rum paticntiam non confi derat Deus ; fed quad A 54. Sed mirurn valde eft quod adjungit: Defccn-
/*‘1 - ^enf omn-ia wea% Cum enim fola anima defcenfura
•eflet ad inferni loca, quid eft quod fan&us vir illuc
non confideiare dicitur , ad votum defiderii minus
citiüs apparere, Zc per prolixiora tempora dif-
penfationis fua: gratiam differre. Dicat ergo: Pa-
tientiam me aw quis con fide rat? quia quod difponen-
ti breve eft, longum eft amanti. Unde adliuc di-
lationis fine damna confiderans, hoc quod jam pra:-
dixerat, repetit: Zc defcenfuius ad ima , vocem
doloris ingeminat, dicens: w
In 'Prqfundijsimum infernum defeendent omnia
mea.
C a p u t
XLVIII.
Quî profun-
diflimus infernos
, dicantur
■ corum rccc-
ptacüia.
perhibet omnia fua defeendere, nifi quod ibi fe ef-
fe totum vidit, ubi pondus fuæ remunerationis in-
telligit ? Quia hoc quod ex fe infenfibile in terra de-
ferit, quouïque ad ïncorruptionem refurre&ionis
redeat, fe effe non fentit. Omnia itaque fua in infernum
profundiflimum defcenfura perhibet, quo fo-
lam uiam animam defeenfuram videt : quia ibi torus
eft, ubi fentire pofljt quod receperit. Vel certè
Job foU^
nimam &
tun> Komi-
ncmdTcfe
fit.
53. Ounrcouftet, quod apud inferos jufti non in in infernum omnia ejüs defeendunt : quia laborum
loeis pcenallbus, led in fuperiori quietis finutene- omnium retrlbutio, adhuc in fola inferni quiete re-
rentur, magna nobis oboritur quæftio, quidnam B cipi præftolabatur. Et quafi illuc defeenait omne
lit, quod beatus Job afterit, dicens: In profundifs't-
mum infernum defeendent omnia mea. Qui Zc fi
ante adventum mediatoris Dei Zc hominum in infernum
delcenfurus-eratj liquet tamcn quia in profundiflimum
infernum defcenfuius non erat. An
quod egit : quia ibi quietem retributionis fuæ ex
omnibus invenit. Unde etiam ipfa quies præftolata
fubjungitur, cùm illico fubinfeitur:
Putafhe faltem ibi entre quies mihi ?
yj. In quibus nimirum verbis Zc innotefcitquod
ipfa luperiora a loca inferi, profundiflimum infer- defiderat, Zc tamen efle fe adhuc de fufeipienda
num vocat-? Quia videlicet quantum ad fublimita- requie dùbium defignat : ne cujus fanfta opera .1
tern cadi, jam hujus aëris fpatium non immerito tot flagella fecuta funt, occ.ulto judicio fuperni J
dici infernuspoteft. Unde cùm apoftatæ angeli à judicis, poll flagella temporalia etiam manfura tor- r
cæleftibus fedibus b in hoc caliginolo aëre lint de- menta fequerentur. Qua in re cum magno no-
merfi, Petrus Apoftolus dicit : Angelis peccantibus q bis timoré penfandum ell , quis noftrum jam de
nonpepercit.fedrudentibus inferni detratfos, in tar- requie æterna fecurus fit, fi de ea adhuc Zc ille
tarum tradidit in judicio cruciandos refervari. Si itaque
quantum ad celfitudinem cadi, aer ifte caligi-
nofus infemus eft; quantum ad ejufdem aeris alri-
rudincm, terra qua: inferius jacet, Zc infemus intel-
ligi, Zc profundus poteft: quantum verb ad ejufdem
terra: altitudinem , Zc ilia loca inferi qux futrepidat,
cujus virtutis præconia Zc ipfe judex qui
percutit, Cclamat : Si enim juftus vix falvabitur, 1
impius (je peccator^ ubi parebunt r’Beatus etenim Job
ad requiem le poft flagella perventurum noverat :
fed ut noftra timoré corda concuteret, ipfe vifus
eft de ætcrnæ quietis retributione dubitare cùm diperiora
funt aliis receptaculis inferni , hoc loco c it, Putafne?\xt nos videlicet perpendamus, quan-
non incongrue inferni profundiflimi appellatione ta debemus formidine venturum judicium temper
fignantur : quia quod aër ad cælum, terra ad aë- expavefccre, quando & illec qui à judice laudatus
remj hoc ille eftfuperior infernorum finus ad ter-D eft, adhuc de retributione judicii in fuis* vocibus
ram. fecurus non eft.
