1 $ flR ruM B O E N E S I S C a p . XVII.
Vnrp {ruT cmn T a r g . J o n a t h a n B . U z i e l .
sn'rr «71 «m a;yi ’n rfay 'farrçn n v j Nfa1? Mnp j| ]'» p Sy
□nu i z r u s M3pi 3 3 c t o n S 3jn z -1! ’ 1?'’ "»'zm : r^ x i fa ip i a y i |'a
n i ’^ v^ ll’^ n '^ i i jp H T a c in a K i c r o w : H K jq ^ h T jn r r i’^ jP T T ?
iTz t o n 1? H s y a i ; ’ n ; 3 3 3
r
1 7 « f a n in n ' 1? n o « i a r p ÿ h " » f a i » f # l*i n l I W 33 i r a s m i n i w
a n .'V P N ili r a i ’ 3B’B i '3 ’B ’ ;p ;n ’Ni n m w : Tjnipoa ’ in i 'o n g n S s
f a g j r o i a j j ’a V s a ’ — f ia s '? 3 ’ u b 3 3 n m i n n'?'1. f a ï i—JS’i : s o n 1? N3rfa
: ]’ a a y ’ JD a » 1? S R l a y ’P ’ ;|? n u w i n jn u n : n p ’n V ” r r a y ‘- i f a a i ’O jN
l 'p o y 'W1D UD d n V n n s a n n a N i g y • m o -o n ^o V t r a i n n j i v « f a «Vi
»jQQyavP’W rP ^DM '^ P^ ^ PO N i^ n n ^ sn n S iin ^ ’BNi ’m s n i m n u p
Jd'jpV f n n f a i p n s H ' h f ? j ’np’P f a ;q ” b r r i j p j f ’n ia ’pni ; jips^ipp
tinianm jr jg n^ nna ip a^ i r f, jfini ’nrui ; ip r a ijoaVi NnfaZ ^ ’îna'? o f a
ro s i a r r a e h g ”« !« noN’i : NnfaV |Wt*? ’în s i o f a r g p f a ? l y u i s i n s f a n;
’np'D pa in e t v t ’P”J? n i p w : jw t j V tjnna tijairaNmu ’n ’p\’p n ’
: rhmup*? n3n n'1? n f a j’N M n ia n S a jn V nup ijnna ipa p a i |ü û ’a i
p i : l'a u 'a i n p ’p |’a E r g nN1??rn j a n f a u n Nnto'a n ; jn u n i c a n f a j i
)p 1 1 3 5 9 3 u a u t a r a u ';an p ]p 'n n l7 t^ n o ’i f a a o 1?n lu ;i’p l’ Nupnnai
u p ? ' fla n a U'pnp nu’ n’u Nina )nq S i a n : Nin tpap n 1? ! ]’o a y na 'n a
h n u 'iT r tn N ^ a p n x fa y i u !3yi : n f a a f f a i s s i o n s ’a 1; ? ',3 1 3 1 113'393
’p v p n :n ,aTONi,nn>iiö:na'!tniB'n_u’'n ip n '1? n f a )’N n ’nfaiip3K3io3
n n iuD n s ’n » n p iô n ” n p 'n nN S iin n js ’nipDnnaN17 ’'.npNi nnsn : u ô k
'nni n ’a n u ’a n aN in a i j 'tn jp jn ’N ^ N in a u am n ^ n a s i 'nanai in a io
: f r p r u ’B N 'aaya j’U’f a j a f a i l ’o i f a
Propterea vocavic puceum ilium, Puteus ad quern roanifeftatus
yens & xternus: St ecce pofifus eft inter Rekam & inter Chalmf
Peperit ergo Hagar Abramo filium j & vocavit Abram nomen filü r*-'
quem peperit Hagar, lfmad. Abram autem natus erat oäoginta f'
annos, quando peperit Hagar Ifmaelem Abramo.
A C A P . XVII.
