6c fcit quia cundos advcrfantcs fupcrat, quia il- A fequenti quantitate fru&uum, menfura laboris aut
Juftus adver-
ïantibus intre-
pidus occur rit.
lum folum diligic, quern invitus nullo modo amit-
tat. Quifquis enim exteriora, quæ &r nolenti fub-
trahuncur , appétit , fua fe fponte extraneo ti-
mori fubftcrnit. Infrada autem virtus a eft concu-
pifcentiæ tcrrenæ contcmtus : quia & in alto mens
ponitur, cum à rebus infimis fpei lux judicio fub-
levatur : atque à cundis adverfantibus tanto minus
attingitur, quanto in fupcrnis fita tutiùs mu-
riitur.
56. Equus itaque ifte non folùm b contra fc ve-
nientes minime metuit, fed eis etiam in occurfum
pcrgit. Unde bene hîc additur : In occurfum per-
g i t armatis. Pleiumque enimquieti atque inconæquatur,
aut vincitur/labor non fine gravi culpa de-
clinatur.Unde prædicator fandus, cùmDamafcival- H
de obftinatas mentes perfequcncium cerneret, eo. tKJ
rum noluit adverfitati confiigere : quia 6c femcti-11
pfum,qucm profuturum multis novcrat, vid.it pofle
deficere, 6c aut nullis fe ibi, aut paucis prodcfle. Se-
cefl'um ergo à certamine petiit, 6c pugnaturum fe-
licius ad alia fc bella fervavit. Non enim loco virtus
, fed locus virtuti defuit : 6c idcirco fortiffimus
miles ab obfidionis anguftia, certaminis campum
quæfivit. Ubi autem fubjuganda Regt proprio
multa adverfariorum colla confpexit, lubire bellum
vel cum morte non timuit : ficut ipfe cum Jecufti
relinquimutjfi obviate pravis c pro juftitia non ® rofolymam pergerec , eumquc difcipuli, paflioue
S. Pauli cxem-
plo.
curamus. Sed fi ad aeterna: vita: defiderium animus
exarfit, fi jam verum lumen intrinfeciis ref-
picit, fi in fc flammam fandi fervoris accendir :
inquantum locus admittit, inquantum caufa exi-
git, debemus pro dcfenfione juftitia: nofmctipfos
’objicere ; 6c perverfis ad injufta erumpcntibus,
etiam cum ab eis non qimimur, obviate. Nam
cum juftitiam, quam nos amamus, in aliis feriunt,
nos nihilominus fua d percuflione confodiunt,
etiam fi venerari videantur. Quia ergo vir fandus
.pravis ac male agentibus fefc etiam cum non qua:-
ritur opponit, redè-de equo Dei dicicur: In. occurfum
pcrgit armatis,
57. Intueri libet ilium fefforis fui calcaribus ex-
citatum contra armatos hoftes, quantus Paulum
fervor accenderat, quando eum Ephefi ad irium-
pendas theatri turbas zeli flamma rapiebat. Scriptum
quippe eft : Repleti funt ira , dr cxclamave-
runt dicentcs : CMagna Diana Ephcforum : dr im-
plcta efi civ it as confufione , dr impetum fecerunt
uno animo in thcatrum, e rap to Caio dr i^Arifianho
Uttacedonibus, comitibus Pauli. Atque mox fub-
ditur: Paulo autem volente intrare in populum , non
permiferunt difcipuli. Quidam autem dr de i^Afia
principilus , qui erant, amici €j us > mifrunt ad
eum , rogantes ne fe daret in thedtrum. In quibus
illius per prophctiam præfcita, prohibèrent, fibi-
metipfi attcftatur, dicens : Ego non foliim alligari, aaj
fe d dr mori in Jerufalem par at us Jum pro nomine
Domini Jefu. Neque enimfacio an imam mcam pre-Jiii.il
tiofiorcm quam me. Qui, igitur hîc hoftiles cuneos
etiam præfcita paflionç Tua impcrterritus petiit,
illic de difpenfatione fuifle edocuit, non de timoré
quod fugit.