* Norm, loot inferni. Uric, fiep er. loca inferni profundijfimum infer-
k BeUov. Sc plur. in hoccal’gofo.
* Lyr. & Bigot, lauddt.
a Iiacm ubiparebit?
• Turon. V indoc. Norm. Germ, qui judice tefle laudatus.
L I B E R D E C I M U S Q J J A R T Ï Ï $.
in quo S. Gregorius iS. & 1$. Cafitum. libri job fènfum hifloricum 3 allegoricum &
moralem aferit.
C ap. I.
Supcrids die-
torumana-
ccphalxofls.
* Maxim's
infat. c. 2.
S U p e r io r i hujus * operis parte traftavimus,
quod omnipotens Deus ut mentes corrigeret
fub lege pofitorum , bead Job vitam ad teftimo-
nium adduxit, qui legem non novit, Zc tamen te-
nuit .* qui pra:cepta vita: , qua: feripto non acce-
perat, cuftodivit. Hujus.prius adio Deo atteftan-
te laudatur , Zc probari poftmodum diabolo infi-
diante permittitur j ut per tentamenta tribulatio-
nisoftenderet, quantum prius in tranquillitate pro-
feciflet. Hujus vitaminimicus generishumanimo-
re fuo improbus-, Zc laudari Deo atteftantc cognov
it, Zc tamen ad tentandum expetiit. Qucm cum
tot damnis rerum , tot orbitatibus percuflum fter-
nere nequiviflet, uxorem ei in ftimulum a mala: fua-
fionis excitayit, ut faltem per familiaria verba cpr-
rumperet, quem per tot fternere nuntiorum tor-
* Bajoe. & alii Norn^ »»«fe perfitafionis.
k Vindoc. quod contra hunc fecutidum in fierquilinio pofitum fiuperarc
fwnpotuit.
E menta minime valeret. Sed cùm adjutorio femï-
næ, quod contra Adam priùs in paradilo obtinuit y
b contra hunc fecundum in fterquilinio pofitum,ro- *
borari non potuit, ad alla fe tentandi argumenta
convertit : ut amicos ejus quafi confinantes addu-
ceret, Zc tamen eorum mentes in afperitatem in-
crepationîs excitaret î c quatenus eum, cujus patien- c
nam flagella non vicerant, inter flagella faltem
afpéra verba fuperarent. Sed inimicus callidè in-
fidians, fraudem quam contra fan&um virum pa-
raverat, pertulit : quia fando viro quot occafiones
perditionis intulit, tot caufas vi£toriæ miniftravit.
p Contra tormenta quippe patientiam, contra verba
làpientiam tenuitrquia Zc ^dolores verberum æqua- 4
nimiter fuftinuit, Zc ftultitiam malè luadentiuni
fapienter frenavit. Sed quia in ipfis paflionibus, do-
* Vindoc. quatenus per impatientiam quem flagella non vicerant. :
J U tic. olim dolores verborum, nunc mucato 0 iu < dolores verbe-
£tifque locutionibus fan£tæ Ecclefiæ typum tenet, A 6. Hæretici rupes vocant eos , quos fublimi- ç
qtb.ts-Mt.
èr-
Cas II*
dclîani fuper-
bia& igao-
raiw inûmu
Iant.
amicis ejus, ut fiepe jam diximus, quxdam recta, Zc
qujedam ftulta loquentibus, non immerito hiereti-
ci figurantur : qui pro eo quod fan£to .viro amici
funt, multa de reprobis refta dicunt : fed pro eo
quod fpeciem hxreticorum tenent, plerumque in
oris fui exccflu dilabuntur, Zc verborum fuorum
jaculis fan6ti viria pedus feriunt, fed contra mfen-
tem inexpugnabilem ipfa fua percuflione fatigan-
tur. Nos igitur fubtili debemus diferetione diftin-
guere, Zc quid fit in eorum verbis quod vere de
reprobis fentiunt, Zc quid quod contra beatum Job
fatuumlonant.
