bent quippe hoc hæretici proprium, ut malis bo- 1
Yna permifceant, quatenus facile fenfiii audientis
illudant-. Si enim femper prava dicérent, citiùs
in fua pravitate cogiliti , quod vellent, minime
perfuaderent, Rurfum, fi Temper recta ibntirent,
:profedô hæretici non fuiflent. Sed dum fallendi
arte adutraque defer viunt, Sc ex malis bona in*
jficiunt, Sc ex bonis mala, ut recipiantnr, abfcon-
dunt : ficut qui vCneni poculum porrigit, ora po-
culi dulcedine mellis tangit : dumque hoc quod
dulce eft ., primo attadu dclibatur, etiam illud
quod eft mortiferum , indubitanter abforbetur.
Itaque hæretici permifcent reda perverfis : ut
oftendendo bona , auditores fibi attrahant ; Sc
exhibendo mala , latent! ëos pefte corrumpant. ^
Aliquando tamen prædicatione fanctæ Ecclefiæ
atque exhortationc corredi, ab hac lenfus fui
diverfitatc falvantur. Unde Sc amici Job recon*
ciliationis fuæ facrificium ejufdem fandi viri ma-
3 nibus offerunt, atque ad fùperni judicis gratiam
Luc. 17. is. v e l3 addidi revocantur. Quos bene in Evangelio
ilia decern lepro forum mtmdatio defignat. In le-
pra quippe Sc pars cutis in fulgorem ducitur, SC
pars in colore fkno retinetur. Leprofi itaque hæ-
reticos exprimant : quia dum redis prava permifcent,
colorem fanum roaculis afpergunt. Un-
de Si bene u t falventur, clamant, Je fit. pwceftor.
Quia enim in ejus verbis fe errafle fignificant, (
hune falvàndi humiliter præceptorem vocant :
cümque ad cognitionem præceptoris redeunt,
mox ad formam falutis recurrunt. Sed quia in a-
micorum didis præfationem expofitionis paulô
longius duximus, ipfa jam eorum verba fubtiliter
penfemus. Sequitur î
y erf. 1. Refpondens autem Eliphaz. Themanites} dixit:
Si cceperimus loqui tibi , forfitan molefie accipies-.
C a p u t 9 Jam fupèriùs dida funt, quæ his vocabu-
XI I . l°rvim interpretationibus exprimantur. Quia ergo
V s t . xii. feftine ad indifeufla tendimus, prolata replicare
r e c. xi. devitamus. Hoc itaque eft folerter intuendum , I
veffiïland a quod fÜ qui hærcticorum fpeciem tenent, loqui
prinu'im, port molliter inchoant, dicentes : Si cceperimus loefui
afpera. y forfitan mole fie accipies. Exafperare quippe
hæretici auditores fuos in ,exordio locutionis fuæ
metuunt , ne vigilanter audiantur; eorumque
valde triftitiam déclinant, ut negligentiam ca-
b piant. Et b pene femper blanda funt quæ propo-
nunt ; fed afpera quæ profequendo fubinferunt.
Unde Sc nunc amici Job à reverentia manfuetæ
locutionis incipiunt, fed ufque ad jacula afper-s
rimæ invedionis erumpunt : quia-& radices fpi-
narum molles lunt, fed tamen ex ipfa fua mol- ]
litie proferunt unde pungunt. Sequitur :
yerf. 2. Sed conceptum fermonem tenere quis pojsit?
C a p u t 30. Tria funthominum genera, quæ gradatim
XIII. dudis à fe qualitatibus diffident. Sunt namque
Verba prava alii , qui Sc ad loquendum prava concipiunt, à
& proferunt, locutione fua nulla filentu gravitate refrenantur.
aliiconcepta Et funt alii, qui cum prava concipiunt, magno
SCcTconci- vigore reftringunt. Et funt nonnulli,
piunr. qui virtutum ufu roborati, ufque ad earn çelfitudinem
provehuntur, ut ad loquendum, ne in
corde quidem perverfa concipiant, quæ filendo
* Mfs. Anglicani& omnesalii ita habent, non, adducl't, ut exhibent
editi etiam vetuftiorcs, quorum pleraquc errata ad cetcros omnes po-
ftea propagata funt. Additli, majorem vim habet, fignificatque, con-
demnatt.
