B
fitoria dele&atiône diflipatur. Undc &: ftatim
fubjungicur :
ibidem a a ^fifbfiulifii quafi ventus defiderîum me um.
Fidelis quippe populus fe pati dénuntiat, quod
cos quos diligit, patf dolet. Ventus ergo dende-
rium tollit, cùm res qüælibet tranfitoria, æterni-
tatis appetitum délirait. Unde adhuc congrue
üibinferturs
ibidem Et velut nahes pertranfiit falns nie a.
Nubes quippe in alto1 eminet, fed hanc ad cürfurti
flatus impellit.Sic nimirum, fie Hint temporalia ini-
quorum bona. Velut in alto quidem per honoris
■ celfîtudinem degere videntur-, fed adéurfum vitæ
quotidie, quafi quibufdam mortalitatis luæ flati-
bus impelluntur. Salus ergo ut nubes tranfit : quia
b perverforum gloria , b quo alta eft, fixa non efl.
Sed explecis defideriis a&ibufque infirmantium,
ad ele&orum vocem fermo convertirai:, cùmpro-
tinus fubinfertur-:
Vcrf. is. N une antem in memetipfo marcefcit anima me a,
dr pofeident me dies afflifctionis.
C a p u t 56. Eleftorum quippe anima nunc marcefcit,
XXVII. quia in ilia poftmodum æterna exultatione viri-
'Nunc in fc defcit. Modo eos dies affliStionis poffident, quia
™caiC ibd in l^ûtiæ pofl fequuntur. Scriptum quippe efl :
•Dco virent, c c Timcnti T>eum bene erit in extremis. ’E t rurfum
P n '1 t 32lfi ^c^e^Ia dicitur : Ridebit in die novifsimo.
Nunc enim tempus arffli&ionis efl bonis, ut fequa-
air eos exultatio quandoque fine tempore. Hinc
pfj. 43.20. ab eis alias dkitur : Humiliafii nos in loco affli-
clionis. Locus namque afflictionis , ell vita præ-
fens. Jufli ergo hie , id eft in loco affli&ionis ,
Eumiliati funt : quia in æterna vita, id eft in loco
gaudii fublimantilr. Cum verb marcefccre animam
* diceret, re£be etiam præmifit, In même tip fe ; quia
d in nobifmetipfis quidem d afficitur, fed in Deo
mens noftra refovetur : tantoque à viriditate gau-
dit longé fit, quanto adhuc ab au&ori« rcpulfa lu-
T mine c ad fe recedit. Tunc verb ad veræ lætitiæ
viriditatem pervenit, quando per ætérnæ contem-
plationis gratiam fublevata etiam femetipfam transit.
Sed hæc quæ allcgorica indagatione tranfeur-
rimus, oportet ut per omnia etiam juxta hiftoriam
teneamus. Quæ tarnen nunc idcirco prætereo, quia
hæc aperta elfe legentibus non ignoro. Diebus au-
f tern perfecutionis ultimæ , quia f multi funt qui
pereunt, & pauci qui falvantur 5 idcirco vir fanons
palfionis fuæ tempore & pauca de bonis, &
înulta de perverfis loquitur. Unde & mox ad eo-
ium perfonam qui corruunt, verba convertit ; fic-
g que fuainfinuat, g ut cadentibus pollint congrue-
re quæ narrat. Nam fequitur :
Verf. 17. Nolle os meum perforator doloribus : dr qui me
comedunt, non dormiunt.
C aput . 57- Si ipfi hiftoriæ intendimus, patet caufa : quo-
XXVIII. njam fhncVi viri corpus per finus ulcerum featur
e - «xi. riens vermium multitudo lacerabat. Si verb alle-
W Ê Ë Ê gori? my fieri urn perferutamur, quid per ofTa,
feemione, for* mfi fortes quique in fan£læ Ecçlefiæ corpore defer
& qiiiin t i v
h Ed- eft > elegant ids leguur in mff quos expreffimus, qub alia
eft. Germ, quo apta eft.
* Becc. Uric. Sc plur. timcnti Dominum.
a Sic Prat. Corb. Germ. Gemet. Turon. Val-cl. & Germ. In Land.
affligitHf. Vet. editi ajficimur, porter, affligimur.
* Ita mlT. & antiq. exculi. At recent, iiabcnt. ad fe redit.
f NonnuIIi, multi qui pereunt, pauci funt
l Exculi, ut audie/ttibus. Corb. Germ. Vindoc. Turon. Germ. Laud.
A fignantur ? Qui quafi fuo robore membra continent,
dum mores infirmantium Habiliter portant.
