903 Sanóti Gregorii Moraliutn 904
nil obftat tcrram intelligi animam ju fti, de qua A interpretationem (ermonum tribuit : quatenus i
fcriptum eft : Terra enim fape venientcm fuper fe
bib cm imbrem, & generans herb am, opportunam il~
Its a qui bus colitur accipit benedillionem. a Sed
hujus terra: fundamentum fidcs eft. Hujus terra:
fundamentum jacitur , quando in occultis cordis
prima ioliditatis caufa divinus timor infpiratur. If-
ce necdum credit a:terna qua: audit: huic cum fidcs
datur,ad ardificium fubfequentis opcris jam fundamentum
ponitur. Ille axerna jam credit , nec ta-
men metuit, venturi judicii terrorem defpicit, pec-
catis fe carnis 6c fpiritus audentcr involvit : huic
repente cum futurorum timor infunditur, ut bona:
vita: furgat a:dificium, jam fundamenta conftruununo
codemque fpiritu ifte verbo fapicntiæ polleat,
nec tarnen fermone feientiæ, id eft do&rinar ful-
ciatur ; quia fentire atque invenirc fufficit ctiam
quod per difeendi ftudium non apprehendit : illc
fermone feientiæ fulgeat, nec tarnen in verbo fa-
pientiæ convalefcat ; quia 6c cxplerc fufficit ’ quantum
didicit, 6c tarnen ad fentiendum ex femetipfo
fubtile aliquid non aflurgit. Ifte per fidem dementis
imperat, nec tarnen per fanitatum gratiam in-
firmitates corporum curat : ille orationis ope morbos
fubtrahitj.nec tarnen arenti terræ verbo pluvias
reddit. Ifte operatione virtutum ad præfentem vi-
tam etiam mortuos revocat, 6c tarnen propbctiæ
tur. Polito itaque profpcræ formidinis fundamen- g gratiam non habens , quæ fibi ventura funt ignor.
i - - rat : ille ventura quæque„velut præfcntia attendit|
6c tamen in nulla fignorum operatione fe cxcrit.
Ifte per diferetionem fpiricuum in fa&is fubtiliter
mentes confpicit, fed tamen diverfi generis linguas
nefeie : ille diverfi generis linguas examinât, fed
tamen in rebus fimilibus diffimilia corda non pen-
fat. Alius in una lingua, quam novit, fermonum
pondéra interpretanao prudenter difeutit ; 6c tamen
rcliquis bonis quæ non habet, patienter cato,
cùm virtutum fabrica in altum ducitur
cefl'c eft ut unufquifquc proficiens vires fuas cautè
metiatur : b ut cùm divina conftru&ione magnus
elfe jam coeperit, femetipfum c refpiciat fine cef-
fatione quod fuit : quatenus attendens humiliter
quod per meritum inventus eft-, nequaquam fibi
arroget quod per gratiam fa&us eft. Unde 6c nunc
beatus Job per fupernam vocemad femetipfum re-
ducitur : 6c ne de virtutibus gloriati audeat, de an-
tea£ta vita memoratur , eique dicitur : Xjbi eras
quando ponebam fundamenta terra ? Ac fi juftîfi-
cato pcccatori apertè Veritas dicat : Virtûtes à me
acceptas tibi non tribuas, â noli contra me de meo
zz. Sic itaque creator nofter atque difpofitor sic by
cuncta moderatur : ut qui extolli poterat ex dono °
quod habet, humilietur ex virtute quam non ha- n
munere extolli. cRecoleubi teinveni,quando meo C bet. Siccunfta moderatur, ut cùm per impenfam
timoré prima in te fundamenta virtutum pofui. Re-
cole ubi te inveni, quando meo te timoré folidavi.
Ut ergo ego in te non deftruam quodconftruxi, ip-
fe non cefles confiderarc quod reperi. Qucm enim
veritas nifi aut in flagitiis, aut in exceffibus invenit ?
