ibidem
C a p u t
XLTV,
R'e C. XXIV.
Hxc fiat in
anima:.
linquimus, ca quo que quæ agimus, dijudicamus. A feriendo cuftodit. Bene icaque nunc dicitur : Indi-
Accufat mens ipfa quod perpétrât : fed quia hoc ca mihi, cur me itajudices. Ac fi aperte diceretur:
ex defiderio minime deferit, crubefeit confiteri Quia flagellando me judicas, oftende quod ad ju-
quod fecit. Cùm veto toto jam judicio carnis de- dicium per flagella fecurum reddas. Quod tarnen
ledationem premit, audad voce in accufationis intelligi 6c aliter poteft. Nam plerumque vir juf-
fuæ confeffionem fe erigit. Unde rede nunc dici- tus flagella ad probationem percipit, 6c vitam fuam
tur : Dimittam adversum me eloquium meum : quia fubtiliflima inquifitione difeutiens, quamvis fe pec-
fortis mensrelaxare contra fe verba deteftationis catorem&: fentiat 6c fateatur ; pro qua tarnen fpe-
inchoat, qux apud femetipfam prius infirme ve- cialiter culpa percutitur, minime cognofck : atque
recundata retinebat. Sed funt nonnulli, qui aper- eo mag is in percuffione trépidât, quo caufas fuæ
tis vocibus culpas fatentur, led tarnen in çonfef- percuflionis ignorât. Petit utfemetipfum fibi judex
fione gemere nefeiunt, Sc lugenda gaudentes di- indicet, quatenus quod ille animadvertendo per-
cunt. Unde adhuc apte fubjungitur ; cutit, hoc in fe flendo 6c ipfe caftiget. Seit narnque
Loquar in amaritudine anima me a. quod d æquilfimus vindex injuftè quempiamnof-
67. Qui culpas fuas deteftans loquitur , reftat B triim nullo modo affligit : & magno metu concu-
neceffe eil ut has in amaritudine animee Ioqua- titur, quia 6c dolet in verbere, 6c deprehendete
rerf.z.
C a p u t
X LV.
J udicit nos nie
& punit Deus
duobus modis.
tur: ut hxc ipfaamaritudo puniat, quidquid lingua
per mentis judicium accufat. Sciendum verb eft,
quia ex poena pcenitentix, quam fibi mens irrogat,
aliquatenus fecuritatem percipit, atque ad inter-
rogationem fitperni judicis fidentior exurgit; ut
femetipfam fubtilius inveniat, 6c erga fe quxque
quomodo difponantur, agnofeat. Unde 6c proti-
nus additur:
Dicam Deo, Noli me condemnare : indka mihi,
tur me ita judices.
infe perfectè non valet, quod deploret. Unde adhuc
fubditur :
Numquid bonum tibi vidctur,fi calumnieris dr
opprimas pauperem, opus manuum tuarum, dr con-
Jilium impiorum adjuves?
70. Hoc nimirum fic per interrogationem dicitur
, ut negetur. Ac fi apertè diceretur : T u qui
fumme bonus es, novi quia bonum non æftimas,
ut pauperem per calumniam premas. Et fcio ergo
quia non eft injuftum quod patior , 6c to magis
C A P lli
XLVI;
Jufti prows
quid flagefc
68. Quia peccatorem fe in amaritudine animæ doleo, quo caufas juftitiæ ignoro. Notandum veto
.fferit, quid Deo aliud, quàm ne condemfietur, ç quod i
dicit ? quia amaritudo præfentis pccnitentiæ extin-
gpit fupplicia fequentis iræ, Duobus autem modis
in hac vita hominem Deus judicat : quia aut per
mala præfentia irrogare jam tormenta fequentia in-
cipit, aut tormenta fequentia flagellis præfentibus
extinguit. Nifi enim delidis exigentibus juftus judex
& nunc 6c poftmodum quofdam percuteret,
Judas b minimè dixilfec, Secundo eos qui non crcdi-
derunt, perdidit:J6c de iniquis Pfalmifta non dice-
ret : Inauantur ficut diploide confufione fua. Diploidem
quippe duplum veftimentum dicimus. Confufione
ergo ficut diploïde induti funt, qui juxta
I non ait, XJt opprimas innocentem, fed poupe-
rem. Qui enim diftridioni judicis nequaquam in-
nocentiam, fed paupertatem fiiamobjicit, non jam
de vita audaciam arripit ; fed quàm fe infirmiim
confpiciat, oftendit. Ubi 6c congruè fubjungit :
Opus manuum tuarum. Ac fi apertè dicat : Impie
opprimere non potes, quem te fecifle gratuito re-
cordaris.