Î b Ita etiam ex mfs. Anglic. & ceteris omnibus reftituimus, edmprius
legerctur, apud Coc. & Icq. & plant femptaManda funt qua. proponunt,
fcilicec amici Job ; quod fané falfura eft. nHditur ergo verbis Grcgocompefcant,
Eliphaz itaque ex quo fit ordine,
oftenditur, qui conceptum fermonem tenere fe
non polie teftatur. Qua in re Sc illud innotuit,
quod fe loquendo offenfurum novit. Neque e-
nim retinere verba , quæ non poteft, vellet, ni-
fi per hæc fe vulnera inferre prænofceret. Boni
enim viri frenö confilii retinent præcipitationcm
verbi : Sc cautè confideräftt, ne relaxantes linguæ
lafciviam, auditorum confcientiamlncauta locutione
transfigant. Unde bene per Salomonem dh
citur : dimittit aqtiam, caput eßjurgiorum. prov, ip.14.
Aqua quippe dimittitUr , cùm linguæ fluxus effre-
natur, Sed dimiffor aquæ jurglorum capüt effi—
citur : quia per linguæ incontinentiam, difeordiæ
origo propinatur. Pravi igitur ficut in fenfü leves
funt, ita in locùtiohe præcipitès, Sc reticereper-
traéJando negligunt, quæ loquantur. Sed quod
levis confcientia concipit, lèvior protinûs lingua
prodit. Unde nunc Eliphaz ex fuo experiniento
colligit, qubd defperatè de omnibus fentit, di-
çens : Sed conceptum Jermonem tenere quis pofeit?
Sequitur:
Bcce docuifii plurimos, manus lafias roborqf- yerf. 3. & 4.
ti : vacillantes confirmaveruntfermones tut | & genua
trementia confortafii.
3i. Si ipfe hiftoriæ textus afpicitûr , magna eft C àpüt
le£loris utilitas , quod ab amicis jurgantibus, in X I V
beato Job pro laceratione vitiorûm -, virtutum re c. xh. *
præconia proferuntur. Numquam quippe eft tam Qü3ntusJob
robuftum vitæ teftimonium, quam cùm ille c lad- laudes'nec^ic.
danda loquitur ,. qui ingerêre crimen conatur, re valet qui cri.
PenfemUs autèm cujus celfitüdinis ifte vir fuerit, meningercre
qui indotftos docens, laffos roborans, Vacülantef- c
que confirmans , inter curas domûs, inter mul-
tiplicium rerum cuftodiam-, inter affeftus prgno-
ium , inter ftudia tot laborum <, erudiendis fe ceteris
impendit. Et ilia quidem ocCüpatus exer-
cuit, fed tamen liber magiftërio doStrinæ milita-
vit. Temporalia regendo difpofuit j æterna præ-
> dicando nuntiavit ; vitæ rèSlitudinêm Sc agendo
videntibus oftendit, Sc loquendo audientibus in-
gelfit. Sed five hæretici-, feuperverfi quilibet, y et . x u i .
cùm bona juftorum referunt, hæc in argumentum
criminis infledunt. Inde namque Eliphaz
contra beatüm Job occafionemobjurgationis colligit
, unde laudanda narravit. Nam fequitur :
Nunc autem venit Jupe rte plaga, & defecifii : teti-
git te y de conturbatus es.
3x. Perverfi quique duobus modis bonorum vi- q a p ü T
tam impetunt : quia aut prava eos dicere afferunt, y^
aut re<fta non fervare quæ dicunt. Unde Sc bea- p«Vcrfi bono-
tus Job inferiùsab amicis fuis de locutione repre- xumvitam
henditur: nunc autem reda dixifle, fed hæc non fmpttunt!°d S
fervaffe laceratur. Ab iniquis ergo modè bonorum
locutio, modo adio reprobatur : quatenus
aut reprehenfa lingua taceat,aut ejufdem linguæ
fuæ adjudicata teftimonio , in crimine vita nie- *
cumbat. Et notandum, quod priùs laudes linguæ
inferunt, Sc poftmodum d de vitæ infirmita- <2
te conqueruntur. Iniqui etenim, ne publicè pravi
videantur, loquuntur aliquando bona de ju-
ftis, quæ elfe jam cognita Sc aliis noverunt. Sed
ficut prædiximus, hæc ipfa protinûs ad cumulum
iii veritas & legitimus fenfus, Jcgendo pent pro plane.
c Corb. Germ, prima manu, aliique fortaüc melius, laudando loquid
Rem. Remig. 8c aliqui alii, de bona. vita, infirmitate. Rcg. de lin-
rua infirmitates. Corb. Germ, de lingue, vite, infirmitate. Bartnol 8c vet.
cd. de lingua, viuque infirm.
irf.S.
