6 2
Bona opera ctmcn
aliquando
publicanda.
Matth. 6 . 1.
Matth, g. $o.
6 2.4
SancH Gresorii Moralium O
mcret. SarnDrorum quippe virorum éft, bona quæ A funt, & ego. Semen x^Abrahx funt, d ’ ego. Miniflri >lC(
fecerint occultare , ne contingat eos lapfum ela-
ttonis incurrcre. Unde per femetipfam Veritas di-
cit : ten dite ne jnftitiam veftram faciatis coram
hominibus , ut videamini ab eis. Hine eft etiam,
quôd duos cæcos juxta viam fedentcs illuminans,
præcepit dicens : Videte ne cjtiis fciat. De quibus
Chrifti fu n t, & ego. Ut minus fapiens dico , plus
ego. Quibus etiam fubjungit, quod ei quoque ter-
•tii cadi fecreta patuerint, quoa raptus eciam para-
difiarcanapenetrarit. Ecce honorentfugiens, fer-
vum fe difcipulorum pnedicat. Ecce honorem pro
utilitate audicncium quærens, falfis Apoftolis vitæ
illico fcripturn eft ; quia illi abeuntes diffamave- fuæ mérita fuperponit. Egit quippe doctor egte-
nmt cum per totam terram illam. Scd quæren- gius, ut dum ipfe qualis effetc agnofcitur, & vita & <
dum nobis eft, quid fit hoc., quod ipfc Omnipotens, lingua male prædicantium, ejus comparatione vi-
cui hoc eft velle quod poffe, & taceri virtutcs Tuas lefceret. IIlos videlicet commendarct, ft fe abfcon-
voluit, & tamen ab his qui illuminati funt, quafi deret; cumquefe non oftenderet, errori locum de-
invitus indicatur : nifi quod fervis fuis fe fequenti- g diffet. Miro igitur modo Sc humilitatis exhiber
hus cxemplum dedit, ut ipfi quidem virtutes fuas gratiam, &: utÜiratis quærit incremcnta, ut Sc fer-
occultari dcfiderent, Sc tamen, ut alii eorum exem- vum fè difcipulorum prædicet, Sc adverfariis po-
plo proficiant, prodantur inviti : Sc faâa quidem tiorem demonftret. Oftendit difcipulis quid humi-
Tuaoccultando, feipfôs cuftodiantî fed dum pro-
duntur inviti, bona ad proximos fuos exempla tranf-
mitcant. Occultentur ergo ftudio, neceffitate pu-
bliccntur ; Sc eorum occultatio fit cuftodia propria,
eorumque publicatio fit utilitas aliéna. Rurfiun
quia fcripturn eft': Ne que accendunt lucernam, dr
ponunt earn Af tb medio , fed fhper candelabrum, ut
luceat omnibus qui in domo funt. Sic luce at lux v e f
tra coram hominibus, ut vide ant opera vejbra bona ,
glorifcent Patrem veftram qui in calls eft. Alilitatis
acceperit: oftendit adverfariis quid fublimi- f
tatis. f Innotefcit contra adverfarios quid habent Quiq
ex munere, innotefcit difcipulis qualis apudfe ma- j“®'
neat in cogitatione: innotefcit adverfariis qualis fo- unt,fij,
ris appareat in operatione. Sancti ergo viri cumco- lita|i
guntur bona narrare qua:faciunt, non elationi fer-
viunt,fed utilitati. Unde beatus Jobamicis fuis fe
injuftè increpantibus , atque idcirco nefeientibus
bona fua, loquendo aperit: ut nimirum difeerent,
non contra ejus vitam S increpantes erigi, fed hanc g
quando fantfti viri Sc coram hominibus compellun- p tacentes imitari : quamvis , ut fupra jam diximus,
tur bona facere , aut eadem hominibus fua fa&a
narrare; fed ad eum finem omnia referentes, ut non
ipfi eifdem operibus, fed Pater corum qui in cadis
eft, debeat glorificari. Dum enim fancta pra'di-
cant, ipfa prxdicatio eorum fortaffe defpicitur,
quorum vita nefeitur. Compelluntur ergo vitam
hunc ad memoriam fa<fta fua reducere, invecla
ab increpantibus defperatio compellebat. Nam inter
tot dolorfcs vulneris , Sc verba defperationis,
cum bona qua: fecit narrat, quafi collapfum verbis
Sc verberibus ad fpeih animum reformat. Dicat
ergo bona qua: fecit , ut V > nttrix v »i. , u t nnuonn cogatur 1 iiunttueir ttuott
fuam dicere, ut auditorum fuorum valeant vitam mala de fe defperare quæ audit. Oculus fui cmo ,
mutare. Etfa&a fuareferunt, utveneràtioni fint: drpes claudo.
