I L G . L A T .
Qui enim cuftodiertnt jufta jutte, juftificabuntür: &
qui didicerinc ifta,invenient quid refpondeanc. Con-
cupifcice ergö fcrmones meos.diligite illos,fie hibebi-
tisdifciplinä. Clara eft,8e quxnunquammarcefcit fa-
picnta.fie Facilè videtür ab his qui diligunt eam.fie ih-
veniturab his qui quxrunt .illarh. Prxp'ccapat qui -
concupifcuut.uc illis fe ptio'r pftendaè.Quide lupe ’
gilaverit ad illam,noh laboïibit: affidentem enim i)la
foribusfuisinveniec. Cogttare ergo deiUa.fenfqs eft
conïummatus: &.qui vigilaverit propter illam,cito fe-
curuserit. Quoniam dignosiéipfa circuit quxrens,8e
in viis oftendit fe illis hilariter.&in omni.prqviaehtia
occurritillis.Initiü ehim ilUuSjV.eriffimaeftdifciblih?
cor.cupifcentia. Cura ergo difciplinx, dileftio eft: 8e
dileaio cuftodia legÜ illius eft: cuftoditio autéltgum,
’.onfumpiitio incorrupt ionis eft: ïricqrruptioauté fait
efle proximum Deo.Concupifcéhtia itaq; fapientix
ióducic ad reghum perpetuum. . Si ergo delèiUmini
fedibus 8e fcept.ris>6 reges populi,diligite fapientiam,
ut perpetuü regnetis., Dili git e lumën fapientix otnnes
qui prxeftis popuUs. Quid eft auté fapientia,8equarh-
admodum faftafit referam:& nooabfcpndam a voois
facramenta Dei, fed ab initio nativitatis inveftigibö,
Sc ponaminlucem fcientiam illius,.Sc non prxceribo :
veritatem: Neq; cum invidia tabefcente iter habebo:
quoniam talis homo non erit parciceps fapientix,
Multitudo aucé fapientium fanitas eftorbisterrarum:
& rex fapiens ftabilimentum po'puli éft. Ergo acripice
^iG-lplinaavyerfermones meos,& prodcrit vobi^
Vetlio G R Æ C A LXX. Intcrp'. CumTranflatione L A T IN A .
l o i j l u n J i r i u U tè t T« u a q ! i •; ■ **!#"*•*
* EwSv#*»«ro w.T wyM1 fj*» * n rejbmdeant. concupi [eite trgiftmfäi' 'Meto '$■ ?
Qiînfli tymtuS'Mnnà*. t * AafwjMt *} tifui&priiïbf * ®*f***l liftte, & b'abtbitis difciplinam. Clara efl,&qu*
t t ù l v y t t à i i u r h f , X^ßein.t^)\m ?iunliu'am^areefe^/fa^èntiay & facileviderur
ë .& r ir T»» ù r l i , j t ù m .*& ÂS«f«taw «s a j» » * ï» . ^ ü S S l l S S
t ‘o iffyiiTdt (y) t» ivrnv » m tp tJ ) : c u f H*4 ? Ttv-
A«i> iun. t T i $ bihu(M\8nv<u «ut»< f&vi<rta{ tsM'otm,'
S iy^vmfurdc Ji’àtfjllr tctu.
<$ft& àvTnfSuvi «fe**?
cUfftjSty t ’raaifZijtoi'fbft) . * A!X* $
dtiïnj » «AHÔssft'w *ajJiHA< &h8vftU., t * £?»7i <ÿmettA*ai *H
yl-m, t'AyiiîW *J itifrmi ctüT»f,1'we?irexâ 3 »“A“*J1
Caiatftf *pd*rflat, t *ApÂcf<rU' îj iyyùi^) yrotü Sn*. T
ejiiitrunt illam. Praoccupat, qul fe eoHCHpifcu
ut illis fe prior oßendat. Qui de luce'vigilavent
ad illam -, ntr. Haborabit: -aßidentem enim illam
invcuict foribus fuis. Gogttaxc icnim.deillti fjbj
fenfitticfl cpnfummatm: & qni vigilaverifprqpter
illam, cito e ritfumt: guoniam dignos, feipfd
,£ircumit qn*rens yl&?in ßijsqiUfftoßdtttll>.