C aput
XVI .
irtutum qua-
>r gradus»
reacus pcrcrakunc : & credendum fibi in contra-A 54. Sivc haretici, quorum amicos beati Job C a pu t
riiSj ex eo quod &c profpera loquebantur, often- tenere ipeciem diximus } five perverfi quilibet, XVII
dunt: tantoque mala c^uafiverius infinuant, quan- quam inordinate redarguunt, tam reprehenfibi- Ktc- ..v-
to & bona quafi devote laudabant. Ad ufutn ergo liter exbortantur. Ait namque: 3 uis umquam in- S*PC innoccna
intorquent ernninis voces fitvorft|dum juftorum rncens fe r iit , nut quindo n th ddeti foot /' Same s d S T ’’
vitam inde poft graviüs vulnerant, unde hanc quippe hie & innqcèntes pereunt, & re£Ii fundi- ftos*
paulb ante fpecietenus defeödebaijt. Sarpe autem tus delënturs fed tamen ad attemam gloriampe-
éorum bona qua priüs habita defpiciunt , hrcc reundo fervantur. Si enim nullus’ innocens peri-
poftmodum quafi perdita mirantur. Unde &: E- ret, Propheta tïon dice'ret -.Jnßns periit, dr ne- mi „ .
liphaz fan fit viri virtutes , quia amiffas afTerit, mo eftqui rtcogim. Slrefios Deus ptovidendo non
enumetando fubjungitdicens: . raperet, neqüaquam de jufto Sapienda dixiffet:
*Ubj efitimor tutts , fortitxdo tm , & patimtia Raptus eft, ne malitia mutant intelleCtum ejus Si
tua, dr perfeCUaviarunrtuarum? juftos animadverfio nulla percuteret, Petrus mill
Qïï? nimirum cünda ei fententne fubrogat, nimè pratnunriaret , dicens : Tempus eft ut inciquam
priemifit, dicens : Nunc autem venit Jit- B piatjudicium de domo. Vei. Uli ergo veraciter te- * *'
per te ptaga , dr defeciftt, tetigït te, dr conturba- d i funt, qui amore fiipernar patrüe ad cunda prte-
tus es. Omnia ergo fimul interiffe alferit, in eo fends vine adverfa -praiparantur. Nam qui pro *-
qubd beaturn Job turbatum flagello reprehendit. ternis bonis mala hie perped metuunt, videlicet
Sed intuendum valde eft , quia quamvis incon-
venienter increpat , congruenter tamen ordines
virtutum narrat. Quatuor quippe gradibus vitam
beati Job b virtutes enumerando diftinxit, dum
re£ti non funt. Sed Eliphaz vel deleri rectos, vel
innocences hic perire non æftimat : quia fæpe h i,
quinonfpe cæleftis gloriæ,fed pro terrena Deo
. c . retributionedeferviunt, ipfifibimetfinguntquod
Sc timori rortitudinem, Sc rortitudini patientiam, quærunt : Sc docere præfumentes, cùm terrenam
& patientiæ perfectionem junxit. In via etenim feeuritatem prædicant, cun&is fuis laboribus of-
l^ei à timoré incipicur , ut ad fortitudinem ve- tendunt quid amant. Sequitur :
niatur. Nam ficut in via fæculi audacia fortituÙi- Jpuàn potins vidi eos qui operantur iniquita- yerr. s.
nem, ita in via D el audacia debilitatèm parit: Sc tem , & feminant dotores , & metunt eos , flante
ficut in via fæculi timor debilitatem , ita in via c Deo perijfe, & fpiritu ira ejus ejfie confiimtos.
Dei timor fortitudinem gignit, Salomone attef-
■. tante, qui ait : In timoré Domini fiducia fortitudinis.
Timori quippe Domini inefle fiducia fortl-
tudinis dicitur : quia nimirum mens noftra canto
Valentiùs terrores rerum temporalium defpicit,
quanto fe auftori eorumdem temporalium vera-
ciùs per formidinem fubdit. Quæ in timoré Do*
imini conftituta, non invenit extra quod metuat :
quia dum redo metu conditori omnium jungi-
tur , poteftate qüadam fupra omnia fublevatur.