Refpondens autem Baldad Suhites , dixit: Jjfque
bus in humano genere excedere fenfibus æftimant, Hxrcrid do-
quos profectö doctores le habere gloriantur. Cùm fuosruvero
fan&aEcclefia perverlbs quofque prædicato- p svocant-
res intra finiim rectæ. fidei colligere ftudet, quid
aliud quàm de loeis propriis rupes mover, ut intra
earn re£ta fentientes humiliter jaceant, qui inper-
verfis fuis fenfibus priùs rigid! ftabant? Sed hoc fieri
hæretici omnino contradicunt, Zc propter ejus
vocem rupes de loco proprio transferri renituntur :
quia videlicet nolunt, ut ad earn venientes vera humiliter
fendant h i, qui apud ,eos elad fenfibus fal-
la lapiebant.
7. Plerumque verb hæretici, cùm quofdam in- v. & R. 1.
ad quem fnem verba jactabis ? Int eilige prius, &fic B tra fan&am Ecclefiam vel inopia, vel flagellisla- £ontraEcclc‘
borantes afpiciunt,loquamur. lemetipfos moxin arrogandam flagcUaTr-
%. Omnes hæretici fanctam Ecclefiam b in qui-
bufdam cognitis fuperbire putant, quædam verb
nec intelligere fufpicantur. Unde Baldad Suhites
beatum Job quafi in fuperbiam adftruit erupifle
juftitiæ extollunt ; Zc quidquid adverfum fideli- pac'tur, mfa-
bus evenifle confiderant, hoc fadurn pro eorum munt‘
iniquitatibus putant ; nefeientes nimirum , quia
adionum meritum præfentis vitæ qualitas nuUatequem
fatetur verba jadare. Sed fignat ipfe quan- nus probat. Nam plerumque Zc bona malis, Zc mata
elatione tumucrat, qui beatum Job Ioquiequæ la bonis eveniunt, pro eo quod Zc vera bona bo-
non intelligent putabat. Et quia omnes hæretici nis, & vera mala malis in æterna retributione fer-
in æftimatione fua à fanda Ecclefia d defpici con- vantur. Baldad itaque typum hæreticorum de pro-
queruntur, aptè fubjungitur: Iperitate vitæ præfentis lefe extollentium tenens,
Jf>tiare reputati fumus ut jumenta, & forduimus adverfus beati Job flagella quafi ex eorum voce con-
coram te ? q tra juftorum opprobria inflatur, ac difertè qujdem
3. Humanæ mentis eft proprium, hoc fibi fieri contra impios dilputat; fed quàm perversè contra
fulpicari, quod facit. Arbitrantur enimle delpici
qui bonorum mores defpicere confueverunt. Et
quia in his qua: comprehendi valent ratione, contra
hsereticos oftendit Ecclefia rationabile non efle
quodadftruunt, jeftimari fe ab ejus judicio velut
rù
c l . IV.
Ëjùftchim,
furorem & in-
ÜuAi vocant.
juftum talia dicat, ignorât : nam fubjecit , dicens
:
Nonne lux impii extinguetur , nec fplcndebit verf. s.
flamma ignis ejus ?
. 8 . Hæc fi in præfentis vitæ definitione denun-C a p . VII.
jumenta fufpicantur.6 Ex qua defpedus fui fufpi- tiat, fallitur : quia plerumque Zc impiis inefle hi- Sxpcmaia
cione protinus ad dedignarionem profiliunt, atque men prolperitatis cernitur, Zc pios tenebræ igno- naïaiffrT
........ /3 T? ‘ 1 bilitatis ac paupertatis abfeondunt. Sin verb ad \
hoc ejus fermo dirigitur , ut oftendat quid impii
in fuo fine patiantitr , veraciter dicitur : Nonne
lux impii extinguetur, nec fplendebit flamma ignis
ejus? Quod fi dici de impio rede potuit, contra
ad ejufdem Ecclefiæ contumelias excitantur. Unde
fubditur :
£juàd perdis animam tuam in furore tuo ?