loilatitex ,■ & in. oiinni pw videntia. oc cur fit. illis
butt um evimiißitihteriffipna cßd^cipltn^ tonen
***“ \pifee}ifia, Clfra aatem difciplin* cCilcftio , ,fy
?‘ ‘~* "diisSlio ciiliddit'iö legUty i0 U'i"dß'\cißodi-
^ _ /»-
WMßo-iuimfikWtffe prpxifnmlpeo, ■ :£on-
■ e^ißetüin itd<{utfdpitnti* demcit-'adf'ngHnmi Si
etgd deieftatnini fedibus & ■ fö'epitf&lytännipopulärem
> oillgitifapiilttiamet-inpcfpetuumircgne.
Sf'ovetf wefutporw*»
ai£yaß*aifJWlt. $**£*)ù*1b
t;^ in bm_xfv-\u ai%’ v îlW A~
nt, t ^ inattHi t i iefarècr^âmyeiurnfi^
r ci\>ï9Hfty’ Ou7l fSirqi -rivixfoTi oVi
. - i k iM , t ÖSn Rär * -'J^shUß aatmfitpiatja, tontumadmodumZ
£2 i fi,d<L. trpdfro,- *°W*y f r f a ß n n6n abfcoHdqm^btsßc,a-\
+ ' f- k . . | M ¥ % r T / M d I# * *» nattvttahs tnvtßtgabo, .&\
t x , i pj Sr / f *®- <ws*9h* &.nut.tt4efäbo\
' veritatem: Neqpe xum .invidia tqbefpente.her,
MS.A-. # *
oriti t 'ürdtiM: & rex faßitnipopüü ßabilintenMm iß. ' ' Er& ticcip*e difciplinamper fermonesmos, &pxodertt vobis.
V e r f i o S T ® 1 A C A c u m I r i t e t t i r è a r i ó f t e ^ I r ^ ‘i ~
m * - îJo- ' te 111 K- i 9^* * iifcP'Âi 9 ‘l w . .*v.>.V * . 9 '• « 4 * v t i* . . f 9_^v ” , 'V i? 4 iN Namamq qouii ffaaAafdtiimmoonniiaamm ddûiligunt,{anftè'ex-ji
a * . û t 13 #O l> . • & ^ * * * ' * $ * * + * n S V J ? ? piabuntur : Sc qui addifeunt eam, inveni-
11% „VV• àfl* l>lo uO) l/^a OLJ9 * .vyOhî jL. Lo. -.. xVjJ.*» abCUijO UANP ^ f, y‘ ■ '*•»?»■ •ƒ£♦’©*®nt 4««oreW--jfi*p«?te jgitnr feunpoesbi i vMOI °S b r ^ ci ? •lI,~*,r ï meos,edfqûedilfgire,6c erudiemini. Pr*. ht
' . . - ' & \ % •• *• v y m st- » * <ii - fi9 ' / ' nfclara eftxtquPimmiircëfcibilis faj»ientia,-&
^ ^ * y \ * * * 9 V « r P • P ^ * • [ borabit; protinùs enim reperiet illam|
□O) • , ( A I m N J * .O L A îL >—Ä fcO ? #O t Ä ù A Â Â iO fuis foribus aftantem. Quempiam enim de
- ' . • ^ - ,**0 , m #p ^ y w y J ilia cogit-are, fapientja eft perfeûififima :
, v y . n 9 J» 9 • . * » •• i? «. J? i ' 5 i%5 l v fuat, per Pias-fe prxbet eis , & femper
^ Û Û O Jo «yÖÖlib* p J -w i^ >ÎO / 1 1.1*71 h .OO «r^OOl^K ||-VÏO uO l «w lâ « Ç ® * * 1 àtque in othnibus confiliis occurrit illis.