Fortitudo autem nonnifi in adverfitate oftendi-
tlir :unde Sc mox poft fortitudinem'patienriafu
3y. Dolores feminare , eft fraudulenta dicere : C a p u t
dolores autem mecere, eft dicendo prævalere. Vel X V 1 1 L
certè dolores feminant, qui perverfa11 ao-unt : do- v e t . e t
lores metunt, cùm de eadem perverfitate puni- Re.c- xvf-
untur. Frudus quippe doloriseft retribucio dam-Zmlcm™*
nationis. Sed cùm protinûs fubinfertur : quia qui tunt-
dolores feminant Sc metunt, flante Deo pereunt,
Sc iræ ejus fpiritu confumuntur ; hoc loco doloris
meflio, non jam poena , fed adhuc perfedio
iniquitatis oftenditur : quia ex divinæiræ fpiritu,
ejufdem melfionis poena fubrogatur. Seminant
, _ *. . . 1 erg° hîc dolores Sc metunt: quia'iniqua flint
brogatur. Tanto enim. fe unufquifque ad forti- quæ faciunt, Sc in ipfa iniquitate profperantur ;
tudinem profecifle venus demonftrat, quanto a- D ficut. de iniquo per Pfalmiftam dicitur : Polluun- Pfd. ro.s.
hena mala robuftius tolérât. Nam minùs in fe tur via ejus in omni tempore : auferuntur judicia fec‘ Heb‘
tua a facie ejus, omnium inimicorum fuorum do-
minabitur : De quo paulô poft fubditur : Sub lin- ibid. 7.
gua ejus labor & dolor. Dolores Itaque feminat,
cùm pèrverfa agit : dolores metit, cùm ex eif-
dem perverfitatibustemporaliterexcrefcit. Quo- curmalos
modo ergo flante Deo peréunt, qui plerumque Dcus r' ' —
conValuit, quem aliéna iniquitas fternit. Qui in
eo quod ferre contrarietatem non valet, pufilla-
nimitatis fuæ gladio confofliis jacet. Quia verô
perfedio de patientia nafeitur : ftatim poft patientiam,
viarum perfedio fubinfertur. Ille enim
verè perfedus eft, qui erga imperfedionem pro-
X i m i alienamùnper- diuhîcfubfiftere,& juftisfeliciùs, permittuntur ?
: fedionci#ferre non valonsc deferit, ipfe fibi tef-
tis eft, quod perfedè needum proficit. Hinc in
Evangelio Veritas dicit : In patientia vefira pof-
fidebitis animas vefiras. Quid eft enim animas
poffidere, nifi perfedè in omnibus vivere, cun-
Hinc namque de illis iterum per Pfalmiftam did- feme,
tu [ ‘.In laboribus hominum non funt, & cumhomipfid. 7z. s.
nibus non flagellabuntnr. Hinc Jeremias ait : Jpua-Jerem. iz. i
re via impiorum projperatur ? Quid enim , ficut
feriptum eft , Dominus patiens redditor , — ---- -------- - v u , y u u cn ù r cu u ttu r eefj ii:: fæpe eccU. j. 4.
-.ls.^n9ntls m?tibus ex virtutis arce dominari? E diutolerat,quos inperpetuumdamnat;nonnum-
Qui, igitur patientiam tenet, animam poflidét :
quia inde contra adverfa omnia fortis efficitur,
unde fibi Sc femetipfum vincendo dominatur.
Et quo fe laudabiliter frangit, infradum fè for-
titer exerit : quia cum ill fuis fe voluptâtibus fu-
perat, fefe ad contraria invidum parat. Sed quia
Eliphaz invehendo corripuit, nunc aliquavelut
exhortando fubjungit, dicens :
Recordare obfecro, quis umquam innocens periit i
aut quando re6H deleti fiint ? 1
quam vero concitè percutit, quia pufîllanimitati
innocentium d confolando concurrit. Aliquando à
ergo omnipotens Deus diu prævalere iniquos pa-
titur , ut juftorum mundiùs vita purgetur. Aliquando'
vero injuftos celeriter trucidât, eorumque
interitu innocentium corda confirmât. Si e-
nim nunc omnes male agentes percuteret, extremum
jam judicium quibus exhiberet ? Si autem
nullum omnino percuteret, quis Deum res hu-
manas curare credidiflet ? Nönnumquam ergo
• In mfs. Corb. Germ. Reg. Colb. Norm, omictitur «&*/?. Extac in’
Oerman, lecundæ manus ope. '
- Laudati mis. praeter Norm, virtutibus.
* Edici patientiam deferit, reluftantibus mfs.
dUnus Rem. duo Remig. Reg. & a li i, maxime Norm, t
toncurrit.
nfultnd»
K iij