27 San£H Gregorii Moralium 28
■ cognofccrc ; multorum verb, hiftoriæ apertafen- A piens, atque dum fufcipit docens, nonnumquam
tire. Ec idcirco Judææ nobiles non fiti, fed fame
incernfle aflerit : quia hi, qui præeffe videbantur,
dum tocos fe ..exteriori intelligentiæ dederant,
Çuod de intimis difcuciendo mandèrent, non ha-
bebant. Quia verb fublimioribus ab interno intel-
le£tu cadentibus, parvulorum intclHgentia 8c in
exterioribus cxliccatur, reifte illic adjungitur: Multi
tudo ejus fiti exaruit. Ac fi apertè diceret : dum
vulgus vicæ fuæ ftudium deferit, jam nec fluenta
hiftoriæ exquirit. Et occulta facri eloquii mandata
8c aperta fc kttellexifle teftantur, qui reproban-
-ti fc judici conquerentes dicunt : Manducavimus dr
quafi ex noftra dubitatione loquitur, ficut dicit;
Filius hominis veniens, putas , invenietfidem fei-
perterram? Expletis ergo conviviis, facrificium Job
pro filiis offerens dicebat : Ne forte pcccaverintfilii
mei, dr benedixerint Deo in cordibus fuis : quia Re-
demtornofter poftquam prædicatoresfuos à malis
impugnantibus diluit, etiam inter bona, quæ ege-
rant, a terttationibus défendit. Sequitur:
Sic facieb at Job cunttis diebus»
31. Cun&is diebus Job facrificium offeree non
ceffat 4 quia fine intermilfione pro nobis holocau-
ftum Redemtor immolât, qui fine ceffatione Pabibimus
coram te. Quod apertè exponendo fubjun- tri fuam pro nobis incarnationem demoriftrat. Ipfa
gunt: Et in plateis noferis docuifei. Quia ergo fa- quippe ejus incarnatio noftra: emundationis obla-
cra eloquia in löcis obfcurioribus exponendo fran- " tio eft: cumque fe hominem oftendit, deliiftit hoeuntur,
in locis vero apertioribus ica, ut inventa
fuerint, potantur,dicatur reclè : Mittentes vocabant
très forons fuas., ut cornederent ex hibèrent cum eis.
Ac fi apertc diceretur •: infirmes quofque blanda
minis intervenions diluit. Et humanitatis fuæ myf-
terio perenne facrificium immolât : quia & hæc
funt ætema quæ mundat.
33. Igitur quia in ipfo expofîtionis exordio fie
C a p u t
XXIV.
V ET. XXIV. Rbc. IX.
Holocaufium
à Chrifto pro
nobis jugiccç
oblatum.
ad fe perfuafione deducebant, quatenus ecnrum perfonâ beati Jobnuntiard Dôminum diximus, ut
mentes, 8c magna per contemplationem differentes
pafeerent, 8c parva per hiftoriam tradentes
nutrirent. Sequitur-:
Cumque in orbemtranfejfent dies con'vivii, mittebat
Job, cX feanttißcabat eos: confurgenfque dilu-
culo ojferebat holocaußa per fingulos.
defignari per ilium caput 8ccorpus, id eft, Chrif-
rum& Ecelefiam diccremus: poftquam caput no-
ftrum quomodo defignatum credatur, oftendimus,
nunc corpus ejus, quod nos fumus, quomodo ex-
primatur, indicemus: ut quia audivimus ex hifto-
ria, quod miremur; cognovimus ex capite,quod
V e t . XXV.'
Quid ha£tc-
nusde Icnfii
hiftor. & alle-
gor. quid dcin-
ceps de mora-
li profcquciv.
dum.
