Job , quos prsedicätione vigilans cdidit , tiequa- A Hoc inter peccatutn diftat & crimen , quöd
quam adiorie dormiensextinxit, atque ideo fiden-
«er dicit: Si quominus. prxdida complevi, Se-
yam, dr alius come da t , dr progenies men eradice-
tur.Qm adiiuc fe deinquinatione pravi opens dif-
cutiens., fubdit:
Verf. y. Si deceptum eft cor meum piper mu Here ? dr f t ad
a oftium a amici mei inftd'tatusJum.
C ap. XI. i8* Quamvis nonnumquam a ream adulterii nev
e r . & r . ix. quaquam diferepet culpa fornicationis, cumVcris
a cun cer ium . . . j r
omne crimen pcccatum eft, non tamen orhne pec-
catum crimen eft. Et in hac vita multi fine criminej; Ncw0U
nullus verb efle fine peccatis valet. Unde &: prx- PK«to. ;
^icator fandus., cum virum dignum gratia facer-
dotali deferiberet, nequaquam dixit: Si quis fine
peccato ; fed, Si quis fine crimine eft. Quis vc- m.,,
ro efle fine peccato valeat , cum Johannes dicat:
Si dixerimus quia peccatum non habemus, nofinet- i-fam.,:
ipfios feducimus, drveritas in nobis non eft. In qua
videlicet peccatorum & criminum diftindione pen-
fandum eft, quia nonnulla peccata animam pol-
luunt, c quam crimina extinguunt. Unde beatus ,
& fornicatio a- d um earn , j a m meeebatus e j t earn i n corae ju o .
liguando jdiP- J b Qtda enim Grxco verbo mcechus, adulter di- __ ^
liquandTidcm c>cur, cum non aliena conjunx, fed mulier vide- B Job crimen luxuria: definiens, ait: Ig n is e f t u fq u e a d
fonant.umim- ri prohibetur, apertè Veritas oftendit, quia etiam
que prohibi- vjfa c{jm turpiter vel innupta ooncupifcitur,
Auttb. j. 28. adultemim perpetratur. ) Tamen plerumque ex
d. 32. tf.}. cap. ioco | vel ordine -concupifcentis difeernitur : quia
||| Qsi v,dfr> Tcilicet fic hunc in facro ordine ftudiofa concu-
pifeentia | ficut ilium adulterii inquinat culpa. In
perfonis tamen non cUffimilibus idemluxuriæ dif-
tinguitur reams , in quibus fornicationis culpa,
quia ab adulterii. reatu difeernitur, prædicatoris
•egregii lingua teftatur, qui inter cetera aflerit, di-
i:cor. 6. t. cens : N e q u e fa r n i c a r i i , neq tie id o lis f i r v i e n t e s , n e-
Ab utriufquc q u e ( id id te r i, regntim D e i p o f i id e b u n t .c Quod enim
perditionem devorans : quia nimirum reams hujus
facinoris non folùm ufque ad inquinationem maculât
, fed ufque ad perditionem vorat. Et quia
quamlibet alia fuetint bona opera, filuxuriæ fee-
lus non abluitur , immenfitate hujus criminis o-
bruuntur, fecutus adjunxit : Et omnia eradicans ge-
nimina. Genimina quippe funt aniina:, operationes
bonæ. Cui tamen fi perverfo ordine caro domina-
tur 5 igné luxuriæ omnia bene prolata concreman-
tur. Nulla quippe ante omnipotentis Dei oculos
juftitiæ pietatifque funt opera, quæ corruptionis
contagio monftrantur immunda. Quid enim provei
cogkationc disjundo reatui fententiam fubdit, quàm valde à C deft,.fi piè quifquam neceflitati compatitur projo
-a inuic^ pe dilfideat oftendit. Per hoc ergo quod dicimr: Si
deceptum eft cor meum fiuper muliere 5 neque cogi-
cafle vir fandns de fornicationis macula demonftra-
tur. Per hoc autem quod fubjicit:£/ f i ad oftium
amici mei infidiatusfium > patenter innotefeit, quod
a reatu adulterii liber fuit. Sed ad hxc fortafle ali-
quis dicat: Quid de fe mirum fandüs vir aflerit, fi
non folum ab adulterii crimine, verum etiam a fornicationis
inquinatione fe liberum fervavit ? Hac
autem parvipendimus, fi virtu tum ejus tempora minime
penfamus. Necdum enim ad reftridionem
ximi,quando impie f femetipfum deftruit habitatio- f
nemDei ? Si ergo per cordis munditiam, libidinis
flamma non extinguitur, Jncaflum qualibet virtu-
tes oriuntur, ficut per Moyfen dicitur: Ignis exar-
fitabira mea, & ardebit ufque ad inferos deorfum:
comedet terram, S d r nafientia ejus. Ignis quippe ter- !
ram atque ejus nafeentia comedit, cumwjibido car-
nem, atque per hanc omnia bene ada confumit.