Ccidit autem Abramo nato nonaginta novem annos, ut Domin
apparerec Abramo, & diceret illi j Ego Deus omnipotens : Tervias /
ram me, 8c efto integer in carne tua. Et dabo foedus meura int!
verbum meum & inter t e : 8c multiplicabo te valde valde. Ec nfa
pterea quod non erat circuncifus Abram non poterat ftare, fed incuj
vabat fe fuper facies fuas: 8c loquebatur cum eo Dominus, dicendo'
Ego ecce pango foedus meum tecum j 8c feris in patrem multitudi I
populorum. Neque vocabitur rurfus nomen tuüm Abram, fed eric r
men tuum Abraham : quoniam in patrem mukitudinis multorum pot
lorum conftitui te. Etfoecundum te faciam vehementer nimis, & (
bo te in congregation es : 8e reges dominantes populis ex te exibunt.
ftabiliam foedus meum inter iermonem meum & ’ inter te, Sc int«'
filios tuos poft te in generationibus fuis, in foedus fempiternum; Ui
iïm cibi in Deum 8c filiis tuis poft te. Et dabo tibi, & filiis tuis poll
te, terram habitationis tu x , omnera terram Canaan in hxreditatcm'
fecull: & ero illis in Deum. Et dixit Dominus Abrahamo; Ec tu focdu
meum fervabis,tu & filii tui poft te in generationibus fuis. Hoc eft fcedt
meum,quod fervabitis inter Verbum meum & inter vos,8c inter filios t
poft te; ut circuncidatur vobis oronis mafculus, fi non fit illi pater adi
cuncidendum ilium. Circuncidatis autem carnem prxputii veftti; utfu
lignum foederis inter verbum meuro,& inter vos. Et filius o£to dieruro i
cuncidatur inter vos,omnis mafculus in generationibus veftris; exen
catis domi-veftrar, 8c empcis argento veftro, ex omni filio populorum qu
non ex filiis tuis eft. Is qui circumcifus eft, circuncidet educatos domi r
veftrar,& emptos argento veftro: eritque paftum meum in carne veftra
in pa£lum fempiternum. Incircuncifus autem mafculus, qui non cir.
cunciderit carnem prxputii fui, fi non fit illi aliquis qui eura circuncidat
tum delebitur homo ille è populo fuo: foedus meum mutavit. Porró i
dixit Dominus Abrahamo; Sarai uxoris tux non vocabis nomen Sarai
fed Sara nomen ejus eric. 1^1 am benedicam ei in corpore fuo, & etian
dabo ex ea tibi filium: cui benedicam, 8c eric in congregations;
reges dominacores populorum ex ea erunt.
V e r l ip T E < i jS 1 C A c u m I n t e r p r e t a t io n e L A T I N A ,
iX a j L j * V o b ~ » 4 I cÎA_aj1 ,C .ä J i l f t ä . . ^ J U S S j | * ^ ‘ irca v iu v it fum«^ tm-u
« « V '* - ' . v . . C r H V lai-rar.ecce eft met Cadt(h&Btn
ii .*. „ t . . . Peperit Hagar ipfi Abr'am, filium ;
r^ J j * f ê . \ J r l p r 1) j * ? » " Ä h
A * , t erat oftoginta circttèretfex a....
^ I4 J L
* pjbcXftjb *
(0-^= u'ipj V I4JL Kÿ p j|
cÜaj! IcXa o! jfi {gjiJ jÀ ^IIôLaj
p£yJ) ^ } y* 1*^/^ ^ jtXxj ^
l^ su jy pJtXj (~J.il j f j pAÉ» (Xjuo^j * l^ s £ + = > .K£e>
vJ~wJ 0 ^ 5 (J-** pÀjXfcj] \Q^yJ yf J\
p-AcXjt, ^yJ ijuJyJ Jsjm/J ^)Lwj| J y j
p«lj qjjXXC—* Xj*} K4.& y j ^ JJ yJ
lyuJyJ ^yji byw y ÿ pj~il/ UJlÈ»*|cX^
A.^a IxUJ Qy* dU* >l5tj IfyM
(-v^jb^cX^ * Leu. oy* o L v l u cXllj Leur cÂbl cX^ju* Kxjyf
Kj[^XJ^mJ K+i> J\ pJUw bcXjj^ Low ^Lbp-OJtJ \AJjJ LeWJ
3 J J Kj A^J
C-âXa] b ( X Kj Kxjjj ^ Xjjla HsjmJ L im lX^L^