C a p u t 30. In orbem dies convivii tranfeunt, cùm præ- credamus î confideremus nunc ex corpore, quod
X X I I . dicationum minifteria peraguntur. Peraiftifque vivendo teneamus. In nobifmetipfis namque de-
conviviis, holocauftum Job pro filiis obtulit: quia ^ bemus transformare quod legimus : ut cum per audicatorum
chriilus Pme- pro Apoftolis de prædicatione redeuntibus , Pa-
'nmnim fii-
£ e(jejrator exoravit. Bene autem mittendo
orum corda
mundat.
fan&ificarc dicitur : quia dum fanftum Spiritum,
a a qui à fe procedit, difcipulorum cordibus tribuit,
quidquid culpæ inefle potuit, emundavit. Reifté-
que ad offerenda holocaiifta diluculo confurgere
perhibetur : quia per hoc, quod pro nobis inter-
ceflionis fuæ petitionem obtulit, difculfa ertoris
node, humanæ mentis tenebrasilluftravit: ne quo
peccati contagio , ex ipfa prædicationis gratia,
mens in occulto polluatur; ne fibi quæ agit, tribuat;
ne fibi tribuendo quæ agebat, amittat. Unde redè
fubjungitur :
Dicebat enim, ne forte peccaverintß li i met, dr
benedixerint Deo in cordibus fuis.
C a pu t y, Deo quippe benedicere, id eft maledicere,
X X 111, eft de ejus munere fibi gloriam præbere. Unde re-
R e c vii” ^ fandis Apoftolis poft prædicationem Dominus
johan. 13. s. pedes lavit : ut videlicet apertè monftraret, quia
Macuiæ à præ- plerumque 8c in bono opéré peccati pulvis contra-
concraftscquo- ^ turj inde inquinantur veftigia loquentium,
modo diluen- unde audicntium corda mundantur. Nam fæpe
nonnulLi dum exhortationis verba faciunt, quam-
** libet tenuiter, fefe intrinfecus, quia per b eos pur-
gationis gratia derivatur, extollunt : cumquc ver-
bo aliéna opera diluunt, quafi ex bono itinere pul-
verem malæ cogitationis fumunt. Quid ergo fuit
poft prædicationem pedes difcipulorum lavare, ni-
fi poft prædicationis gloriam, cogitationum puive-
J ditum fe animus excitât, adoperandum quod au-
dierit vita concurrat.
Vir erat in terra Hus, nomine Job.
34. Si Job dolens, 8c Hus confiliatordicitur,non
Immerito per utraque nomina elc&us quifque fi-
guratur : quia nimirum confiliatorem animum inhabitat,
Jch. z. yhrj. xi
C à p ut
X X V ,
V e t. XXVI.’
R e c. X.
Senfus moral»'
Job eledtos ûrj
gniücac.
qui dolens de præfentibus ad ætema fefti-
nat. Nam funr nonnulli, qui vitam fuam negligunt:
8c dum tiranfitoria appetunt, dum æternavelnon
intelligunt, vel intelleda contemnunt, nec dolorem
fentiunt, nec habere confilium fciunt. Cum-
que fuperna, quæ amiferunt, non confidcrant, efi-
fe fe, heu miferi ! in bonis 4 putant. Nequaquam
enim ad veritatis lucem, cui conditi fuerant, men-
D H* oculos crigunt : nequaquam ad contemplatio-
nem æternæ patriæ defiderii aciem tendunt : fed
femetipfos in his, ad quæ projecti funt deferentes,
vice patriæ diligunt exilium quod patiuntur, 8c in
cæcitate, quam tolerant, quafi in claritate luminis
exultant. At contra electomm mentes dum cun-
&a tranfitoria nulla elfe confpiciunt,e ad quæ fint
conditæ, exquirunt; cumque eorum fatisfafboni
nihil extra Deum fixfficit, ipfa inquifitionis exer-
citatione fatigata illorum cogitati’o, in conditoris
fui fpe 8c contemplatione requiefeit, fupernis in-
terferi civibus appétit : & unufquifque eorum ad-
huc in mundo corpore pofitus, mente jam extra
mundum furgit, ærumnam exilii, quam tolérât,
déplorât, 8c ad fublimem patriam inceflantibus fe
Q m* eorum
aficâio cire»
terrena & * -
terna.
