! tl
1 0 7 Santli Grefforii Möraiium. O
fcro noftrx mortahcatis Hoe tempus non it<i ut A peccati tenebras pertrahat. Sequitur :
ita optatur pc- male fit, fed ita périt ut non fit ; qiixrenclum eft,
fiTcftTpola- çuidfit quod non ita ut non fit, fedita perkeopta-
ta fpiiiîus. tur ut male fit. Humana- enim anima, feu angeli-
cus fpiritus ita immortalis eft, ut mori poffit : ita
mortalis, ut mori non poffit. Nambeatè vivere,
live per vitiuin, five per fupplicium perdit. El-
Tenti aliter autem vivere, neque.per vitium, neque
, per fupplicium amittit. À qualitate enim vivendi
deficit, Ted omni modo lubfiftendi interitumnec
moriens fiendt. U t ergo breviter dixerim, SC im-
mortaliter mortalis eft, & mortalker immortalis.
-R-Ec.vni. Hum igitur 'dies ut pereat optatur,, Sc paulb poft
lnvolvendus amaritudine dicitur ; quern creda-
Non requirat eum Deus defiuper, dr non illnftret pjjfe
lumine.
8' Omnipotent Deus ficut ex nihilo bona facere q a p jjp
potuit.; ita ciim voluit, per incarnationis fux myf- vex. ix.
terium etiam perdita bonareparavit. DuasVerb ad Cur ,ium-na'
intelligendum fe creaturas fecerat, angelic am vi- no” Angelica.’
delicet, Sc humanam : utramque veto fuperbia
perculit, atque ab ftatu ingenitx rcctitudinis fre-
git. Sed una tegmen carnis habuit, alia -verb nihil
infirmum de carne geftavit. Angelus namqüefo-
lummodo fpiritus., homo verb & fpiritus eft Sc ca-
ro. Mifertusergo creator ut redimeret, illam adfe
debuit reducere , quam in perpetratione culpx
mus , quod vir fanblus diei nomine exprimere B ex infirmitate aliquid confiât habuiffe; & e o cal
voluit, nifi apoftatam fpiritum, qui in vivendi ef-
fentîa etiam moriendo fubfiftit ? quern perditio vi-
tx non fubtrahit, quia in xterno dolore pofitum,
fervando mors immortalis extinguit : qui jam à
bcatitudinis gloria dejeblus , adhuc optatur ut pereat,
ut videlicet retrufus dignisTuppliciis, etiam
tentandi licentiam amittat.
6. Is nimirum diem fe exKibet, quia per profpe-
la 1 illicit 5 fed in nobtis tenebras définit, quia ad
tills debuit apoftatam angelum repellere, quo cum
à perfiftendi fortitudine corruit, nihil infirmum ex
carne geftavit. Unde rectè Pfalmilta, cum mifer-
tum Redemtorem hominibus diceret, ipfam quo- '
que caufam mifericordix expreftit , dicens : Et pfii. 7 j. jt>,
memoratus eft, quia caro Junt. Ac fi diceret : Quo r ,e c. x.
eorum infirma vidit, eo diftribtè culpas punke no-
luit. Eft adhucaliud, quo &>perditus homo repa-
rari debuit , Sc fuperbiens fpiritus -reparari non
adverfa perducit. Diem namque b oftendebat,c poflit: quia nimirum angelus fuâ malitiâ cecidit
cum diceret, In quccumqae die comedcritis ex eo
b aperienturoculi veftri, & eritis ficut dii : fed noblem
intulit , cùm ad mortalitatis tenebras perduxit.
Diesitaque eft, illatapromifiio meliorum : fed nox
eft, exhibita ipfa experientia calamitatum. Antihominem
verb aliena proftravit. Quia ergo hu-,
maniirn genus ad lucem pcenitentix Redemtoris
adventu reducitur, apoftata vero angelus ad ref-
taurationis lucem nulla ipe venix, nulla f conver- (
fionisemendationerevocatur; dicatur rebte : Non
quus hoftis dies eft per naturam bene conditus: fed requirat cum Deus deftipcr, -dr non illuftret lumine.
