hunc fe accepifle quafi in tranfitûs oftenfione
teftantur. Sed cùm rurfum de eodem Spiritu Quidicatur&
Veritatis ore difeipulis dicitur, Apudvos manebitff^fyr„jlls
dr inv obi s erit: quid eft, qubd divinavoce Media- Johan. i4. rs-
toris11 fignum,hæc eadem fanéti fpiritus manfio de- -.
claratur, cùm dicitur : Super quem videris Spiritum
defeendentem, dr manentem Juper eum ? Si igitur ju-
xta magiftri vocem & in difeipulis manet : quomodo
jam lingul are lignum erit, quod in Mediatore
• In nonnullis cod. fahavit.
f Prius legebatur in ed. armentarius puer.
s Vox femper, qux in editis hîc interponitur, abeft vero a mU.Corb.'
Germ. & Reg. vifa eft addititia, Ce ideo rejefta.
h In editis fignttm hoc. Reftituimus h&c, fupplc manfio, ex omnibus
tn/T. noftris.
permanet? Quod tamen citiùscognofcimus, fi do-1
na ejufdem Spiritus difeemamus.
vet. xxxxn. 91. Alia namque fimtdonaillius, fine quibus ad
^ infuruseftX" v^tam nequaquam pertingitur: alia, quibus vitx
in donis quibus fanclitas pro aliorum militate declaratur. Manfue-
fan-ftitas con- tu(J0 namque, humilitas, patientia, fides, fpes, ca-
ffe'quibushxc ritas, dona ejus funt : fed ea, fine quibus ad vitâm
pro aliorum u- homines pervenire nequaquam poffunt. Prophetix
nhtate deck- autein} virtus curationùm, genera linguarum, in-
terpretatio fermonum, dona ejus funt : fed qux
virtutis ejus prxfentiam pro correâione intuen-
tiùm oftendunt. In his igitur donis, fine quibus ad
, vitam perveniri non poteft, fanétus Spiritus five in
prxdicatoribus fuis, five in eleétis omnibus femper
manet : in illis autem, quibus per oftenfionem il-
lius non noftra vita fervatur, fed aliorum quxritur,
nequaquam femper in prxdicatoribus permanet :
quia femper quidem eorum cordi ad bene viven-
dum prxfidet, nec tamen per eos virtutum ligna
femper oftendit : fed aliquando fe eis à figno-
111m oftenfionibus fubtrahit, ut eo humiliùs virtutes
ejus habeantur, quo habitx teneri non poffunt.
Longealitcr pz. Mediator autem Dei & hominum homo
abchriftaCC Chriftus jefus, in cunétis eum 6c femper & continué
habet prxfentem : quia ôc ex illo ifdemSpiritus
per fubftantiam profertur. Redè ergo 6c cùm in
* Apud Gilot. Vatic. Guff, poft Coc. hîc adjicitur : eut fe ad votum
fubßautialiter exhibet ; qux abfiint a mlT. & antiq. cd. atque abeffe defanétis
prxdicatoribus maneat,in Mediatore fin-
gulariter manere perhibetur: quia in iftis per gra-
tiam manet adaliquid, in illo autem per fubftantiam
manet ad cun&a. Sicut enim corpus noftrum
fenfum tantummodo tactüs agnofeit, caput autem
corporis, ufum fimul omnium quinque fenfuum
poflidet, ut videat, audiat, guftet, odoretur , Sc
tangat: ita membra fuperni capitis in quibufdam
virtutibus emicant; ipfum vero caput in cunétis vir-
tibus flagrat. Dilfimiliter ergo Spiritus in illo manet,
■ a quo per naturam numquam recedit. Do- b
na verb ejus, quibus ad vitam tenditur, fine peri-
culo amitti non poffunt: dona autem, quibus .vitx
fanétitas démonftratur, pierumque, ut dictum eft,
fine difpendio fubtrahuntur. Ilia ergo pro noftra
eruditione tenenda funt , hxc pro alienis proveéti-
bus exquirenda. In illis nos terreat formido , nc
pereant: inNiftisverö ad tempus aliquando fublatis
confbletur humilitas; quia ad elationem mentem
fortafle fublevant. Cüm igitur concefla nobis virtutum
figna fubtrahuntur, dicamus reétè: Dominus
dedity Dominus abßulit fficut Domino placuit,
ita factum eflifit nomen Domini benediEtum. Tune
enim verè oftendimus, quia aecepta reétè tenui-
; mus, cum profeétb xquaninüter ad momentum
fublata toleramus.
bent, pugnarc enim videntur cum fententia feq.
L I B E R T E R T I U S.