xemtergere, greflufque cordis ab interna elatio- E amoris ftimulis excitât. Cùm ergo dolens vider,
ne mundare î Nec obftat ab omnimoda Mediatoris
feientia quod dicitur: Ne forte. Nam cun£ta feiens,
c fed c in locutione fua ignorantiam noftram fufei-
* 1. Corb. Vindoc. Ebroïc. Utic. & al. qui ex f i procedit.
b ita mlT. Anglic. & pic rique ex noftris, nec non vet. edit. Unus ex
Vindocin. habet, prædicationis gratta. Itactiam Belvac. Verba lêqucn-
tia priorcm leftionem præfercndam fuadere videntur ■! Cumque verbo
aliéna opera diluunt, quafi ex bono itinere pulverem malt, cogitationis
c Sic omnes mfl*. noftri. At Edit. Bafil. 1514. Parif. iji-8. & alias ha-
benr, fid in fimetipfi ignorantiam nofiram fufiipitnt ; ûnè mendosè
quam fit sternum quod perdidit, invenit falubre
confilium, temporale hoc defpicere quod percur-
rit: 8c quo magis crefcit conlilii feientia, ut peri-
& contra mentem S. Do&oris ; quern Agnoitis harreticis faventem in-
ducunt. Confulc qux in ejus vita diximus, de ipfius doftrina adverfua
Agnoitas. Lege etiam Ep. ad Eulog. Alcxandr. patriarch, olim 41.
- lib. 8‘. uid. 3. qui nunc clt 10. In qua a Chrifto etiam homine omnem
ignorantiam amovet.
° Editi, in bonis felicet putant. Expunximus 7« felicit, u; iqerum glof-
fema mlT. incognitum.
• Colb. & Corb. ad quern. Reg. ad quod.
z 9 Liber I. in Cap. 9 Bead Job.’ 30
tura deferat, e° augetur dolor, quod necdum ad A trum gignitur, quafi manfura pofteritas in mente
propagatur, qua: tiipcmx noftra: nobilitatis genus
In terra Hus,
id eft in confi-
lio habitant.
manfura pertingat. Unde bene per Salomonem dicitur
: * J>hii apponit feientiam, apponit dolorem. b
Qm enim feit jam fumma, qua: adhuc non habet,
magis de infimis, in quibus retinetur, dölet.
33. Reifte ergo in terra Hus habitarc Job diciw
tur, quia in feientia confilio cleifti uniufcujufque
dolens animus tenetui-. Intuendum quoque eft,
quam nullus dolor mentis fit in aiftione pracipita-
tionis. Qui enim fine confiliis vivunt, qui fe ipfos
rerum eVentibus precipices deferunt, nullo interim
cogitationum dolore fatigantur. Nam qui folertcr
in vita confilio figit mentem, caute fefe in omni
aiftione circumfpiciendo confiderat; 8c ne ex re,
qua agitur, repentinus finis adverfufque fubripiat,
eo ad vitam longiùs fervat, quo amori æternitatis
fociat. Sed habent in nobis feptem filii très procul TreshliarTpcn»
dubio fororesfuas, quia quidquid virile hi virtu- |"™,ÄC can*
turn fenfus faciunt, fpei, fidei, charitatiquc con- »
jungunt. Neque enim ad denarii perfeiftionem feptem
filii perveniunt: nifi in fide, fpe, 8c caritate
ruerit omne quodagunt. Quia verb hancpræeun-
tium virtutum copiam multitnoda bonorum ope-
rum cogitatio fcquitur, reftè fubjungitur:'
Et fu it p ojfcfsio ejus fcpiem millia ovium eX tria yerfi. 3.
millia camclorum.