_Sedpoft hæc bene poffumus fervarc quod fumus,
fi numquam negligimus penfarc quod fuimus.Non-
numquam tamen clandeftina elatio etiam follicitis
cordibus fubreperc folet : ut bonorum cogitatio, licet
fubtilis fit ac prefla, f cùm valde in virtutibus
crefcit, oblitainfirmitatispropriæ, nequaquam ad
memoriam revocet quid in vitiis fucrit. Unde 6c
omnipotens Deus, quia augeri infirmitatem etiam
gratiam unumquemque fublevat, etiam per difpa-
rem alteri alterum fubdat, 6c mcliorem quifquc dono
alio cum quifibifubjicitur, attendat: ac licet fc
prafire k 6c aUis fentiat, eidem tamen qucm fupe- k
rat, fe in aliis poftponat. Sic cuncta moderatur, ut
dum fingula quxque funt omnium, interpofita qua-
damcaritatis neccffitudinefiant omnia fingulorum:
6c unufquifque fic quod non accepit, in altero pof-
fideat, ut ipfe alteri poffidendum quod acccpit,
humiliter impendat. Hinc enim per Petrum dici- yet.u
tu r : Unufqui fque Jicut accepit gratiam, in altertt- <■
trum illam adminifirantes , ficut boni difpenfatores
multiformis gratia Dei. Tunc namque bene multide
reinediis falutis confpicit, menfiiram ipfis nof- Dformis Dei gratia difpenfatur , quando acceptum
tris profcctibus imponit : ut habeamus quædam virtutum
bona quæ numquam quæfivimus, & quæ-
ramus quædam, nec tamen habere valcamus : quatenus
mens noftra dum hæc non poteft habere quæ
appétit, 6c ilia fe intclligat dc femetipfa non habere
quæ habet : &r per ea quæ adfunt, confideren-
tur ilia quæ défunt: 6C per ea quæ utilicer defunt,
ferventur humiliter bona quæ adfunt.Unde& reftè
o g pro hujus terræ, id eft juftæ anima: difpenfatio-
ne fubjungitur:
Kerf.+.&s. Indica mi hi f i habes intelligentiam : quis pofuit
menfuras ejus, f i nofti ? vet quis tetendit fuper earn
, lineam ?
C a p . X.
Quam fapicn-
tcr Deus dona
fed fingula fin-
gulis aiflri-
buat.
i.Gor. i i . 9■
donum16c ejus qui hoc non habet creditur, quan- l
do propter eum , cui impenditur, fibi datum pu-
tatur. Hinc per Paulum dicitur: Fercaritatem fer- g*M
vite invicem. Tune enim nos caritas ajugo culpa:
liberos reddit, cum viciffim nos noftro per amo-
rem fervitio fubjicit: cum 6c aliena bona noftra
credimus, 6C noftra aliis quafi fua offerentes exhibe-
mus. Hinc rurfum per Paulum dicitur : Nam &
corpus non eß na um membrum, fed multa. Si dixe- 9n.
rit pes : Jpuoniam non fum manus, non fum dc cor-
pore: m num ideo non efide corpore ?E tß dixerit au- 1
ris : quoniam nonßum oculus , non fum de corpore:
num ideo non eß de corpore. Si totum corpus oculus, uzi.
Quis enim b nifi conditor nofter hujus terra; £ bi auditusffi totum auditus, ubi odoratus r’Et paulo
menfuras ponit >. Qjn interni judicii fecreto mode- " r'n‘ * ■-— - ........... .......L—
ramine , alii fermoncm fapientix , alii fermonem
feientia:, alii plenum fidem,alii gratiam fanitatum,
alii operationem virtutum , alii prophetiam , alii
diferetionem fpirituum, alii genera linguarum, alii
* Laud, omifiis multis , fed hujus ternfundamentum jacitur.
b Laud. & cum divina conflruet.
* Vindoc. Ebroic. & al. Norm, perjpiciat,
0 pratel. noli te contra me • . . ext oiler e.
* Hæc in Laud, defunt ufque ad : recole ubi te inveni quando meo ti-
nore te folidavi. Vindoc. & Corb. Germ, recole ubi te inveni quando
•rima in te foe. omi/fis verbis, meo timoré.
1 Pratel. Sc Corb. Germ, cum jam valde.
poft :Jpubd fiejfcnt omnia unum membrum, ubi cor- ifiM
pus ? Nunc autem multa quidem membra, unum verb
corpus.
Z3. Quid enim famfta Ecclefia, nifi fuperni fui ^
capitis corpus eft ? In qua alius alca videndo ocu- 0
* Laudun. per hujus terra. . . . dijpenfationet.
••Idem cod. nifi creditor nofter.
* Idem, quantum dicit; quod mendofum efle fufpicor.
k Vindoc.«* aliis.
‘ Laud. &Corb. Germ, fo ei qui hoc non habet. Ita etiam vet. edit.
