San£ti Gregorii in Ezechielem 1356
funt, noftra humilitas approbatur : quiaquidquid A eft per quem bene omnes operantur, Viginti cr-
in ilia non intelligünus , non fuperbe reprchen- go & quinque eubitis latitudo hä?c explicari der
dere, led venerari humilitcr dcbemus. Ünde Sc buit: quia omnis bona operatiö per quacuor fände
Domino fcriptum eft : Palpebre ejus intern- ö i Evangeiii, ut diximus, libros agnofcitur, Sc in
g.mt flios hotnintirn. Palpebrz quippe ejus, ju- unius Dei cognitione Sc confeilionc completur.
dicia funt, qua: aliquid nobis clauüunt, Sc ali- Sequitur r
quid aperiunt. Q u z apcriendo nos interrogant,
fi inteliigendo non extollimur. Claudendo nos
interrogant, fi non defpicimus, qua: intelligere
non valemus. Per ea autem qua: de caritate noftra
proximis noftris non loquimur , in confpc&u
Dei verius probamur. In quorumdam enim ore
caritas fiöra eft , in quorumdam verö cordibus
vera. Et fzpe de caritate oftenditur quod non
Et oftium contra oflium.
8. Hoe loco, contra, non ad adycrfitatem poni-
tur, fed ad re&itudincm. Oftium enim contra of-
tium eft , cùm reóto itincre ab extetiore ad in-
teriorem aditum pervenitur. In cognitione verb
omnipotentis Dei primum oftium noftrum fides
eft, fecundüm verö fpecies illius^ ad quam per
fidem ambulando pervenimus. In hac etenim vi-
Verf is
Puai«,*!
ad Dei $5
eft, Sc non demonftratur quod eft. Amorem ita- g ta hanc ingredimur, ut ad illam poftmodumper-
que noftrum erga proximum plus bona operatio ducamur. Oftium ergo contra oftiuin eft ; quia
loquitur, quam lingua , ut in ipfo bono opere
proximus nofter amari fe videat. Et cùm tantum
non poflumus , quantum volumus operari, om-
a nipotenti Deo occulta a amoris noftri fufficiant.
A teifto ergo thalami ufque ad te£tum portæ (it
magna latitudo, ut ab occultis noftræ caritatis propter
proximum ufque ad humilitatem feienriæ,
Sc propter Deum, inquantum intelligimus Sc valemus.,
bona femper operemur.
oris 7 . Poteft etiam porta, ipfe jam aditus regni cx-
t 'bene13" incelligi. Habet nunc thalamus tedum, ha-
tifefti: bet &c porta tedum : quia Sc quanta fit noftra ca-
s admo- ricas jn Deum Sc proximum, non cognofcitur, Sc
quando de hoc feculo ad æternæ vitæ requiem
introducamur, ignoratur. E(Te enim nobis Condi-
tor nofter diem mortis noftræ incognitum voluit,
ut dum femper ignoratur, femper efle proximus
credatur : Sc tanto quifque ferventior fit in ope-
ratione, quanto Sc incertus eft de vocatione. Unde
Sc latitudo viginti Sc quinque cubitorum à
thalamo ad portam tenditur, : quia per caritatem
quam femel in Deo Sc proximo concepimus, ufque
ad ingreflum regni dcbemus omne quod pof-
fumus multipliciter atque inceflanter operari. A
tedo itaque thalami ufque ad tedum portæ magna
latitudo eft : quia ex gratia qua inchoamus
fe Deum diligere, ufque b ad ipfam diledionem quæ
per aditum fidei aperitur aditus vifionis Dei. Si
quis verb utraque hæc oftia in hac vita velit ac-
cipere, neque hoc à falubri intelligcntia abhorrer.
Nam fæpe volumus omnipotentis Dei naturam
invifibilem confiderare, fed nequaquam valcmus ;
atque ipfis difficultatibus fatigata anima, c adfo-
metipfam redit, fibique de feipfa gradus afeenfio-
nis facit : ut primùm femetipfam , fi valet, con-
fideret, Sc tunc illam naturam quæ fuper ipfam
e ft, inquantum potuerit, inveftiget. Sed mens
noftra fi in carnalibus imaginibus fuerit fparfa, nequaquam
vel fe vel animæ naturam confiderare
fufficit: quia per quot cogitationes ducitur, quafi
per tot obftacula cæcatur.