0 . ‘ f - o ^ v * > " h * m > 9 a priheipium enim âp^etendi eam, veritas eft Lgi
^ Q Ä Ä S r ,
i ^ » ä ä p •óuboj“ .’ p « i ß ^ “ s s s s
.o * 9 h .9 9 »9 9 m - m • * J^v , 9 l ad Deum. Oup!diusemmfapientia enehit|u|
v j * . ) L o . a ^ b c ü k j j a i a > o | w o a * . i * , ' 0 L e ad regnum. Si thronos & regni 'feeptraju]
v ~ , *• - ~•9 y '* . : . t.a - t.* ” -9- «. •»'if : r. o0 p0 9a»li*i mU «Ar . 11 ceüüpniittiis A reges populi, honoratc fapientiÄ
S ® K
* .. e fe « * .* - 9 v 9 V * a a ^.a. / «.. a 9 ^ ï nem ejus perfpicuè proponam,' nec prxteribo
reâitudinem, Nec învidè megeram: h
• <• , . J * ’ L r & * ß V m 9 9 o h m '9 9 * J quoniam hujufmodi /ww non eft parti- !
mc“ cn,t
__________________ ^e^fio A ^k A S I C if cum Interpretaüone^I, ü i y
Mtrpïteciura mandata fanflè.fer- *i
vavéfintjanftificabuntur-, & qui ex er- 1
cuerint ta , inventent exeufationem.
■ Exoptate igitur femohes meos, efc con- U
I cupifciH eos, & erudiemini. Décora n '
l y r Ia! cyiXÂ i m j
J J o j> J» f r o j o« K f i i î i . i ! ^ / > %j> # ^ ■ 'Jß Ah l* > ‘'1*#fopktltiafen
* I ^ a O ü O t f f l
> o4 t:?. \eßfap/catia,ejufque.decustnonelangue-
" 1 J * ' i-diliguntjiam,facÜqv ident
qui quarunt eam, offendunt j 4
illam. Pravtnit turn qui cupit ipfam !
S * A«awL wA J p ^ j 'U t ÿ l l l l L x l ^ AÏ U a
• [ 4 3 % ^ la S a . L ^ J .% * 1 4 * ^ ù ^ f ^ j j f c c â î ^ * ‘ J ô b a l l o V * p *1a L p4 J
♦ Jill gj,/ . L 4 J oLrfjj’ÿ i J j  L ÿ i j J I l4 * A - "
I p l i ^ 11 i l i o b j h l i ^
V j » p 5^.=.| 1 1 c ô l r £_«a ê = 3 L« * <XJi ! t | l I jK X c J Jjj^ä b L» *tîl.JLl I
i? y - *>• < " i è < oi> t . S; o sïô,^« _ S y’-S * -î «>^4 J>i?‘© -j
p JL J l ç j jS ~ tX w ^ ) ^ « U l V j *
* c i l ^ ! <—>Ia J oyMSk J ^ U J f ^
qui fe dïgnt ftöity eb" in viabi-
lariter Je figurat eis,& in qmlibet ipfo-1
rum confilio occurrit illis. Nam verum M
principium acccdcncti ad eam'efl 'deßde- [
rium ipfius: Et cruditionis ciera,amor H
“tpßus; amor-autem ejus, obfervatio le-1
gum -ipfius. ; attentio ‘ autem ad leges
ejus, certitudo -dcfeSlAs corruptionis ■, |
Dcftdus autem > corruptionis, efficit
hominem Deo propinquum. wfmaUtv P1
itaquefapientitt evebit ‘ad regnum. Si r1
rtrgb O populorum -principes fbliis fce-l p
ptrifque regni dekftamini, fapientiam
bonorate,titan perpetuum regnetis. Quid M
fit (apienlia, & qiiombdo extiterlt, ego
r eferqm vobis, hec cclabo vos ejus arca-
a 5 fed ab'exißentia ejus e'xmrdio fcru-
tabor, ■ijufque cognitimicm ptrfpicuatn j
reddam, neque prétetmittqm veritatem.
Ncque cum invidia 'liqdefacieme Stern
hubeo •, quoniam bUjufcetnodi vcèidens
riequaquam fueVit fapientitt particeps:
Cum multitudo fapientum fit falus mui- ""
di, & rex prudens optimum populi flap
I Hirnen • Üt fermonibus mets erudiami-i-
V
i, & emolumcniumpercipiatis.
Cap .VU. ' S A P 1 E N T I A.
Verfio VU L G . LAT.
j_ / ' C A P. V U .