Quod fiinfius
Paulus èxcm-
plo iuo com-
probavic. ' f .
venerari appetunt, ut reverenter audiantur. Scriptum
quippe eft : Cum elevarentur animalia de
terra , elevabantur pariter dr rota : quia videlicet
cum auditorum mentes prjedicantium b vitam fuf-
piciunt, neceffarib urique etiam vim praedicarionis
admirantur.
37. Hinc eft ergo quod prxdicatores boni Sc
honorem proptet elationem fugiunt, Sc honora-
ri tamen propter imitationem volunt. Sic nimirum
Paulus Apoftolus difcipulis loquens, Sc honorem
fugit, Sc tamen quantum effet honorandus, oftendit.
Nam cum Theffalonicenfibus diceret:
Neque enim aliquando fuimus in ftrmone adulatio-
38. Cum fanfti operis exempla penfamus, in- J“^
tuendum nobis priüs eft, quam re£tus narrandi or- ^I(j
do fervetur , ut ante juftitia:, Sc poft mifericordia: mifcwl
opera deferibantur. Ille quippe bene agit qua: pia
fimt, qui feit prius fervare quie jufta: ut collatus in
D proximos rivus mifericordia:, de juftitia? fonte du-
catur. Nam multi proximis quafi opera mifericor- yiii
di^impendunt, fed injuftitia: faifta non deferunt.
Qui fi veraciter proximis mifcricordiam facere ftu-
dent, fibi ipfis prius debuerant jufte vivendo mife-
reri. Unde fcripturn eft : cMiferere anima ttu pla- EtA*
censDeo. Qui ergo mifereri vult proximo, a fe tra-
hat necefle eft originem miferendi. Scriptum namnis,
ftcut feitis, neque in occafione avaritia, Deus que eft : Diligesproximum tuum ficut teipfum. Quoteftis
eft, -fecutus adjunxit : c Neque quxrentes ab
hominihus gloriam, neque a vobis, neque ab aliis,
citm pofsimus ^ oneri vobis cjfe, ut Chrifti i^fpofto-
l i , fed facti fumtts parvuli in medio veftrum. Rur-
fus Gorinthiis, honorem fugiens, dicit : Non enim
noftnetipfis pudicamus, fed Jefum Chriftum Dominum
noftrum y nos autem fervos veftros per Jefum
Chriftum. Quos tamen videns falfbrum Apoftolo-
rum perfuafionibus à veræ fidei tramitc aeviarc,
eis fe fummopere quantum effet venerandus, oftendit
, dicens : In quo quis audet, in inftpientia
dico y audeo dr ego. Hebrai fu n t, dr ego. Ifrailitx
modo ergo alteri miferendo pius eft, qui adhuc in-
jufte vivendo fit impius fibimetipfi ? Unde per
quondam fapientem dicitur: Jpui fibi nequam eft,
cui bonus erit? Ad exhibendam quippe mifericor-
diam ut indigentibus plene exterius valeat impen-
^ di, duo fibi neceffaria congruunt, id eft homo qui
pra:beat, Sc res qua: praebeatur. Sed longe incom- ,
parabiliter melior eft homo, quam res. Qm itaque
indigenti proximo exteriorem fubftantiam prabet, n« $
fed vitam fuam a nequitia non cuftodit, rem fuam
Deo tribuit, Sc fe peccato. Hoc quod minus eft, i,, 1
obtulit au£tori, Sc hoc quod majus eft, fervavit ini- ft
* aus Laud. fub modium.
b Germ. Laud. Norm. Corb. Germ. & pleriquc cum vct. cd. vitam
fufeipiunt.
e Norm. Corb. Germ. & plur. nec requirentes.
ä Beccenf. Utic. Prat. & Corb. Germ, honori efje, ut etiam legiturin
pl'är. editis. In Vulgata legimus tnerieffe, cui refpondet texfeus Graicus,
alteri tamen ledliohi non omnino contrarius, vox enim Grzca
fignificat non iolum onus, pondus, led etiam gravitater», anctoritaum.
Eraünus vertit: attum pojfemtts in außoritate ejfe.
• Alii, oftenditur.
t i n Laud. Bcllov. Turon. Corb. Germ. Vindoc. quos ftquuntur
vet. edit. Parif. 1495. Sc Bafil. 1514. iu Parif. i j i 8. legitur : innotefcit
adverfariis quam forth appareat in operatione; innotefcit difcipulis qui*
habet ex genere, quod vitiofum. eft. In recent, edit, melids, innotefcit
difcipulis qualis apud fe maneat in cogitatione: innotefcit adverfariis q*a-
lis forts appareat in operatione. Lcdtioijem banc cxbibent Germ. Utic-
aliique Norm.
