5 * f f
£ 4 v;;
Ml
1 H M K I l i l ® i p t mmw
i l
m m
u i
s A <P 1 ; E N T I À .
C a p . X .
V e r f îo V U L G . L A T .
S Er tecum lapienui tua, qua novit Oper* tiia, qu* fc
affuit tune cum orbem terrarü faceres, 8c feiebat quid
effet placicumoculis tuis, Sf quid direäufn in P*1* “ “
ptis tuis. Mitte illam de cpelis finäis tuis, 9c à iedo
magnitudinistux, ut mccufn fic 9c mecum laboret, ut
feiam quid acceptum fit apudte: Seit eoim ilia omnia,
& intelligit, & deducet me in operibus meis fobriè, 8c
cuftodiet me in fua potentia. Et erunt accepta opera
:a, 8c dil'ponü populû tuü juftè, & ero dignus fedi-
i patris mei. Quis en im hominum poterit feire con.
filium Dei $ aut quis poterit cogitare quid velit Deus
i Cogitationes enim mortalium timidx, 8c meer-
ix prövideneix noftrx. Corpus enim, quodeorruny
pit'ur, aggravat animam, 8c terrena iohabitatio d?pn
mit feufum multa cogitantcm. Et difficilexftimamus
■ qux in terra funt: 8c qux in profpeâù funt,invenimus
cum labore.Qux auté in coelis funt quis inyeßigabit f
7 Senfü auté tuü quis fciet.nili tu dederis fapientiam, 8c
18 miferis fpiritü fanäü tuü de altiffimis : Et fic correct«
fiat ferait* eorû qui funt in terris, Sc qu* tibi placuic
didicerint hommes ? Nam per fapientiam fanati funt
quicunque placucrunt tibi Domine à principio.
T J C A P . X.
[ j l c ilium,qui primus formatus eft à Deo pater or
cùmfolus Et
t gM i e in m w i ,» . . - ....... , «
; ip
i to ÎA £:•««>!! a»>r« s « r » ,
(t jfi.Jïyim (i. it f i l " I P« t % W J“ " T1
J.WF.4uTHf. tKai Kr<u «CJ.Aa là -m ï f > . P lA £ ; *'A° '
jhuimf t)d i m / x t u m * 7 f i f (**- 'T it ja «r-tf^vrpf aijponsm?
* * « f c » r it m * & * ® * [ j w w o t j T A o fedium patris
SvttrZv f, fa * * **"< " irlrottu tipM, ,<
E a » -m * h t m a y p x ^ â m m n s :
I« ViJlfc. + Kal ( t) * £ £& !& r* fa lit* * *
iSWTflf«* *»1 w41s®^i 1 Ktt< 2uT»f “* ? * *
f t H O i r i i s m b *>8î“ »"> P # * ™
^ S p p M â p i M m, I A Tin v> V * « » > i d f e M B ? f f i 8
i k è^*bt«îl0 «îu.Ti» ck. 77a£ÿîfl*;a*'r©' 1 ^ EcT«K* T» ’“ 'T?
HH __téliS. jk-;..-ryj
C maic^ai» I.,* mitte illam, ut mecum fit,
m labortt,& feiam quid acccptitni {it apiu
icittnim ilia, omnia, & intelligit, & de-
: me in ôperibus meis fobrie, & cufodici
| fua fàteritia. Et trunt accepta opera m
S ' dilponimpopulum tuum jujle, .& erà dig.
'tdium patris met. Qui* tnim bominüm pottri
'cire conßlium Dei ? aut quif poterit. cogitare
quid velit Dominus ? Cogitationes tnmmorta
Hum timid*,& inctrt* provident!* noftr*.(b)Coi
iblle enim corpus aggravat animam, & tem
»» .nhabitatio deprimit fenfum multa (c)curantem
Et difficile aßimamus, qua in terra funt : & nu*
in profpttiil funt, invenimus cum labors : n~.
in calls fontq u is invefligavit? S enfin ,
___ tuum quisMmmmit dederis fapientiani
& miferis fpiritum fahlium tuum de aUißmts
Et fic cone lia : fmt fernita eorum qui m |
funt, & qu* tibiplacent, didicerunt homines
(d) per fapientiam fanati funt. H .’ C ikM?. X.
eÀc ilium, qui primus formatus eß , patrei t
„ W — .— r - r --------- ----------------r- — Ä V „ _ i {*)indrro„. *«T»« orbis terrarum, cum folus effet creatus,eußodivi,..