»ISiim quidem Sc ego mörtalis homo, fimilis omnibus,
& ex genere terreni illius, qüi prior faftus eft, & in
iventre matris iiguratus fum caro, Decem menfium
* tempore coagulatus fum in fmguirie, ex femine ho-
, minis, Sc deledamcnto fomni conveniente. Et, ego
natus accept communem aerem, & in fimiliter faftam
iecidi ccrram, 8c primam vocem iimilerti omnibus
>mifi plorans. ln invólumentis nutritus fum, & curis
4 nagnis.' Nemo enim ex regi bus aliud habuit nati-
1 ritatis initium. Uhus ergö inrtoitus eft omnibus ad
ritam, & fimtlis exitus.' Propt.er hoc optavi, & datus
7 ‘ftmihi fenfust 8c ihvöcavi.öc vehit in me.fpiritus
2 apiehtjx: Et prsepofui.illam regnis & fedibus,
livitiäs riih.il elfe duxi in comparationc illius. Nec
_ romparavi llli lapidem pretiofum : quoniam omne
uirum in comparatione illius,arena eft cxigua, & tan-
juam lutum xftimabitur .argentum in confpeßu
10 llius. Super falucem & fpeciem dilexi illam,& pro-
jofüi pro.luce habere illam: quoniam inextihguibile
11 :ft lumen illius. Vönerunt aucem mihi omnia-bona
jariter cum illa.&innumeräbilis honeftas per mantis
i i llius, Et Ivtatus fum in omnibus : quonianvantece-
lebat me ifta fapientia, Sc ignorabamquoniam'hörum
i j jmnium matef eft. Quam' fine fiftione didici,& fine
[nVidia cómunico,8e honeftatem illius non abfeondo.
V e r f io G R Æ C A L X X . I n t e r p . C u m T r a n f i a t io n e L A T I N A .
p K E $ . Ç7.
l Li^ /* Kpyci&tiflbs irSpotm©-, %a@" 2-rxn , t ^ ynfyuf
uitipy©- taçp'nifr.ie*. t Kal c#' koimo. [xnifbf iyfajpl/M oip£
bteiUdwiMep jgoyÿ,-rayiJf Jy cufxwn t lit, ajiçpttT®- àyjflt ly
urryp mfyQiffnf t (K«l iyai 5 "fi/Jo/Afi©- ttamfA ,rb'y
loirbvtciyl, \ori ÿ Sfto/oxu6n Kajivtoiy yn», mpurlw puylu}
TXfiy ï » ithaiuy. t ’ çy afu.pyS.yotc àvtOfdpLu,(x) y
* f&ylla/r. t OuStlc jS (ß) is&nMvi »rigjtr %% Wfiinÿf.
^ Ml* 3 nSvruv «aoƒ©* «t ßlov , tf’ tJ'óf 7»
l’A ï* Ä.7» nvfj*fi2w , x} fgjvtxnf iJ'odn [tot, t irnKtynmpdut, >y
iK$i pol mwujt, <npi*(. SH&ixpiytt Svrjiy mnfifpur X) Ppbyet
'tov if l» iynbitfduj Iv nfxpirj Suras. J Ov/i (y)ipitlai
tvTÿ kiàov Srif/MTiy, t ?t< 5 orZf pgyalf Iv i ^ Svins 4*«#*®"
'Myn, t £ i f omhbs ktyâfinÿ 2pyjp&- lya/l'ioy Suthc
t 'Twsjf vyijti* ly oupuppiajr nyi-mnt. Svrily , t ^ {j\) -a&Mhbfdut
tuflw kyri panbs Ï^«k, T ot/ SxoïfMiTty t î ö» Txvrki p%yy>&".
t HAS* J'i fAu tSSyaSi èfiS cripra, fitT Sinnt, "1 ^ SyctfiQ-
fx»T&" aA*r©" ly jf ffiy Sinns, t ( • ) v8lut $ io l srSyiuy,
iSv-riy nyM-rcu Qopitt, 1 hyyony 3 SvtUu "fairly 7Î) "li-nii.
h^oKtts Tt Sjuador , Sf 9ór»f t* puTxJ'iJbpu / t t t a ït «1
xuriit ix, ünxfiJwJoiAtu. .