« Decft increpantes in Norm.
quitati,
625 Liber XIX. in Caput XXXI. Bead Job. 626
quitati. Bene itaque per beatum Job prius dicitur: A quia videlicet humiles , qui pauperes fpiritu ditfti
Juftitia indutusfum, a dr veftivi me ficutveftimento-
dr ftcut diademate ,judicio meo. Ac deinde fubjun-
o-itur : Oculus fui caco , dr pes claudo. Quia tunc
eft apud Deum oblatioverx reclitudinis, cum de
radice juftitise prodeunt rami pietatis. Sed quia in
ipfo mifericordia: operc plus folet apud internum
judicem animus penfari quam fa&um, notandum
i, quod b cjcco oculum fuiffe fe afferit, pedem claudo.
Ha?c etenim dicens, profe&o indicat, quia & illi
per femetipfum manum prxbuerat, Sc hunc por-
tando fuftinebat. Ex qua re colligitur, fuperegenos
ac debiles quantum mifericordia: illius vifeera ___ _ _ ____ _
fundebantur. Unde Sc fubditur : Pater eram pau- g judicia fuperna formidare. Quia igitur"aihul^eft
perum. bonum opus ex pr^cepto, aliud verb e;tiam ex affis-
IcEcos 39 - OH? videlicet verba fi ad vocem fan&a: «ftu facere; fanftus vir ut mentem nobis fux . ope-
%. Ecclefia: typica interpretatione referamus; ipfa eft rationis infinuet , dicac : Pater eram pauperum.
■ fa,lcn' oculus exco, quia per verbum lucet: ipfa pes clau- f Non enim patronum fe, vel proximum, vel adju-
do, quia per adjutorium continet. Cxcos enim pra:- torem pauperum, fed patrem fuiffe teftatur: quia
dicando illuminat, claudos vero opitulando fiiften- -r '......~ -
tat. Carcus quippe eft, qui adhuc quo pergat, non
videt: claudus autem eft, qui non poteft ire quo
■ vider. Crebro namque peccatum aut ignorantia
H aut infirmitate perpetratur , ut vel nefciat homo
quid velle debcat, vel non omne quod voluerit pof
fit. Quo contra rede per Pfalmiftam dicitur: Do-
minus illuminatio mea dr falus mea. Quia enim
Dominus Sc feientiam Sc virtutem prjebet; Sc con- q
funt, ex ejus pnedicatione generantur. Sed oportet
ut in his omnibus ipfa hiftoria: fubtiliter verba
penfemus. Ait enim :
Pater eram pauperum , dr caufam quam nefeie- verfm.
bam, diligentifsime inveftigabam.
41. Plerumque enim multa homines pauperibus C aput
largiuntur, non quia eofdem pauperes diligunt, X X IV
fed quia fi minime tribuant, iram judicis fuperni przfcc bonum
formidant: qui fi Deum non metuerent, qua: ha- opusexaffc&u
bent dare noluiffent. Et quidem in bono opere pri- ^Cp«’c^ m
mus incipientium gradus e ft, ut qui adhuc proxi- F F
mum ficut fe nefeit diligere, jam tamen incipiat
IfiLy.
tra ignorantiam illuminatio, Sc contra infirmita-
tem falus Vocatur. Hinc etiam de iniquis dicitur:
c. Plant via illorum tenebrx, dr lubricum : ut fcilicet
c per tenebras c quo ire debent non videant, qui etfi
re&a viderent, in eis tamen per lubricum flare non
d poffent.d Ifti itaque per lubricum inter bona clau-
dicant, illi per tenebras, qua: bona fequantur ignorant.
Sandta itaque Ecclefia extremis tribulationi-
bus deprehenfa , antiquorum reminifeitur temponimirum
g magno caricatis officio, ftudium miferi-
cordiæ vertit in affedum natura: ; ut eos quafi filios
cerneret per amorem, quibus quafi pater præerat
per proteclionem. Quia igitur vis mifericordiæ illius
naturam fuerat imitata, patrem fe pauperum
fuiffe commémorât. Ubi etiam fubdit :
Et caufam quam nefeiebam, diligentifsime inve f ibidem
tigabam.
41. In quibus videlicet verbis penfanda funt om- C a p u t
nia quam diftin&e narrentur, quod nulla ab eo mer- x X V
ces prctermittitur. Juftus quippe eft in actionibus Etfi nulla bona
fuis, pius in infirmitatibus proximorum, ftrenuus in °Pera neg|'~
negotiis pauperum. Qin enim xternx rctributionis famtnVmSd-
bona cogitar, neceffe eft ut ad omnem fe caufam fe- bus poftponi
cutura: mercedis extendat. Hinc enim per Salomo- dcbcm'
nem dicitur : Jhii Deum timet , nihil negligit. Eccle. 7. i9.
