4 11
Opùlcntoium
fupcrborum
quanta in prévis
operibus
Vi t . XXII.
rtrß 27.
C A P U T
XLIV.
Terrenarum
rerum abuii-
dantia oculos
claudeare.
ibidem
C A P U T
X L V .
porenri adhæ-
'tent , -de ejus
Sancti Greçorii Moralinm O 4 I2 ,
li, qui hoc quod perverse contra Deum appetunt,
jufto Dei judicio implere nequiùs permittuntur.
Et cùm eos malitia accendit, potentia roborat,
tanto jam fcmetiplos in errorc cognofccre ne-
queunt, quanto in rebus affluentibus extra fe Temper
A pauperes affligat, de gloria temporali cor elevet.
Cùm ergo talis eft qui iniquo potenti adhæret,
de ejus profe&o latere arvina dependet. De quibus
per potentiam trahuntur. D e quorum mine in-
tentione dicitur : T°, tendit enim adverfits Deum
manum fuam, dr contra Omnipotentem roboratns eft.
Contra Deum quippe manum tendere, eft in ope-
ratione prava, defpe&is Dei judiciis , perfeverare.
Et quia tunemagis irafeitur Deus, quando permit-
tit impleri quod faltem concipi in cogitatione "non
debuit, contra Omnipotentem iniquus ifte robo-
ratur : quia profperari in mala Tua a£tione permit-
titur, quatenus Sc perverfa faciat, &: tamen féliciter
vivat. De quo adhuc fubditur : Cucurrit adver-
fus eum erefto collo.
^4p. Ereâo collo contra Deum currere , eft ea
quæ creatori difplicent, cum audacia perpetrare.
De quo reèbè dicitur : Cucurrit, id eft , in malo
opère obftaculum de advèrfitate non habuit. De
quo adhuc additur : Et pingui cervice armatus efi.
Pinguis cervix eft opulenta fuperbia, affluentibus
videlicet rebus a quafi multis carnibus fulta. Po-
tens igitur iniquus pingui cervice contra Deum
armatur, qui rébus temporalibus rumens contra
præcepta veritatis , quafi de magnicudine carnis
erigitur. Quid enim paupertas., nifi quædam ma-
cies: Sc quuTrerum abundantia, nifi pinguedo cft
vitæ præfentis ? Pingui ergo cervice fe contra
Deum erigit, qui temporalem aburidantiam in fu-
perbiam affumit. Habent enim hoc poternes Sc ini-
qui proprium , ut fallacibus diviriis occupati, ve-
ras Dei opes negligant : Sc quanto minus quod ve-
rum eft inquirunc, tanto ampliùs falfis divitiis ex-
tollantur. Cura etenim multiplex terrenarum re-
rum, quia b occupât, excæcat. Unde adhuc apte
fiibjungitur :
Gperuitfaciem ejus crafiitudo.
50. Vifus quippe in facie eft , in qua SC prima
corporis honorabilior pars eft. Non ergo immérité
mentis intentio per faciem defignatur , quam
quolibet vertimus , illuc videmus. Faciem ergo
crafïitudo operit, quia defiderata terrenarum re-
rum abundantia oculos mentis premit, Sc hoc quod
in eis ellehonorabile debuit, ante Dei oculos foe-
dat, quia curis multiplicibus aggravat. Quibus tamen
nec foliim fuffleit, ut ipfi fiiperbiant, nifi Sc
hi qui eis conjunèti funt , de eorum pinguedine
etiam ipfi gîorientur. Nam funt nonnulli, qui pa-
tronis majoribus c adjuti fuperbiunt , Sc de eorum
potentia contra inopes extolluntur. Unde Sc adhuc
fubditur :
;:Et de lateribus ejus arvina dependet.
yi. Quia arvina pinguedo carnis eft , Sc latera
dicere divitum folemus hos , quos eis conjumftos
cernimus ; arvina de ejus lateribus dependet, quia
quifquis potenti Sc iniquo adhæret , ipfe quoque
de ejus potentia, velut ex pinguedine rerum turner
, ut patroni perverfi iniquitatem fequens,
Deum non timeat: quos valet , Sc quantum valet
* Turon. quafi multis carnalibus protecla ; quod olim rcprxlèntavit
tjriç. r
^ Turon. L.yr. Bigot, occupât & exueat, omiffo quia, quod expun-
ftum fuit in Utic.
c Oinnes Norm, adjuncts.
d Vindoc. & omnes Norm, in defiderits.