MS. A . (<t) à) pptfliny. (ß) ßamhiuv (y) ipufutsa. Sinfiv
(<A) «efMA«/u&u(t)*HvffaV9tw 3 imi n itty,
1 6
' C A P . V l.I .
’im quidem & ego mqrtalis homo, fimilis omni-
’ .......... . . ^qntprjörfdßus
eß : &■ S'pgur
menfium tempore, coagulatus in fanguint
femine hominis, & dele6tamento.(b) formte c
/ ÉR £f ego natus baufi commnnem aerem
in ßmiliter faß'am decidi terrain , primam 1
Hem omnibitsfc)itque plorans : In involumen ts'4
ritus fum,& in(d)curis. Nemo enim ex rtgibus is
habuit aliud nativitatis initium. Units ergbeft o
omnibus introitus ad vit am, & fimilis exitus. J
Propter hoc optavi : & dams eft mihi fiHßs : in- U
voeayi, & venit in me(plritus fapientia. - Pr*- g .
pofui illam regnis, & fedibus : & divii'tas nihil
eßc dttxi in comparatione illius : Nec compäräv '
tili lapidem (e) pretiofum : quoniam omne aUrur,
' comparatione illius arena eß exigtta , & tan
am lutu xßimabitur argem k. in. confppßu illius
tper falutl, Orfpicii dilexi eam,<ip ppopofui prob 0
:e habere illam,quoniam inextinguibile eß lumen [
iu(. Vetter uni autem mihi omnia bona panier c ü |i r
illa,& imiumcmbiUs honeßas per marius illius. Et h 1
;latus fum in omnibus , quoniam tmcccdclpat ißa
fapientia:. & ignorabam , quoniam hbrtCm ipfa j _
* Mater efts Et fine fitf tone didici, & fine btvidi'af %
communico,boneßatim illius non abfeondo. ‘
Verfio S J <RIA C A cum Interpretatfonc L A T 1 N, A.
* j ».yOftSLO * f*
9 9 9 9 9 19» P k ' 9> • 9 9 tu 9 9 9 .9 , . 9 * «P * ' 9 . % fr » ...
JaÄij .)ia*bo ub**] |-.j ^ t3 ji *
j l^ a lo .jlMk OLmj-aao
3 i j f S S . ^ y *ή *l«4 l
£vjVaI.f*>-IsXI jjo jJ - la o * .p â j o ô x <S ± ^ , jllo o A \ 2 . j
o o * y l * ó p i j X l e lX L o o i / o 'o J R ia » ^ ] f *
_ioj a i i . i s ä O i J i j S y°iä\ * . f l . X .^ à . « û ^ lÄ a .'io o . l i ü ]
(Latt^aoo ç » ous % o j LL^OeK»jjDO,)XSûû^>)
ö i L ß i } jy'o * . o t X s a n b . ] \ l c u * . l s . i u + 2 i JJo
t f L Ô)N.â ÛV * .Ö l ^O ^O J.2.SAO I j j f o . ) '| ° l . * f . ? *• O ' - t o p 3
hfoiaj IJ.50J JDj .IVOIOJ ç i V & J .|L&MC»Li ç jj& o ji&a». ç - i
[j ^Lcuaio ot sw. I,— —.j t. V tiLJ * oih^.
• . ç ^ .Ô L i . 2 ç 3 - ^ , o u a R . â m â t | * J - x S o is S b
)j? c o i l I vtA.. JJjÓ •. JiÂV.' jfiój JJ; * .'^a ç_sô ooi tia .jà ; _k-ooi Wp. j):o
,9T,Lo.a. yO-axio )— i o f J]o
V e r f io A f A H 1 C A c u n t I n t e r p r e t a t io n c L
. c a p ; v i t .
b Ï A m ego etiam homo’fum mortalis,:
xqualis omnibus , primi terfigenx filius.
