N D î T i ü i O D G E N E S I S C a p .X X L
^NTlÿ I D \ruv Pl~in I T a r g . J o n a t h a n B i U i z i e l . H k r o jo ly m ï tm ^
catione fua pro Abimelech. Et
prargnans fada eft, & peperic Sara
Abrahamo filium qui fimilis effet ip .
quutus fuerat illi Dominus. Et v »cayiç Abraham nonlen filii Tui <jy
nacus erat ipfi, quern peperat illi Sarah, Uaac. Ec circuncidit Abia.
ham Ifaacum filium fuum, cura effet filius odo dieruro i ficut jufferat illi
Dominus. Abraham autem natus erat centum annos, cum nacus eft iUj
Jfaac filius fuus. Et dixit Sara,Miranda mihi fecit Domi«us:quifquis audi.
eriemirabiturdetne. Rurfus dixit ]7
Qu àm fidelis nuntius ,qui nuntiavii
Abrahamo & dixit, Futurum eft ud
ladet filios Sara : quoniam peperia
illi filium hoc tempore. Et crevitJ8
puer,& abladatus cft:& fecit AbraJ
ham convivium magnum, die quo!
abladavit Ifaacum. Et vidit Saralf
filium Hagar Ægypti*. quem pe-j . ... - -,
pererat Abrahamo.ludentem in cul-l | cebat fiert.rtaentem in cultu alieno,
tualieno & incur vantemfeDomi no J
Et dixit Abrahamo j Ejicè ancillam hanc,& filium ejustquomam fieri
poteft ut filius ancillx iftius haeres fit cum filio meo, & bellum gerat cum
[faaco. Et difplicuit res h*c valde in oculis Abrahami propter Ifmae-
lem filium fuum, quod colcret cultum alienum. Et dixit Dominus
Abrahamo ; Ne difpliceat in oculis tuis de puero, qui exiic de educatiohe
ua, & de ancilla tua quam tu ejicis 5 quicquid tibi dixerit Sara au-
culta illi, quia prophetiffaeft : quoniam in Ifaac vocabuntur tibi filii, &
lie filius ancillx non in gênealogia numerabitur poll te. Ec etiam
ilium ancillx in populum latronum ponara eum 5 quoniam filius tuus
:ft. Et furrexic Abraham mane, & accepit panem &; lagenam aqua-
urn & dedit Hagar i, ponens fuper humerum ejus, & alligavic earn ad
umbos ejus ut notificaret quod ancilla effet, & puerum, & dimificeam
:um libello repudii : & abiit & erravit ex via, ad defertum quod erat
. vicinum ipfi Beer-faba. Et accidit quando pervenerunt ad ingref-
'um deferti-, recordati funt errarel / >j r • r
>oft cultum alienum;&percuffus eftl 1 Hierof. 17. E t finitaJunt aqit
[finael igne ealoris calidiffimo,& ( ex amphora,&projecitpuerum.
>ibit omnes aquas, donee exhau-j
lx funt omnes aqux exlagena, & 'adufta eft 8t attenuata caro ejus ; &
yortavit eum, & fatigata eft:turn clamavit ad Deu-m patris, qui
ion refponderetjftatim projecit puerum fubunam ex arboribus.
i-Vrr» Deus recordatus eft fcffijfcjl
quemadmodum dixerat. Et fadult'
P to cum . Sarah fccundiim veibum
quod dixorat, Gravida faita Sard t
peperic ipfi Abraham filium hi fcncciu-
: m a n in o o 18 'o S jvt
'H Î>I1Q'Q T n H IITO D1”IN ”liV ’Jl Quoniam claudendo concluferad 18
i J jS S g a æ l f f i n m M 'MS? verbum. Domini « o ckW
i ö t o * W r r S P PP’5? H y i j ) o '3 » n g a n
H B ? « h o '3 m r t y T J » t o n ç f i f t M ' n P T ÿ y m l ’ y ! VA 1 P3 " 1
i j^ o ' s s S y . i r n t e o r r a s t o o n
domus vulvae mulierum domui
Abimelech, propter Saram uxoreih A
Dn™1? mW rnto nnsynsi.nnni
toon sion) irato n 'ï ’nni ns
»<) iti'V i r to TVn”! rm-çs ta ti’n ; a rn ?« »lp' mpn 'sV wtÇ
■ r-toren n ' orras uj{ Son :prra\ r-nto
.ns1 ry to ' nSn» tj pj’w nsp -a onna»; ama» : 5 wp; ’’’BIJ
I t o r io n ' B Q f i S ? V 'V ' - n j t o w n r tn ÿ r r » ® " » w r :
| nïippto’nti n o rnpsi nosni
HisB «*11113 r m n o r n o » ; 7 t o w n ’ nn'ny nos; orra») ito"!