Sequimur Pratel. & plerofquc.
m Vet. edit. ParifT Sc Bafil. Gilot.de Vatic, non ideo. EmendantHi: t
mff. Anglic Sc noflris.
lus, alius rc<fta operando manus, alius ad injun£la A tra maxima fiiperbiens tendat, nec minus conecur
difeurrendo pes, alius prarceptorum vocem incel- explere quam fufficit, nec plus arripiat quam ac-
ligendo auns, alius malorum fetorem, bonorum- cepit: ne aut ad menfuram quam debet, non per-
que • rragrantiam difeernendo nans eft. Qui cor- veniat, aut camdem menfuram deferens, extra W
porahum more membrorum, dum viciffim fibib ac- mitem cadat. Angufta quippe porta eft qua: ducit Mattk 7
cepta omcia impendunt, unum de femetipfis om- ad vitam: 6c ille hanc ingreditur, qui in cundis qux
nibus corpus reddunt: 6c cum diverfa in caritate agit, diferetionis fubtilitatc propter hanc follicite
peragunt, diverium efie prohibent ubi continen- coardatur. Nam qui per voluntates proprias fecu-
cur. Si autem unum quid cundi agcrenc, corpus ra mente fc dilatat, angufta: fibi port« aditum damnat.
Ut ergo hujus terrx menfura fetvetur, fuper
earn divinitus linea tenditur : quia ut noftra opera,
vel minora proficiant, vel majora moderentur, per
facra eloquia fubtilis ante nos fandorum vita exutique
quod ex multis continctur, non cflent: quia
videlicet multipliciter compadum non exifteret,
li hoc concors membrorum diverfitas non teneret.
Quia ergo fandis membris Ecclefia: virtutum dona
Dominus dividic, terra: mcnfutàs ponit. Unde g panditur:&: quid nobis quantumquc agendum fir
iterum Unirai aue firut Drat itemm Paulus dicit : Unicuique ficut Deus Adti mviif/iitt oftenfa illorum diferetione definitur.
menfuram fidei. Et rurfum : Ex quo totum corpus
compactum dr connexum per omnem junffuram Jub-
miniftrationis, fecundum operationem in menfuram
uniufcujufque membri, augmentum corporis facit in
adificationem fui in caritate.
2.7. Ecce aliquis vel damna rcrum, vel afflidio- vet. xn.
ncm corporis metuens, minas terrenæ potentiæ InexcmPJ,s
pertimefeit, 6c contra vim refiftentium veritatem ïm c ï i î f ’
defendere non præfumit. Hunc Petrus quia in ti- auftomatis sc
- . more anguftum refpicit, oftenfa éxemplorum fuo. huniiIUa?is-
24. Sed cum nuro confilio audor ac difpofitor rum linea ad virrutis latitudinem tendit. Ipfe quip- a h . , . +0
nofter huic ilia largitur, quæ alii denegat, alii hæc pe flagellatus à principibus populi, cum idcirco fe
denegat quæ ifti largitur j menfuras fibi pofitas e- relaxari confpiceret, ut à prædicationc ceflaret ;
gredi mtitur, quifquis poftc plus quam accepetit cùm prohiberetur loqui in pofterum, nequaquam
conatur ; ut fi fortafle is cui tantummodo datum eft faltem in præfens ccffit. Nam refpondens protinus,
dixit : obedire oportet Deo magis quam hominibus. ibid. 4. 29,
Et rurfum : Non enim poffumus qua v idimus dr ‘
præceptorum occulta diflerere, tentet ctiam mi-
raculis corufcare : aut is qucm fupernæ virtutis donum
ad fola miracula roborat, etiam divinæ legis c divimus non loqui. At ille duduin debilis, 6c præ-
pandere occulta contendat. c In præçipitio enim fentia damna formidans, dum cxempla tanræ forpedem
porrigit, qui menfurarum fuarum limitem
non attendit. Et plerumque amittit 6c quod poce-
rat, quiaudader ea ad quæ pertingcre non valet,
arripere feftinat. Nam 6c membrorum noftrorum
tunc bene minifteriis utimur, cùm fua eis officia
diftindè fervamus.Lucemquippe oculis ccrnimus,
vocem verb auribus audimus. Si quis autem muta-
to or dine vocioculos, luci aures accommoder ; huic
incaflum utraque patent. Si quis odorcs velit ore
difeernere , faporcs nare guftarc ; utriufque fen-
Tusfibi minifterium, quia pervertit, interimit. Dum
enim propriis hæc uîibus non aptancur, 6c fua officia
deferunt, 6c ad extranea non aftiirgunt.