2 bisterrarum, cum folus effet creatus, cuftodivit, Etj 5 1 «. t CvtartShtro . , Et tduxit ilium à delifto(a)\uo,& dedtiet yirfut i
Teduxit ilium à dcli&o fuo ; 8c dedit illi virtutem con- 'rr* » . T . ■ < • MS.A. (k) ontinendi omnia. Ab hoc autemut reißt eniujtq
iitinendi omnia. Abhac utreceffit injuftusin ira fua, ;>aiVa fua-,(b)fràtticïdit furopbus ßmipesu
per irani homicidii fraterni deperiit. y y ^ , J L j In tC rprC ta tlO n e L A S 1 d ------------------
jJ . . lo ? ^ o . r r i A I ;
j s i ^ ä
ä J L : ^ c i i i o Y . 1 ^ ? V ? i - H î t A ,
r i j ' A ^ i i ' o -t— i i f t J ^ a i o . i t ü » } II plgH ^
, .j * . a l x r i i i o X e u J o • . ç * J } p * ä o * a > ^
J I - V .Ù t ^ 50 f l
; . a L , ^ 4 ^ .
| 1 V * 7 5 '• I ^ J Ï 'T v ^ “ «l?®1 * • ; * “ * , ,
Dam tecum effetfapiehtia qu* noVit o per: 9
tua, tibique aderat, cüm fecula faceres , 8:
quid gratum fit antp oculos tubs, quidv :
reftum in prasceptis tuis, pernovit. Ear | ,0
è ccelis tu* fandita'tis emitte, & a throm i
majeftatis tu* mittq41Um, ut veniensmecur i
laboret, ut feism qüid ho.neftuni' fit in coo •
fpeftu tuo. Ip (a eoim omnia feit 8c intel • n
ligit, meque prudenter ducet in cun&is a ft i. |
iohibus meis, 8r fua majeftate me cuftodiet 1
Üt judiceih pppulum tuum cum juftitia, 8: n |
grata fiut omnia opera mea, 8c ut dignus ex
iiftam folio patris mei. Quis enim eft ho i j
'mo, quiconfiliumDei cognofcat ? autquis
cogitet quxnam fit Dei voluntas ? Nan '4
cogitationes mortalium tenues fuht, 8c ih
j cert* funt cogitationes eotum : Siquidcii 'T 1
corruptibilc corpus grave eft anim*. Ecci l<>
qu* hint humi vix pércipimüs; '8c qu* ol
oculos verfantur,difficulter invenimusj qu*
i^ucprx minibus haberaus, laboriosè reperi
tnus : qux autemin coelo funt, quis perve
ftigare poflit! Confilium verb tuum qui
pernofeat, nifi tu fapientiani dbderis, 8c lpi
ritum fanftum tuum è cóelis tui% emiferis;
Atque ita correöie funt fethit* fuper terrain
Sc didicerunt homines voluntatem tuam
Etper fapientiam tuam funt vitatn affecuti
t A P . X.
O / E c eft quxprimumparentem, unicun
raundo creatum fervavit, Eumque èfui
,n ?o » J o i j J j l l l ------- O l i . f r . a o u .0 .O l I J S Ä . a Ä i 0 çSO O l i ^ a y S o * !” ß‘“ “jj“pr“ JJerlv;ej'i'dVditiipotentiaii
I • * * ' 9 b * * V »* I « Al l_Vi'dominandiinomnia. Ab hac receffit Cain
, ) ^ p *5 j ä o ] c*Öia<j} fceimtuSj undefratriddamira peremit.
