ï 4 7 San eti Gregorii Moralium. 148
"Vit.
■ Quomodo affeiunt
: ne femper in profundis cui arum lateant,
■Sc nulla eos amoris fummi quafi liberi aëris aura
contingat. Q lu ergo rebus temporalibus1 occu-
pantur, tunc bene exteriora difponunt, cum fol-
licitè ad interiora refugiunt : cum nequaquam foras
perturbationum ftrepitus diligunt, fed apud
fometipfos intus in tranquillitatis finu requief-
cunt.
10. Pravæ etenim mentes temporalium rerum
Quomodo
Jufli c
due flagella pa-
tiantur.
lent. Soli ergo in eledorum corpore quafi a cibus A ne judicis , quod in æftimatïone fulget operantranfeunt,
qui in eob quod imis deferviunt, ali- tis. Unde ^aulus cum diceret : Nihil mihi con-___
quando ad fupeina confcendere mentis faltibus feins fum > protinus adjunxit : Scd non in hoc juf-
r~ j r'” ' ~ ~ tifeatus film. Quicaufam mox, cur non fit juftificatus
, infinuans , ait : JEjui autemjudicat me ,
Dominus cfi. Ac fi diceret : Idcirco in eo quod nihil
mihi confcius fum, juftificatum me abnego;
quia abeo, qui me judicat, examinarime fubti-
liusfcio. Diflimulanda ergo finit quæ extends fa- vet.vui.
vent, f reprimenda qua: intends perftrepunt, de- £
clinanda quæ quafi neceflaria involvunt ; Sc tarnen
in his omnibus adhuc diftridi examinis fla-
s tumultus intra femetipfas verfare non ceflant, gella metuenda : quia Sc ipfa noftra perfedio cu!-
etiam cùm vacant. In cogitatione enim c fervant g pâ non caret, nifi hanc.feverus judex in fubtili
s‘ depicta , quæ amant : Sc quamvis nihil exterius lance examinis mifericorditer penfet.
faciant, apud femetipfas tameii fub pondéré in- 22. Bene autem fubditur : Et venu fuperme in- R e c. m:
quietæ quietis élaborant. Quibus fi earumdem dignatio. Magna quippe arte dodrinæ didurus g sitotpatian-
ferum adminiftratio præbeatur , femetipfas fun- verbera prætulit rede fada : ut hinc unufquif- S o sm ï*
ditus deferunt : Sc fugitiva hæc temporalia per que conlideret, quæ peccantes poftmodum fnp- nenc Supplicia?
intentionis curfum continuis cogitationum paffi- plicia maneant, fi etiam juftos tarn valida hîcfla- 8
bus fequuntur. Piæ autem mentes hæc Sc cum gella caftigant. Hinc eft enim quod Petrus ait :
défunt non quærunt, Sc graviter etiam cum ad- Tempus eft ut judicium inçipiat de domo Dei. Et *■ 4-ft*
funt, fer unt : quia per exteriorum curam à fe exire f t juftus vix fatvabhur, imp ins & peccator ubi pa- & 18'
pertimefcimt. Quqd bene ilia duorum fratrum vi- rebuilt ? Hinc Paulus, cùm multa in Theftaloni-
• ta fignatur, de quibiis feriptum eft : F actus cftE- cenfium laudem dixiftet, protinus adjunxit : I ta z.rbejfr, ^
fail vir gnarus venandi , & homo agricola : Jacob ut & nos ipft in vobis gloriemur in ecclefiis Dei
autem vir Jimp lex habitabat in tabernaculis. Vel pro patientià veftra & ftdc, in omnibus perfequu-
ficut in alia tranfiatione dicitur, Habitabat domi. £ tionibus veftris & tribulationibus, qms fuftinetis
Quid enim per venationem Efaü, nifi eorüm vita in exemplum juftijudicii Dei. Ac fi diceret : Dum
figuratur , qui in exterioribus voluptatibus fufi tot dura toleratis, qui tarn reda agitis, quid a-
carnem fequuntur ? Qui etiam agricola elle de- lind, quàm jüfti Dei judicii exempla datis?quia
feribitur : quia amatores hujus fæculi tanto ma- ex veftra ptena colligendum eft, quomodo feriat
gis exteriora d colunt , quanto interiora fua in- quibus irafeitur, fi lie vos affligi patitur, in qui-
culta derelinquiuit. Jacob verb vir fimplex in ta- bus lætamr. : aut quomodo illos percuflurus eft,
quibus juftum judicium exhiber, fi etiani vos fie
cruciat, quos pie redarguens fovet.