39. Servata quippe veritate hiftoriæ, imitari fpi- C a p u t
ritaliter poflumus, quod carnaliter audimus.c O - XXV III.
hune prius molliter pofito pede cogitationis pal- B vium enim feptem millia poffidemus, cùm cofiica- c ®-EC- Xliu
i n n m ____ U U ------------------ÄmÊKs________ WSÊBÊHS 1 H H i. O v « nntlidrr
C a p u t
X X V I .
pat; penfat ne ab his, qu.T agenda funt formido
pra:pediat; ne in his, qua: difterenda funt, pra:ci-
pitatio impellat; ne prava per concupifcentiam a-
perto hello fuperent; ne reifta per inanem gloriam
infidiando fupplantent. Job ergo in terra Hus habitat,
dum mens clc£ti quo magis per confilium vi-
vere nititur, eo angufti itineris dolore fatigatur.'
Sequitur:
Simplex & rcEtus, timens Deum, (X recedens a
malo.
36. Quifquis xternam patriam appetit, fimplex
procul dubio 8c reiftus vivit: fimplex videlicet ope-
rq, reiftus fide: fimplex in bonis qua: inferiüs pera-
git, reiftus in fummis qua: in intimis fentit. Sunt
tioncs innocuas, perfeifta cordis munditia , intra qjimauemln-
nofmetipfos inquifito veritatis pabulo pafeimus. noxiam imus
40. Eruntque nobis in pofleffione etiam tria mil- VCI1Mtc Pafcit*
lia camelorum, fi omne, quod in nobis altum ac
tortuofum eft, rationi fidei fubditur, 8c fub cogni- in fe S im ac
tione Trinitatis,fpontc in appetitu humilitatis in- g°c[ctUrf^n>auc
clinatur. Camelos quippe poffidemus, fi quod al-ant p« capita-
turn fapimus, humiliter deponamus. Camelos pro- tc
cul dubio poffidemus, cum cogitationes noftras ad
infirmitatis fraterna: compaffionem flectimus, ur
viciffim onera noftra portantes, aliens infirmicati
compati condefcendendo noverimus. Poflunt e-
tiam per camelos, qui ungulam nequaquam fin-
dunt, fed tamen ruminant, terrenarum rerum bonamque
nonnulli, qui in bonis, quæ faciunt, fim- C næ difpenfationes intelligi : quæ quia habent ali-
'A timbre in-
choat, in car
täte confum-
matur. <
plices non funt : dum non in his retributionem in-
teriùs, fed exteriùs favorem quærunt. Unde bene
per quemdam fapientem dicitur : Va peccatori ter-
ram ingredienti duabus ruiis. Duabus quippe viis
peccator terram ingreditur , quando 8c Dei eft
quod opéré exhiber, 8c mundi quod per cogita-
tionem quærit.
37. Bene autem dicitur : Timens Deum, cX rece-
' de ns à malo : quia faneba electorum Ecclefia fimpli-
citatis fuæ 8c rectitudinisc vias timoré inchoat, fed
caritate confummat. Cui tune eft funditus à malo
recedere , cùm ex amorc Dei coeperit jam nolle
peccare. Cùm verô adhuc timoré bona agit, à malo
penitus non receffit : quia eo ipfo peccat, quo
quid fæculi, 8c aliquid Dei, per commune eas ne-
ceffe eft animal defignari. Neque enim terrena
difpenfatio, quamvis æternæ urilitati ferviat,fine
perturbatione mentis valet e^hiberi. Quia igitur v et. xxit*
per hanc 8c ad præfens mens confunditur , 8c in
perpetuum merces paratur, quafi commune animal,
8c aliquid de Lege habet, 8c aliquid non habet.