Nam quidquid proditex fruge reditudinis, hoc
nimirum coiicremat flamma corruptionis. Dicat
ergo : Ignis* eft ufque ad perditionem devorans, &
carnis, rcvelatæ gratia diftridior cenfura procefle- j~v omnia eradicans genimina : quiafi corruptionis marat,
qua non folum corporis, fed & cordis lafei-
viam reprehendit. Necdum multorum continents
um caftitatis bona imitanda prodierant, & tamen
beatus Job exempla munditia, qua non acceperat,
tradebat. A multis autem nunc etiam poft prohibi-
tionem Dei, carnis immunditia perpetratur. Hinc
ergo colligendum eft,d cum tanta culpa nunc etiam
poft praceptum in gravibus delinquitur, cum quanta
laude antea a gravibus abftinebatur. Quifihoc
umquam fecerit, eamdem culpam verti fibiexpe-
tit in pecnam, dicens:
Scortum alterius fit uxor mea , dr fiuper illam in-
curventur alii.
Baput
H I V .
®isP‘ ,
V D c o fe
lo non refiftitur, & ilia proculdubio pereurit, qua
bona videbantur. Sed folent nonnullos ad huniili-
tatem vitia fternere , atque ad tumorem mentis
virtutes elevare. Quarendum ergo nobis eft ,fi V"‘V
beatus Job in tanta. caftitatis munditia etiam hu-
milis fuit > Sed fandus vir cum alta virtutum te-
neat, quàm de fe humilia fentiat, repente aperit,
cum fubjungit:
Si contemftjudiciumfiibirecumfirvomeo h& an-Yfft
cilia mea y cum difeeptarent adverfum me.
2.0. Qjfi enim judicari cum fervis ancillifque Cai
non renuit , liquidé indicat epod contra nullum XHI-i
umquam proximum apud fe tumidus fuit. Inter Mi«J^
C a p u t
XII.
Luxuriæ cri-
19. Et quia plerumque hoc, quod facicndo non E hac autem libet intueri, vitam fiiam in omnibus
delimit.
V e r f.n .& i
perpendimus, quam grave fit, patiendo penfamus
; ejufdem vim facinoris quod fe pati, fi reus
men ufque ad debere denuntiat . exprimendo manifeftat, pcrditLoncm j ■ 1
vorac, oninef- d lC e n S :
Hoc enim nefas eft, dr iniquitas maxima: ignis
eft ufque ad perditionem devorans, dr omnia eradi-
cans genimina.
* Corrupte in Germ. Sc in ed. recent, turn hoc loco turn infra, mi-
tnici mei. In textu Hebr. ejufquc verfionibus omnibus lcgicur <td oftium
amici, vel focii, aut proximi mei. Idem habetur in omnib. mff. Anglic.
Norm. Laud. Vindoc. Corb. Germ.Turon. Val-d. & in vet. ed. Mira-
ri fubic tarn craiTum errorem He propagatum fuiilc /contra codicum
mlT. live f. Scripture live Moralium fidem.
6 Hie medemur obicuritati text us, eumque reftituimus adhibita pa-
rentheli, Sc detrafta particula quod, ante, tamen plerumque, quat.abun-
dat in Germ. 8c in editis, Sc qua: contra cet. mfT. fidem eft addita.
‘ Sanavimus etiam hunc locum in Germ. Corb. Germ. & in editis
corruptiftimutn, maxim£,ope miT. Norm. Nullum fane legitimum fen-
«im cxtundcre potuinms ex his qua: exhibent vulgati : quod enim difquanta
vir fandus diferetione cuftodivit. Non enim miii»
longe fiiperius dixit: Vi deb ant me juvenes, dr ab-Joh^i
fcondebantur} dr fines ajfurgentes ftabant \ principes
ceffabant loqui , dr digitum fuperponebant ori fuo :
vocem fiuam co hike bant duces, dr lingua eorum gut•
turi fuo adharebat. Nunc verb ait : Si contemfiju-Rsc,1; I
dicium fiibire cum firvo meo dr ancilla mea, cum
junth reatui fenteniu fubdit See. Econtra patec noftrx left, fenfus,
fcilicet fornicarios & adulteros in verbis Apoftoli diftingui.
d Laud. Val-el. & Norm, fic habent; at in Germ. Corb. Germ.
Sc in editis legitur : cum quanta culpa . . . . cum tanta &c.