Sed cùm tribulationisAiltimæ contra earn fervor
excrevèrit, inno£le os illius perforatur doloribus :
quia nonnumquam törmentis v ifti, etiam ipû ad
perfidiam defluunt, qui ad fidem alios tenere vi-
debantur. Ait èrgO * Nocle os meum perforatur doloribus.
Ac fi apertè dicat : Tribulatioiiis tene-
bris prefïi, ita affliclione b terebrantur, üt & ipfi
qui in mehabebant vigorem fortitudinis, quafi
jam quoddam habeant foramen timoris. Bénè au-
tem dicitur : Et qui me comedunt, non dormiunt :
quia maligni fpiritus, qui carhales qüofquè de Ec-
B clefia confiimùnt, tanto magis quiefeere a tentatio-
ne ncfeiunt, quanto nullo carnis pondéré gravan-
tur. Sed peifecutores fàndæ Ecclefiæ quia valde
perverfi finit, elfent utinam pauci. Sequitur :
In multitudine eorum confumitur veftimentum
meum , dr quafi capitio tunic £fuccirixerunt me.
58. Si hiftoriæ intendimus, quid àliud Veftimentum
beati Job, quàm ejus corpus accipimusî,cujus
videlicet veftimentùm confumitur, dum caro cru-
ciatür. Juxta allegorïæ verb myfterium , Veftimentum
eft fanétæ Ecclefiæ fidelium vita. Nam fi-
cut tota fimul Ecclefia veftimentum Chrifti, ita fidèles
quique ejufdem Ecclefiæ veftimenta deputation.
Si enim fenda Ecclefia veftimentum Chrifti
C non effet, Paulus profe&b non diceret : Ut exhibe-
ret.fibi gloriofam Ecclefiam, non habentem maculam
1 ne que rugam : id eft, nec per peccatum habentem
maculam, née per duplicitatem rugam : quia & per
juftitiam munda eft, &: per fim'plicèmintentionem
k tenfa. Quæ igitur abluta êft ne habeât maculam,
tenfà eft ne habeat rugam, utique veftis eft.'Sicut
èigo indumentum Chrifti tota generaliter Ecclefia
dicitur ; fic indumentum funt Ecclefiæ fingulorum
animæ, quæ ab errore convérfæ, eamdem Ecclefiam
crcdendo, eique fideliter inhærendo circum-
dant. De quibus eidem Ecclefiæ per Prophetam
Dominus diçit : Vivo ego , quia omnibus his velut.
ornamento vefiieris. Sed $ùm procella fævæperfécu-
j-^tionis oboritur, pleriquefidelium ab ejus amorefe-
parantur, qui ei fedulb inhærere videbantur. Dicat
ergo : In multitudine eorum confumitur vefiimen*
turn meum: quia dum multi funt qui cruciant, de-
ftruuntur plurimi qui ei conncxione amoris inhæ-
rebant.
59. Bene autem fubditur': Et quafi capitio turn- >
ca fiuccinxerunt me. Tunicæ quippe capitiumcol-1
lum circumdat induentis. Collum verb fiftringitur, <
Vocis ufus & vitàlis flatus necatur. Sandam ergo1
Ecclefiam reprobi quafi capitio tunicæ confirm- ‘
gunt, quia in ea perfecutionibus fuis vitam fidei, &
prædicationis vocem extinguere conantur. Hoc
quippe coiiari perfecutores ejus fpecialiter folent,ut
^ ab ea ante omnia verbum prædicationis tollant.
Unde & hi qui fandæ fidei primordiis refiftebant,
cæfis Apoftolis denuntiabant, diccntcs : Pucipien- i
do pucepimus vobis ne doceretis in nomine ifio, &
^ Ita Anglic. Val-cl. Pratell. & alii plurimi ; Yiccjue legendutn
confiât, tum ex loco Job qui explicatur : os meum perforatur, turn ex
his verbis : quafi jam quoddam habeant foramen timoris. Alludie videlicet
S. Gregorius ad fuperiorem vocem terebratur feu perforatur. In
edit.Barthol. 1494- Parif! 149f- Gilot. Vatic. GufTanv. Icgimus tent-
brantur. In Parif. iji8. & Bafil. ifi+. crafliori errore torrebaritur.Germ.
& Corb. Germ, habent tenebrantur.
IS Al. aut rugam.