* Imô in fonte hebr., Vulgata, aliifqué verfionibus & paraphrafibus
legitur non ditabitur, aut a'liquid lîmile, non ditetur Scc-
1 Corruptus hic locus eft in edit. Gilot. & in Rom. Sixti V. Longé
‘■ cuira abeft à feufu quod ibi legitur : propter hoc ergo quod interiùs efi
adhuc fubditur ;
Habitabit in civitatibus defolatis , & in donti- Wj^
bus defirtis, qua in tumulos funt reduce.
51. Quia enim à converfatione convivcntium ci- q
vitas appellatur , civitates defolatæ funt ipfi obfe- y.*™*
quentium cunei perverforum : quorum clamoribus v E T ™
perverfus ifte laudatur, cùm ad prava opera per ne- Mc vieil,
quitiam rapiatur. Unde feriptum eft : Laudaturpec- jî^-’
cat or d in defiderio anima fua, & qui iniqua agit, be- laudibÜS(
ne dicitur. Domurfero defertæ , funt cogitationes lolli'«r,;
. pravæ : quas iniquus ifte inhabitat, quia per omne vcK:îiw
B quod agit, iniquorum hominum placere cogitatio- rapiiur.
nibus appétit. Quæ civitates defolatæ , &: domus ^
defertæ reûè nominantur : quia nifi omnipotens d
Deus, talium converfationes cogitationefque præ-
cedentibus eorum culpis relinqueret, ad graviora
perpetranda minime pervenirent. Bene autem dicitur
: Jîhia in tumulos funt redaci.e. Ruentia nam-
que domorum atque civitatum ædificia tumulos
faciunt : quoniam dum pravi quiqüe confufis a£tio-
nibus fibimetipfis ad perverfa opera junguntur,
often dunt procul dubio, quia de ædificio vitæ ce-
ciderunt. Sequitur :
^ Non babitabitur, necperfeverabit fubfiantia ejus, wpfnec
mittet in terram radicem ftiam.
55. Quod h îc , Non babitabitur, di&umeft ; c in
quibufdam codicibus reperi, Non ditabitur : fed
fenfusnon diferepat, quamvis àfe.fermo difeordet. vjrtU!,^
Illc enim virtutibus ditatur, cujus mentem inhabi- dîratutai
tat omnipotens Deus. Sed quia fuperbi cogitatio
ab autoris fui gratia non inhabitatur, profefto per tat.
hoc virtutibus non ditatur. f Propter hoc ergo qiibd f
interiùs eft vacuus, dicatur : Non inhabitabitùr: proprer
hoc verb quod tranfitorium foris turnet, rectè
fubjungitur : Nec perfeverabit fubfiantia ejus. Ac
fi alerté dicatur : Hoc quod habere videtur ex-
terius tranfit : & illud quod tranfire non poterat,
D interiùs non habet. Unde & apte fubjungitur :
Nec mittet in terra radicem fuam. Quod fi de hac
terra dictum accipimus, liquet proculdubio , quia
arbor quæ in terra radicem non habet, vel tenuiffi-
mis commota flatibus cadit. Et fuperbus quifque ^ncrafci
dum contra omnipotentem Dominum roboratur , %«!«*,I
dum currit ere&o collo, & pingui cervice contra |S j |
au&orem erigitur, ftare quafi arbor videtur. Sed V
ftatus ejus fine radice eft : quia velut ad lenem fla-
tum, fie ad motum occultæ fententiæ vita ejus g e- g
ruitur.b Sin verb hoc loco terram, æternæ vitæ retri- h j
butionem accipimus, de qua Propheta ait : î Portio pfitLi^
me a in terra viventium : iniquus ifte in terra radicem ‘
fuam non mittit, quia numquam ad æternæ vitæ
defiderium cordis fui cogitationes plantat. Quod v et.ns
E- enim radix arbori, hoc unicuique hominum cogitatio
fua eft : quia in hoc quod exteriùs videtur, per
illud tenetur, k quod exteriùs non videtur. Unde ô£ ^
per Prophetam dicitur : Mittet radicem deorfum ,dr ifdtjM
facietfrucïum feurfum. Cùm enim1 cogitationem no- j
ftram ad fcompatiendum indigenti proximo tendi-
•vàcutis, ditatur, non inhabitatur. Imraà non dicatur, quia non inhà-
bitatur, Sc internis vacuus rcmanct. Favcnt noftnc left. raff, tarn Anglic,
quam hoftr. ac vet. edit.
* Vindoc. fervatur.
h lta mfl". Sc veter. edit, non, ut legitur in Guflanv- Sc aliis recent.
. fit vér) hoc loco.'