Hinc etiam Paulus ait: Ad omne opus bonum parati. 2. Tim. z . z i.
Sed inter ha:c feiendum eft, quia aliquando in a&iorurn
, quando Sc doceçdo illuminare confueve- nibus noftris minora bona prætermittenda funt pro
rat, Sc adjuvando firmare,& praxedentis mem- utilitate majorum. Nam quis ignorer effe boni
bri fui ore loquitur, dicens : Oculus fui caco > & pes operis meritum, mortuum fepelire ? Sc tamen cui-
claudo. dam, qui ad fepeliendum patrem fe dimitti popo-
W I 4°- quia duos in fe populos collegit, Ju- feerat, di^um eft : Sine utmortui fepeliant mortuos Luc. 9. so;
Ç l j f vnc; daicum fcilicet atque Gentilem, refte etiam poteft^u fuos, tu autem vade dr annuntia regnum Dei. Poftcæco
Gentilis, claudo autem Judaicus populus de- J-----™ -
fignari. Gentilis quippe quafi oculos non habuit;
quia non accepta Lege non vidit quo ire debuiffet.
At contra Judaicus habens oculos, claudus fuit j
quia Legem quidem feiendo tenuit, fed in ea gtef-
fum re£li operis non retendit. Si enim Gentilis populus
cæcus minime fuiffet, Propheta non diceret :
Populus qui fe deb at in tenebris, vidit lucemmagnam,
Rurfum fi Ifraeliticus populus à bono opere minime
claudicaffet, nequaquam voce Domini Pfalponendum
namque erat obfequium hujus minifte-
rii officio pra?dicationis : quia illo 6arne mortuos
f1 in terram conderer, ifto autem anirna mortuos ad h
vitam refufeitaret. Per Proplietam qupqueprima-
tibus fynagoga: dicitur: Jftuarite judicium , fubve- Jfö-
nite opprejfo. Et tamen Paulus Apoftolus dicit: Con- /• ct
temtibiles qui funt in Ecclefia, illos conftituite ad jn-
dicandum. Auditores etenim fuos ad virtutem fa-
pientia:, ad linguarum genera, ad prophetic quoK.
I I ;------ VUI.V i/UUUUI 1 la i - VqJuUCe liUnUdialggüaUnUdlal ZmUyyfitteCrliiaa 1f1uccendcbar, dicens:1 M - i.eo,
luifta dixiflec ■. Filii alierri mentitifuntmihi , f l i i ' muUminiff iritalia, mugis autem utpnphctctis.Sei
V ' ' inveterati funt, i f cUudicaverunt à fimitis quia fpiritalia dona non caperenc, fi terrena eos nef
i ‘ t. Qni nimirum populus claudus idcirco nomi- goria depreiriflent, long! ante prremifit, dicens :
narur, qui fanum greflum in operatione non ha- E ComemtibiUs qui funt in Ealrfia, illos lonfiituite
^uit, quippe qui urroque pedc uti noluit, dum
nnum teftamentum recepic, aliud fprevit. Quem
cum ad fe venientem fancla Ecclefia fufcipic, quia
pi jam vetus tenenti, etiam novum Teftamentum
mferic, ad dirigendos greffus illius, quafi alterum
pedem jungit. Qui fidelis fanftx Ecclefia populus
adhuc reftc fuBjungit: Pater eram pauperum»
*• Laud. vejlivit me ficut veftimentum. la Bellov. & veftivi
Germ. Bellov. 8c Norm, etci oculum. . . . pedem claudi.
* Germ. i. Laud. & Gorb. Germ. quo. zus Laud, qua ire nen videant,
e,fi reUa viderint. . .ftare nonpojjint. Ita quoque Norm. .
• { niff. przter Germ, f ie . . . claudicat, ille. . . ignor.it. Tom. / .
ad judicandum. Ac fi apertè dicat, qui minoris
meriti funt in Ecclefia, Sc nullis magnorum dono-
rum virtutibus pollent, ipfi de terrenis negotiis ju-
dicent, quatenus per quos magna nequeünt, bona
minora fuppleantur. Quos Sc contemribiles no-
minat, Sc tamen fapientes vocat , cum dicit : S i c lbiÀ- H
noil eft fapiens inter vos quifquim, qui pofsitjudicare
e Germ, duo Laud. Corb. Germ.& Norm, ir.veteraverunt.
f Duo Laud. Corb. Germ. & Norm, non ergo.
• Gemet. magna caritatis officio.
h i. Laud, in terram concederet. Germ, mortuos fepeliret.
1 Vindoc. amulamini dona meliora.