V c r f io A R A B I C S c u m In t e r p r e t a t io n e L A T I N i f
• ' pr ^ j _i r ‘ it— *— ,w* ? . * * * ASupiutit r
jj f y . = . U j )W
&Æ. 44 • ^ ^ f ’;**** "^1
J S <2115 r r ^ * f i f a
j .« 4 ^ 1 “j , <>ji *1 4 ^ ^ ^ ^
A» ‘â i î l l * A 4 4 ”4 1 4 I I Î 1 j . 4 Jl4 * *^ 4 1 ^ ^
. ^ û S Î i l 4 °4 ^ i w -T 4 ] <^s&* 4 ’
^ c ' rs ^ ^ ^ m it's & ^ ,<* y eco^à J>/ 7* iT® a
L ^ l l Ü J y i ^ ,4 /1 t i l l * * l* r * i
„» DplŸHmiUorîtmgnari 9
99H P odcrot quando mundum creâfti,
ipfique novit quid oculii tuis adlubet
fcat, quidve reltum fit in praceptis f««|
£<»» /|««r è ccelis tuis ad mV*
pulum millet üt pr*flb mibi fir, Emitti
inquam illam it folio gloria tua, ut
quid acceptum apud te fit, cognofcam i
Quandoquidem ipfa res omnesnovH aa Jf*
intelligit. Meque in cundii eperibui
meis moderate dirigat, & magnificent
tiâ fuâ tueatur ; ttt accept'd fint fpey*
— mea, tuûmque populum jufli judil
», & dignus fiam throws palrum wei
...sm. Quis enim efi homo qui mentejnfii
Dei, cognofcat ? aux quis cogitans intel-
Ugat quid velit Dominas, dm cogit<t-|i 4
mortalium timida fmt, & opini-j
eorum difcrimlni fubjeda ? Xam\i 1
corpus corruptibile gravat. animam, &\
tap—— domidlium mentem curis ab-\
1 deprimit. Adibque v ix afe-\li
quimur veritatem rerum qua in terrai
funt, ér res quas manibus attredamusl
laboriofc reperimus : qua igitur inctxlisl
- it, quis pervefligct ? Et mentem tuamy
n..is noverit, ni ft tu fapientiam conccfA
• feris el, & Spiritum fandum tuumabl ,
ex cel fis ad turn demi feris ? Nani fic\
diriganm femita corum qui funt m
terra,& quatiblgrata funt, hominesl
didicerint, Et futrint fapientiâ ferA
C A ? . X.
t ît/€ c orbis parentem primb creatum]}
folumque formatum confervavit, Abl
ejus culoa vindicavit, tique^ mm'fun'
peditqvit in omnia dominaudi. Ab bofj.»
inj«lus per tram fuam recedens,pernP,
cum aniàabtufrjttricidl* :
■ Ca.p .X . S A P I E N T 1 A.
V e r l io V U L G . L A T .
Propter quern,. cum aqua deleret terram, fanavic ice.
rùmfapientia, per contemptibile lignum juftum gu
bernans. Hxc 8c in confenfu nequieix cùm fe natio
nes contuliffent, fei vit juftum,8c confervavit fine querela
Deo, 8c in fili’r mifericordia fortem cuftodivit,
H*c jûftum à pereuntibUs jmpiis liberavit fugientem,
defceridenteigne in PencapOlim : Qjibus in teftimo-
niuni nequitiirfumigabiinaa confiât deferta terra, 8c
incerto tempore fruâus habentes arbores, 8c incredir
bilisaiiinixmemoriaftansfi^mencum falis. Sipien-i
tiam enim prxeercuntes,. non tantum in hoc lapfi funt
ignorarent .bona, fed-8c infipientix fuXreliquer.unt
Ihoniioibus memoriarn,’ utih his, qux 'peccavçrûnt,'
latére potuiffent. Sapientia auceni hos, qui fe ob.
fervant. à doloribus liberavit. H*cprofugum irx fra.;
tris juftum deduxit per yias reétas, 8c oflendit illi re-,
»num Dei; & dedit illi feientiam fanStorum- : hone-1
hvitilld in laboribus, ,8ccomplevitlaboresillius. Ini
rraudecircumvehiehciü il|u affuit illi,8c hqnfftu fecit!
ilium.' Cuftodivit ilium ab inimicis, & à fedudoribus
tdtavit ilium, 8c cercamenforte dedit illi utvipceret,;
8c fcirec quoniam omnium paçencior eft fapiencia.