* Norm, portio mea fit.
k Hæc verba quod exteriùs non vid. défunt in Vindoc. qui mendis
Jicatent. In Turon. pró exteriùs , legitur interiùs. -
1 Lyr. Bigot. Sag. mentem nofiram.
413 Liber XII. in Caput XV. Beati Job. 414
mus, quafi racUccm deorfum mittimus, utretribu- A dat, cujus etiam nequitia intercidit vitam. Unde
r f i"
(Ja i’UT
»M U .
lm “ 'jiA
jUihn
(A r; L.
tionis frudtum fuperiùs faciamus. Sequitur:
Non recedet de tenebris.
j4,Si fuperbus ifte à culpa ad juftitiam redire vo-
luiffet, de tenebris recederet. Sed quia lucemjuf-
titiæ ûon quærit, de tenebris non recedit. Cujus
etiam exemplo hi qui ei adhærent, in terrenis pro-
jfeftibus anhelant, avaritiæ facibus accenduntur,
defideriorum carnalium ignibus uruntur. Unde &:
fubditur :
Ramos ejus arefaciet fiamma.
yy. Si enim fibi quofdam ærernam patriam quæ-
rentes adjungcret, ramos in fe virides haberet. Sed
quia ipfi quoque, quiei conjunfti funt, terrenis de-
fideriisæftuant, & dum defideriorum flamma,clien-
tium ejus animos accendit, fcilicet ramos ejus are-
facit, ut fruiftum boni operis non ferant ; quia ad
appetenda infima per nequitiam anhelant. Bene
autem fubditur :
Et aufereturjpiritu oris fui.
y6. Superbus etenim quifque quo in hac vita
plus valet, eo fibi linguæ frena audaciùs relaxat,
ut loquatur perverfa quælibet, nullum de verbis
fuis metuat, iftos contumeliis feriat, illos maledi-
ftionibus jaculetur. Nonnumquam verb in blaf-
phemiam contra conditorem rapicur, ficut de ca-
libus per Pfalmiftam dicitur : Pofuerunt in calum
6c fubditur:
Csdntequam dies ejus impleantur., peribit : & yerf. J2.
man us ejus'are[cent. .
y8. Prjefixi dies fingulis ab interna Dei prx- C a pu t
feientia nec augeri poftunt, nec minui: nifi con- L 1 1 ,
tingatutitaprariciantur, ut aiit cum optimisope- prxfixidies
ribus longiores fint, aut cum peflimis breviores, fi- MiguI.is» ^
cut Ezechias augmentum dierum meruit impenfio- ncc minui.U"
ne lacrym^rum; & ficut de perverfis feriptum eft:
c Indifciplinatis obviat mors. Sed fiepe iniquus, e
quamvis in occulta Dei pnefeientia longa vita:
ejus tempora non fine prsedeftinata ; ipfe tarnen
quia carnaliter vivere appetit, longos animo dies
proponit. Et quia ad iliud tempus pervenire non Qui longiores
valet quod expedat , quafi antequam dies illius quamim'leim
pleantur , perit. Quod tamen intelligere & all- antur, pok.
ter poffumus. Plerumque enim quofdam cernimus
Sc perversè agere , & ufque ad fene&utem
ulcimam pervenire. Quomodo ergo dicitur:
tequam dies ejus impleantur, peribit> cum in quibufdam
fiepe videamus , quia a:täte longa jam
membra deficiunt, Sc tamen pravitatem fuam eo-
rum defideria exequi non defiftunt i ,
y?. Sunt namque nonnulli, qui poft vitam per- poftconv«-
diram , ad femetipfos redcunt , Sc accufänte fe fioncm-cxic-
confcientia, perverfa itinera relinquunt
Clr. LI,
IUI XXIII.
Tulc lohlrn
I
os fuam , dr lingua eorum a tranfivit ftp er terram. C rant opera, antiquæ fuæ pravitati contradicunt, operis ftam
’utt i- o . j :— :-----------r.— / :u ; ----------- terrenasadionesfugiunt, defideriafupernafedan- c**^ca“ir*
tur : fed priufquam in eifdem Tandis defideriis fo-
lidentur, per torporem mentis ad ea quæ dijudicare
cceperant, redeunt : atque ad mala quæ fugere di-
fpofuerant, recurrunt. Quia enim fiepe contingit,
ut pro utilitate multorum etiam fandi viri exterio-
ribus adibus ferviant, Sc populorum gubernacio-
nibus occupentur ; hoc innrmi afpicientes, Sc per
vetuftam adhuc fuperbiam quærentes imitari, cx-
terioribus fe adionibus f inferunt : fed quanto ad f
eas non eruditi fpiritalibus veniunt, tanto eas carnaliter
exequuntur. Nifi enim priùs cor longo ftu-
dio Sc diutina converfatione in defideriis cælefti-
bus convalefcat, g cùm ad exteriora agenda re- £
b Unde Sc dives in igne pofitus, ftillari fibi aquam
ex digito Lazari in linguam poftulat. Qua ex re in-
telligitur, quia ubi ampliùs peccaverat , ibiatro-
cius ar debat. Rectè ergo nunc dicitur : Et aufere-
tur Spiritu oris fui > quia eo percuflionis fenten-
tiain accepit, quo oris fui fpiritum Tub divina for-
midinc non reftrinxit. Sequitur :
cNon credatfrufira deceptus, quod alt quo pretio
redimendus fit.