4. Hæretici vel zelum reditudinis, vel fpiritalem
gratiam fandæ prædicationis, non virtutis pondus,
vita eveniunt.
fed infaniam furoris «eftimant. Quo furore videli- D fandum tamen virum in flagellis conftitutum dieet
perire fidelium animas arbitrantur : quia inde ci non debuit. Sed nos vires brachiorum illius in
interire Ecclefia: vitam credunt, unde earn contra fuis fententiis perpendentes , penfemus quam
f Ip infprvf»r<* rnnfn irinnr .*»pnnirnr • sir
lliitm
c l . v .
Dense:.
voBEccIcnon
fe infervere confpiciunt. Sequitur:
Num quid propter te derclinquetur terra ?
J. Se enim ubique Deum colere, fe totum miin-
dum g exiftimant occupafle. Quid eft ergo dice-
re : Numquid propter te derelinquetur terra s nifi hoc
quod fiepe fidelibus dicunt, quia fi hoc eft verUm
quod vos dicitis, omnis a Deo terra derelida eft
valide jacula intorquet, Zc definamus afpicere
intorquendo quem impetit ; nimirum feientes,
quia fruftratis idibus lapidem feriat. Dicat ergo :
Nonne lux impii extinguetur ? Quia habent &R.*c. tr.
impiilucem fuam,profperitatem fcilicetvitæ præ-
fèntis. Sed lux impii extinguetur , quia fugitivæ
vitæ prolperitas cum ipfa citiùs vita terminatur.
quam jam præ multitudine nos tenemus : b Sanda Unde apte fubditur, : Nec fplendebit flamma ignis
autem univerfalis Ecclefia prædicat, Deum veraci;- ejus ?
ter nifi intra fe coli non pone, aflerens quod omnes 9 . Omnis namque impius habet flammam ignis Maliquod
qui extra ipfiim funt, minime falvabuntur. At con- E proprii, quem in corde fuo ex ferv oredefideriorum
tra hæretici, qui eriam extra lpfam falvari fe poflb temporalium accendit, dum modb iftis, modb iliis ad cumuium
confidunt ,in quolibet loco fibi divinum adjuto- cupiditatibus æftuat, Zc cogitationes fuas permul- P'rd^lon,s
num adefle profitencur. Unde dicunt : Numquid tiplicia blandimenta fæculi ampliùs inflammat.
propter te derelinquetur terra ? id eft , ut quifquis Ignis autem fi flammam non habet, nequaquam
extra te fuerit, minime falvetur ? Unde etiam lub- fufo lumine fplendet. Flamma itaque ignis, ejus
<^Clir : eft decor, vel poteftas exterior, quæ de interno ejus
Ht transferentur rupes de loco fuo. ardore procedit : quia quod anxiè in hoc mundo
•Bajoc.Ebroïc. & aliîNorm. mentemferiunt.
In aliis éxeufis legicur : in quibufdam incognitis. Lcgendum, cogni-
t,s > pwfiiadenc turn exemplaria niff. Anglic. Norman. Vindoc. Turon.
Germ. &c. quibus concinic vet. edit. Parif. turn fenfus : is enim eft:
perb‘ ICt £cc^efiam aut mu^,a ignorare, aut de his quo, non ignorât, fit-
* ®a)oc. & alii quod non intelligent.
* Norm, fie defpici.
* ,Vindoc. ex qua defpeBus fui fiufieHiont,
Tom. J.
f Ita prxftantiorcs mff. Gilot. infirvire ; alii infervore, yel in furore.
s Locus hie in mis. Norm, lie legitur: f i enim ubique fe Deum colere
f i totum mundum exiftimant occupafie; quid eft ergo dicere, numquid
propter te derelinquetur terra, nip hoc See.
h Turoii. Vindoc. Norm. & vet. edit. lie habent. Alii vero excufi .•
fimda autem univerfalis ecclefia pr&dicat falvari veraciter nifi intra fie non
pope. Veriim ft ita lcgendum foret, qua: fequuntur vitiofam repetition
nem continerent: afferent quod omnes qui extra ipfam funt, minimi fal^
vabuntur.
E e ij