Verlio V U L G. LAT.
Mulier fi cft cibi fccundùm.animam tuam, non proÿcias h-
Lam: Se odibili noncredaste. In toto corde tüo Honora pi
:m tirum, & gemitus marris ta* ne oblivifcaris : Me-
?nco quoniam nifi per ilïos meus non fuiftes : & rétribué
illis, quomodo & illi cibi- * In tota anima tua rime Demi-
Si hum, & facerdotes illius fanftifica. In omhi vircùte tua di-
33 ligceumquitefecic: & miniftros ejus ne det’elînqua’s. Honora
Deum ex tota anima tua, & honorifica fa'çerdotes, &
3 4 propurga re cum brachiis. Da illis parterh, ficut manda
tum ell cibi, primitiarum & piirgationis : 8i de negligen-
3 y cia tua purga te cum paucis. Datum brachiorum tuorum
Si faCrificium fànébficationis offeresDomino, & initia fanais
Étorum : Et pauperi porrigè manum tuam, ût perficiatui
37 propitiatio & benedi&io tua. Gratia dwi in confpeftu
38 omnis viventis, &mortuo non prohibeas gratiam. Non
lefisplorantibusin confolatione, & cum lugéotibus ambu-
39 1. Non te pigeât vifitare infirmum : ex hisenim in dile-
40 îïionc firmabevis. In omnibus operibus tuis memorare no-
riflïmà tua, & in sternum non peccabis.
VT C A P . V I I I .
i N .O n litiges cum homme potente,ne forte incidasin niai
x ms illius. Non contendas cum viro locuplete, ne forcé
3 :ontra te conft jtuat litem tibi. Multos enim perdidit aurum
Sc argentum, & ufque ad cor regum extendit & convertit.
4 qon litiges cum homine linguato, & non finies in ignem
$ llius ligna. Noncommuniceshominiindoâo, nemalède
6 irogenie tua loquatur. Ne defpicias hominem avertentem
é à peccato, neq; improperes ci: memento quoniam omnes
n correpcione fumus. Ne fpernas hominem in fua feneftu.
' ârifli on Ai ri xV)»ï< WÔ
1 j v U Q f } i C* f w MH
if.H< èdm âetJf&tÇe. t *Ev Sa# AutÂyei i-yL-ntoov ¥ ireifiravl* t, t Tsç AfNf^KC.xvTÏ M)i t$oCî ¥
* J'ó^uror hficL, tKtfî Ab( ¥fUfiJk xvrçj,iap3»f tvT»7i
t xwxp^lu», x.} Api bAm Keù J'oaiU ßgA^iovctVy t
SvffiùW ayaoyS, i^Àorttf x h Àyiuy.» T Kcùæ?®^ ÏKlivov#
C« > » ^JKoyUßn. X*«« JfyaxT©-
■v*yri omiTbf £Svt& , "t xJ iori -«xp£ fai) iamwhxioiQt %yiv.
1 M>V Jçsp« èum KXcuhvmr, ' lij pif irivAirrurmr^uertv. ÎM»)
|»N i7nrAifîe£% xpp«çov , t «k -ß r •nii-ir»- x > t ’fii*
«<rrTdïr AÔjt/* Qt yi fining 7* Ï&U C«> t $ «« * <Ùma $9
■ MS. A . ( i ) Jïmifu ( x ) iÿpvntott
KE«. n .......- -, S 3811
I tJVxH' Jï&fMyH «nSpaV« «Tiujari«, * fMimfli ep-rifff «i
I Tiit ^«pa< iwï.tM» ïe<^4 «pSpM'ar« frAnvi«>tf*»n»7»(rt)«l'-
I vsne» C f * SxâÎuÎ’ + )S iir*Ki<w «op- . j'idf ßtteihtoy 'JZ'tKMttv. t Md f»'Ux-3p»*N y \* f-
«■«<ƒ*«,t ^ pin êhr»iC*<T»t è»l t3 rrup àun ÇJaâ. t Md vçt<r-
*äi(s ivaiS'tvTQ, ïttL (irniriptLÇtiVTai oi vfoyrol Qu. tMd örelJ)£s 'ùroçpifoïl* à-rà if^ y rla t, t t/M&Gfföt or,
r nâtTti iujuè- Jv(ß)d3inpi{#/«. + Md i n { y ) i * ^ f » n o v «
i yhti x v « ,3S Ö5 ndffl yn(im.»niAiAti i*ix<u{t M v*xf$,
t n»i\2m Tl or I v itTti nKdjreiiAJ.