Hxc venditum .juftum non dereliquit, fed à peeçato-
ribus liberavit eum : defcenditque cumillo in fo-
veam,
V e r f i o G R . f e C A L X X . I n c e r p . C u m ,T r a n f la r i o n e L A T I N A .
y&JanwÇopfyJl/jj ynv ■mhtv{ß)fikm>9t topic1, t J 'f lv
IfiiKH f J 'w w KvCotvn-nuK. + Acim *) iy S/comp irowexai
i?y£v nifpÿ^’tVTav ( y ) .f eZft -f J'incuov, ^ irUfHirty a vril/ i
fSilA-niov. d tiji, jw/ (f)TiMis wTK*yjyoit iyyfbv ipuAa^ei/
T a Svi Üiifffioy , c/fctTo^v^iidiy c in ß m , ippJou.ro t puyiyjt
• (*jof< i irl ifarvttoy rns m
état t KaSiçnu ^ < r 0 - , t x) à r t\ta iv lipcuc napiropoqy/
l*- ®ur» * t fi-menne 4 W?C«< tum/sHov ( ‘Jicwtq* rnMi *ao<
Î ^ opt or yo nrafoPdliravrn i /sbyov. sßhißnaay n . /*» y/iyax to
K«A<t , t et?iA« iy r»( cipgfifvvHf i-qoKivov ßip pump.iirvvov,
• ôv esc lf»x\ti<ray w M m Qmv duunQUitn. " f 2 opia jj
(^) âtfecrdjisay'mf i v r ny,in mb va y Ippvmro. ^"Auvi pv
bpynt à J \\p ti <f!yjj)v t àj'nynaty cv rpiCotc cvlfaicuf.
titPeißdii otintS ßaaiKHay , t îÿtJ'azsv ivTzfi yyàaiviyicav-
t cVTÓfBTSv «tvriv C» (i.byt\ot(, f lifrnQvvt r i f (n) «tÔkb{ ûvn.
T ‘Ev n\tov»^iq, rjcvqy.byljay àvrbv mafïf», t ^ *?a #t7 « v * vtov.
t AttpvKa^tv àvrbv 'amo i ^ à y , t iy bm tviSpi/bvrav »rpa-
fjm fo , t iy à yava iqyyjv ißefiCd/nv àvrifi, j1 1 va y/o , ‘ or.
rnvAbc fiimarariefi &iv (■>) ovriCna. t Au tu ts&SÎi!]*. i l
\yjpw i * iyrjt-riu.i’qsy, t à fÀ i ’J£ iiffprictf l ’ppvaaro àvrbv’ T n , y
ytg.riÇn 'corny éi{ aakxov,
t r i (HSirvUo y (f)iw .qat({) digamAovm («)xôir«(8-) » ouoiCi
Propter quemïnunZaïc
“ipient'ià, per contemptibile lignum, fii/lum/gi
vis. Hxc. & ïn confcn u Ji/pcibi* iration
mfufis (c) invlnit juftum , & conJervavit
fine querela Dm . &, frper filii■ vijccra ft
cuftodivit. Hxc jujlutn pe, ennfib.. s tmpi.s.
ravit fugientemj dvftuidènic igne In Pehiapo, .
Quibits (d) iijeftimouium ncqiiitix, fitmfga
bunda confiât dcfeità terra, & imperfedis gçtnf
nibiis frudificajiles arbores , i/icredii lx anim.
memoria flans pgnientiim falis. Sàpipnuam cni.