JzjrM p-Ajjl IcXa. Cvft£=» * £j£=> f»yjt by* o l pj3d o l o Iâ o! %$*** bcX^-j y]
J\ ]y^ pAÊÂ (*yjyà I ^ pL by* KÇ=t oî ^ ^
* cXaa«1/ ol J Ur*J3 O (XwLj ]yj] (pÿ3!? y*"J
«»». Abram tffet nonag!n
& novem annorum, appn
Dominus, dicens ei •, Ego Deiis Shad-
dai3ambuU coram me, & ejio peife-i
Hhs.^ Et dabo paSlum meum >Mi
me & inter te, & 'multiplicabo kv
hementifime. Turn cadente Abra
(üper faciem fuam, fermonem kj
tuit cum eo Deus, dicendo ; Ego,ecu
paftum meum tecum , erifque pater
multitudinis gentium. Ntquevoci-
bitur ampliiis nomen tuum Abram,
fed Abraham er it nomen tuum, qui'
lat rem multitudinis gentium dedii
Fcecundum reddam te vehement!flim \
deditein gentes, & reges ex teegrt
dientur. Ec fu[citabo paStum mem 1
&■ inter te: interque progtni1
poft te infeculis (uls,f*
Here perpetuo: ut fim tibi in Deum,
& progeniei tux poft te. Dabhpu
tibi & progeniei tux poft te, terrain
in qua commoratus es, nempe tot am
terram Chanaanin pojfejfienem pern*
tuam: erique eis in Deum. Pnrterca
dixit Dns ad Abraham,Tu autempadt
meum eußedies, tu & progenies tu
Poß te in feculis [uis. Hoc eH p‘
(turn meum quod obfervabitis intern
1 c inter vei,atque inter progeniem t>
m poft te, Ad circuncidendm rnvi
bis omnem mafculu&rcuHcidetis «■
néprxputiata veftrS,eritque in fglim
fcederiS inter me & inter vos. Oms
■ aq-, mafculus 0CI0 dies natui circuit-
Jdetur in vobis in fecula vefiriMj“?
domi, & tmptus argento ei ornntfib
alienigenx qui non eß de fem'ne tw
Omnin b circuncidetur natus dor,
& tmptus argento tut: eritk
paftü meum ln corpore.veflro inmM
perpetuum.. Incircuncifus^ autem m"
fculus, qui non fuerit circunciju*
te prxputii fui, excifa ent W
illa de populo fuo : q«>» K '* ,
„..urn neelexit. Dixit q"oqi'e *»"
ad Abraham, Safatßjcmdmm
locäbis nomen Sarai, fed Sfs
ta nomen eius. Et benedicam th
tiamdaboexca tibi 0W > bef ' ,
:am inquom ei, eritque in genus,
reget populorum ex ea erunt■
rr iS»® G E N E S I S C a p .X V I I L i a
H l
,1) ha a-13N ‘7 1'
n a n i
a W w W W I B » : ■ nojipnVs
r i ’i » ’ü ’ ;p H O'S® P W '
7 f in N in a n v iB J N f a D n n iN f a j i f a ’ i
'Ni -i^ii ’n ’ |yet hnq la S n n ,?'?3
fiQN’i : T 'r i n £ i a j ’y t t n m B n n i y
□'i?!T ^Nyad; H0 S 3 £ m p d t o s tqw
W r r ’ i p n i 3 3 yft n ’ f a ijnrnN n y >
3>33 s n ij’n i f a n ’V’a i; ^ N y o tp ; f a i i'-> xyaw 'ln : 'in n s ’UnV a^ s>
R i jn j® T 1?!’ ,’3 -13 3 3Dnip s ^ in V N n n? n ’n ; u d n i Pi’n ; tfj’a s i r r n ;
nn mjdb r n # X? TVim. pns’ cap a'.'|?N ’a;p rvi n w : 'iu a y 1?
i l l EE r - i- iy ; p Vfidn] m a y M f a o f a p ’d b i S a ’i ; N n jn n iN Nniiis
n ’i fi’O:? f a n q p t b fa yo iy : re. o r r o ^ i anai np’ i : d t o n
iin n fa 'y ! w i t o n ; jffli o rn aN i Nn’3 N ! ii :’N3 n id t f a tod d ' j ’3 1 f a
jiiini r y » n 3? D .3 3 3 N1 an33Ni : ; ; n ' a y V V p i nbb r^ a v j-ipa
ijid 3iuy ny33N3 p in s^ a l’ p.?3 e sx p a : n ’n f a i y i «nipa 3_u 3 3 pap
sspy’J'pn t^ n ’? 'J’,’3 3 a n ’n ’a ’pJ’N^pi fa i : n ’3 3 l7Nyap.3D.333N3U
: m ’ay nariN paay 33 ja
T a r g . J o n a t h a n B . U z i e l . Hierofolimitanum
Cap. X V I I . 17. E t imli-
nnttts eft Abram fuper facies fu as,
& admiratus eft.