Ungulam namque non findit, quia nonfe pe-
nitus anima ab omni terreno opéré disjungit : fed
tamen ruminât, quia bene difpenfando tempora-
lia, per certitucünis fiduciam cæleftia fperat. Ter-
renæ igitur difpenfationes, quafi camelorum more,
capite Legi concordant, pede diferepant : quia 8c
cæli funt ilia, quæ juftè viventes appetunt ; 8c hupeccare
vellet, fi inultè potuiflet. Reiftè ergo cùm ^ jus mundi flint ea, in quibus opéré verfantur. Nos
IVet. :
Verfi X..,
C a p u t
X X V I I .
R e c . XII.
Septem filii
3pb totidem
dona Spiritus
Sanfli fignifi-
cant.
tfai. zz. 2.
tiçnere Deum Job dicitur, recedere etiam à malo
perhibetur : quia dum metum caritas fequitur, ea
quæ d mente relinquitur , etiam per cogitationis
propofitum culpa câlcatur. Et quia ex timoré u-
numquodque vitium premitur, ex caritate autem
virtutes oriuntur, reârè fubjungitur :
Natique funt ei feptem filii & tres filia.
38. Septem quippe nobis filii nafeuntur , cùm
per conceptionem bonæ cogitationis, fanifti Spiritus
feptem in nobis virtutes oriuntur. Hanc namque
internam prolem Propheta dinumerat, cùm
Spiritus mentem fecundat, dicens : Requicfeetfeu-
per cum Jpiritus Domini, fpiritus feapientix (X inergo
cum eafdem terrenas difpenfationes cogni-
tioni Trinitatis fubdimus, quafi camelos f fide pof- £
fidemus. Sequitur:
Jihiingenta quoque juga bourn, d r quingenta ibid,
qfinx. ^ - S
41. Juga bourn in ufum noftra: pofleffionis funt,5 ^ ^ ^
cum Concordes virtutes exarant duritiam mentis. v £ t
Q uingentas quoque afinas poffidemus, cum lafei- Boum juga,
vientes motus reftringimus : 8c quidquid in nobis concord« vix-
carnale exurgere appetit, fpiritali cordis domina- i^”^enccT
turefrenamus. Vel certe afinas polfidere, eft cogi- moms aut co-
tationes intra nos fimplices regere : qax dum in gj^oncs
fubtiliori int^lleftu currere non valent, quo quafi p
teliettus , Jpiritus confelii dr fortitudinis , Jpiritus £ pigriùs ambulant, eo fraterna onera manfuetiùs
feientia dr pietatis, dr replebit eum fepiritus timo- portant. Sunt namque nonnulli, qui dum altanon
ris Domini. Cum ergo per adventum Spiritus fanifti
, fapientia , intelleiftus, confilium , fortitudo,
feientia, pietas, ac timor Domini unieuique nof-
* Rem. Rcmig. Viudöc. Corb. Reg. aliique antiq. fic legendum docent.
In edit. qui addit feientiam, addit & dolorem.
b Ita duo mlT. Reg. Corb. Sc nonnulli. Ebroïc. unus ex Rcmig.
Cqmpcnd. Longip. Qui enim feientiam funmam adhuc non habet,
fnintis de, Scc.
c Vindoeincnlcs > vias a iimore inchoat.
■ êSic antiquior Rem. Corb. Germ. Vindocin. &c. Editi, qua mtintelligunt,
b ad exteriora converfatioms opera fè ^
humiliüs premunt. Bené ergo per afinas, pigrum
quidem animal, fed tamen portandis oneribus dettf
relinquitur.
* Rem. & Rcmig. Corb. Germ. Oves enim feptem millia. Ita veteres
Edit. Parif. & Bafil.
i Sic mff. In vulgatis additur: intra indivifibilem pujnemm, fide. & c.
* Ebroïc. S. Ebrulph. Germ. & alii cum cordis virtutes exarant.
* Sic min Corb. & Germ, qua particula praparatio animi indicarur.
Mox verbum premunt; per inde ell ac de primuut.ln edit, per exteriora.