■ Sic Iegitur non folilm in mff. fed etiam in vet. edit, aliis habenti-
bus terfa, nec reftè , ut ex his verbis patet : quo. igitur ablata eft, ne
habeat maculant, tenfa eft ne habeat rugam. Ubi r« terfa minimi Cön-
gruit.
ecce replefiis Jerufalem doclrina vefira. Corpus er- A mihi. In Scriptura fanda cum de Deo aliquid indi-
QuiEcd
go fàndæ Ecclefiæ quafi capitio tunicæ cinxerant,
qui conftridis prædicatoribus , velut ejus collura
prementes, in ea claudere iter vocis volebant. Sed
cledi quique perfecutionis fuæ tempore paratiores
funt mori, quàm tacerè. Qui dum in morte corpo-
• taliter corruunt, à flultis quibufque & carnalihus
defpedi ac viles æftimantur : quia cam videre reprobi
nequeunt, quæ cledi bona fpiritaliter teneant ;
quos carnaliter extingui confpiciunt, infelices arbi-
tranair. Unde &: fubditur:
Comparants fum luto, df afiimi latus film favilla
liPüT
|XX.
gnum dicitur, movetur legends animus, velut fi
aliquando de Deo d aliquid dignum dicatur. Pene d
omne quippe quod de Deo dicitur,,eo iplo jam in-
dignum eft, quo potuit dici. Nam cujus laudinon
fufficit obflupefcens confcientia, quando fufficict
loquens lingua ? Sandus autem Spiritus hoc ipfum
hominibus intelligentibus infinuans , quàm fint
ineffabilia fummae &: divina, his etiam verbis non- e
numquam de Deo utitur, quæ apud homines ha-
bentur in vitio ; ut cx his quæ indigna videntur hominibus
, &: tarnen dicuntur de Deo, admoneantur
fcire homines, quod nec ilia jam Deo digna fint,
quæ dum digna habentur apud homines, cligna
dr einen.
60. In reproborum quippe judicio , fanda ele-
dorum Ecclefia luto comparatur : quia tempo- g putantur Deo.
raliter conculcata defpicitur. Favilla: aftimilatur 63. Dicitur enim.Deus zelans , ficut feriptum Quo’fcnfu dt*
&: cineri : quia dum bona ejus interiora non vi- eft : Dominus z.eLotes nomen ejus. Dicitur iratus, «turzdan,
dent, ad fola hanc mala perVenifle adlimant, qu:e unde feriptum efl : Iratus efi Dominus contra If'tnc' miCcicn
in ea exhiberi corporaliter vident. a Fidelis au- rael. Dicitur Deus pcenitens, ficut feriptum. ell,: prafeirc.
Pcenitet me feciffe hominem ffuftcr terram.-Yx rur- J+-
flis: Peemtet me quod confiituerim Saul g regem tn Genef <j. 7 . ’
ifrael. Dicitur mifericors, ficut feriptum eft:: cM i- *■ IS- "■
firicors- dr miferator Dominus , patiens dr multum p ’ Ss" fM
mifericors. Dicitur prxfcius , ficut de illo ait Apo- g
flolus :.J9uos prafiivit, & prxdeftinavit conformes Rom.3. 29.
tein eledorum populus, cùm multos ex fecadere
confpicit, optât , fi obtinere valeat, adverfitatis
fuæ tempota mutari. Hujus quia oratio differtur, j
gemitus augetur. Unde adhuc fubditur :
L Cl’amabo ad te ,d r non exaudies : fio ;dr non
re picts me.
61. Sanda quippe Ecclefia perfecutionis fuæ tern- fieri imaginis Filii fui : dum nec zelus, ncc ira, nec
pore fide flat, defideriis clamat. Sed dolet fe quafi poenitentia, nec propriè miferieordia , nec præ-
noii refpici, dum fuà videt in tribulationibus vota feientia efl'e poftit in Deo. Hæc namque omnia ab
differri. Alto namque confilio, omnipotens Deus _ humanis in ilium qualitatibus tradafunt, dum ad
cùm Sandi ejus adverfariorum perfecutionibus nollræinfirmitatis verba defeenditur, ut quafi qui
comprimuntur, cumque affiduis ut liberentur in-
nobis gradibus fadis, & juxta nos pofitis,
terpellationibus clamant, differre fblet voces pe-
tentium, ut mérita patientium crefcant ; quatenus
eo magis exaudiantur ad meritum, quo citiùs non
exaudiuntùr ad votum. Unde alias feriptum efl :
Deus meus clamabo per dicm , nec exaudies , dr
nolle. Arque ipfa utilitas de exaudiendi mora mox
fubditur, cum illic protinus fubinfertur : Et non ad
infipientiammihi. Ad multiplicandam quippe San-
dorum fapientiam proficit, quod poftulata tardé
percipiunt, lit cx dilatione crefcat defiderium, ex
defiderio intelledus augeatur. Intelledus verb cùm
intenditur, ejus in Deum ardentior afFedus apedbufdam
per ca qu«e nobis vicina confpicimus, ad fumma
ejusafeenderc quandoque valeamus.h Zelarienim
dicitur, qui cumcriiciatu mentis caflitatem cufto-
dit uxoris. Irafci dicitur, qui fervore aninji conrra
puniendum vitium accenditur. Pcenitere dicitur,
cni id quod fe c it, difplicet,, & econtra mutando
aliquid aliudfacit. Mifericors dicitur, qui pietate
ad proximum permovetur. Mifericordia autem a
mifero cordc vocata eft, eo quod unufquifque in-
tueatur quempiam miferum, atque ei compatiens,
dum dolorc animi tangitur, ipfe cor miferum facir,
ut eum a miferia liberet cui intendit. Prjefcire dicimV.