- 7i.Bene autem fubditur: Et confilium impiorum Deus non«
adjuves •''Quos namque hoc loco impios, nifi ma- nos%tJ’
lignos fpiritus vocat ? Qui^ cùm redire ipfi ad vitam tcn jff
nequeant, crudeliter focios ad mortem quærunt.
Quorum nimirum confilium fuit, ut beatum Job
divina correptio tangeret- : 6c qui in tranquillitate
reams fui meritum, 6c temporali 6c perpétua a-
nimadverfione feriuntur. Solos quippe poena à fup- D juftus extiterat, faltem per flagella peccaret. Sed
Apoc.j.if.
Hebr. 12. 6.
plicio libérât, quös immutat. Nam quos præfentia
mala non corrigunt, ad fequentia perducunt. Si autem
nequaquam quofdam poena præfens à fuppii-
cio æterno defenderec , Paulus minimè dixifiet :
Cum judicamur3 à Domino corripimur, ut non cum
hoc mundo damnemur. Hinc voce angelica ad Jo-
hannem dicitur : Ego quo's amo , redarguo & caßi-
go. Hinc etiam feriptum eft : £>uem diligit Dominus,
cafiigat : flageâat omnem f i l 'tmn, quem reci-
pit
impiorum confilium Dominus non adjuvit : quia
eorum tentationibus carnem jufti prodidit , arâ-
mam negauit. Hoc indefinenter contra bonos confilium
maligni fpiritus ineunt : ut hi, quos fer vire
Deo c innocuè in tranquillitate confpiciunt, vexa-
ti adverfitatibus ad voraginem culpæ rapiantur.
Sed eorum confilii acumen deftruitur : quia pius
conditor cùm viribus flagella moderatur, ne vir-
tutem poena tranfeat , 6c per aftutiam fortium, _
humana infirmitas f excidat. Unde 6c bene per
Vst. XXXIV.
Mens jufti uc
fecura fit , trépidât.
69. Sæpe ergo mens jufti ut magis fecura fit, al- Paulum dicitur : Fidelis autem Deus, qui non pa-
tius trépidât: & cùm flag çlljscingitur,fuperniju- tietur vos tentari fupra quàm pôtefiis , fed faciet
dicii incertitudine turbatur. Pavet, ne initium fe- cum tentatione etiam proventum , ut pofsitis fuf-
quentis damnationis fit omne quod patitur ; 6c per E tinere. Nifi enim mifericors Deus cùm viribus ten-
cogitationem interrogat judicem, quia de vitæ fuæ tamenta modificet, nullus profectb eft qui malimeritis
meritis aammbbii?gitit cc iinn pereuflione. Sed /c-ùnmm viitnæ>
virtus ad oculos mentis reducitur, quafi confb-
latio à judicc refpondetur : quia nequaquam ad
perdendum percutit, quem in acrionis innocentia
gnorum fpirituum infidias non corruens portet :
quia fi menfuram judex tentationibus non prar-
b et, eo ipfo protinus ftantem dejicit, quo ultra
vires oneraimponit. Sic autem beatus Job negan-
* Verbum necejle eft ( quod perinde eft ac neccffario feu confc-
quenter & ex ncceflicatc ) in vulgatis omiiTum , exhibent omnes niff.
Idem hujusverbi ufuseft apud Hilarium Pi£tav. in P(al. 62. n. 16.'
ubi habcc: A mails quis erifi fe ob id nccefte eft, ne mails afficiatur
optabit. Et in Pfal. nS. lit. iz. n. 7. Earum necefte eft generationum
terra f undata & manfura efte credendaeft.
k Addunt editi, Apoftolus. At in nullo mff. invenimus. Iidem mff.
Diploidem quippe duplum veftimentum dicimus.XJbi editi diplois.
‘ Gctnet. in perfeemione, Olim tamcn legebatur in percujfione.
A Ita mff. Corb. Germ. Colb. Germ- Gcmcc. Alii quos editi fe-
quuntur, judex.
e Dccft luce vox in Eb'roi'e. & aliis Norm. Extat in Corb. Germ.'
Colb. Reg .'