I 2.3.Primaigitur beati job locutione terminata, V e t . tx:
viciifim fe amici, b quiconfolaturi vénérant pie, ^E.c- *•
êjus increpationi fubjiciunt : dumque ad con ten - jo b S S
feCreta reftringere, Sc nequaquam exterius per de- tionis verba profiliunt, earn pro qua vénérant cau- piafuit, fed in-
fideria diifipare : ne dum ad multa foras inhiant, Dfam pietatis amittunt. Quiquidem nonpravahoc “ utalocutio*
à femetipfis alienatis cogitationibus recedant. Di- intentione faciunt : fed quamvis affedum percuflo
exhibeant, percuffum tarnen nonnifi pro ini—
quitate crediderunt : dumqüe intentionem^o-^
nam nequaquam locutio cauta fubfequimr, ipfa
pietatis propofitio in tranfgrelfionis vitium verti-
tur. Penfandum namque fuerat, cui Sc quando
loquerentur. Juftus quippe erat, -ad quem vénérant
, Sc divinis verberibus cindus. Ex anteada Quidipfisa-
ergo ejus vita debuerant ea, quæ intelligerenon gcndum crat.
Valebant , illius verba perpendere ; Sc ex flagel-
lis præfentibus non ilium redarguere, fed de fua
vita formidare ; feque fiagellato jufto, non quafi
ratiocinando erigere , fed flendo fociare : ut nequaquam
fe eorum fcientiSper verba oftenderet,
A » E fed loqui redè linguam corifolantium 1 magifter i
21. Sed hæc agentes , paterna adhuc flagella dolor erudiret. Qm etfi qua forfitan diverfa fen-
fentiunt : ut tanto perfediores ad hereditärem tirent, dignum profedo erat, ut hæc humiliter
veniant, quanto eos.piè feriens difeiplina quoti- dicerent, ne percuflo vulnera per immodcrata
die etiam de minimis^purgat. Juftaitaquc indefi- verba cumularent.
24. Sæpe enim, quia intelliginon valent, de- Deterioribus
terioribus difplicent vel fada vel dida meliorum : v e îS '
fed eo ab eis non temerè reprehendenda fun t,
bernaculis vel in domo habitàre perhibetur : quia
nimiruni omnes, qui in curis exterioribus fpargi
refugiunt, fimpli ces in cogitatione atque in con-
feientiæ fuæ habitatione confiftunt. In tabernaculis
enim aut in domo habitare, eft fe intra mentis
cat igitur probatus vir, Sc exercitâtus in profpe-
ris : Nonne difsimulavi? nonne ftlui ? nonne quie-
v i .pUt enim fuprà diximus, fandi viri, cùm eis
tranfitoria pro fp er iras arridet, favorem mundi
quafi nefeientes diflimulant, Sc forti greflii inte-
riùs hoc , unde exterius c fublevantur , calcant.
Silent autem ; quia nullis pravæ adionis clamori-
bus perftrepunt. Omnis namque iniquitas habet
apud fecreta Dei judicia voces fuas. Unde feriptum
eft : Clamor Sodomorum dr Gomorrhaorum multiplie
atus eft. Quiefcunt verb , cum non folum
nullo cupiditatum temporalium turbulento appe-
titu rapiuntur, verum etiani curis præfentis vitæ
neceflariis immoderatiùs occupari refugiunt.
nenter faciunt, fed aflidue dura patiuntur : quia
fæpe ipfa noftrajuftitia, ad examendivinæ jufti-
tiæ deduda, injuftitia eft : Sc fordet in diftridioa
Sic vet. cd. cum mfs. Corb. Germ, antiquo Rem. unoRemig. VaU
d.,Reg- Colb. At Coc. eumque fecuta: edit, cum nonnullis mfs. fifies.
b Unus Remig. quod ima deferunt. Corb. Germ, prima manu quod
imis deferunt.
e Quidam editi fervant dicta, cum in mfs- unanimiter legatur fervant
depicta.
6 In mis. incolunt.
2 la nonnullis mfs. male fublevantur.
* Unus Remig. exprimenda.
b Mfs. Anglicani,Norm. Vindoc. Corb. Rcg.Germ. & peneomn'es
ira habent, quos fecuta cft vêtus cd. Parif. Alioe ferè ditiurus vtrba.
Tum Corb. pr&vidit, non pratulit.
h Nonnulli, qui confolaturi vénérant, ejus pis. increpationi fubjiciunt.
1 Editi, magijlri dolor erudirct reclamantibus mfs. omnibus, ubi legi-
tur magifter dolor.