9. Primus ergo gradus eft, ut fe ad fe colligat. 1
Secundus, ut videat qualis eft collcda. Tertius, ct
ut fuper femetipfam furgat, f ac fe contemplatio-
ni audoris invifibilis intendendo fubjiciat. Sed fe
ad fe nullatenus colligit , nifi prius didicerit ter-
renarum atque cæleftium imaginum phantafinata
ab oculis mentis compefcere, quidquid de vifu,
quidquid de auditu, quidquid de odoratu, quid-
quid de tadu Sc guftu corporeo cogitationi ejus
occurrerit, refpuere atque calcare, quatenus talent
fe quærat intus , qualis fine iftis eft. Nam
hæc quando cogitat, quafi quafdam umbras cor-
porum introrfiis verfat. g Abigenda ergo funt
nobis aditum regni czleftis aperit, dcbemus nol- omnia manu diferetionis ab oculis mentis, quate-
metipfos in magna bonorum operum adione di- Dnus talem fe anima confideret, qualis fub Deo
latare, adverfa patienter perpeti, c bona libenter
impendere, ipfos etiam quos patimur , amare,
habita tribucre , non habita non ambire, proxi-
mos ficut nofmetipfos diligere, eorum bona noftra
credere, eorummala quafi propria deflere. In
tali ergo mente magna latitudo e ft, in qua anguf-
tia odiorum non eft. Quam profedo latitudinem
ex Dei Sc proximi amore concépimus, Sc per fa-
cra mandata cognovimus. Nam Sc ipîos latitudi-
nis viginti Sc quinque cubitos non inconvenienter
intelligimus, fi eos juxta facrum eloquium difeu-
tere velimus. Sex enim cubitis menfiiratos tha-
lamos dixerat, Sc. fextô die homo eft conditus:
fuper corpus creata eft, ut a fiiperiore vivificata,
vivificet inferius quod adminiftrat. Qua; Sc fic
infufa eft corpori, ut non per membrorum partes
partibus fit divifa. Nam fi in quolibet loco
pars corporis percutitur, tota dolet. Miro autem
modo una eademque vivificationc memhris prz-
fidens, cum ipfa per naturam non diverfa fit, per !
corpus tamen agit diverfa. Ipfa quippe eft qua:
per oculos videt, per aures audit, per a.:ares odo-
ratur, per os guftat, per membra omnia tangit,
&: tangendo lene ab afpero difeernit. Et cum tarn
diverfa per fenfus operatur, non hxc diverfa, fed
una ilia in qua creata eft ratione difponit. Cum
eo quoque die Dominus perfecifte opera fua de- E ergo feipfam fine imaginibus corporis cogitat aniferibitur.
Unde ctiam pro perfedione poni fena-
rius numerus folet. Et quia omnem operationem
bonam per quatuor (andi Evangeiii libros agno-
vimus, fi fex quater ducimus, ad viginti &c qua-
d tuor pervenimus. Cui monas additur, d quia unus
ma, jam primum oftium intravit. Sed ab hoc of*
tio ad aliud tenditur, ut de natura Dei omnipotentis
aliquid contempletur. Anima itaque in corpore,
vita eft carnis: Deus verö qui, vivificat omnia
, vita eft animarum. Si igitur tantz eft magni-
* Lyr. cordis noßri.
b SuclT. ad if fain vocationem.
* In editis, benign* impendere, aut benign* caritatis obfequia.
* Ita omnes mflTnoftri ; cujus le&ionis loco in exeuiis legitur : in uno
femper Deo bene omnes operamnr.
• Laud, ad fimetipfam recidit.
f Plur.Norm. & Val-cl. ac fe in contemplatione, aut, in con/emph-
tionem.