J9- Qua in re penfandum eft, quia ille Iabores cij
quofdam per difpenfationis judicium laudabiliter tinw;j
déclinât, qui pro Deo majores alios fortiter tole- fij
rat. Nam fæpe ab hominibus timor debilis, cautafiig3
q difpenfatio vocatur : 6c quafi prudenter impetum
declinaffc fe afferunt, cum fugientes turpitcr in
terga feriuntur. Unde needle eft ut in caufa Dei,
cum res difpenfationis agitur, metus cordis fub-
tiliflima libratione penfetur : ne per infirmitatcm
timor fubrepat, Sc fefe per difpenfationis imaginent
, rationcm confingât ; ne culpa fe pruden-
tiam nominet : jamque nec ad pcenitentiam animus
redeat , quando hoc quod inique perpétrât,
virtutem vocat. Reftat igitur ut in dubiis quifi
que dcprehenfiis , cum quælibet fibi advcrfitas
imminet, prias intra femetipfum contra formidi-
neni &: præcipicationem pugnet : quatenus nec for-
midolosè fe fubtrahat', nec prarcipitantcr oppoprofectó
verbis agnofcimus quo impctu contra j^nat. Valde enim præceps eft, qui femper fe ad-
Dcclinandum
tarnen aliquai
do prudenter
pcriculuni.
». Cor. x i. 3:
cuneos adverfantes irrueret, nifi eum per amicos
& difcipulos caritatis frena tenuifl'ent.
j8. Sed fi obviate hoftibus, fi ultro pugnam pe-
. tere, fi nofinetipfos femper relinquere in curfu
noftri fervoris debemus, quid eft quod idem prje-
dicator egregius de femetipfb fatetur, dicens: Da-
mafei pupo/itus g entis i^ireta regis cuficdiebat c iv i-
tatem Damafcenorum, ut me comprehenderct, dr per
feneßram in fporta dcmijfus Jum per mu rum, dr f ic
ejfugi manus ejus ? Quid eft quod equus ifte mo-
do fponte armatorum cuneos impetit, & modo fe
ab armatis hoftibus quafi trepidus abfeondit : nifi
hoc, quod necefl’e eft ut in ejus artificiofa virtutc
verfis objicit ; & valde pavidus, qui femper abfeondit.
60. Sed hæc melius in bellis fpiritalibus difeimus, ptritri
fi formam exercitii-a corporalibus bellis trahamus. •" " "
Non enim ille dux fapiens eft, qui femper contra ^
hoftiles cuneos exercitum praxeps admovet : ne-
que.ille dux fortis, qui femper hunc ab hoftis fa-‘u
cie cavendo fubducit. Scire namque dux debet
modo ab hoftili impetu exercitum cautc fubtra-
herc, modb hoftem circumfufis cornibus coarfta-
re. Quod nimirum follicitè perfeûi prædicatores
exhibent, cùm modo perfecutionis rabiem déclinantes
, noverunt fapi enter, fed non enerviter cedifeamus
adverfariorum pugnam & conftanter ali- E derc : modo autem perfecutionis impetum con-
V e t . x n v .
Sicx iilo peri-
Cùlo ^modieus
Ipcrccur.
quando appetere , &: prudenter aliquando dccli-
nare ? Neceffe quippe eft, ut per omne quod agi-
mus, in mentis trutina pofitum hinc pondus, il-
linc fruâum noftri laboris æftimemus: &c çùm pondus
fru&um fuperat, laborem quifque innoxie décliner;
dummodo fe in aliis exerceat, in quibus lu-
çro fru&uum pondus laboris vincat. Cùm verb fubtemnentes,
noverunt ei fortiter, fed non præci-
pitanter obviarc. Quia autem fanûus vir cùm con-
gruum cernit, i£tibus peôhis objicit, & veniénth
jacula vel moriens retundit, reftè dicitur : In occurfum
pergit armatis. De quo ad hue bene fubdi-
tur :
Contemnit pavorem, nec cedit gladio.
• Gnflanvil. & plur. cd. cum mf. Germ, efl ctmcupifcmtia vitt iter-
nt, terrtni contemtus. Ver.ed. parif & Bafil. conlcntiunt mff. Anglic.
Norm. V indoc. Corb. Germ. Tufon. Laud. See. quos Icquimur.
k Vindoc. Ebroic. aliique 'Norm, contra, favientes.
* Vulgati per juftitiam. Noftram left, depromfimus cx mlf. Lon-
gip. Laud. Turon. Val-d. duob. Gcrm.dc pier. Norm.
dExcufi perftrutione. Potior leftio mlT. Vindoc. Turon. duor. Germ.
Norm Val-cl. quam fcquimur.
c Turon. duo Germ. & Val-cl. rapto Gaio.