n b s in n n s j j a D nno sV'pPn.V nw yn
no n ’to ’. n» njato ï'i’n nn;ny
- ifr i i 3 n ' n n w n c n i 9 : - n m o t o
p n s 'y nop d it o s ) n n ’ )'"1. » n r a o VVM u r a y iy d ? H ►**?! Pil '•?
.XmjJ
' a ’îOE J iT
»3
l y h r n i i ; ) j g j f 1 n y y ' . 1 t o w n ’
: H ' t o
; n s n o 'i s i n ) ’3?
C A P . X X I.
o L L u J A A m I aaÜ t . U O j J j j a I amjA-A d O ' y 'O O l / q 1 --—• A J aA
• L(<LyAJ AXj A^j.3 d Aj£= ol Au^iL..! oiil t_>l J AjAm -t«l *
Hierof. 18. Claudendo cl.ifflt
braham.
Cap. X X I.
D om in u s autem recordatus eft San rP^ueraadmodum dixerat illi; &
fecit DominusSarae miraculum, fic-
löquutus erat Abraham in pre- Hierof. t. E t fecit Dominm
racula Sara ficut loquutus eft]
fene&ute, eo tempore de quo lo.
a r t o n t o ; a n » nnw pis
) o s n - n S m ' i iT t 'n a 'D \ W t d
an »’nsip an n ?» npsn |w r» ]
slnpni »nrii : pnx' n'_ |'pn»n »ovs
rvTÿn »nnsp "unn x n s n'.rnniu
1 'n ji n»npo »:nljiB'7 inap onna»1?
'v /n '^ a n » m s nt? »«*7» ntnhpDnnps'jnnpi«! no»nv
iü'ssi Jjnn : pnï’. ay .ssn p Pan n s oy-snn P4np» na n n 'n 1? ni)n»
.nmpu mr/jmi n'nsv! n rn a Ln /W '. pP'P^ÿ onnps’a'ys »nn1? soaps
a n p s H y ia O Q V P P p w 'n s ^ B by a y y ?< ü '» p '.» ‘7 p n n 3 s l?v ''9 * !A ■ ’Q s ’1
jnjnipnxa Dn» ^ ’n^nsonrnaoH'apnnt» aVnp’nn Saannp nsn
ayV wrio» ns n'_ »p«!. oai : vyps wjjyj *b «np? M HJ H | | |
. onV s'pai »nsss onns» onp»\ oa®n : sm tj» o w ri'anc» d’BD’V
s-n snpsn «ym1? snmto? n4 npgi nsn? “ny "» ijr/j am »;pn s'AVPl
ysoin »nó1? a'ppn mnyipV «nw jp nytai n 1?!») sons mow »an nn
........................... .... i s n a n p n s n n ’sVaö pn in 'p n n i ita n
njnp ]p î<;p io'1?'?!' '? ’Pacin’
is 'V o n ’ npVoi
rnnsTO i m n s f a iP 'V p n s i if
Ë Â N à n 'ï i s n r a ’ y p p 1? n ? n »
? 3 'n iü i» r in i'p 3 s o ’»a.17 » y p t j’. npVi
I s ym in p ;p n-j;o S o lO’V ö . n n y » ;p
• Hierof.-7. E t dixit jSpualcfm
nuntium, quod nuntiavit domin,
meo Abraham ab initio, & dixit
Futurum eft ut ilia lallet: cfuonm
pepert filium fertefluti fua. ?. f t
vidit Sarah filium Hagar v£.