■ inVinai Napa via twit Niaa
’133 ’ ’1 M 3 p’ ',3 lfa ’ f jn s i
K a i’1 »spin1? X 13VQ yin a’n;
î^ n fa i sn i t^ a n i 'U ’y «ipi.i r~iiin
'laip papy pian n ia ia pasba
r 'h Di3N»;S’a n fa ifa aV in fa iiiN - i
|Ni3’ f a i i a i M n ’ i ’D - t s a N f a f 3«jiiN
N a iin a f ï^nN3n3n!^iV’a i a a ’f i ' f
MI3N a n n a ; 3 3 n a f ’, n3iBNni n ’n;
r v iB n’p f NI3N3131 o r t r i: t^ a ^ o V
B T i p : ’a n 3 3 1 n 3 i a y n i a i3 D
j f a 3’jp i N U ?ö a B3na p n n ia ip^
trffFKiN M B N f a N n V n 2 ' n f a n '
IlinfapN f n ’n f a i on-prs jjiaN n i1?
hrfi nitiBN i t ? o m i ’ f a
L n> l - i « j nVnp’i n a n a ’3Nfa ja
mraiiN r iN a iy NaxVa N3n N la ]p
W « s n i a n 3 3 N N ila s 1? N a t a f
mm is w a n M3sVn pn^V n-iS;
t o s f a K!T3B‘n u a e l 1? n 1.
p jy io v ip V iB n a fn fa töN nN n ’f n
fix a i Dins nin 1? p ja c 3 ;ia p n a 3N
ranm u p ’ i s B n a a N n i f a ia a p in
fp a a n n a w a s ia y in a a ’n ; n i n ^ini M in n n ö ’a a n Nna’a
Et cecidit Abraham fuper facies] 17
fuas, & admiratus eft : 8c dixit in
corde fuo ; Num ei qui natus eft
centum annos erit filius ? & numl
aca eft nonaginta aa>]
nos, panet ? Dixit prxterea Abraham coram Domino ; Utinant Ifmael
vivat,& colat coram te. Et dixit Dbminus j Verè Sara uxor tua pariet ti
bi filium, 8c vocabis nomen ejus Ifaac : 8c confirms bo foedus meum
cum eo in foedus feculi,^ filiis ejus poft ipfum. Quod attinet ad Ifmael
exaudivi orationem tuam : ecce benedixi ei, 8c crefcere faciam eum, &
multiplicabo eum valde valde : duodecim principes gignet J 8c ponam
eum in populum magnum. Infuper 8c foedus metim ftatuam cum Ifaac.
quern tibi pariet Sara tempore ifto anno altero. Et ceffavit loqui cum
eo; 8c afeendit gloria Domini ab Abrahamo. Et accepit Abraham ifmaelem
filium fuum, 8c omnes educatos domi fux, 8c omnes emptos argento
fuo, omnem mafculum inter homines domus Abrahami: 8c circunci.
die carnem prxputii eorum eodem ipfo d ie , quemadmodum loquutu!
erat cum eo Dominus, Porro Abraham nonaginta novem annorum
erat,quando circuncidit carnem prxputii fui. In eodem die ifto, dcctmo
quarto anno, circuncifus eft Abraham 8c Ifmael filius ejus. Otqnes quo-
que viri domus ejus, educati domi ejus 8c empti argento ex filiis popu-
lorum,cit cuncifi funt cum eo.
S E C T . IV.
C A P . X V I I I ,
E t revelatus eft ipfi gloria Öomini in planitie Mature : 8c ij>fe xgrotans
ex dolore circunci (ion is fedebat in porta tabernaculi, in vehementia diei.