149 Liber V. in Cap
quo apprehendi veraciter fiequaquam polfunt. j
a Sæpe aliquid à majoribüs a difpenfatoriè agitur,
quod à minoribus error putatiir. Sæpe multa
à fortibus dieuntur, quæ infivmi idcirco dijudi-
.Reg.6. 7. cant, quia ignorant. Quod bene bobus calcitran-
tibus inclinata ilia teftamenti area lignavit : quam
quiacafuram credens Lévites erigere voluit, niox
r b t . x» fententiam mortis âccepit. Quid eft namque mens
jufti, nifi area teftamenti > Quæ geftata à bobus
calcitrantibus inclinamr : quia nonnumquam e-
tiam qui bene præeft , dum fubjedorüm popu-
loriim coüfufione concutitur, ad difpenfationis
cpndefcenfionem ex fola diledione permovetur. j
Sed in hoc, quod difpenfatoriè agitur, inclina-
tio' ipfa fortitudinis, cafiis putatur imperitis. Unde
Sc nonnulli fubditi contra liant, manum re- .
prehenfionis mitnmt, fed à vita protinus ipfa fiia
temeritate deficiunt. Levites ergo quafi adjuvans,
manum retendit, fed delinquens vitam perdiditï
quia dum infirmi quique fortium fada corripiunt,
ipfi à viventium forte reprobantur. Aliquando e-
b tiam fandi virib quædam minimis condefoenden-
tes dicunt, quædam verb ftimma contemplantes
proferunt : dumque vim vel condcfcenfionis Vel
altitudinis nefoiunt, audader hæc ftulti repre-
hendunt. Et quid eft juftum de fua condefcen-
fione velle corrigere , nifi inclinatam arcam fu- ^
perbareprehenfionismanurelevare ? Quid eft juftum
de incognita locutione reprehendere , nifi
motum ejus Fortitudinis, errons lapfiimputare?
Sed perdit vitam , qui arcam Dei tumidè fuble-
vat:quia nequaquam quis. fandorum corrigere
reda præfumeret, nifi de fe priùs meliora fenfif-
fet. Unde Sc Levites ifdem redè Oza dicitur ,
quod videlicet robuftus Domini interpretatur :
quia præfumtorcs quique nifi audaci mente ro-
buftos fe in Domino crederent, nequaquam meliorum
fada vel dida vel'ut infirma judicarent. A-
mici igitur Job, dum contra eum quafi in Dei de-
fenfîonem profiliunt, divini præcepti regulam fu-
perbientes excedunt.
Siaiiçjuid ixi 2y. Cùm vero quædam fada meliorüm dete-
noifcftrct'1* r*or^ us difplicent , nequaquam hoc quod men-
pccnflum, lcd tem movet, reticendum e ft, fod cum magna hu-
Uiagnaiiumi- militate proferendum : quatenusintentio piè fon-
dum!pr°mCn" cientis eo verè fervet formam reditudinis, quo
per iter graditur humilitatis. Et libéré ergo di-
cenda fimt quæ fentimus, Sc valdc humiliter pro-
menda quæ dicimus": ne Sc quæ redè intendi-
c mus , hæc elatè proferendo nonc reda faciamus.
Paulus auditoribus fuis multa humiliter dixerat:
fed de ipfa exhortatione humili placare eos adhuc
yieb.13.22. humiliùs fatagebat, dicens : Rogo autem vos fra-
tres, ut Jujferatis verb uni filatii : etenim p erp au-
cis fcripft vobis. Ephefiis quoque Mileti valedi-
d ccns > afflidis ac gementibus , humilitatem fuam
ÏAct. 20Ï3Z.' ad memoriam revocat, dicens : Vigilate, d me-
moria retinentes quoniam per trienninm ne Etc ac
die non cejfavi cum lacrymis monens unumquem-
que veftrum. Eifdem rurfum per Epiftolam dicit ;
\zphef. 4. t. obfecro vos, fratres, ego vinEtus in Domino , ut
digne ambu!e tis vo cation e, qua vocati eftis. Hinc
ergo colligat, fi quando aliquid redè fentit, quan-
* Antiq. Rem. Colb. Germ. Reg. & nonnulli, nec non edit. Bârthol.
ac vct. Parif. & Balil. diftimulatoriè agitur. In Germ, à manu rccentio-
re additUm, vel difpenfatorie. Editi poft difptnfatorïe agitur, lùbjiciunt,-
velpracipitur, quod melids abeftà mis-, '
b Exculi quidam minima . . . dicunt, aliquando verb, corrigendi ex
mls..potioribus Corb. Germ. Reg. antiquo Rem. & Norman
* Corb. Germ. German, nec non Colb. prima manu »0» recle.