gjptirt, quern pepererat Abraham,
\facientem opera mala, qua
jo in n in n H T n n i’nnjp; Ta-s’ jo i n n '.n jy » S i . s s w » p 'jn i1? »ypi n»'.iVna>»;
V e m u r O S I C a^ vc uumm lmn tmc r p prmc taa tuiuo nn et aL-, Ayx jT. xl N A
• ~ , « I j • I * ~ ' I . * * * , ^ Quia claudeudo retro occluferaiDm
( A ) K au -Jl K e lt J Ä l(A S . * , & = OJ -J ^ I omnem uterum in domo abimelech
• • V • “ ■ « • I v - * *. pter Sarah uxortm Abraham.
C A P . X X I .
d t
j * p ^ . j ! tX jj- k j * t>(XL x>^ij o i p
u X x jI ^ ^ J L * \< \a \y p \ * 5 2 * I p l l Abraham .
... .... -- . ; A A m. f y ' ' « A erat ccMu anttorum cirdteicfluum 1
t f r a l - ' W o l > * * CJ--V ^ w i S * J ^ £ & s u & £ ' J , o < ^
... ... ^ . i . a ‘ . .queaudieritylqtabiturmecum■ftà
• j \ ^ a Ia e d iu A Î^ t^ s T * tXÂ5 jV « J
- — V- . ■ _ 1 v ? “ A . Ups! quit f'perlJM l*[tnillj«'ej
y i ü j j j J a j j c , A j X j (X w o l v ilJ j J ^
1 * Q f , t X ACk p i j j L cX ju j^ j k £ ] o l e S y “ J z * 1y « aX.j i\ j * c » s s . * a j ^
e y L9 y * f < y^ l o l f y - e j i d j i K \ j AS^o I o l o J y J
I t X . » c^a^v^jI p *j ~i| o l A » l A j L
JA toy» j JU tX j^ = > ^ 1 _ ,L u ÿ J ^ l j aJ a jA o l J ^ J S J A j I iX j k j
l^ j jl pXXJ p j â j o l y y - * * 5 ““ » A j J j a c A A ^ -^ -A o A o u y
ce tjusyiempore pat mo a c
•nem habiterai cum eo I)eus.Etvocavi\ ;
Abraham nomen filii fui qui natus e
ratipfiy quern peperit ei Sarah, l(h*c
Circunciditauc Abraham ifioac filii
fuum oSo dies natum, quemadmodun
.praceperat ei Bens. Abraham t t t f
- ' " -D*irx/. tqu <, *6
. Ad\t 1
■ ...........p . » |
» » LaâatMraeflSqrahm
Ups? quia pepert fiHA infenetiutecj», -
C u m q u e crevijfet puer,ablttdalus efi #
fccitapxz Abraham convivium magnum
In dit ablaSlaPionis lfhac. Vident a u - -
t e r n Sarah filin'H agar o£gjpda,quem
pepererat ipfi Abraham,ridentem,
xit ad Abraham, Expelle ifiam ancilla
& filium ejus : quia non harf ditaten
| accioiet films ancilU iflius cum plU
W , n c m P e cum ifiske. Difplicuit a u J
t e m verbum in oculis Abraham valde
cdwfti fim fui, Dixirqac Vm »
Abraham, N e difpliceat in oçuhstuii
propter puerum & ,propter anM™
tuam : quicquid dixerit tib/Sdcan
anfcuHavoci ejus -, quia in l(fW v°'
tabitur tibi progenies• Et filium etiam
ancilla in gentem ponant,^
foboles tua eji ipfi. Anteluculo i t a *
q u e [urgent Abraham mane, ceM t*
nem, & guttumium aqua, dedit<\M '[
p f i Hagar,(imponenS humerof)us:jy
puerum, & emifit tamiqua. abiens err«
vit in deferto Beer-fheha.tc confumtjf
aquis ex gutturnio,dejecit piitrum I
■ b&ribfU.