Et in utero matrix mex coâgulatus fui caro,
£c. decem menfium tempore in fanguine in-
fixus, cx femine viri fie concupifcentia con-
cubitûs* Cumque natus eflem, conimunem
fecui aërem,fie omnium more honiin'û fuper
terrâm decidijprimâque-voce,ut reliqui ho-
mines,plorare coepi. Et fafciis fui foliarèj
convolutus : Neque verb aha fuit unquanv
nativitas ullius regis aut prinçipis : U us
enim eft omniùm ingreffus in mundum, 8e|
egreflus xquè idem. Propterëa oràvi.fie da-IT
tus eft mihi fpiritus fapientix ; invocavi, fie
venit fuper me fpiritus fciehtjx.Placuit thihi
plufquam feepera fie folia, opéfquc cum ea
minime contuli,. Nec eam compara vi cum
lapide gravjflimi pretii. Nam aiirum ùni-
verfum rcfpcôu illius ut paruin puîveiis
eft, & argentum refpeâîT ipfius quafi îu-
tum cenfetpr, Adamavi ejka plufquàm pul-
chritudinem fie fanitacem , elegi cam po-
tiùs quàm luctm, quia lux ipfius fapien-
cix non dormifeit. Accçfferunt .autem mihi
cunâa bona'fimul cum ipfa fie’ opes in-
irumera: per' ipfam. Deleâatuè fum his
omnibus,- qiiod ea regat fapientia, igrio-
rabam autem eam eüe omnium primam..
Sine dolo didici, fie fine invidia trado, ncc t
cêlabo vos divitias ejust
d T I N A ,
* j J a J Ü I * . . ,
l i J ^ w i j 1 - 3 ,0 . ( 5 ( _ v L -= . * f j C J j I s I (y -1 O J j / I c U i l U l i b
L*A s * b cX j c -LclcsJ^ ^J.ÂyJj C ^ ; * ^ 4 au) qjjmC. p d J ! i 3
M O 6 / 1 àp ' S O Tc-ÊrO . S t * oB ^ r- g
l l é a l r La I A j * ^ J ! / U j lw i ! ^ U J t X a a j
ïjiyc f(Xj AJ jywJ àJUl dV * t^)UlaàV|_5 LCJ^I /valT c^L.jCii jjM
go. go^f.or* < I .< 1 m -i o &03-9-* - f'■** u» J et- f * S'ogs
/xsléraA) * pJlxJ!
L« JÂ j' I l-|^A^<aÂS * /vo^À^f * /Vtela*
L v i X i ) / S è if r ra * ç^yjCiJ V c iL i-tX J ! ^ ^ Iaàw
A A â lx J I <f k £ = * \ L y J I l ^ L / w ä SÜ]^ *
^ ^ C ^ f r - a J o l ^ ‘^ L s l *
fjfJoo lJ^==xJ * IacXj |J» (5Vjua^ y jA.Il * Lü» l^ÀÊca
5 L e l )a 'C j £ ' * I 4V t>c\& c ^ ^ = * I j * c X i v /< + £ = * & I
* L |a ^=»!. \ 4 j x y * % Âj<X> /vXfkc!
CAP. VU.
tjüm equldenP homo fimilis omnibus, 1
tetri gen* primo credit natus. In «feral1
menfibus decem in fanguine manfi, ex\
cumquenaiusfuiffim,commune^
vocem omnibus homfnibns*qualem p/o-j
runsedtdi. In falciis&'iuris fttwcdU-14
cams. Nuilüs enim fix aliud habet in-j ?
itiUm iiafeendi: Idem eß oofnibus in 6
'mundum': imoi'm, &ceXitus ommbu
aqualiS. Jgjtapropter obfecrayi, <£r prt\
okvenit mihi fptritus fapienti*. ■
vexillis ejufqite thronis earn aniepofui,'
& divitias nth Hi peiido-. in comptir.a-
.tione ip pus, tfeccam conitHicum getnmm
omne refpe6t.it eftts- quafi pane a eß
arena, argentum ad rationem ipfius ut
fiinitlitem <& pillcbrttudinem fo--m*, &
elegi ut cjfet mihi pro luce, quia fpleydor
cmic ans ex ea inocciduus eft. If/five-,
netunt mihi bona fimul omnia, opcfque
cepiex rebus omnibus, qu'od fapieht
omneS antecedat; ncffieb'amqite e •.
hotunromnium ex Ißcfaim.fölm i
iff citra fraudem dtdiierja, idea
‘■ yidia douo trilnuf, divitias ejus
B *