titudinis contemplatur, in au&oritate verbi jam
Petri lineam fequitur : jam nil adverfitatis metuit;
jam fefiftentes Deo poteftates faxuli etiam cum
corporis laceratione contemnit.c Sed tamen quanto e
vires perfequentium patiendo fortiter deftruir, 6c
quanto inter adverfa niillis terroribus cedit, canto
plerumque 6c in his etiam qua: inter fideles pofitus
fenfent, fe ceteris pra:ponit, fua magis confilia d igit,
& iibi potiusquam aliis credit. Hie nimirum
dum f injuftis objedfcionibus non cedens, in virtutc f
le exerit, etiam re6ta aliorum confilia non recipiens,
pedem extra limitem tendit. Hunc Petrus intra
. o _ menfurx lineam revocat, qui poftquam libertate
W ? cne 1“ <IUC D avid propheta intra acceptas u vocis auaoritatcm principum preffit, per humili-
itinuit. cx larg‘cace menfuras pedem cofdis prefle- tatem cordis dc non circumcidendis Gentibus Pau- is. 7,
- rat, cum dicebat: Ntquc ambulavi in magnisyne- li confilium audivit. Sic enim femetipfum contra
queinmirabilibusfuper me. Super fe quippe in mi- adverfarios ex auftoritate curabat erigere , ut ra-
rabihbus ambularet, fiapparere magnus ultra quam menfibimctipfi non crcderet in his, qua: non refte
poterat' qua:ieret. Super fc namque in mirabilibus fentiret: ut 6c libertate forcitudinis tumentes potel-
attollitur, qui 6c in his ad qua: non fufficit, videri rates exccderet, &: humilitate manffietudinis obe-
ldoneus conatur. Bene intra has menfuras etiam in dienriam in redo confilio etiam minoribus fratri-
ipia Paulus pr^dicationis fua: fe latitudine coaifta- Bus exhiberet : 6c tnodo per femetipfum aliis, 6c
at, cum diccret: Non enim audeo aliquid loqui co- modo fibimctipfi cum aliis g obviaret. In faftis igi- g
rum, qua per me non efficit Chrifius. Tunc autem tur Petri quajdam ante oculos noftros audoritatis
rec e accepta menfura fervatur, c^m antepofita o- 6c humilitatis linea tenditur, ne mens noftra aut
cu is virorum (piritualium vita refpicitur. Unde Sc per timorem ad menfuram non perveniat, aut per
cquitur: • tumorem limitem excedat.
Vel quis tetendit fuper earn lineam ? - E . 2.8. Diftum eft quomodo linea tenditur, neper E/ufilemvir
2-6. Super hanc enim cerram linea tenditur, quan- altcrius a£tionis b rortitudinem, ad altcrius caufie opera aii m“
do ek aK unicuique anima: * ad fumendam viven- vitium tranfeamr : dicatur nunc quemadmodum
gulj. , patrum praxedentium cxempla mon- in una eademque virtute diferetionis lineam defe- do omutcrc
timus, fi hanc Sc aliquando agere , 6c aliquando f“ad« dilcrc-«
poftponere nefeiamus. Non enim res eadem fem- h
per eft virtus quia per momenta temporum fiepe
ftrancur ; ut ex illorum vita confideret, quid in fuis
aftibus fervet: quatenus rcfpefto jufti limitis tra-
nec infra minima ncgligens defigiat, ncc ul-
* Laud, flarrantiam.
c Ibidem , accefta officia.
' Idem codex, in pneipiti.
• , «d fUmnft vivendi regulam.
Nnrn!C'CH uimus Corb- Gcrm- Laud. Vindoc. Pratel. aliilque
*■ a quibus reccflerunt excufi ; habent enim ; fed tamen tanto w
s Ptrftqnentium -patiendo deftruit, quanto. . . nullis terroribus cedit..
Aliusjplerumque.
1 Pratel. & al. Norm, injufth-obeditionibus.
« Laud, obfervaret.
*• Edit. Giloc. & alia: porter, formidinem ; vètéres autem edit, cum
nlT. Corb. Germ. Turon. Laudun. Norman. &c. babent, fortitudi*