■ nox eft per meritum adpenebras delapfus. Dies eft,
cum pollicendo bona, liümanisafpebtibus lucis fe
2+- angelum fimulat, Paulo atteftante qui ait,Ipft enim
ß tanas transfigurât fie in angelum lucis, fed nox eft,
cùm mentes confentientium erroris tenebrisqbfcu-
rat. Vir ergo fanctus in dolore proprio caufam to-
tius humani generis deflens, & nihil fpeciale omni
Ac fi aperte diceretur : Quia ipfe tenebras intulit,
toleret fine fine quod fecit ; nec umquam lumen
priftiniftatus recipiat, qUiahoc etiam non fuafus
amifit. Sequitur :
Obficurent eum tenebra & umbra m o r t i s , ysrf. yc
9- Per umbram mortis, oblivio debet intellig-i : c AP> IV»
quia ficut mors interimit vitam, ita oblivio extin- Diaboiumcrmodoc
in fpeciali vulnere cogitans, reducat ad ani- Dguit memoriam. Quia ergo apoftata angelus æter-,
•Quid
næ oblivioni traditur, umbra mortis obfcuràtur. ut aa poeni-
Dicatur igitur : obfiurent eum te ne bre dr umbra™''® hicem
mortis j id eft, fic eum erroris fui excitas obruat,
ut nequaquam ulteriùs ad lucem poenitentix per
divini refpeblus memoriam refurgat. Sequitur: "
Occuper eum caligo, dr involvatur amaritudine. ibid.
10. Antiquus hoftis nequitix fux vinculis aftri- C ap. V.
origincm culpx; & confideratione juftitix
ei opt«?- dolorem temperet pcenx. Videathumanum genus
lum ut unde quo cecidit, & dicat: Pereat dies in qua na-
°*>u' tus finm, dr nox in qua dittum eft, Conceptus eft homo.
Ac fi aperte dicat: Perèat fpes ab apoftata angelo
xllata, qui diem fe fimulans, ex promiilione divini-
tatis cmicuit; fed noblem fe exhibens, lucem nobis
nollrx immortalitatis oblcuravit. Pereat antiquus
____________ ______________ A__ blus, aliud eft quod nunc patitur, aliud quod in fi- v e t. x.-
hoftis, qui lucem pronùffionisoftendit, Sc peccati nepatietur. Quiaenimà lucis intima- ordine ccci-
tenebras contulit : qui quafi diem fe blandiendo dit, nunc femetipfum intrinfecus erroris caligine quid paflùms
innotuit, fed ufquead tenebrofam noblem ex im- confundit. Sed poft hoc amaritudine involvitur j ^Poft )udi'
preffa cordis cxcitate perduxit. Sequitur : quia ex merito fpontanex cäliginis, xterno gehen- cuuns
Dies ille vertatur in tenebras. ^ nxtormento cruciatur. Dicatur ergo : Is qui feremum
Verf. 4.' ... .............. ................ j .. y ! p
C a p . 11. 7- Qilffi lucet dies ifte mentibus hominum,cum
vertiturin tc- pravitatis ejus perfuafio profpera creditur, & qua-
nebras, ctlm
qu.v promictit
relliguntur
lis fit intrinfecus non videt-ur. Sed cum iniquitas
illius , ficut eft, agnofeitur, dies falfx promilfio-
nis quafi quibufdam ante d judicii noftri oculos
tenebris obfeuratur : quia videlicet qualis eft eX
merito, talis perfpicitur in blandimento. In tenebras
ergo dies vertitur, quando adverfa iritelligi-
mus, etiam qux profpera fuadendo pollicetur.
In tenebras dies vertitur, quando antiquus hoftis
qualis eft fxviens, talis a nobis perfpicitur etiam
fub blandimentis latens; ne fiblis profperitatibus
quafi ex diei lumine illudat , &T veris miferiis ad
a Ita omnes niff, non, per profpera incipit, vzt eft in editis.
b Additum Je ab editoribus,cxpunximus, confentientibus mff. nofttis.
‘ Antiq. Rem. in mortali vulnen. CoVo. Germ, in fpeciali mortali .-
{cd cxpunfta eft vox, mortali.
* A Editi invitis mff. ante judicis noflri. Et vero non dc Domini fed de
nitatem lucis intimx perdidit, quid eft quod ante
extremum fupplicium tolérât ? Occupet eum caligo.
Subjungatur etiam , qux ilium pcena fubfequens
etiam' fine termino devaftat : involvatur amaritudine.
Omne quippe quod involutum eft , finenx
fuum quafi nufquam indicat ; quia ficut non of-
tendit quo incipit, ita non detegit quo defiftit. In-
volvi ergo amaritudine antiquus hoftis dicitur :
quiafuperbix ejus fupplicianonfolum omnimoda,
lud etiam infinitaprxparantur. Qux videlicet ejus
poena tunc initium accipit, cùm diftriblus ad extremum
judicium judex venit. Unde & bene fub-«
ditur:
mentium nöftrarum judicio'lifc fermo eft.