'aren' bonaffélet infipient■ * ftlé-rcliquerunt(e)bi
tec' latere potuifthit. . Saoicnnaantem bos qui ft
ft>fer var it ni,à laboribus liberavit. Hxc profngum
‘rx fratris ,juftum deduxit per. vias restas, often-
lit illi regnum Dei, - clcdîtifli feientiam fando-
um: boneftavit ilium in laboribus-, &.cmplevit
tbores i/lius : * lu fraude,circumvcnienïium ilium"
'■ ffu.t,& honeftumfecit Ilium, Cuftodivit ilium ab
nimicis , & a fedudoribUs tutavit.’ F.t ceriâmen,
orte dédit illi Ut vinccret; Ut‘fcirct,quoniam omit
um po’entier eft pittas. Hxc venditum juftum non
ieréliquit, •fed à peccato liberavit eum. 'Dtfcendtt
■ lloïnfoveatH, i
V e r f io 5 ï <R I A C A c u m In t e r p r e t a t io n e L A ' T . ' N A , J» V ® ~ • V .7 y V p V .* 41 . y V lu p r à r o p ' ty 9 m y 1
I -A a jj C A iA X A ,L y A i ^IOa Ç O /S.xX>? o o i . L a .^? Li-Ô>fl.; |U » Cumque yeniffet diluvium fuper terram,
f *■ y ’ f -j» y* y <•» '•'* . ■ ♦ ’ • ■ • ’ 1 ° ' S3 * 7 : ' j iterum r«vavit fapienti^, ljgnoiimplici ju- I ®>^j° .î-^ »• °m é à i . aao^f a te « ..V V <n y • j'.v’ .9 mv m ..V o V -c o a 9 9 v ht \ diffent, ‘juftum agnovit, ebmqtle-immacuia-
J-3 • d L y Q j ) y 3 ..0 ^/ooycsjyo ^OQ.boJtumDeo cuftodivit •: 8c Abraham perfili-
9 b % ■ * * m 9 S y ? v 9 n, *. 9 * * y v V y * 9 ‘ V ' I um vifcerum. fv e l miferieordià) potenter
7 U jo jo u b ) r -V é l k • -r L . r Sn l U b % l iO J U w j u=-_i.) . i ^ . 3 JCo i , l û , ) U V | Pﻓ 1 !1» H « P'i-eymibus impiis, jotùm
' v . „ 5 m æ * r a"r. - I Lot eripuic, quod fugeiit quuip defcenderec
I E * . y ^ o ; t a a m B p . J - i u ô iA Ô C b . lîào^Jk.
V m ,!'* * «»’ * y V 9 <1* 9 ht y • ÿ . ^jy j - . J0? ïo lx .^ .3 j j .a A J L a L ?
a .v . * . I S a q a û ^ jjo -b a ^ . • , Âs^* - ■ * - . \ * . ■ - • - V .J ^ i bus : animam vero qux non credid.it, colui
J mnam falis erexit. Sapièntlam eniméxeeffe-
ad fe redierunt ; .non folùmq.iod
)._J’t-po) voo)La*^\ju c
. • J*L . 0 a v , ^ i . 'V __m ’ *> * *„** y Y ■ <b m y .» <n I non éxercüerint böhum', fed infaniam f ïami
* C . }Zs»iQ.^ta * Q.aa.0.*.^ jy 0.^>-7 Jj . u j A l ' . f l rtionimer.to reliquerint in Qrbe, itautinhisl
q ip 9 * i . ’ * j v hi y 9 y » v *. +9 . o * . y m V. 4U* pefpCtrarunt, occultari.minimè potue-I
|ÜS.!sQjj >3 *^ f-iO |oÖ )m g L ySt O Q .A A i L n^lp »« £s^V-2) ho» * ,O t iL | rinr- Sapientia yeröliberat a dploribuseosL
f * p • y~ o h ’ y “ * ' * '■ *’ * : ' ' ■ * ’ . Iquiminiftrantilli. Hxc juftum. Jacoberi-J|
. J o ^ ? 0 . 4 0 4 , . £ } l 4 - 4 4 « U ó j ó H
* , Y.-o Y - * Y • ai <b » Y y »• fg . •• ,Y <7> IDei oftendirilii, deditqiieei notitiam vefi-l
^— JOO * euO)Or XAuX3 C)L )!> ,^ .fO ,GlLO)X£i OL .i» TOjO .jÈvSLQO) O l ^ j tatis ; alixit eum in 1 ibore ipfïus, eumque in
Y r m * «p ” Y.Y '* •. y ^ y v k ‘.. ~o 9 h f *.§ VJ> jfuis opfcribuslocupletavit j Adversüs inju-hi
u O lO ^ a ^ - A a . bO O lL 't-AjO * : O lL y^ vA t fo Ol___.V . . n r ^ n V i l lC L a C L X J riam opprimennumeum affuit illi, 8c dita-!