MS.A. U) ivriç} (ß) faillpota (y) irJp+lv y»f'ef.
5 tè : etenim ex nobis fenefcunt. Noli de moituo inimico tuo gaudere : feiens quoniam ömnes r
Vérfió S T <R 1A C A cum----------------- _
j \ - L ; . i ^ a l a 5 j >vc u } 1\ s o ^ a l .p j . i s ! o 1) . v j 5- 1? . r ? ? t j *
^ ^ ^ 9 y ÿ 0 .9 V • 0 4 If) fl . V* 5 ^»** ^ I
* c o a ^ .» .L jy u O ia x » L b a i io o .i^ . j0 -n ^û j 0 k 2 s à a c jO i o - j o L ü ^ o . J o t ^ s ^.bo <
J - i iyj,] • , ^ o o 0 0 1 0 * éuO)o-iot.ûL*S, ^ O iO ^ o i i uOU wA v * j
vv * V * T* J> <n . V .* * 0 py .* .« 9 *» 9 •* *» . 9 s’ t
•• el~ L nm b c t^ , t 2 ^ o * .0 1 {
iSjci .)is.jr3 |ikaoïû.!»f^^ uoi Jjjce-. * i
—. c o i J iL _ .a f j o X o . | . â a J S . - 3 ^ 5 o -r - j o N . * - l JJo * . I L o a . - p , i l a L j j J
* . j a - l v U ,J_a.r S 3 y p o L J jo * . ^ a ) i O o )
_ * ** 0 „ V » <» O lt V 9 V Ÿ y»*»9 *
* (U a * y O i l a -D * ,J - « ^ sjüL J] 1
/a__X. pl-xlT Jl)’ » ïL.oto^.pa s\ -S L J-SoSsî % tf-Llc |.iój )-°^^, ja~a. J-J-a.1.J) * j
9 O V * 9 9 • ix b . * . * 9 J- <n 9 !
c2)|o .^ o i t »r^°? * ,ir - ^ o \ ! » )-bo.^.a •. 1
.^.£0*0 ^ j a -* !o L JJo . ) J l ä £ i j c t j É J jL jJ * o o» a) - a ^ o ) | .2 l^ ‘
u o i o a ^ M ç _ î ! o cs>\ti j-ao-uL JJ* * . ) ^ ü j jy? • . jL x'b ,) p ^ . f jL jtf * J
^ jj * .^.4â) .n çlboj v3 ?^? iOj.£* * ^ ^ V " ...... op [.Ej “Î - ^ ^ * CV ^ .’ r3“ ’«1«-?
- ,__ V û lL ? .L L ! » ) Ij j I deasfuper homme qui rooritur : memento
V & v. ■ * * ,. ncsomnesmomuros.
Vierfio A <R A !B 1 CA cum Interprcçatione L
* L ä Ä| Ali) ^^sAj) * vilLtJ; Lo4^^ ^»4^ L« I4Ä Aj) *
* ^ <XilT p Y ^ -L e J j ^ ^ ^
\ 3 c X J l j i o Lä a u j J * A âcX ju » X | ^ A j î y f t J ) "*
t-^AcXJ) ^ CaJlI! «)Ufi ^5 * läjjXj* ^UJ)
cX ajc
^3» <—^ I l ^ L LÀjs ^ i s s ^ J ^ ^
* ^J>jfÆ.gJ) * » p jV l j 0ÎLI3 *c5l)lXä\
«—.ibcXJl bcXj ^ v^ ^ b Ij î AAaJ * iZ\.Aji cXÀwi (kyj* ^ jIaJ ^ ^
_^Xâ^ * f^yyX.X^=» ^ u h x j i p5UAJ^ O ) -* /vAxJ
t i J K Ä c iiä i ^ 2 % * 4 ? ^ I * d p i)
b ü a Ä LxA«ä I L ) L u i Ä a m J S U J * ^ J j J f ^ J )
cXo.) <-^vß t^va/wJ "Vj * o ) L u f p l d j ^ #
* O jH lÄJS^ L u !