57- Quotics d poft culpam eleemofynas faci-
mus, quafi pro pravis adibus pretium damus. Unde
Sc per Prophetam de eo qui hæc non agit, dicitur
: Non dabit Deo propitiationem fuam , nec pretium
redemtionis anima fua. Nonnumquam verb
divites elati, inferiores opprimunt, aliéna rapiunt, D funditur, ab omni ftatu boni operis eradicatur.
• &: tamen quafi quædam aliis largiuntur : Sc çùm
multos déprimant, aliquando quibufdam opem
defenfionis ferunt ; Sc pro iniquitaribus quas numquam
deferunt, dare pretium videntur. Sed tunc
eleemofynæ pretium nos à culpis libérât, cùm per-
petrata plangimus, & abdicamus. Nini qui Sc Temper
peccare vult , Sc quafi Temper eleemofynam
largiri , fruftra pretium tribuit : quia non redimic
animam , quam à vitiis non compefcit. Unde
nunc dicitur : Non credat frufira errore deceptus,
quod aliquo pretio redimendus fit. Quia eleemofy-
na fuperbi divitis eum redimere non valet, quam
perpetrata fimul rapina pauperis ante Dei oculos
afeendere non permittit. Quod fortaife inteliigi ^
aliter poteft : quia fiepe fuperbi divites cùm eleemofynam
tribuunt, non hanc pro æternæ vitæ defiderio,
fed pro extendenda vita temporali largiuntur,
mortem fe poffc differre donationibus cre-
dunc, fed non credat frujha errore deceptus, quod
aliquo pretio redimendus fit : quia obtinere ex imr
penfo munere non valet, ut finem debitum eva-
*Norm. tranfivit in terrâ. V indoc. tranfivit in terram.
b Quamplurcs, unde & divis Hie.
c Norm. & alii cunj vet. edit; non credit. I ta fèmpcr deinceps.
" Vindoc. pro culpa.
* Alludit fortafle ad hunc locum Ecdcfiaftici 10. Verf! j>. Efi pro-
#J!fio in malum viro indifciplinato, & efi invenfioin dtfrimentum.
Unde reifte quoque de hoc iniquo dicitur : o dn-
tequam dies ejus impleantur, peribit. Quia Sc fi
quid boni fortaffc coeperit agere , priufquam in
eo per longitudinem temporis convalefcat, ad
exteriora relabitur, Sc perversè deferit, quæ rc-
£tè inchoafTe videbatur. Unde Sc aptè fubditur :
Et manus ejus arefeent. Quia dum exterioribus ac-
tibus intempeftivè involvitur, ab omni nimirum
bona operatione ficcatur. Unde adhuc bene fub-
ditur :
Ladetur quafi vine a in primo flore botrus ejus, Verf. 33. ér-
dr quafi oliv a projiciens fiorem fuum. Congregatio 3+‘
enim hypocrita fierilis.
60. Nocandum , quod fie dc hoc iniquo ge- C a p u t .
neraliter loquitur , ut tamen divinus fermo ad L 1 1 1 ,
fpccialem ejus nequitiam derivetur. Qui enim di- r Ec . XXiv.
cens : Ladetur quafi vinea in primo flore botrus
ejus, dr quafi oliva projiciens b flor cm fiium s pro-
tinus fubdit : Congregatie enim hypocrita fierilis i H
patenter indicat , quia 1 in hoc iniquo reproba- £
tionis fententiam contra ejus hypocrifim ferat. Sed
f Norm. & alii, inferunt.
t Ebroi'e. ad exter. agenda relabitur.
hUtic. & Bellov.germe* fuum. In priori tamen hujus COQlCXtUS
tioneütic. habet ,floremfuum.
i Ebroi'e. Lyr. Big. in hunc iniquum.