v • ’ •• - i j -• i s y ' ■ ■ *, •• I vit eum j Confervavit eum abinimicisejus.li:
“ «? V ? f e g ^ i j g f E 5 > r i a f t H « t S K 1
nV" - Y n> r '9 ■ y * .•*%:"• •; * v .•019 m è. h, . m 9 Y c i t : ut coghöfcerèt omnf re potentioremj
Alj *r— f 0 r ^ ? ) ^ o i A v n r v f t . j j ) jo i * r b o )o l -X s i effe. timorem Dei. H*c non deferuit Jb-ji:
* ‘ 9 \ * m Y ' v ' * 6 " V * feph.juftum, cüm venditus fuit, fed l:bera-
ODOOU- L w o ' a l & ^ u 4 l ^ t - 2 f o ^ m : PetC,t° ' drfcend‘"5uc
V e r f i o A R A B I C A c u m I n t e r p r e t a t i o n e L A T I N Â ,
L a J (X a â . j j * L c2j | L^J L^iicXX.
A A - i â ^ C A J cX ^ L j j ( - â li» V ! j l L O U o J I I J t>(\& ^
* I ^xÄalxIl fcjucXrfxaJJ <S*£. t>cXj^ ,3 5lj
* OVI (,^1 btXAlÀw (_5s.il ^ 3 Ü JÜ Î 0 £ ù Z S 1
c i c X j Ä j p J (_5sJf ^ x x i l j L j YJ 3 .Û
C^CASl) L«J U jLA AJUsA*u/j
^ • QJ.J L Aa ä CX^I
--- >B- - a S ru
J
Et ob id obrtttam dilu vio te
fifvaVit fapicntid;& juftun
ment o Ijgnco direxit. Hxc,
nes jn conftnfum ad malum
feprofudiffent, juftum eegno
tnculpatum Deo fervavit,
nga filium ftium dementia
Hxc juftum a perdais imoii
& fugientem falvavit quum
quoique ignis defctndu, Q:
n f. • •*'*. - <» ^ _ * 'f -v ** w ^ ' • _
t5 s j| Lm p.A.3 am- ^ ^ I p -jp .V * A ^ j j '-'sA
*2).ê =>ü p j llJ i 3 Jjä I ä j f f »
pcX a * ^ 4 X ! j (y -« (y.cX J l o i X a j )
p ,U j | /y /A z c J ÿ * aDJ a ^ J _5 * A ^ a x -V ! jJjUw (^ j aacw! £ 1 1
b ü & f i â ^ <j - t ' * u t ' * *
^Â A j A AA AJ a a I j^ aIaxAai.! ^ a L\AA^Ij * A-*i-Ajî 3
J p i x A j âLg.^ 1 a ^Aû # aJ ^ A A ,U ! a Aj La^ * AjIcXfrL^T*-
< 4 ^ 4 * b a iA n U j tX ^ > J ü p J & Â * * J J ' ^
‘ M
’tnditum non dert
m
I - f l
■ ï l l
■
I B