Aemcntoquod fine 'ipßs natusnnn fuif-
fes : & quanam erit tun in eos rttri-
•pfi te edhcnrint ? Time
Deitm ex penuijfimo corde tuo}&.dcbi-
■ am illifervitutem ne parvipendae.Glo-
'ifica eum, & facerdotibiis ejus honorem
exhibeto ; Et qua- ipfis debentur
tribuas eifdem, ut tibi mandatum cft
Multiplie a munera & portiones ; £
porrige mendico eleemofjnam, ut ejuspu
te precatio ex audiatur. Nam clccmo■
ffn.it apud omnes homines gratia eft ai
beneficium : & ne mortuum prives bénéficia
tuo. Exequias etiam aclufl
adiré ne negligas. Jßgwtos invifere
-efiigids, ut fis charuX, Memor fis nt
is in omnibus operibus tiiis, & a fettere
cavelo.
cA P - y u i .
N t contendas cum ca qui tt fbrtw
eß, ne te decipiat, & in manum ejus
ncidas. Ne rixeris cum habente ai
um, ne pondus tltjim tritt inet, & f‘
tat a te viHdiddm. Multos
aines perdiderunt divitia, & corda re
jim eas minime defpiciunt. Ne con
rabat amicitiam cum bnminc rixofo
icc l'gna congeras fuper ignem. Defpc
Ctum ne imittrif, he te cöntumcliis 1
iant honeßi. Ne probrif afficias
w,entern ä peccaiis fuis, & menen
0 nos omnes effc pcdcdtoreS. "Ntdet*
deas fenem décrépit um, &• ƒcito nos,
rimus, grandavos ac'fenes-futn
' Ne hetcris de mone ulliuS, li
ÎAP.IX.Vcrfio VU LG. LAT.
E C C L E S 1 A S T 1 C U S
q Ne defpicias narrationem presbyterorum fapientium, 8c in
proverbiis eorum con verfare. Ab ipfis enim difees fapien-
tiam, & dodtrinam intelledlus, Sc fervire magnatis fine querela.
Non te prztereaf narracio feniorum : ipfi enim didi*-
cerunt a patribus fuis : Qjoniam ab ipfis difees incelle&um,
Sc in tempore neceflitatis dare rcfponfuni. Non incendas
3 carbones peccatorum arguens eos, & ne incendaris flamma
ignis peccatorum illorum. Ne contra facierti ftes contu-
* meliofi, ne fedeac quafi infidiator ori tuo. Noli foenerari
5 Domini fortiori te : quod fi foencraveris,quafi perditum ha-
6 ae. Non fpondeas fuper virtueem cuam : quod fi fpopon-
7 ieris, quafi reftituens cogita. Non judices contra judi-
0 :cm : quoniam fecundhm quod juftum ell judicac. Cum
mdace non eas in via, ne forc& gravec mala fua in te : ipfe
:nim fecunduin voluncatem fuam vadic, 8c limur cum llul-
9 itia illius peries. Cum iracundo non facies rixam. Sc cum
tudacenon eas in defertum: quoniam quafi nihil ell am
0 um fanguis, & ubi non ell adjutorium.elidet te. Cum fa -
:uis confilium non habeas: non enim poterunt diligere ni
,1 [i qu* eas placent. Coram extraneo ne facias confilium
iclcisenim quid pariec. Non omai homini cor cuum ma-
nifeftes: ne forte inferat tibi gratiam falfam, & convitie-
tur tibi.
CAP’ IX,
. N o n zeles mulierem finds tui, ne oflendac fuper te mali.
1 :iamdo£lrin* nequam. Nondes mulieri poteftatem ani-
nxtu*, neingrediatur in vircutem tuam, & confundaris.
Ne refpicias mulierem multi volam: ne forte incidas in la-
queos illius.
Verfio GRÆCA LXX. lnterp. CumTranflatione LATINA.