N D n 'H J N I D
bx’fiy p main
« ju r j« n » v? ) 2 t^ p nV is it . n y S o i i n n u n 1? n V r a ’r n n ^ t s i r fm
I ,ntn3 'o n ’Q^ is V p ; »p» n ' . 1? m a s a v i s s rra ijjs n j 'p n y ’ai3 m s s |p
b t a p S a S * S’0 ®’1 • n 3 ? ’ n V g n ; n p n s i m a ■ jjyp r a ’n ’ i » 'S u p
jigi) jp »Vpi a n s 3 » s iT n a i j ' i s n'Vja n ’ v
(iÿ03 r r ^ i? jM * a n y y ’ çaJ a n s j 'S ’n p n i i n y 1? n o i?V s p s i
-ri'n-i3i j® " r u g f l 1 ’n y n h h i s'.iy’s ’ n ? ' y a » 1? n 'n ; n a-*1?!
, lï’jjn»; * f iQ n : ’ s ’P ü » w p : ib h t ^ i n i in » 3 ’ iV y o n a n s p s v
, t f ’ViFisi. s n y y n '. v. ’ Vj i n p s n : m ' j ' i ^ s a n . o y 1? a n » r r s m ’’ p -
o m n 'a n n i 'n n i s ’ V B n ’.n v p i i i s i s ;o m n p n ;n ^ p in ^ t s iM jp n » t s
j» n ; N n n o p ' 3 1 r n im s n s n a s 3 ’n n j s s t »'.Von m n y p s 'H
v n ' s s » n p 'D i i npnni. a^njny. n ’_ s n n 's 3’pai p s s i Mn pnp s 3’nn
■ ^ p '3 » n q « i t>!’n n s n y p m i n i n n : a n s p n s y n s p s n n s s o 'p s n :
r « » 7 n ç . S g » T U « ? *JJ M n a ’P n p 'Q 1? a n n p s V r r V n m_
‘17331 '7331 '3 7pO!7 |’S N13H 'T t^7p'03 'V C3*g [y31 nnyi Î lUy
m s n : m s t^ n n n -i N iy n » a y i 'a y n 's y n i j a y r i ' - n y n m t h s ' b s '-q
‘iW y ^ Q ’? » a y D i r n » n y i in s i n ’3ini : a ” .p» » a » ' a r r a s i p » i
l u b no» ) n o s n : i j ) ? ’ ? » n p y n ' ’ ) w a s n f< ;p n î s jn ’s p p ’ y
n : s 'l l» ; ’) n ' l n r n ) » 'l l« ; am p in s n ’.n p y - i t^sin ip i^ jy n ’
n ]sy a n n s s npni n p ’ i : ijap y n n p y jn ) » W i n ip N j y p ö t s )
■ î y s p n ; n n n ? » a ’ i>s;. s x n : a ; p p n n n ri n u ; n^O’ ? » ) a n ’ i p i n ;
» n o o n y ? » ) n ) p '? s n p » i n o s n : 'n m jp lU ’ iinB » ; in n in ) ? ja n in
I« yy® n ’. o n » n o s ; n o s n : y n n i n ) ? t^ n p -p sn j ) '^ n j p m y p ^ y j 'n
n t s i t r n n s q a m n n p ) ’ ) n n m S V b ;q n ’ ]p S p g r i 'iB n in
in «V P ip n a n » i? nm y s s in » T S N i in n » n r y ) s n p j s y i a p by : s i n
■ ri’V n p n *7b’s i lV o ’ ? s Dp; p - i in y s i i - i s i ’p s o ' . ’p n u i ln n sn : i in n n n
: 'snsiVs yn»V ism
Et abiit, & fedit fibi ad latus unum, & projecit ido'a, removitque
ä filio fuo quafi menfuram jaftus arcus j quoniam dixit, Non pof-
fum videre mortem pueri: & (edit e regione filii fu i, & exculic vo-
pefis fuam, & flevic. Et audita eft coram Domino vox ejus pueii
propter meritum Abrahx, : & vocavit Angelus Domini Hagarem h
coelo, & dixit illi , Quid tibi Hagar ? Ne defetifearis, quoniam ex-
audita eft coram Domino vox pueri j neque judicavit eum fecundum opera
fua mala quat fadurus eft , fed propter meritum ipfius Abraham
mifertus eft ejus in eo loco in quo eft. Erigas te , tolle pue-