* In vulgatis amplius. Scquimuc mff. Cdrb. Germ, omnes Rem. Re-
mig. Norman, in quibus conftantcr habetur altius, hoc eft ex alciorj
loco.
i Edit. Vatic. Sc Guffanv. cum Colb. converßtionis.
109 Liber IV. in Cap. III. Bead Job'. no
Noctem illam tenebrofus turbopoßdeat. A cerat, amittat; &Tolus cumfuo corpore hoftispeanaluppln
> VI. n. Scriptum quippe eft : Deus a manifeftus ve-
+9-
niet, Deus no f t er, dr non filcbit. Ignis in confpetiu
ejus ardebit, dr in circuitu ejus tempeftas valida.
Tenebrofus ergo turbo hanc noblem poflidet :
quia apoftatam fpiritum à confpebtu diftribli judicis
ad xterna fupplicia, pavenda ilia tempeftas ra-
pit. Turbine ergo nox ifta pofiiiletur ; quia fnper-
ba ejus excitas diftribla animadverfione percuti-
tur. Sequitur :
Non computetur in diebus anni, nec mm'cretur in
menftbus.
A p u T is- Annum prxdicationem fupernx gratix non
y j j inconvcnienter accipimus : quia ficut in anno conreat,
dum multos quos'deftruxerat, Redemtoris
gratia reformat. Solitaria ergo nox efficitur, cum
îublatis eis qui elebli fitnt, folus hoftis antiquus x-
ternis ignibus gehennx mancipatur. Bene autem
dicitur : Nec laude digna. Cùm enim humanum
genus, erroris tenebris preffum, deos lapides cre-
deret, per hoc quod idolis ferviebat, quid aliud
quàm fedubloris fui fabta laudabat ? Unde bene
per Paulum dicitur : Scimus, quia nihil eft i do lum-, t. ,
Jed qua immolant Genies, damoniis immolant. Qni^
ergo idolorum venerationi fubftrati funt, quid a-
liud quàm nobtis tenebras laudaverunt ? Sed ecce
jam cernimus, quia nox ilia non elfe laude dio-na
geftis diebus tempus perficitur, ita in fuperna gra- ® cognofeitur, cùm jam à redemto humane genere
mfis & anni cja yirtucum multiplex vita completur. Poteft per
^ob’imdfi-" annum etiam multitudo intelligi redemtorum :
ldum. quia ficut ex dierum multitudine annus ducitur,ita
ex coilebbione bonorum omnium, ilia elebtorum
innumevabilis univerfitas expletur. Hunc namque
annum perfebtx multitudinis Ifaias prxdicat, di-
u eens : Spiritus Domini Juper me , eo quod unxerit
me Dominus : adannuntiandum manfiuetis miftt me,
ut me der er contritis cor de, drpradicarem captivis in-
dulgentiam, & claufis apertionem , ut pradicarem
b annum hplacabilemDomini. Aiiruis enim placabilis
Domini prxdicatur , cum futura plebs fidelium
idolorum veneratio reprobatur : &r. folitaiia nox
relinquitur, quia cum damnato apoftata fpkituad
tormenta non itur. Sequitur:
Maledicant ei qui maledicunt diei , qui parati Vtrf. s .
Junt fufeitare Leviathan.
14. In tranflatione veteri ita non dicitur; fed, C a p . IX.
Maledicateam, qui maledixitdiem,‘qui caplurus eft A Chnftocjuj
grandem cetum. Quibus verbis aperte oftenditur, dcftniilur^in
quod a fanblo viro in fine mundi ventura antichri- fine mundipo-
fti perditio prxvidetur.Malignus namque fpiritus, tcnc_iaexu‘1"-
qiii per meritum nox eft, diem fe in mundi fine fi- §U u
mulat, cum fe quafi Deum hominibus oftentat,
veritatis lumine illuftranda prxdicitur. Quid verb ç cùm claritatem fibi divinitatis fallaciter tribuit, Sc
per dies, nifi fingulx quxque elebtorum mentes:
quid per menfes, nifi multiplicatx eorum Eccle-
fix ,,quxunam catholicamfaciunt,defignatur? Ilia
ergo nox non computetur in diebus anni, nec
numeretur in menfibus; quia antiquus hoftis fu-
perbix fux tenebris preflus,adventum quidem Redemtoris
fupra omne quod Deus vel dicitur, vel colitur,
extollit. Noblem igitur maledicit, qui malcdicit
diem : quia ille nunc ejus malitiam deftruit, qui il-
luftratione adventus fui tunc etiam potentiam ejus
fortimdinis extinguet. Unde Sc bene fubjungitur :
Jpm capturus eft grandem cetum. Hujus enim ceti
confpicit, fed nequaquam ad veniarn
fortitudo in aquiscapitur : quia antiqui hoftis ver-
futia baptifmi Sacramento fuperatur.