TommCaput fcunium Librijob, admodum fuperiorttm librorum, hiftoricè, aüegorkè, ac
momhter expUnat.
C ap. I. I. T ) E atus Job ad mortem petitus in tenta-
H iftoric. fen- j ) tione, ad vitam® crevit ex verbere : Sc anti-
£,s- quus hoftis unde fe bona ejus xftimavit extinguere,
inde doluitmultiplicafle. Sed quia in primo cer-
tamine fe fuccubuiflé confiderat, ad alia fe tenta-
tionum bella reftaurat, Sc de fanéto viro malaad-
huc impudenter fperat : quia bona malus credere
non poteft, vel experta. Ea autem, qux in prima
ejus perçuflionc prxmifla funt, iterum fubneétun-
tur, cùm dicitur :
fob. 2. yerf. X. Faiïum eft cum quadarn die venijfent filii Dei
u ^ 3\ & àfsifterent coram Domino, venijfetque fatan inter
eos, drftaret in confpeötu ejus, ut diceretDomi-
nus ad Satan : Unde venis t^ ui refpondens, ait: Cir-
cuivi terram, dr perambulavi earn. Et dixit Dominus
ad Satan :Numqttid confiderafti fervum meum
Job j qubd non fit ei fimilis fuper terramy homo fim-
plex Cr reEtus, timens Deum, dr recedens à malo.
Hxc quialatiùs fupràdifleruirims, meliùsfilen-
do præterimus : ne, dum fxpius difeufla repeti-
mus , tardiùs ad indifeufla veniamus. Quamvis
hoc, quod voce Domini ad fatan dicitur : Ur.de ver
nis ? nequaquam xftimo, qubd e i, ut priùs, dica-
nfîrmitas fii-. tur enim ab eb certamine, in quo relaxatus
perbix diaboh r . n , ? > - . .
inacpatur. ruerat, victus redit ; Sc unde venit, requiritur, qui
unde veniat, feitur-, quid aliud, quàm infirmitas
fuperbix ejus increpatur ? ac fi ei apertè divina vox
dicat: Ecce abuno Sc in infirma carne pofito homilie
vinceris, qui te contra me auétorem omnium
crigere conaris. Unde mox Dominus cùm beati
Job bona, ficut priùs diceret, hxc cum vi&ori*
triumphis enumerans adjungit :
* Aliqui mÆ crevit ex vulnert.
) Et adhuc retinens innocentiam fuam. ibid.
. z . Ac fi apertè dicat : T u quidem exercuifti ma- C a p . II.
litiam, fed ille innocentiam non amifit j Sc unde te Job innoccn-
æftimafti proveftum ejus imminuere, inde com- Jid^rfrvaiicin
pulfiis es ejus proveélui defervire : quia mentis in- verbere.
nocentiam, quam gloriose tenuit in tranquillitate,
gloriofiùs fervavit in verbere. Sequitur :
Tu autem commovifti me adversus eum, ut ajfli- îEtd:
gerem ilium fruftra.
3. Cùm fit Deus juftus Sc verax, valde quxren- C a p . ’ III,
dum eft, quomodo beatum Job fruftra afflixifle fe Rec- si;.
indicat. Quia enim juftus eft, fruftra affligere non jobfruftra^
potuit : fed rurfum quia verax eft, aliter nonpotuit quia în eonon
dixifle, quàm fecit. Ut ergo jufto Sc veraci utraque
convéniant, quatenus 6 t vera dicat, Sc injufta non fruftra, quia.
faciat ; cognofcamus beatum Job Sc juxta aliquid auxxccjusme,
fruftra, Sc rurfum juxta aliquid non fruftra pereuf-
fum. Quia enim juftus & verax hxc de femetipfb
afferit : oftendamus Sc verum extitifle quod dixit,
Sc rçâumfuifle quod fecit. NecefTe quippe erat,
ut fan&us vir Deo foli fibique cognitus, quanta
virtute polieret, ad imitandum cunclis innotefee-
ret. Apertè namque aliis virtutis exempla non da«
ret, fi ipfe fine tentatione remaneret. Actum ergo
eft, ut Sc vires ejus cundtis imirandas ipfa vis per-
euffionis oftenderet, Sc flagella proderent quod in
tranquillitate latuiffet. Sed eifdem flagellis crevit
virtus patientix, atque ex dolore verberis aucta eft
gloria remunerationis.Ut ergo indigo Domini veritas
redtitudo autem teneatur in fadto, beatus
Job & non fruftra percutitur , quia augeturmeri-
tum : Sc tamen fruftra percutitur, quia nullum pu*
E iij