Mi) ‘rapid'*! J'inyapex ? arapoinieuf xi
epifnfi^OTt or*f' ÀvTeiv t**(Hurif meuJ'HArJi^ A^mgynaat pu-
VStinv. t Mi) Àçipft J'tHyn/SAjot yitbyruy , t yig, ÀuTii
ipctSoy TTA&T OTATtfav iuTmy ’ f vOr/ crxf’'x’v'J«- pxx^Mffjl
aÿtotny, t iy tv **«•<? S»*** imUesatr- t Mà 'UrtAie
'SpAKdt At/JjfleiK*, ip n tpiTnJtiSrqt it 7W(i q>\*yot *v«.1Mh
l|xpxr»< àiro <a&v£**v(lur«, ivxpii) tynuSisif <£( lytJpoy tiS
ropiATt Qp. t Mi) Jkyeirqt »rSpiiru i^upoTtpp Qg, t ^ liy
JbovHfqf , «îf ann\uhiKÙ( ylyn. t Mi) iyyuhoy V$p' J'uy*fsîy
Qs, t ^ ixv iyyuriatf, ùf 'bnoriamv pgóyT/(t. t Ma J'/KA^a uÇ
uptm, T xp f i ¥ «Pôfxv XV« Kfivurty ‘ajuiff. t Mt^x «A/aufS?
mgdi'u it 0 , t Ua faü /3xfvv»3 xp Qi * t *yrJ< f i jp
rb StAnptx Àvn troirirm, T xJ r? ÀpgoaJrif x v« QwiAmKf.
t M{Ji Svfi»<r«j pci) -minrut fsiyjiu, t ^ pii) j'iAmfdùn (itr
H ¥ ïgnpeor > t %TI Ui i/ iy et èçOttApaij xv« <S/jtA, t
KK ïstv ßoti^iA, kaJaCaKm Cf. î Mt")x fUift pii) m/f/.CgKdi»,
f i Shynnf) Abypy st$x/. t Eviinoy xAAtsy« ab -rainant
xpvafiat“ t ù fiyiyùsKHt r i TtÇtJ). t nxyri .ÀrZpcé-ira ai)
ÎKfAir* W * xxp/Ixv, t ptb ÀvAftftret Qot %tgtr.
MS. A. (c/1) KAfJ'iay O s
t 'SM. A h'^«ak yuMcuyg. « kJKaw,*$ C** >^■ 5f',«,iJ'itfljfiÿff tari atass-
t3v -XAti'HAV 7n»Vtf£J8V. "1" M» /ÿt ywjAïui ¥ ■4v%5v C*> l&h“
Ch ai àv]bv ttri ¥ v Qt. t M b rkrivrA ywiAini tra/piÇa-
pttyff t fsnartjt tpcotryf eif rùf adtyijks Àu]ü(.
Ne defpicias narratienem fapientum : & h
proverbiis eorum converfiare... Àb ipfis enin
difees (b) doStrinam, é- fèrvire magnatit. Nm
te pratereat narratio fenioruni : & ipfi enin
didicèruntd patribus fuis. jQuoniam ab ipfis
difeei intelledum, S- fin tempo-,e nteeffitatis
daYe refponfum. Non incendat carbones pecca-
toris, ne incendaris in igné 'flamma illius. Ne
contra - faciem fies contumelioft ; ne infidcat
quafi infidiator, ô*i tuo. Nolt: feencrart homi-
i fortitri-te : qitod fi fosnerdveris ; quafi per-
itum 'ba.be. Non j ponde as fuper vfrtutem
nam : qùbd fi fpoponderis : quafi perfoluturus.
cogita. Ne litiges cum judiceiquonïam fecundiim
eiftimationém ejus judicabunt ci. Cum audace
tndiim voluittatem Tuant faciet ; &■ fimul ci
(liiltitia illius peries. Cum irachndo ne faCi
rixam, & cum illo ne eâs per deferium. Quoi
'Ua.fi nihil cfi ante ilium fanguis : & ubi non eft
'djutorium,elidet te. Cum fatuo con fi hit non ’
<eas:non enim poterit verbum celare.Cord ex
leo non facias occultütnefcis enim quid fiai
'[«“ liH'(t)gratim.