* Germ. Laud. Corb. Germ. Val-cl. &plerique Norm, nam crimina
extinguunt.
1 In Corb." Germ, i* manu, Turon. Laud. Germ. Norm. &c. ita legitur,
Corb. Germ, i* manu & vulgatjs habentibus in femetipfo deftruit.
s Corb. Germ. & Laud. & nafeentias vquod infra repetitur. ■
•' Utic. Becc. Gcmet. & ancillis tneis; atque ita iemper legitur in bu-
jus textds rctjtaftatiouc.
»wr.AQms;dign8 'coafidoa- A rtig®* d r multifile,mmu J dr imfltte temm, fub-
dit: Et terror vefter ac tremorfit flipper cuntta ani- d
malia terra. Non enim ait : Sit fuper homines,
qui futuri funt; fed , Sit fuper cunSfa animalia
re valeat hujus viri tarn fublimia virtutum mo-
deramina ? In quo tanta eft au&oritas regiminis, ut
ad filentium reftringantur duces : tanta humilitas
cordis, ut ex æquo ad judicium venire permittan-
tur ancillæ. Ecce apparet miro modo in poteftate
a principibus a potior, in ccrtamine fervis æqualis :
in ccetu principum memor regiminis, in cercami-
ne famulorum memor conditionis. Se quippe fub
verô domino famulum confpicit, ideoque cordis
altitudine fe fuper famulos non extollit. Unde &C
procinus fubdit :
£>uid enim faciam cum fiurrexerit ad judican-
dum Deus ? dr cum quafierit, quid refpondebo illi ?
zi. Qui venturum judicem cogitat, indefinen-
ter quotidic rationum^ luarum in melius caufas
■ n PT Parat : b (lu^ æternum Dominum tremore cordis
”pCr intuetur, jura temporalis dominii fuper fubje&os
[ moderari compellitur. Perpendit enim nil efle
quod temporaliter præeft ceteris, quando illi ad
reddendam rationem fiibeft , qui fine fine domi-
natur. Sæpe namque tranfitoria poteftas animum
per abrupta elationis rapit. Et quia eo quifqueex-
tollitur, quofe efle fuper aliquos videt, ilium opor-
tet qui fuper fe eft, Temper afpiciat, ut ejus metu
qui fiipra omnia eft, crefcentem intrinfoeùs animi
c tumorem premat.c Intuetur enim qui fub ipfo fint,
fed confideret fiib quo ipfe fit : ut ex confideratione
veri domini, decrefcat tumor falfie dominationis.
terra.
2,3. Homo quippe animalibus irrationabilibus, Homo irratio-
non autem ceteris hominibus natura prxlatus eft: naiibusani-
& idcirco ei dicitur, ut ab animalibus, & nonab ^cm^cctcrb1
homine timeatur : quia contra naturam fuperbi- hominibus nare
eft, ab xquali veile timeri, quamvis plerum- tur* eftPraIa-
que a fubditis etiam fan£li viri timeti appetunt,
fed quando ab eifdem fubditis Deum minimè timed
deprehendunt; ut humana faltem formidi-
ne peccare metuant, qui divina judicia non for-
, mHant. Nequaquam ergo prxpofiti ex hoc qux-
' fito timore fuperbiunt, in quo non fuam gloriam,
fed fubditonim juftitiam quxrunt. In eo enim,
quod metum fibi a perverse viventibus cxigunt,
quafi non hominibus, fod brutis animalibus aomi-
nantur: quia videlicet ex qua parte beftiales funt
fubditi, ex ea etiam debent fbrmidini jacere fub-
ftratf.'
24. Cum verb deeft vitium quod corrigatur, non Null! cogcnw
de excellentia potéftatis, fed de xqualitate condi-
tionis gaudent : &: non folum ab eis metui, fed preiati m«uCi d
etiam plus quam necefle eft honorari refugiunt. rcfugiant>.&
Neque enim leve fo perpeti damnum humilitatis
credunt, fi ab eis pro merito fortafle ordinis pluris
xftimentur. Hinc eft enim quod primus paftor Ec-
Undébeatus Job, quia ejus judicium qui fuper om- c clefiæ, cùm adorante feComelio, fuper fefibi ho
KV.
nia eft, metuit, hîc ad temporale judicium famulis
a:qnalis venir, dicens : Si contemfi judicium fiubire
cum firvo meo dr ancilla mea, cum difeeptarent adverfum
me. denim faciam cum fiurrexerit ad ju-
dicandum Deus ? dr cum quafierit, quid refpondebo
illi ? Qui ut femper cor in humilitate déprimât,
nequaquam in eifdem famulis confpicit, quod fibi
flatus eft difpar, fed quod natura communis. Unde
etiam fubdit :
Numquid non in utero fecit me, qui dr ilium operettas
efty dr formavit in vulva unus ?