ç lidera, abjieiend*.
tudinis
tudinis ut comprehendi non poftit vita vivificata, Aportct ; fie portât, utprzfideat. Cum ergo elc«
quis mu e in intelledu r e lle / I i i comprchendere valeat, quanta: ma- . . . ad — J r feipfam . ! « /T. anima r__ cz.( uum ____ modulum i._i intelMligit,
_117
jeftatis fit vita vivificans ? Sed hoc ipfum confidera-
rc atque difcemcre , jam eft aliquatenus intrare:
quia ex fua zftimatione anima colligit quid de in-
circumfcripto fpiritu fentiat, a qui ca incomprc-
henfibilitcr regit, qua: incomprehenfibiliter creavata
&c quia corporalia omnia tranfcendat, agnofoic,
atque ab intelledu fuo fe ad audoris intelledum
tendit: quid jam hæc, nifi oftium quod eft contra
oftium afpicit i Unde Sc audori omnium Pro-
pheta dicit : irabilis faff a eft feientia tua ex me : r>f*l. jjs. «%
Vlt* . , quia quantumlibet intenderit, (emetiplam anima
10. Conditor ctenim nofter longé incomparabi- perfedè non fufficit penctrare ; quanto magis il-
iiter creaturæ fuæ præfidet, Sc quædam operatur lius magnitudincm, qui potuit Sc animam condc-
ut fint, ncc tamen vivant : quædam vero ut fint Sc re > Cumquc in feientia Dei intelledu laboraret
vivant, nec tamen difcernerc aliquid dc vita va- laffefeens ac deficiens fubdidit : Confortata eft, nec ibidem.
leant : quædam autem ut fint, vivant, atque difi- f otero ad earn. Sed cum conantes atque tendentes
cernant. Et operatur unus omnia, fed in omnibus g quiddam jam de invifibili natura confpicere cu-
non ffivifus. Eft enim verè fummus, Sc numquam pimus, laflamur, reverberamur, repellimur : Sc fi
interiora penetrarc non poflumus , tamen jam ab
exteriore oftio interius oftium videmus. Ipfe enim
confiderationis labor oftium eft : quia oftendit aliquid
ex co quod intus eft, etfi adhuc ingrediendi
poteftas non eft. Sequitur :
Et fecit frontes ferftxaginta cubitos : & ad fron- yerf x+,
tern atrium porta undigue per circuitum.
- . . W Ê . . . . il- S*pe *jam diximus fenarid numéro perfc- samiitmmai
cogitatione teneat. Dmmpotens autem Deus, quia dioncm boni operis defignari , non illud (equen- pcrfcâio, 5c
fibimetipfi diflimilis non eft, ea virtute videt, qua tes quod conati funt hujus feculi fapiences adltrue- * £ ia'
audit omnia: ea virtute créât, qua judicat creata. re , diccntes idcirco fenarium numerum efle per- 2. lib. »*'7,
Ejus ergo & viderc fimul omnia, adminiftrare eft ; fedum, quia fuo ordine numeratUs perficitur : ut
c Sc adminiftrare, confpicere. Nec alia cogitatio- cum unus, duo, très diduntur, (enarius numerus
impleatur : vel quia in tribus partibus dividitur,
id eft fexta, tertia, Sc dimidia, videlicet in uho,.
duobus, Sc tribus : fed idcirco fenarium numerum
dicimus efle perfe&um, quia ficut paulo ante
di<ftum eft, fexto die perfecit Deus omnia ope- Gmeg u
ra (ua. Quoniam verb peccatori homini Legem &z.e.
dédit, quæ in decem przeeptis feripta e ft,
verfa funt quæ in luto operatur Sc cera : quia uno fex decies du&a in fexagenarium furgunt, rede
eodcmque fui ignis calore lutüm durât, Sc ceram per fexaginta cubitos, bonorum operum perfedio
liquat. Sed fortafle hoc in natura luti vel cerz defignatur. Quod apertè etiam Dominus in Evaneft,
non in ip(a folis fubftantia , quæ in naturis gelio defignat, qui cum parabolam Icminantis cxdiverfis
diverfa videtur operari. Omnipotens au- poneret, dixit : e_Aliud cecidit in terram bonam,
tern E)eus in femetipfo habet fine immutatione D & dab at firuffurn afeendentem & crefientem , &
mutabilia difponere ; fine diverfitate fui diverfa ajferebat unum triginta, & unum fexaginta , & u- Luc- *■ s- |
num centum. Frudus etenim terræ bonæ triginta.
