in°reditut, qui poft congefta vitæ priefentis ope-
ta nuitabüitati fuæ plene mortuus, iu fécueto Ve-
ri luminîs occükaair. Unde 8c perPfalmiftam di-
pfal. jo. zu ciciir î Ab frondes eos in abdiio vultus mi, a conturba-
tionc horn-intim. Quod bene etiam cômparatio ad-
junûa commendat, cùm fubdirur l St eut infertur
acervus tritici in tempore fuo. Frumèntum qui ppc
in fegetc folé tàng.itlir-: quia in hac vk a, humalia
anima refpe&u fuperni lüminis illuftratur : pluvias
accïpit, quia veritatis eloqüio pinguefeit '. Vends
concütitur , quia tentationibus exercé tur : &
fecum ciefccnccs paleas portât , quia neqliiorem
contra fe quotidie viram peccantium tolérât : arque
ad aream dcdu&um triturâtionis pondéré pre-
mitur I ut à palearüm Connèxione folvatiir -, quia
mens noftra cælefti difeiplinæ fuppofita, durticor-
a redionis flagella percipit, à foctetàté carnaliuma
mlindior recedit : &: relictis paleis ad horreum du-
citur, quia foris remarientibus reprobis, electa a-
n'ima ad fupernæ manfionis æterna gaudia fuble-
vatUr. Bene ergo dicitur ; Ingrediens in abundan■»
tia fepulcrum , ficut infertur àcervus tritici in tempore
fuo: quia dum poft, aifli&ionem jufti præmià
patriæ cæleftis inveniünt, quafi poft prefluras ad
horreum grana deferuntur : 8c in alieno quidem
b tempore percüfliones fentiünt, fed b in fuo à per-
cilflione requiefcunt. Eledis quippe remplis alie-
num eft vita prefens, unde 8C quibufdam adhuc
'job™. 7. tr-. infidelibus Veritas dicit : Tempus me um nondum
*jvenit y tempus autem veflrum femper efi patatum.
Lut. :x. si. Et rurfum : Hac efi hora vefira , & potefias tene-
brarum. Sepulcrum ergo in tempore fuo ficut fru-
menti acervus ingreditur; quia ille æternam re-
* Turon. vilut frumèntum mundior.
b Vindöc. Compend. Corb. &c. in fuo. pereuffione requieftunt.
quicm percipit, qui priiis hîc , ut ab èxurendis
paleis liber fit, difeiplinæ prefluras fentit. Eliphaz
verb, quia 8c in locütionis fuæ ferie tabernacu-
lum, lapides, béftias, femén, herbas, fepulcrum-
que nominavit j quod non hæc juxta litteràm di-
xerit , ipfe innuit, qui poft cunda illico fubjungicEî
cce hmocÊÊÊÊÊm , ut iiïvefiigavimus, it a. efi-. Verf 27.
63. Liquet profedb , qitbd in his verbis niliil C a p u ï
ab eo juxta fuperficiem dicitur : quia nimiruman- X X X V I I I ,
te faciem non jacet, quod inveftigatur. Qui, ergo ^cr^ 1Ell|’lirc
hæc inveftigafle fe indicat, quia in verbis ex ce- tciiigenda *
rioribus interiora quæfierit, demonftrat. Sed poft turn,
cunda ad ftultitiam jadantiæ pervenit : quia protinus
fubdit i fihfpd auditiim, mente pertraUa. ' ibidem
64. Quantalibet dodrinâ mens pôllêac, gravis (3 A p U T
ejus imperitia eft , velle docere meliorem» Unde XXXIX
&: ea qüæabamicis redè prolata funt, ab inter- Gravis cjus
no c arbitro non reda judicàntur; Ineo namque impericiaeft
vim fuæ reditudinis amittunt : quod auditorinon ^ç|jor°^rî
congruunt : quia 8c mèdicamina vires perdünt, c
cum fanis membris apponuntur. In omlii ergo
quod dicitur , necefle eft ut caufa, tempus, 8c.
perfona penfetur j fi Verba fententiæ veritas ro-
borat, fi hanc tempus congruUm poftülat, fi 8c
veritatem fententiæ , & congruentiam temporis
perfbnæ qualitas non impugnat; Ille ènim laü-
dabiliter fpicula emittit, qui priés hoftem quem
feriat, confpicit. Malè namque arcus validi cor*
nuafubigic, qui fagittam forcitcr dirigens civcm
ferit.
* Mis. yetuft. riiaeliô conicniù arbitré, quod fsepiiis occùfrit, irifrà
rliaximè 1.8. cap. ohm 17.15.30. nuue 45147. 48.