Affedus autem ad promerenda cæleflia tanto Dtur qui unamquamque rem , antequam veniat
itclxm.
ICDCOI. !1!
Sn1ni d'|
H g iia r c
fofliin:.
fit capax, quanto fueritexpedandolonganimis. Sed
tarnen inter hæc Sandôrum patientiam dolor ur-
get ad voc'cm, & cùm dilati proficiunt, metuunt
ne deficientibus viribus defpedi reprobentur. Se-
quitur :
<Mutants es mihi in crudelem, dr in duritia ma-
nus ttu adverfaris mi hi.
61. Longe ab hac fententia vetus tranflatio dif-
fonat, quia quod in hac de Deo dicitur, hoc in
ilia de adverfariis ac perfecutoribus memoratur.
Sed tarnen quia hæc nova tranflatio ex Hebræo
nobis c Arabicoque eloquio cunda veriùs trans-
; fudijfe perhibetur, credendum eft quidquid in
ea dicitur : & ,oportet, ut verba illius noftra expo-
fitiö fubtiliter rimetur. Air ergo : cJMutatus es mihi
in crudelem, dr in duritia man us tux adverfaris
* Ita melius mff. quam editi, in quibus Iegiturfidelis tarnen.
b Recent, ed. clamo. . . & non exatidis. Sequimurroff. Germ. Bcllov.
Laud. Val-cl. Norm. Corb. Germ, ac edit, antiquiffimas.
c Hincliquet ad mentcmS.Greg. librumjob inter Arabes commoran-
tis prids Arabicè feriptum fuifle. Cetcrdm Job in Arabia vixiffe con-
rtat • hinc vicini Sabxi in ejus domum irrucrunc, Job i. if. Moyles autem
diu commotatus apud- Madianitas, qui Arabibus accenfemut, to-
tam hiftoriam didicit. Vide infra 1.35. cap. olim 13. nunenum. 43.
. Reftituimus hunc locum ex mff. Anglic. Norm. Laud. Bellov. See.
cum prids legcretur, in Gilot. Vatic. Guffanv. aliquid indignum. Ita ta-
weu Iegitur in Germ, dc Corb. Germ. Lcdlionem nortram. confirvidet,
& id quod futurum eft, priufquam prxfens
fiat, przvidet. Deus ergo quomodo zelans efl, qui .
in cuftodienda caflitatc noftra nullo mentis cruciatu
tangitur ?Quomodo irafeitur, qui in ulcifcendis
vitiis noflris nulla perturbationc animi commovetur
? Quomodo efl posnitens, qui id quod femel
fecerit, fe feciffe nequaquam dolet | Quomodo
habet mifejicordiam, qui cor numquam miferum
habet ? Quomodo eft pixfcius, dum nulla nifi qua: Dco nihil pr®-
Futura funt, prafeiantur ? Et feimus quia Deo futu- fucu^'0 aut
rum nihil eft, ante cujus oculos prseterita nulla
fun t, prarfentia non tranfeunt , futiira non veniunt:
quippe quia omne quod nobis fuit 8c eric,
^ in ejus confpeftu prjdlo eft; &: omne quod pi^fens
e fl, 1 fcire poteft potiüs quam prxfcire. Et tarnen *
dicitur zelans , dicitur iratus, dicitur pcenitens,
mat integer contextus, ex quo'liquet mentem finfti Do£loris efle
ortenderc, mottales nihil de Deo cogitate vtl loqui pofle tanta majeftate
dignum. - -
* Omittitur conjunctiva particula in plur. legiturque, fumma divina.
Germ, fumma etiam verba divina, nonnumquam do Deo utitur.
1 Deeft fuper terram in Gemet. & plcrifquc.
* Laud, regem Jfraiel.
h Editi p’oftcr. cum Gerni. scelare.
i Laud, fari poteft potius quam prtfeiri. Quam ledtionem fcquerer , fi
in pluribus mff. extarct.
Ttiij