iy. Sed quod tranflatione veteri de auctore om- He#i Angcli
nium dicitur, hoc tranflatione hac, qux ad nos ex c/usdoii «nc-
Hebrxo eft * Arabicoque fermone derivata, de e- j[^nntoi;>IS in"-
lebfcis ejus Angelismcmoratur.De his namque di-
citur : 2Maledicant e i, qui maledicunt diei. Diem fe R e c. xnr.
nem in femetipfo apprehendendo repararet. Pof- D quippe _■ ___ :ifte n . fuperbiens r...__ Ur___ fpiritus „ oftentare n ---------- etia_m* ConCule am
funt etiam dies' hi, qui in interna luce permanent,
Angelici fpiritus; menfes autem, eorum ordines
& aignitates intelligi. Singuli enun quique fpiritus
cum elebtis reait. Hinc enim feriptum eft: Nufi
quam enim Angelos apprehendit, ficd fimen A bra ha
apprehendit. Idckco namqueReaemtor nolle,r non
angelus, fed homo fablus e ft, quiahoc procul du-
bio fieri debuit, quod redemit; ut Sc perditum angelum
non apprehendendo defereret, & homife
, quia lucent, dies funt. Sed quia certis quibufdam
dignitatibus diftinguuntur, ut alii Thro-
ni,alii Dominationes , alii Principatus, aliiPo-
.teftatesfint; pro hac ipfa diftributione agminum,
menfes vocantur. Sed quia antiquus hoftis nequaquam
ad meritum lucis, nequaquam ad ordinem
fupernorum agminum reducitur ; nec in diebus
anni, nec in menfibus numeratur. Sic quippe ilium
perpetratx fuperbix excitas gravat, ut ultra
ad ilia claritatis intimx agmina fuperna non reangelicis
poteftatibus voluit, cùm fe fuper ceteros' cap
quafi in potentia divinitatis extollens; tot poft fe adf.i^
adinteritumlegionestraxit. Sed hi nimirum, qui L *
in aubtore fuo humili corde perftiterunt^ùm erro-
riejus noblem ineffe confpicerent, diem claritatis
illius de femetipfis humilia fentiendo calcaverunt :
qui nunc nobis doli ejus tenebras indicant,& quàm
fit illius defpicienda fictaclaritas, demonftrant.Di-
catur ergo de tenebrofa noble, qux humanx infir-
mitatis oculos claudit : Maledicant ei , qui maledicunt
diei, id eft, illi elebli fpiritus erroris ejus tenebras
d damnando denuntient, qui magnitude
nem claritatis illius jam ab exordio fibtam vident.
deat. Nequaquam jam ftantibus lucis dignitatibus E Bene autem fubditur : JJuiparati fiuntfitiftitareLe-
- j .... ------ ----------------- — <uiathan. Leviathan quippe interpretatüs dicitui?
additamentum eorum. Quoriun fcilicet, nifiho-
minum î Reblè autem additamentum eorum dicitur
: quia poftquam primam culpam mala fugge'-
ftione intulit, hanc quotidie augere gravioribus
perfuafionibus non defiftit. Vel certe per expro-
brationem Leviathan vocarus eft, id eft , addita-
mentum hominum diblus. Eos namque in paradi-
fo immortales reperit ; fed divinitatem immortali-\
admifeetur : quiatenebrarumfliarum merito fern-
pet ad ima depvimitur. Qui quia ab ilia patrix cx-
leftis frequentia exors in perpetuum permanct,
reblè adhuc fubjungitur :
fierf. 7: Sit nox ilia fioUtaria-, nec laude digna.
I C ap VIII x3' Nox ilia folitaria efficitur, quiac diftinclione
Diabolusre- * perpétua â frequentia patrix fupernx feparatur.
demto i^omine Quod tamen intelligi Sc aliter poteft, ut videlicet
b aîis fitfoH-'hominem, quern fit>i focium ad perditionem. fetarius
& fine ■
faude. c • Ita mff potiores. In Uric, ad margincm notatur manifefli >
411am leftioncm amploxi fiint vulgatî.
b Unus Rem. duo Rcmig. & Val-d. placabilern Domino.
.* Antiq. Rem. quia dejlruSlione pérpetua. Nonnulli , cum Corb.
“ Jlil 1VCJU. -------- -------a ----------------- i
Vet. edit. Parifi & Bafil. Coe. alii dcinceps damnandos.