22. Pötentibus viris magna eft virtus humilitatis
, confiderata æqualitas conditionis. Omnes
namque homines naturâ æquales fumus ; fed acnorem
videret oblatum, ad æqualitatem conditionis
foæ citiùs recurrit, dicens : Surge, d r' ip fe ego h o - a h . to. z<s.
mo fium. Quis enim nefeiat, quodconditori fuo homo
debeat, & non homini profterni ? Quia ergo hu-
miliarifibi, plus quàm debuit, proximum vidit, ne
ultra humanitatis metas mens intumefoerét, efle fo
hominem recognovit, quatenus illati fibi honoris
elationem frangeret ex confiderata æqualitate
conditionis. Hinc à Johanne Angelus adoratus,
creaturam fe efle cognovit, dicens : V id e n e f e ce- Ap o e.19.it.
r i s j c o n f ir v u s tu u s f ium , d r fra tr um tuorum. Hinc & z z -o-
Propheta , cùm ad videnda fublimia rapitur , fi-£*w J‘r*
lius hominis vocatür : ut duârus ad cæleftia, hominem
fe efle meminerit. Ac fieum divma vox verceffic
difpenfatorio ordine , ut quibufdam pratla-D bis apertiotibus admoneat, dicens: Memento quid
tivideamur. Si igitur hoc à mente deprimimus r ~ j. 1 • 1 . . . - ■ -
is & <IU0<^ temporaliter acceflit, invenimus citiüs quod
tfc naturaliter fumus. Plenimque enim fo animo ac-
Ecffe cepta poteftas objicit, eumque tumidis cogitatio-
nibus fallit. Manu ergo humillimx confiderationis
deprimendus eft tumor elationis. Si enim apud
fenietipfam mens defeendit de verdee culminis ,
citiiis planitiem invenit naturalis xqualitatis. Nam,
ut prxfati fumus, omnes homines natura xquales
genuit; fod variante meritorum ordine, alios a-
liis difpenfatio occulta poftponit. Ipfa autem di-
yerficas , qux acceflit ex vitio , rede eft divinis
judiciis ordinata : ut quia omnis homo iter vita:
fis, ne de his ad qux raperis, extollaris, fed alti-
tudinem revelationis tempera memoriâ conditionis.
Exeo ergo colligendum eft, quanta communis
natura; memoria in corde deprimi debeat ter-
renæ potéftatis tumor, fi ex humanitatis vf>cabulo
agitur, ne cogitationis elatio ex focuetis cæleftibus
generetur. Cujus videlicet humanitatis bene bea-
-tus Job fomper recordatioriem tenuit, qui ait ;
Numquid non in utero fecit me, qui dr ilium operates
eft y dr formavit in vulva unus ? Ac fi apertè
Cur non æquè debeamus in cujuflibet negotii
judicio difeuti, qui per conditoris potenriam
fumus æqualiter fadi ? Sed quia caftitatis ejus ars’
que non graditur, alter ab altero regatur. Sandi p que humilitatis ada cognovimus, nunc liberalita-
auteni vni cum prxfunt, non in fe poteftatem ordi- tis opera cognofcamüs. Sequitur :
nis > fed xqualitatem conditionis attendunt : nec
ptxelle gaudent hominibus, fed prodefle. Sciunc
ernrn quod antiqui patres noftri, non tarn reges ho-
minum, quam paftores pecorum fuifle memoran-
tur’ Et cum Noe Dominus filiifque ejus diceret:
;u<u aUt C°rb\Germ- Val’ cl- Turon. Vindoc. Norm, ita habent; cu-
kpj-S- }eS‘tur> Dominuspotentior, in Germ. Sc vulgaris.
.CorbGemT**1 ^ *Urrium’ >Se^ ‘^n u r Cetm. Val-d. Norm.
Si negavi quod volebant pauperibus 3 dr oculos Verf- is.
vidua expcHare feci.
2j. Per ha:c dida vir fandus oftenditur , non C a p in
folum ad inopiam pauperibus , fod etiam ad ha- XVI.
bendi defiderium defervifle. Sed quid fi ipfa vel- Vet. xh.
R E c. XI.
/cEditi male , mtueatur; repugnant enim exemplaria mlT. & S. Greg,
propoficum, qui ut ad humilitatem nos ptovoect, hortatur ad confidc-
randum, non qui lubfint, led qui prxfit nobis.
* Vindoc, Val-cl. & Germ, & replete.