L I B E R S E P T I M U S.
Tot um Caput fextum , tribus proßremis nterßbus exceptis s partim allegorke 3 partim
moraliter explicate
„ j ï. /“ X U o r u m d aM mentesplüsflagella, quam
tobflacrêiiis V ^convicia cruciant: quorumdam vero plus
& conviciis convicia, quam flagella caftigant. Nam fepe Con-
probatus. tra nos quibuflibet peenis duriüs tormenta Ver-
bomm f^viunt : cumque nos ad defenfionem e-
rigunt , in impatientiam fternünt. Unde beato
Job ne deeflfe tentatio ulla potuiflet, non folum
hunc flagella defuper feriunt, fed graviora .plagis
amicorum colloquia affligunt: ut fandi viri anima
hinc inde pulfata, ad motum iracundix 8c
a elatiönis erumperet, 8c a quidqüid m'Undum vixe-
rat, per contumaciam fuperbie locutionis inqui-
naret. Sed tadus plagis gratiäs reculit; laceflitus
verbis reda refpondit : &: percuffus innotefeit,
quam pro minimo falutem carnis habuerit. Lo-
si qua loquitur quens quoque indicat, quam fapiens taccbat. Sed
qua; impacien- qü^däm ejus verbisadmixta funt, qua: aptid hu-
li^c'nonTu’ mana judicia patiëntie limiteth tranfire videan-
mano peniän- tur : qua: nos vei e intelligimus, li fuiperni fenten-
dajudicio, fed tiam judicis in eorum examinatione penfamus.
ivm°. Ipfe quippe beatum Job 8c ptius contra adverfa-
Job i. 8. rium prjetulit, dicens : Vidifiifirvum me um Job,
cjuod non ei fimiiis efi fiiper lerram ; vir fimplex
t> , & reffus , actimens Deum, & recedens a male ?
Ipfe poft probationem amicos ejüs redargüit, di-
.* Recent, vtllg. ér quidquid munde vixerat.
) cens : Non ejiis locuti coram me rechim, fictif fer- fob. x7.
vus meus Job. Reftat ergo , ut cùm mens in bea-
ti Job fermonibus fltiduat, eotum pondus ex e-
jufdem hiftoriæ initio ac fine perpendat. Ab æ-
terno enim judice nec cafurus laudari potuit, nec
lapfus præferri. Si igitur in ambiguitatis tempef-
tate deprehenfi, prima hujus hiftoriæ 8c poftre-
ma confpicimus, navis cordis confiderationis fuæ
funibus, quafi à prora 8c puppi reftringitur , ne
in erroris faxa perduçatur. Nullis ergo ignoran-
tiæ noftræ procellis obruimur, fi tranquillum fupernæ
fententiæ lictus tenemus. Ecce enim dicit}
quod quæftione non modica ledoris animum mo*
veat. Sed quis hoc non rèdum dicerë audeat,
, quod in Dei auribus redum fonat ?
JJtinam appenderentur pcccata me a, cjuibus iram <S-Verl'-
meruiy & calamitas ejuam patiorin fiartera ? qua- 3
f i arena maris hac gravior apparerct.
i . Quis alius ftateræ nômine , nifl Dei 8c ho- C ap. II.
minum mediator exprimitur ? qui ad penfandum R * c. n.
vitæ noftræ meritum venit, ac fecum juftitiam fi- c ïrK E *
mul 8c mifericordiam detulit : fed mifericordiæ eft m qua &
lance præponderans, culpas noftras parcendo le- ^uod 1"C1C' i
vigavit. In manu etenim Patris, quafi ftacera mi- pro nobis
ri libraminis fadus, hinc in fe caïamitatem nof- fi« eft, p«'-
fantur.