Tom. I.
I IV. Beati Job. iyo
t ta humilitate debeât magiftrô îoqui difcipulus ; fi
ipfe magifter gentium in h is quæ cum audoritate
prædicat, tam fubmiîsè difcipülos rogat. Hinc
unulquifque colligat, eis, à quibus bene vivendi
exempla pcrcepit, hoc quod bene intelligit, quam
humiliter dicat; fi Paulus illis humili fe vocefub-
didit, quos ad vitam ipfe fufeitavit.
2ê. Eliphaz autem , qui primus amïcorum Jo- Humiliter loquitur,
quamvis ad confolandum pietate veniatî lâldationis
humilitatem tarnen locutionis deferens, regulam regulamiguo-*
confolationis ignorât. Qui dum loquendî eufto- rat-
diam negligit , ufque ad afflidi contumelias ex-
cedit , dicens : Tigris periit eo quod non haberetjob 4. t:*
pradam. Rugi tu s leonis, & vox le an a , & dente i
catulotum leonum difsipati funt. Beatum videlicet
Job nomine tigridis, quafi vitio varietatis notans,
per leonis rugitum ejufdem viri terrorem per
leænæ vocem , loquacitatèm conjugis : per dilfi-
patos verb dentes catulorum leonum, deftrudam
filiorum edacitatem e fignans. Unde SC bene a- s
micorum feiifum, qui in tumida corfeptione fe
extulit, fententia divina reprehendit , dicens :
Non eftis locuti coram me reEtum, ftcut fervus meus 32.71
m ÊÊÊj
1 7 . Sed quærendiim Vidéo, cur Paulus îllorum V é t . xr.
fententiis tanta audoritate utitur, fi hæ eorum f^orumjob
fenrentiæ Dominica réprehenfione caffantur ? E- quaratione
liphaz quippe verba funt ; quæ Corinthiis intulit Deusârguat,
dicens, ficut fcriptlimeft : Comprehendam fap'ten- mend«!15001”*
tes in aftutia eorum. Quomodo étgo quafi prava r. cor. 3-. /p.
refpuimlis, quæ Paulus ex audoritate aftruit î aut s- IS"
quomodo attèftatiorie Pauli reda putabimus, quæ
per femetipfum Dominus non reda definivit >
Sedutraque hæccitiùs, quàm non fint diverfa co-
gnofeimus, fi ejufdem Dominicæ fontentiæ fubti-
liùs verba penfemus : quæ nimirüm cùm diceret ;
Non eftis locuti coram me reEtum; illico adjunxit :
Shut fervus meus Job. Liquet ergo, quia quædam
in êorüm didis reda funt, fed melioris compara-
tione fuperantur. Nam inter alia, quæ ir-rationa-
bilicer dicunt, mültas ad beatum Job fortes fen-
tentias proferunt, fed comparatæ didis fortiori-
bus vim fortitudinis amittunt. Mira autem funt
multa quæ dicünt, nifi in fandi viri adverfitatem
dicerentur. In femetipfis igitur magna funt, fed
quia juftum virum transngere appeturlt , ejuf^
dèm màgnitudinis pondus perdunt : quia Sc ^ f
quamlibet forte , fruftra jaculum mittitur , üt
dura faxa feriantur ; eô namque obtufum lon-
giùs diflilit, quo intortum fortitér venir. Igitur
amicorum Job dida licèt in quibufdam valde fint
fortia , cùm tarnen làndi viri fortem vitam fe-
riunt, cundum fui âcuminis mucronem retun-
I dunti Quia ergo Sc in femetipfis magna funt, fed
1 contra beatum Jobnüllo modo affumi debuerunt:
Sc Paulus hæc ex virtute penfans, in audoritate
proférât : Sc judex quia incauté prolata funt, ex
perfonæ qüalitate reprehendat.
28. Sed quia eofdem amicos béati Job', hære- ut ^
ticorum tenere {peciem fuperiùs diximus : nunc dam habent
eorum verba quomodo hæreticis congruant, in- r^vaer* aIja .
da^emus* Quædam namque valde reda fontiunt, reticîs con-*'
fea tarnen inter hæc adperverfa dilabuntur. Ha- gruunt.
a Cörb. Getm. Reg. Germ, unus Rem. & unus Remig. Corb.Reg.'
« Addunt editi, & audaciam. quæ verba in nullis mfs. reperta dele-
vimus.
f Quidatà mfs. quamlibttfortesfruftra jaculum mittunt. Reg. quod-
Kij