1 Vindoc. labor in fine gravi culpa declinatur. Turon. labor fine gU-
vi culpa declinatur.
1025* Liber X X X I. in Caput X X X IX . Bead Job. 1016
61. Videamus quomodo pavorem defpiciat, qui A dum latent &c fonant, mortem etiam non vifie de«
ipfbs adverfariorum gladios enumerans calcat. Alt
enim : ^uis nos Jèparabit a caritate D e i: tribulatio
an angujtia > an fames , an pcrfecutio ? In pavore
autem ventura poena metuitur: in gladio ver6 jam
dolor depr.Tfenti percuflione fentitur. Quia ergo
nuntianr. Pharetra ergo contra equum fonitum
reddir, edm contra praraicatorem fanftum occulta
pravorum machinatio confilium fuum, quod frau-
dulenter operit, fraudulentius innotefeit: ut pr^-
miffis minis quafi ex fonitu pharetra terreat, cum
vir fan dus ventura adverfa non metuit, pavorem prædicator Dei apertas contumelias velut cominus
defpicit: quia verb nec fuperveniente percuflione ferientia jacula non formidac. ' Cùm verb eifdem
vincitur, nequaquam gladiis cedic. Contra hunc minis minime terretur , mox perfecurorum crudeli-
icaq u e equum tot funt gladii hoftium, quot gene- tas ad fupplicia manifefta perducitur. Unde bene
ra perfecucionum ; qua: cunda obvians fuperat.
quia amorc vita: fefe ad intericum parat. Sed. quia
tarn robuftiflimum pedus quomodo fe jaculis op-
ponat audivimus : nunc quid ab adverfariis agatur
audiamus. Sequitur:
Super ipfum fonabit pharetra.
61. In Scriptura facra pharetra nomine aliquando
juftum Dei occultumque a confilium : aliquan-
J do verb clandeftina pravorum machinatio defigna-
tur. Per pharetram juftumlDei occultumque confilium
exprimitur, ficut idem beatus Job fuperiore
parte teftatur, dicens : Pharetram enim fiiam ape-
ruit, dr a ffix it me. Id eft, occultum fuum confilium
detexit, & publica me percuflione vulnera-
vit. Sicut enim in pharetra fagitta:, fic in ocCuIto
, Deiconfilio latent fententia:: &: quafi ex pharetra
fagitta educitur, quando ex occulto confilio aperpoftquam
didum eft : Super ip fum fonabit pharetra j
illico additur :
c y ibrabit hafia■. ibidem c
- 64. Contra prædicatorem Dei poftpharetræ Co- .Capu.T
g nitum' hafta vibratur, quando poft terrores exhibi- X X X I,
tos è vicino jam feriens aperta pcena producitur. A mil“s a<|.
Prædicatores autem fandi, cum pro defenfione fi- captoruni-^
dei fupplicia fubeunt, ad eamdem fidem , qups punt,
valent, rapcre"&: inter verbera non defiftunt : 6c
cùm patienter vulnera fufeipiunt, prudenter contra
corda infidelium fàgittas prædicarionis red-
dunt. Unde nonnumquam agicur, ut ipfi qui in
perfecutione fæviunt, non tarn doleantquod cor
prædicatoris non emolliunt, quam quod per ejus
verba etiam alios amittant. Quia- igitur eum C&r
riendo non fuperant, ne fortafle 6c alii qui ilium
audiunt, d fe derelinquant ; mox contra loquentis d
verba fcucum refponfîonis tam Deus fententiam jaculatur. Pharetræ quoque parant. Unde cum dinomine
pravorum machinatio defignatur, ficut per cerct: c Vibrabit hafia ; rede fubjungit :
Prophetam dicitur : Paraverunt fagittas fuas in Et cly-pei
pharetra, ut fagittent in obfeuro rectos corde. Iniqui
enim cùm dolos , quos bonis excogitant, fecretis
înachinationibus occultant, quafi in pharetra fagittas
parant, 6c in hac præfentis vitæ caligine, velut
in obfeuro, redos corde feriunt ; quia malitiofa
eorum jacula 6c fentiri per vulnus poffunt,Stamen
veniéntia deprehendi non poflunt. Igitur quia
equus Dei nulla adverfitate terretur, eique quo
magis obviatur, eo vi intentionis fuæ fuper armatos
hoftes ferventior ducicur : perfecutores ejus,
qui fe etiam ferientes vinci fentiunt, turbati ad
confilium revertuntur, dolos præparant, 6c velut
65. Perfecutor enim fæviens poftquam prædica-. Rationes q«as
toris corpus fupplicio percutit, f auditorum cor °PPonant>
quail clypeo verbis fuæ difputationis munit. Vir t
igitur fandus ut feriri debeat, hafta vibratur : fed -
ne audiri poffit, -clypens opponitur. Habent namque
defenforesDei in prælio^gitras fuas, quaseo
citiùs in auditorum corda injiciunt, quo illas de
fpiritali arcu, id eft de intima cordis tenfione di-
ftringunt. His quippe fe in bello fidei Paulus ar-
maverat, cum dicebat : Laboro ufque ad vincula 2-Tim- *• 9>
quafi male operans > fed , verbum Dei non eft alliga-
tum. Ac fi diceret : Hafta quidem fuppliciorum
ex longmcpio mictendo vulnera occultant. Undcj-j ferior, fed tarnen verborum fagittas emitterenon
nunc rede dicitur : Super ipfum fonabit pharetra :
ut eum ex abfeonfa machinatione longe feriant,
cui apertis congreflionibus inaniter appropinquant.