** Deeft & -teclus in Vindoc. 'Gôrb, 8c plur.
tram, 8c illilic peccata fufpendit. Sed gravis pon- i
deris calamitatem moriendo innotuit, 8c apud mifericordiam
leve effe peccatum relaxando mon-
* ftraviti a Qui hoc primùm gratiæ contulit, quia
ktnænoftræ poenam noftram nobis cognofcibilem fecit. Ho-
^nowmfè-0" nl° namclue ad contemplandum audorem condi-
I ,Snotam tus ^ fe(^ exigentibus meritis ab internis gaudiis
dejedus, in ærumnam corruptionis mens, cæci-
tatem exiliifuftinens, culpæ fuæ fupplicia 8c tole-
rabat, 8c nefeiebat ; ita utexiliuin patriam crede-
ret, & fic fub corruptionis pondéré quafi in falu-
tis libertate gauderet. Sed is , quem intus homo
reliquerat , afllimta carne , foris apparuit Deus ;
cumque fè exteriùspræbuit, expulfum foras ho-
minem ad interiora revocavit, ut jam damna fua J
b videat, b jam poenam fuæ cæcitatis ingemifeat,
Calamiras ergo hominis in datera gravis apparuit :
quia malum quod pertulit, nonnifi in præfentia
Redemtoris agnovit; lucem quippe nefeiens, dam-
nationis fuæ tenebras voluptuosè tolerabat. Sed
poftquâm vidit quod diligeret, intellexit etiam
quod doleret : 8c. grave fenfit quod pertulit, quia
dulce innotuit quod amifit. Vir igitur fandus col-
loquentis amici fententiis à clauftris filentii exeuf-
fus, 8c prophetici fpiritus affluentiâ repletus, di-
cat fua, dicat humani generis voce : XJtinam ap+
penderenturpeccata mea, quibus iram merui, <& ca-
. lamitas quam patior, in fiatera i quafi arena maris
hac gravior apparerct. Ne fi apertè cÜceret : Damnations
noftræ malum leve creditur, quia nec- ^
dum cognita Redemtoris æquitate penfatur. Sed
utinam veniat, 8c ærumnam tanti exilii mifericordiæ
fuæ lance fufpendat, 8c quid poft exilium re-
quiramus, edocear. Si enim innotefeit quid amifî-
Vh T. 11. mus, grave efle infirmât quod toleramus. Bene autem
hæc eadem peregrinationis noftræ calamitas
maris arenæ comparatur. Arena etenim maris, un-
darum æftu exteriùs pellitur t quia & delinquens
•c homo, c quoniam tentationum fluctus mobiliter
pertulit, extra fe ab intimis exivit. Magni autem
arena maris eft ponderis : fed calamitas hominis
arena maris gravior dicitur ; quia dura fuiflc poena •
d oftehditur, dum per mifericordem judicem d culpa
levigatur. Et quia quifquis gratiam Redemtoris
agnofeit, quifquis reditum ad patriam diligit,
eruditus fub pondéré peregrinationis gémit, poft
ftateræ defiderium redè fubjungitur :
|r«f.*:\ Unde <& verba mea dolore funt plena.
C a p . III. 3- Qjd peregrinationem pro patria diligit, dole-
[Gcmcrc hîc etiam inter dolores nefeit. j ufti autem verba do-
^ore plena funt ; quia quo ufque præfentia tole-
vit. * rat, ad aliud loquendo fufpirat : omne quod pec-
cans pertulit, confpicit : atque ut ad ftatum bea-
titudinis redeat , follicitè judicia, quibus affligi-
tur, penfat. Unde fubditur :
frf. 4. Jftia /agittA Domini in me funt :
|Càp IV. 4* Sagittarum quippe nomine aliquando prædi-
[Sagittis prie- cationis verba, aliquando animadverfionis fenten-
f c i0vdpT c’ædefignantur. Prædicationisnamque eloquia fa-
°liatur'j gittis exprimuntur : quia in eo quod vitia feriunt,
* vulgatis , apud mifericordiam fuam Deus leve effe pecccatum
relaxando monftravit. Ergo per veram poenitenliam , quamvis multa.
é ' gravijpma. fini peccata , per mifericordiam Dei facile ( Barth. &
Remb. facilius ) relaxantur : & apud mifericordiam fuam leve effe pec-
catnm quod relaxatur. ( Barth. & Remb. peccatum relaxàtum) mon-
ßravit, qui hoc primum gratis,, (vel ut apud Barth. & Remb. grave, )
contuht, quia psnam noftram, ôcc. Manifeftum Gloffema, Gregorianæ
oratioms ncxum folvens, & quod ne in uno quidem dffendimus mf.