'um & corrobora manum tuam in eo : quoniam in populum ma-
»num ponam earn. Et difcooperuit Dominus oculos ejus, & roani-
rellatus eft illi puteus aqua rum & abiit & replevic lagenam aqua-
rum, & potavit puerum. Etfuitfermo Domini auxilio ipfi puero, &
crevit : & häbitavit in deferto, & fuse docens jaculari arcubus. Et
habitayic in deferto Pharan : Sc accepit uxorem Adifcham quam re-
pudiavit, 8c accepit illi mater ejus Phatimam uxorem e teira jEgyp-
ti. Et accidit eo tempore, ut diceret Abimelech & Phicol prin-
ceps exercitus ejus Abrahamo, dicendo; Sermo Domini eftin auxilio tuo,
in omni eo quod facis. Nunc itaque jura mihi a per verbum Domini
h ic jfi mentiaris mihi, & filio meo, &nepoti meo : fecundüm bo-
niratem quam exercui erga te facies mecum, & cum terra in qua pe-
regrinatus es. Et dixit Abraham, Ego jurabo. Et contendic Abraham
cum Abimelech propter puerum aquarum, quern vi abftuleranc
fervi Abimelech. Et dixit Abimelech 5 Non novi quis fit qui fece-
rit rem hanc : & etiam tu non renuntiäfti mihi, & etiam ego non au-
divi ab aliis, nifi hoc die a te. Et accepit Abraham oves Sc boves,
& dedit Abimelech: & pepigerunt arobo foedus. Et ftatuit Abraham
feptem agnas feorfum , Sc feparavit eas a bobus. Turn dixit
Abimelech ad Abrahamum; Quid fibi volunt feptem agnx iftx , quas
ftatuifti folas ? Et dixit j Quoniam feptem agnas accipies ex manu mea,
,,r fis mihi in. teftimonium, qubd fodi puteum iflum. Propter-
vocavit puteum ilium, Puteum feptem agnaruen: quia ibi .jura-
verunt uterque. Et pepigerunt foedus in Beer feptem agnarum : &
furrexit Abimelech Sc Phicol princeps exercitus ejus,& reverfi funt in
terrara Philiftxorum.
V é r f io T E I C A c u m In t e r p r e t a t io n e L A T I N A .
A Ä ° o U ê =» ( y j A a lA j ’ l ^ A j o A » _,j a J j Ü a. _j ) o l
A aL wJ o l q l y l y «-«-vIa jJ i j - l l l ü o l c — w M v ilA jÊ a » o l O s y o b pA-A-A
U. •-**£=> o Loa. 1 c i l l y ^ H V IA Ô . A j l j k . vJ a j ê » i j l J j . lA a .
o i j p * J a r> z t ^ y J * * ^ l _ y ? AilAj£=> o l J y l> ItXflk ( \ x xm J \ £ s d
|A = . a L ^ = - > * j j ÿ l p 4 * J A , j j p S J \ £ = . j>_,A j J < -^ -A y > y £ = > J a * & = .
aJ a j & b o l y - « A j Iä a Ia j <—a| o l U ä , J c j | b [ a A j A j o l O ^ v^ v
' J a o *«£=» j j i * i y ^ a t—v—mmaj A m A j f j J A ) £ = » o l» l A â w >j Lu i a >j *
o l o ^ j j a a j j * o -M aJ c y J o a L< j L A j L Iwj c y l i ( ^ L L j . a
L ê = ._ j j A i l K y j ï j j L l A a . j y j Â Æ j p * j j L J a L m ^.ju. 1 t îU . J u l O . S £ =
cy-* Ó - -V ‘à y i/ä »I I s i^ l l A a ^ A j j >=- A Â £ = jm o j -a& J j
(5 -Am m a j o ^ f i> o l f j o - - " h L p A j - é = v j i j T J m Óa o - " i S - t V y i 5
^ 1 J - U a jI p A j j l A ^& = O vSXm o j * p A .£ = A a£ * jm O'J* p i ^ j l < - .* £ = * o ï j A ?