Hæc tunc fuper equum Dei pharetra fonucrat,
cum quadraginta viri, qui in ejus mortem conju-
raverant, educi de carcere Paulum quærebant : ut
confiliorum fuorum idibus b quafi clam fagittarum
dolo interficerent, quem congrcfiione perfecutionis
publicæ fuperare nequaquam pofljent. Pharetra
ergo fbnuit ; quia occultæ machinationis ad
Paulum caufa pervenit.
I 63. Quamvis fi vigilanter quæiimus, adhuc in
, pharetræ fonitu aliquid fubtilius invenimus. Sxpe
defifto. Vulnera crudelitatis accipio, fed cor infidelium
vera loquendo transfigo. Dicatur ergo :
Super ipfum fonabit pharetra, vibrabit hafta dr cly-
peus. Contra equum quippe Dei, quia pravorum
confilia perftrepunt, pharetra fonat : quia aperta
pcena exquiritur, hafta vibratur : quia vero ei etiam
difputatione refiftitur , clypeus antefertur. Sed
numquid à fervore fuo per ifta compefcitur ? Vir
enim fandus quo majore perfecutione premitur,
eo ad prædicandam veritatem acriiis inftigatur : 6c
cùm patienter perfecutores tolérât, ardenter ad fe
g audicores trahere feftinat. Unde 6c bene adhuc
dc equo Dei fubditur :
enim adverfârii confilia contra bonos ineunt, pra- -, F erv en t dr fremens forbet terram> necreputat tu- ferf. 24;
vis inventionibus innituntur, ad excogitandos do- n"/'— —........ ~
los fe conferunt : fed tamen qui eofdem dolos pro-
derc bpnis debeant,ipfi inftituunt, latcnter ipfi
tranfmittnnt : ut credulis fuppliciorum præparatio
dum quafi furtim innotefeitur, ampliùs timeatur :
& audientis animum plus, fufpeda vulneta, quàm
percepta perturbent. In pharctra enim fagittæ
' b d fonare clangorem. C a p u t
66. Primo namque peccanti homini didum eft : X X X I I ,
Terra es,dr in terram ibis. 'Tübæ autem clangunt, Defpeftis iiio-
cùm hujus feculi poteftates loqui fandos terribili- rum conatibus,
ter prohibent. Quia igitur prædicator zelo fandi tor pwcatóriun
Spiritus inflammatus, vel inter fupplicia pofitus, conycrfioni
quoflibet peccatores ad fe crahere non defiftit, fer-
* Lâud. judicium. Et in fra, ex occulto judicio.
Corb. Germ. Vindoc. Ebroic. ac Norm, quafi filtern.
Vibrabitur hafta. Et fic -infèrids. Confirmatur h*c leftio
** J^iuentibus : poft pharetre, fonitum hafta vibratur. Laud, yibrabit "aftam.
* Vindoc. Pratcl. & pliir. Norm, délinquant.
* Laud, yibrabit haftam...........c$* clypeum.
f Laudun. Auditorum cor quafi clypeo vibratur, fed n
clypeus oppohitur : mendosc.
( Laud. & Val-cl. adjutorcs.
audiri pojfît,