N «
CA P. IX.
On %elcs mulierem finds tuï;iequc doctâs
f 'iper te doffrinam nequam. Non des mulieri
aimant tuam, ut afeendat ipfa fuper virtuu
tuam. Ne refpicias mulierem muhivolam ;
forte incidas in laqueps illius.
T„ -„, Verfio S Y <R 1 A C A cum Interpretatione L A T I N A .
, Ô% . ^ 1 * *u»wj) Is^aOO) yO O L x S . lS . iQ a o )£s..OwQ ^ . c ûO £ i.*u f jlViNarrationes fapientum ne déféras, 8c eo-
9 * 9 fe v *« » * g j, y 9 t» v “oo ùi 9 o * ” rum parabolas le£lita t Qyoniam ab i ’
ia-j>.tL jy * / a - o jo o dLj pj^oo •. Pj.2 l5ko. ^ A s L
p o a f i v S o i p x o j - o » . P j -£ lV q . . N X O -o t ^ e o u j - i a i * . v o o l - o l o J 0 .0 2 0 * . )
( f i C s . j o ^ O j ô l l j l j ■ . p o l ^ p » . p â £ o * . ) ô o i£ j y * . o . - l à . 2 o k
r4*ôj ç i o . «S)o£ J|j' * .tfoSo^p pjj-bao jcoi—i Jllj •. jy ô j. ^o^o çio jaooL JJ * .oifcuii
[ 9 ¥ « 9 . . . . » . i ? - . * . . . 0 . t>_0^0. yjo .^J-2o Ç^LX) ^-2CÜk QOfJ.1 Jj * .joabo UOOI _t^Sjo| v(o ..fXio
oi_2.QyX yOjL ouu-Oj y^ . ^j Jj) *. .I— 9i- i*jJ 2 J.J? o•»o». p. j9o'9>¥ ja—o9. eoLL J] * .*\ s-»r-an 9uoo
L.oiös'^óoaïfcootj \ l l 0 . i f j j u o p*âj j2SiO.j-.jljojo ^ ) j t Jj”ji*o jo o *
jô ja l. j?Lpô o t -ü .jjÜ ’ Jjo . j t ^ ô j j t JJ ^Jjao. jo o .* 1?o ]L oiloX o cao
p_Ó. * >pî.,l|.0i V> i,-.’O )oolj JJ' x!o ,(.010.0-00 . f i ; d o i (§,-*.)
U—^LckjJ JJ * .o)La-Ó2.o2Ció. uoó*2c> jjj .Jjfj ja ^ c L JJ° Jiooe
.JLftÂo£ .|. n jji p i
* <6 * v p J l A ô *
1)__»2lj JL&sjJJ,''^LL*JJ * .p_»-o P2ooli t|__l£^.|L JJj LKnli JJ *
. oiLL^oo jf> |i - J ) joo. pIolTjj"* .(^x fr-.fi p i ^SL ôi£o.^gvN*ix
Veifio A % A E l C A cum
doârinam percipies, cùm adftiteris coram
potence. Ne molellè feras narrationes fc-
num, quas à patribus fuis audierunt : 0uo-
niam ab iis addifees refponfum reddere tempore
oporétlno. Ne fis confors hominis pe-
nitùs impii, ne ignis, ejus fiammâ combur?.
ris. Ne refilias à confpeâu fcelerati, ne ri.
bi fit infidiis. Nequid mutuo dederis ei
quite potentior eft - qubd fi mutuo-dederis
, perinde efto ac fi amiferis. Ne fpoh-
deas illi qui te potentior eft : quod fi fpo-
ponderis, période efto att foluturus. Cum
miquo judice ne fedeas in judicio, ut ne
cum ipfo judices fecundùm ipfius volunta-
tcm. Hominem protervum ne comiteris
in v ia , ne gravius reddat malum tuum :
ipfe enim corain facie fua gradietur, tu ve.
rö in ejus fiultitiâ peribis. Cum feelera-
to ne committas rixam , néve'cum eocon.
tendas in loco deferco : vilis enim eft fan-
guis tuus in oculis ejus, & nifi adfic tibi
vindex, interficiet te. Cum ftultn-fecretum
ne componas, quia non poteft illud celare.