1 Coc. & poftcr. cd. cum quibufdam mff. excedat. Praitulimus excidat,
turn quod fit mff. Corb. Germ. Reg. Vindoc. aliorumque po-
tiorum , turn quod liumanx fragilitati magis congruat exeidere,
quam excedere, Proxirae fequitur, torment portet.
do
do requifivit ifta quæ protulit ; ficut 6c requiren- A nec in fpiritu fuo aliquid nec in carne derelinquit.
do negatcaquæ illico fubjungit, dicens : Nam plafmatum fe propter internam c imagi- c
Numquid oculi carnet tibi funt : aut ficut videt nem retulit : factum verb totum in circuitu , in
homo^ çr tu videbis ? Numquid ficut dies honpinis• eo qubd ex carnis confiât indumento, mem ora vit.
dies tut, aut annitui fitjut humana funt tempora- : 75. Notandum verb eft, quia per hoc quodfe Vet- *«vr.
ut quaras iniquitatem me am , & peccatum meum plafmatum Dei- manibus afferit, mifericordiæ ju- rHom!n,s.Pra:'
firuteris ?& fiia s quia nihil impium fècerîm. dicis, dignitatem fuæ condition« opponir. Quam- rum conditK
7z.Oculicarnei fa£ta temporum nonnifiintem- vis enim per coætèrnum Patri Verbum cunfta ere- nc*
ata funt : in ipfa tamen relatione creationis often-
ditur, quantum cunftis animalibus, quantum rebus
vel cæleftibus, fed tamen infenfibilibus ho-
|JH| K lVII. pore agnofçunt; quia & ipfi aâvidendum-cum tern*
I t c. xxvi. pore prodeunt, cum tempore clauduntur ; 6c hu-
mfetimen vi- manus vifus quodlibet opus fequitur,non præcurrit:
rqmuiioa aa vv iivx exiftentia aarfnpiizc-iirt , A6xc wVpennrtiuiMra rnmulllrlo» modo mo prxferacur. Cuntfa quippe dixit dr fatta fyunt. pfal. z+s. s.
änoiira-. agnofeit. Dies quoque 8canni hominis a diebus 6c Cum verb facere hominem decernit, hoc quod
,ium iEtcrnI” annis diferepant jEternitatis: quia vitam noftram, reverenter penfandum eft pnemittit, dicens: FayaT.
ixxv. quq tempore incipitur, tempore finitur, dum intra ciamus hominem adimaginem dr fimilitudinem nofi
3 fihus fuilatitudinem format, jeternitas devorat.Cu- tram. Neque enim de eo ficut de rebus ceteris Cenef.z.za:
jus nimirum immenfitas, quia ultra citraque fuper fcript^im e ft, Fiat, dr fattum efts neque ut aquse ibid
nos tenditur, fine inchoatione & termino ejus 2ter- volatilia , fic terra hominem protulit : fed prius
num effe dilatatur: eique nec tranfaifta pratereunt, quam f fieret, faciamus dicitur : ut videlicet quia f I nec adhuc Ventura, quafi qua: non appareant, de- racionalis g creatura condebatur , quafi cum con- g
funt : quia is qui femper effe habet, cun<fta fibi filio fada videretur. Quafi per ftudium de terra '
prjefentia confpicit: cfimque afpiciendo poft 6c an- plafmatur, 6c infpiratione conditoris in virtutefpi-
renon tenditur, nulla intuitus mutatione variatur. ritus vitalis erigitur; ut fcilicet non per juffionis
S Dicat ergo : Numquidoculi carneitibi funt: autfi- vocem, fed per dignitatem operation« exifteret
cut videt homo, dr tu videbis ? Numquid ficut dies qui ad conditoris imaginem fiebat. Quod igirur
hominis dies tui , dr anni tut ficut humana fimt per conditionem homo elegantiüs h in terra creä- h
tempora : ut quaras iniquitatem mcam, dr peccatum turis ceteris accepit, hoc in flagellp pofitus piëta- f
meum fcruteris ? dr fetas quia nihil impium fece- C Eli opificis opponit, dicens : LManus tu a plafi
rim. Ac fihumiliter requirens, diceret: Cur me in maverunt me , & fecerunt me totum in circuitu :
tempore per flagella examinas, quem apud te per-
fedè 6c ante tempora feifti ? Cur culpas meas ver-
beribus interrogas, quem per ætemitatis tuæ po-
tentiam nec priùs quàm conderes, ignoras ? Cujus
nimirum potentiæ mox pondus exprimit, cùm fubjungit.
:
Hfo» Cum fit nemo, qui de manu tua pofsit eruere.