affert, cum mens perfedionem fidei, quæ eft in
Trinitate, conceperit. Sexaginta affert, cùm bonæ
vitæ opera perfeda protulerit. Centum verb
, . - v x affert, cùm ad æternæ vitæ contemplationem prode
ipfo fcriptum eft : £>ui cxlum metitur palmo & fecerit. Siniftra enim noftra , eft vita præfcns :
terram pugillo concludit. dextera verb, eft vita ventura. Et redè per cen- M ,
11. Ex qua re confiderare nccefle eft , quia is tçnarium numerum æternæ vitæ contcmplatio de- S i v w -
qui cælo velut fedi præfidet, fuper Sc intus eft. fignatur : quia cùm poft triginta ac fexaginta ad
Et qui cælum palmo, Sc terram pugillo concludit, centcfimum numerum computando pervenimus,
Sc extcriùs, fuperiùs, Sc inferiùs eft. Ut ergo in- idem ccntenarius numerus d in dexteram tranfit. J
dicaret omnipotens Deus interiorem fe e(Te, Sc £ Fides atque operatio adhuc in finiftra eft : quia
fuperiorem omnibus , cælum ipfe fibi fedem efle hîc adhuc pofiti, Sc credimus quod non videmùs,
tt« **'*‘*~ - - a & operamur ut videamus. Cùm verb jam fe animus
in contemplationem æternæ vitæ fiulpende-
r it , quafi ad dexteram manum e computus per- c
venit. Fecit itaque frontes per fexaginta cubitos.
Quia enim per fexagenarium numerum perfedio :
quid per frontes ædificii, nifi ipfa opera defignan-
tur quæ exteriùs videntur î Prædicationis enim
fibi diflimilis. Anima autem etfi per naturam fibimetipfi
diverfa non eft, per cogitationem tamen
diverfa eft. Eo enim b momento Sc idu quo de
vifu cogitat, de auditu cogitare oblivifeitur : Sc
co momento Sc idu quo dc auditu, vel guftu cogitat,
dc odoratu, vel tadu cogitare non prævalet
; quia per intentioncm Sc ôblivionem fit femper
fibimetipfi diflimilis, ut nunc hoc, nunc illud
nc juftos adjuvat, atque alia injuftos damnat j fed
una eademque vi naturz fingularis , fibi femper
indiflimilis diffimilia difponit. Cur autem hoc dc
potentia Creatoris admiremur , qui virtutis ejus
veftigia& in creaturis confpicimus > Natura quippe
luti Sc cerz diverfa eft. Solis verb radius non
eft diverfus , Sc tamen cum diverfus non fit, diagere;
fine cogitationum viciflitudine diffimilia
formarc. Longe ergo diflimiliter operatur diflimi-
lia numquam fibi -diflimilis Deus , qui Sc ubique
eft, Sc ubique totus eft. Ait enim : Ccelum mi hi
fedes eft, terra autem fcabellum pedum meorum. Et
perhibuit. Ut verb fe oftenderct omnia circum-
dare, czlum metiri palmo , Sc terram fe aflerit
pugillo concluderc. Ipfe eft ergo interior & exterior
: ipfe inferior , Sc fuperior : regendo fupc-
rior , portando inferior : replcndo interior , cir-
cumdando exterior. Sicque eft intus, ut extra
fit j fic circumdat, ut penctret j fic przfidet, ut
* Omnes Norm, cum Longip. & Val-cl. qui earn. .. . regit, Cc. animam,
8c infra, quam. . . creavit. Legcndum ramen videtur ea, 8c, qui,
olm hie enumerentur omnia crcacurarum genera.
b Laud. & Longip. moments idu; quod repetitur inferids in Laud.
* Ita optimo (enfu Laud. SucfT. Longip. Norm. In editis legicur,
é f adminfirata confpicere , vel uc habet GulFanvil. dr adminiflrando.
Minds ad S. Dodloris mentem, qui hie docct. idem omnino Deo efle
& videre, dr adminiftrare ereaturas, itaut edm confpicit, adminif-
7 om, I.
tret ; edm adminiftrat, conlpiciat.
d Alludit ad morem computandi veterum. Olim quippe numeri
omnes finiftræ digicis aut eredtis, aut varié inftexis fignificabantur,
ufque ad cencenarium ; ad quem ubi perventum effet , de finiftra
transfèrebatur ad dextram. Q iÿ dc re confule Czlium Rhodiginum
Lcâionum antiq. lib. 23. cap. zi. 8c it .
* Laud, compofitus.
R R t t