Ne cuivis homini révélés quod eß in corde
tuo, ne te benefieio adftringat.
N e
CAP. ix.
E fis zelotypus tiXoriÿ tu*, ne malara
m te artem addifeat. Ne dedas mulieri
ipfum, ut dominium concédas illi in om
qux polfides. Ne fermoacm conteXe c
fornicaria, ne in retia ejus incidas.
L A T I N A . ------ H
l i l j J j a . » p i * J | c X j u u - . l l * p i p ! l ô « î f j o S y j S f *
U 2 ^ l / lkj. |—t x j i ô ï ^ p Y i*f ç L —i^/l p T i . y j . ^ 0 —o Àj V ^ c j L L X ^ J I ( A jo
T * 6 , 1 L - 4 À J i l - J « ^ tSLj-u V * ÛJ ( I l ( 5
t ift- ^ J a Y 9 " ♦ « -■ s . 9 9~ °' *0 rtc>^< j f l t / - » / ó < t o - 9 o#
6 4 * /v U mAa U /vAftAiMil
l7 A>)j.J p^-=al^) ^ o\.j)
|§ b"l 3I *âlj.sîwuaj Uvj) O • /vj) J âaÂj y * * cI^SL» J0X‘=r=xJ / J j t i * JatUl 4 - ^ . S V * i)ÉS ^ ^ " " CT * > ^ . r;S,ne tu condtando ilium, per ftiiltitian
lo (J o l S * a X o «j** lîb*A CM 'M i l J, y , » —J—l'VJ tx ô l—a j V * / d i s i à \ lÀ (l“ '»*»/». ?.'î« e«. a rixeris inir
I g- . . *--■ ^ ï ' Y > ' Tf ^ rtrU'.- qHOKemefufepnlutnistuif*
9 *> « R- ^ --W - -- Ó ' ^ ^ « > i - ' f f , :«aî -, , -% A y -, O £9^ Cilisefi apudipfumi& nifi fuerit quitt
- oi ^ y ^ ^
* c5 )cXJ 3 i x i e i l j J * tX a l v j X ) é h x h » «3 H
* ^U mL lJ) ^JwAâdÜ) **
iâxwftj J cXj *5 * J^^J) J.AacELaJ-C.^o-XJ Su # ol^nV) <Xj <Xm cS L f f ctLJ^nl \C [ jJ V^
» 3 fZ.su Æç) */ ijÛU] LJÔ& y * cSLjS u & ijo * 5*wyiÿï
' ^ •# C •* ” t ' * r m
Sapientum fermonem ne contemnas, fee f
efto Cuptdus proveroioruth eorum: ut fei-
entiam acquiras ab iUis,& prafto fit re-,
fponfum tuum apudprincipem. Sermones
Cenum, qiios nomine majorum fuorum re-
femit, nefaftidias: Ut difcaSXX Us tru-
ditionem tempore quo opus erit refponfum
reddere. Ne {is focius malcfaftoris, ut nt
sonflagj-es flamma ignis ejus., .Ne mutuum
des ei qui fefortior 6 ft: quod ft mu
tuum ei dedtris, habeas pro amiftp. ■ Vo
tentiori te ne fpondeas: qubd f t fpondeas
peffuafum tibi fit quod f i f foluturus,
, Cum iniqqo judice nexonfederis, ne ex
fehtentia & animo ip fins judices. Scelt-
' rofiim he. comiten's, ne forte multiplied
sr.umnas tuas: ejufque mentem ne fequr
t'S, ne tu c omit undo ilium, per ftifltit
s Ne focietdtem incas ■
.•declares infipienti............,„ t
..... {dud ce.late.Ne cuivis apgriasiquuu
babes in anima jie te propter hoc infultet,
C A P . IXi N - oftendaj uxori tua effe te magno-
perède ida- content um, ne fti’uat adver-
fum te dotas hi'aloî. Né fubdas teipfm
uxori, ut poteftatem tribute,* ei fuper his
qua babes m manibus tuts. Cum merei
trice ne coUoquaris, he in retitt ijui
0 î
a l i i
I B S