(j A P u T 73* Ac fi apertè dicat: Quid tibi reftat , nifi
mLVIII. parcere, cujiis virtuti nullus valet obviare î Quo
■ miiis de- enim nemo eft qui animadverfionem tuam ex me-
^ ■ u n o Ha- ■
« la ii. _ . i - i i - r t * v | b exigat ut parcat. Quia autem b nos m delido con-
cepti, in iniquitatibus editi, autnoxiè pravaper-
petramus, aut incautè etiam reda agendo delin-
quimus : diftridus judex unde nobis fiat placabi-
lis , nonhabemus. Sed cùm noftrum opus ejus ob-
tutibus dignum exhibere non poffumus : reftat, ut
ad placationem iilius fiium ci opus offeramus. Unde
& fubditur :
(-Manus tua plafinaverunt me , dr fecerunt me
totum in circuitu :dr fic repente précipitas me ?
Ç a p u t 74. Ac fiei humiliter dicat : Quia fub jufto ex-
K liI
dr fie repente précipitas me ? Ac fi apertè dicat :
Cur tanta vilitate defpicis, quem cum tanta dig-
nitate condidifti ? Et quem ratione rebus ceteris
præfers j cur ex dolore fupponis ? Sed tamen hæc
eadem noftra dignitas fill get per imaginem, 6c
longe diftat à beatitudinisperfedione per carnem:
quia dum fpiritus mifeetur pulveri, quodam modo
conneditur infirmitati. Quam fcilicet infirmi-
tatem beatus Job pietati judicis objicit, cùmfub-
jungit :
rito fuæ virtutis retineat, eo à fe faciliùs tua pietas D t-Memento quafi, qubd ficut lutumfeceris me. rerf 9;
^ j-i.a. 7^. Angelorum fpiritus idcirco irremiffibilicer C ap. L.'
peccaveruitt, quia tanto robuftiùs flare poterant, Rsc.xxvnr;
quanto eos carnis admixtio non tenebat. Homo
verb idcirco poft culçamyeniam meruit, quia per lilcr'peTùvic1*
carnale corpus, aliquïd quo fêmetipfo minor effet, non bom°.
accepit. Unde 6c apud refpedum judicis argumentum
pietatis eft hæc eadem infirmitas carnis; ficut
per Pfalmiftam dicitur :ģ/<? autem efimifcricors, Pfal.77.3sc
* & propitius fietpeccatis eorum, dr non difperdct eos. i
Et multiplicavit ut averteret tram fuam ah eis, dr
___ , non accendit omnem tram fuam, dr rememoratus efix
amine dignum non eftc tua placatione quod feci, E quia caro funt. Ut lutum ergo homo fadus eft,
Bichddó- PenEamifericorditer, nepereat quod fecifti.Qui-
g4 dcntui, bus etiam verbis perverfum d Maniclixi dogma
? deftruitur, qui duo effe principia mentiens, a Deo
fpiritum, a latana verb carnem condicam afferere
conatur. Sandus etenim vir prophetici gratia fpi-
■ dtüs plenus , lóngè pofl Ventura confiaerat, 6c
■ ejrorum genimina praevidens calcar, dicens: LMa-
nus tu£ plajmaverunt me, dr fecerunt me totum in
circuitu. Qui enim 6c plafmatum fe , 6c fadum
totum in circuitu a Deo afferit, tenebrarum genti
* Ebroi'c. vix exiftentia ooncupifeit. Irrepfit mendose concnpifcit ,
pro confpicit, quod in mff legitur.
Ita mff Norman. Bcllov. & pleriq; Coc. & fcq. cd. in deliclis.
* Barthol. & vet. ed. tut plafmationi; cui leftioni nullus cx mff
noftris cod. favet.
d Gcmcc. Bcllovac. Corb. Germ. & alii antiq. mff Manis vcl Manes.
* In Vulg. non in mCs. additur hominis. Si quid force fupplcndum >
' Tom. /.
quia de limo eft ad conditionem fumtus. Lutum
quippe f it , cum fe aqua terra: confpergit. Sicut
lutum itaque homo eft conditus : quia quafi aqua
infunditpulverem, cum anima rigat carnem.Quod
fandus vir bene pietati judicis objicit, cum poflu-
lans dicit: cMemento quafi, qubd ficut lutum fece-
ris me. Ac fi aperte dicat: Innrmitatem carnis con-
fidcra, 6c reatum iniquitatis laxa. Ubi aperte quoque
mors ejufdem carnis adjungitur, cum proti-
nus fubinfertur:
vox Dei magis congruercc.
f Ita Vinaoc. Norm. & i l i i , cum veterib. edit. In edit. Coc. fc
Icquentibus ,fed priufquam faceret.
fi Vulgati Natura, quod mis. nullus exhibet.
h In mis. Colb. Germ. ütic. Ebroïc. & plerilque Norman, inter crea-
turas citeras accepit. Corb. Germ. & Reg. ut in editis.
1 Lyr. Bigot. Utic. & propitius fa i t . . . & non difherdidit eos.