’ *-A A U ^ jajI C .S £ = » * A Ü m Aj I O ^ A j u A j Aj J jJ <_j| I j l t>L
A jU m j ^ j j p A x j ^ j < y - ? fcl ï ï o y y Jj ^ 1 o - ^ o T y
A J L L I ^ ^ m o f p ; l j A A j A j ^a j a I A j A j u p ^ £ = p *^ j|
A ^bpA o o u o L J » ! C-* * *^* p ^ p l ' J - . L J O v  â o * o U j ! iJ-L^aj-j A jLlm& j |
i y o w v a _ jl O .A A y k S ^ o s i ï * * o ^ A j I I m I o IÀj I
. j l AÀJ^^i jjj^u .s Sm j i^ j I * tü-pjl » 1 ^ o ! y p A i é = > j k a I .1 u a . _j a
u^ * l ^ l j a - b - “ A j A j j .a j * o L - aIj A A J a a j =. A l 5 J L I d ï k 5 ~ ç f ,
* j ! D>(jUm ^JUvl J ^ a J I i ^
c aliens fedit fibi è regione, elon
xndo fe quafi ja £lü fagittacx arcu
iicebat enim, Non videbo quand
norietur puer : & fedens è region
'levavit vocemfuam, & flevit.Ai
Jivit autem Deus vocem pueri f|
•ocavitqae angelus Dei ad H.;-
gar de crelo, die en s ei ; Quid ließ
Hagar ? ne rnetuiu : quoni-
i exaudivit Deus vocem puéril
eo loco quo ipfe eft. Surge,,
tolle puerum , dr firmiter tene ma-i
num tuam in eo : quia in gentem ma-
tnam ponam earn. Turn aperknte
Deo oculos ejus, vidit puteum a-
qua : nérgens ergo implevit gut-
! ‘ ‘ tquâ , & potavit putcurante
Deo puerum, ad-
ultus efi, feditqae in deferto : &
c..:. jutmis fagittarius. Et fête
co in deferto Thar an, ac-
lt ei mater ejus uxorem de ter-
yfgypti. Fuit ipfi tempore,
it Abimelech & Thichol prim
r militum ejus ad Abraham,
dicendo ; Deus tecum eft in o-
ibus qua tu facis. Nunç ergo
mihi hie per Deum, Si men-
ris mihi & filio meo, & ne-
i meo ' : juxta beneficentiam
am feci tecum, facies mecum dr
n terra in qui fedifti. Dixit
Abraham• , Ego. juramentum inibo.
Admonuit autem Abraham ipfum,
Abimelech caufi putei aqua quern
rapuerant fervi Abimelech. . Dixit »< !
Abimelech, Non novi quis eft
fecit hanc rem : neque etiam
notxmfecifti mihi-, nequeetiam audi-
v i ego prater hodié. Accipiens ergo
Abraham oveS dr boves , dedit
ipfi Abimelech, & perçut tend bus
ambobus illisfatdus, Statuit .Abraham
feptem amaS ovinm feorfimpet
fe. Dixit Abimelech ad Abraham
Quid funt ifia feptem agna,qua
ftatftifti feorfim- per fe .? Refpondit
Qjiia Jeptem iftas agnas decide
manu mea, ut fit in teftimon,
quod fodi puteum iftum. Idch
cl vocavit locum' ipfum, Beer-jhi
ba.: quia ibi inm-ant ambo illi
juramentum. Icerunt itaque fa
dus. in Beer-fheba : & [urgent Abi
molecb, dr Pbichol dux militur.
tus, reverfi funt in ten am Pbfi
•fhtim.