° Bbroic. Jam psna- fus cscitatis ingemifeat. *
e Turon & Corb. Germ, quo tentationum flu&us mobilius pertulit,
eo extra fe ab intimis exivit. lu Vwiocin. p ro, ab intimis ex/vitlcgi-
tur, ab tnttmts exegit. ’ "
, male Viventkim corda transfigunt. De his fagittis
venienti Redemtori dicitur : SagittA îua acutA po- pfal, s.
tentifiime, popjili fub te cadent in cotde. De quo
Ifaias dicit ; Mittam ex e is qui fàlvati fuerint, ad Ssx iç.
gentes in metre, in Africans in Lydiam, tenen- «
tes fagittam , in Italians, in Guet am. Rurfum fagittis
, animadverfionis percuflîo defignatur, ficut
Joas régi per Elifæum dicitur :Jacc fagittam. Quo
jaciente ait i Pcrcuties Syriam, 'donee con fumas earn. +• fog-
Vir igitur fancies quia peregrinationis fuæ ærumnam
refpicit, quia fub pereufiionibus Dominicæ
animadverfionis ingemifeit, dicat ; Unde & verba
mea dolore funt plena, quia fagittA Domini in me
funt. Ac fi aperte diceret : Ego in exilii damnatio- Rec. ni.
ne lion gaudeo , fed fiib judicio pofitus doleo;
quia vim perculfionis agnofeo. Plerique autem
funt, quos tormenta cruciant, fed non emendant.
Quo contrà apte fubjungitür î
fihiarum indignatio ebibit fp it it um metlm. ibidem '
5. Quid enim eft fpiritus hominis, nifi fpiritus e- ç AP y
lationis î Sagittæ autem Domini fpiritum hominis v e T."m/
ebibunt, cùm fupernæ animadverfionis fententiæ Jufti P“ »«
affliftammentem ab clatione compefcunc. Sagit>
tæ Domini fpiritum hominis ebibunt, quiainten-
tum exterioribus introrsùs trahunt. f Epotatus f
namque David fpiritus fuerat, cùm dicebat : In Pß 4
deficiendo in me fpiritum meum > & tu cognovtfii
femitas me as. Et rurfum : Negavi cùnfolari animant ?s.
, me am y memorfui Dei y & dcleclatus fiim, exerci-
‘ tatusfumy (fi defecit paulifper fpiritus meus. Sagittarum
ergo indignatio jufti fpiritum ebibit :
quia fupernæ fententiæ eleclos, quos in peccatis
inveniünt, dum vulnerant, immutant ; ut auritiam
fuam transfixa mens déférât, atque ex falutifero
vulnere £ fanguis confeffionis currat. Penfant nam- g
que unde,quo lapfi funt, penfant à quanta beatitu-
dine ad quæ corruptionis fuæ tormenta cecide-
runt : 8c non folùm gemunt in his quæ fuftinent,
fed infiiper metuunt hoc quod diftriflus judex de-
linquentibus de gehennæ ignibus minatur. Unde
reflè fubjüngitur :
) Et terrores Domini militant contra me. ibidem
6. Juftorum mens non folùm perpendit quod C a p . VI.
tolérât, fed etiam payer quod reftat : videt qualia Dum pkefen-
in hac vita patitur : metuit ne poft hanc graviorâ tes Pænas do_
patiatur. Luget quia in hujus cæcitatis exilioà pa- £"^pavelK
radifi gaudiis cecidit; timet ne 8c cùni exilium re-
linquetur , mors æterna fubfequatur. Jam "ergo
fententiam tolérât in poena : fed minas adhuc venturi
judicis formidat ex culpa. Hinc Pfalmiftaait:
. In me pertranfierunt ira tu a, (fi terrores tui contur- pfal. 37.17.
baverunt me. Interni quippe judicis poftquâm iræ
pertranfeunt , etiam terrores conturbant : quia
jam aliud de damnarione patimur, 8c adhuc aliud
: de æterna ultione Formiaamus. Vir igitur fanftus
" perpendens mala quæ tolérât, dicat : SagittA Domini
in me funt y/juarum indignatio ebibit fpiritum
meum. Sed graviora in perpetuum metuens ad-
jungat : Et terrores militant contra me. Ac fi apertè
aiceret : Percuffus quidem de præfentibus do-
' d Ita omnes mlT. nifi quod in uno Reg. culpa qus agnofeitur, levigatur
: unde forte in vulgatis faâum, culpa qus levigatur, agnofeitur.
c Apud Vet. edit. Barth. Remb. Coc. in Lybiam : mendosè.
f Compend. Turon. & alii, his namque fagittis epotatus David Spiritus
fuerat. Barchol. & Remb. cum mlT. Colb. & hoc potatus.
s MIT. Norm, fanguis confufionis currat, non probantur. Confeffionis
autem nomine incclligit Gregorius pcenitentiam cum converfione
con/unâam ; nam, ut loquitur Hilarius in pf. 137. n. 3. nullusid
quod peccatum fie confeffus eft , deinceps debet admittere, quia çonfef.
po peccati, profeffto eft deftnendi.