Et levavit oculos fuos , 8c vidit,
8c ecce tres angeli in fimilitndine
virorum ftabant è regione ejus,qui
miffierartt in neceffitarem triura
rerum ; quoniam non eft poffibile
angelo miniftranti, ut mittaturadj
plures res una : Unus igitur ve-
nit ad annuntiandum ipfi , quod
Sara paritura effet filium marem ;
alter venit uc liberaret Lor,
certius venit ut fubveiteret Sodo-
mam 8c Gomorrham. Cum autem
vidiffet eos , cucurrit in oc-
fcs lin » curfum eorum ex porta tâber-
* naculi ; 8c incurvavic fe ad
'ï f a
; MciA NBpinf rrnri’u
Cfr apparuit illi ferjno Domini
porta tabernaculi calefaciens fe
Hierof. i.Tres Angelintifftf r
ad patrem noftrum Abraham, <
tres illi mifft Jstnt ad tres res j quoniam
impoffibile efl uni esc Ange Us
excelfts, ut mittatur ni fi ad
cam rem. Angelus prior miffus eft:
ad annmtiandum patri noftro A-
brahamqu'od ecce Sara pariet
lfaac -, Angelus, fecundûs miffus eft
ad liberanàum Lot è medio fub■
verfionis : Angelus teriius miffu.
eft ad fubvertendum Sodomam &
Gomorrham, Admah & Seboim.
Propterea fuit fermo prophetiens
à facipDomini ad Abraham juftun
i valle vifionis & ipfe fedebat i
circuncifionc fua infortitudine diei.
Verfio cp E I C A c u m In t e r p r e t a t io n e L A T I N A .
lXj LLj .\)L j i X âAAj I J ûj O.c - s £ = * ƒ £ = (J7 L ” Y *
L*l I tX a U vâ^=b " 'f a j J l x x w j l5 vX wIS' l i X i ^ J a)L - La
J t i r " • k sM1 A ' A j l p i y Q s b - "
d u ! J J U ^ i . p l
-AcX.J , C - j Ih C . j l ê I j J j l Ij J j ! p J .£ =
11 f c d c j j tpw c a SS^u s j J j I p J , J . é = u l y i , — * s l i y p ^ 3 J j^ J j l
M * P * ^ ! ! c X ^ j 1 - y ! ( * > - a ä £ ä p U j * y 1 '•'% o ! ( ^ - j !
? î j p u . A .A ^ C 9 3 ’ ; [j• ^ t * A ^ » ^ .-4 4! J I axuj j y * p A , j | ^
o ! o l - u ! ^ j ô l l s l t - w » j £ = a y p A f j | O J Û K i j y A ^ k j !
i t - - ^ £ = j ! o A j j j ô » J L A j j * | i X a J ^ i } l w y « £ = a a â |
ÜJ o l t S - ^ j i * J u L U I O v * ^ £ = j l o A j j J j b a ) L » A r 1 — j A â J U x u j j * j l c * A æ |
Aj Ù . s c l jL j j j j ! o L " * y A»Aj *j ! y j J t a u w j j p * , j | A « . t> iX y y J
JucX i» n X y Aj I^ = .a j y j ü j j j \
- pA A j-A J -
*J. * o ! o ? ä o ! ï >1Xjo , L a j u . j i i - * * t < v A À j !
• l ™ f ^ j J u u J \ y \ c À a L  w ! o b * * , ' " « î l  j ^ A - A j j ! o L o m s - O a - i I a
. o y . * y A . a â o l a ^ i l
Nicm centènarius generabit ■ ? & a
Sarah nonagenaria pariet? Dixh
que Abraham ad Deum, Utina,
ifhmael vivat coram te.. Refpond.
, Verïm Sarah uxor tua par.
eft pbi filium, vocabtfque m
ejus ifhac : fufeitabo pallu,
* cum eo in foedus perpetuux.
ó* progeniei ejus poft eum. Pro lm
mei quoque audivï te: ecce benedixi
- i ,& fcectmdum reddam eum,& multiplicabo
eum vcbcmcntiffmi: duode-
im principes generabit, dabóque e-
gentqm magnam. PaSlum vefi
m fufeitabo cum ifhac, quem pa'
tibi Sar äh hoc ßatuto tempor
> altero. Tum definciis fermone
habere tum eo, afcendit Deus defup.
Abraham. . Capiens itaque Abraban
sfhmael filium fuum, & omnes nato.
domi fux, omnémque emptum aigen
to fuo, omnem nempe mafculum
ter domefticos fuoi; circuncidit 1
prxputii eorum eo ipfo die,qu_.._
__odum locutus fuerat ei Deus. Por
rb Abraham crat nonaginta circttèr a
nbvem annorum, quando circunci
1 dit camerA Prxputii fui. ifhmt
tl verb natus erat tredecim anno:
quando circuncidit carnem prdputi
ejus. Eodem ipfo die circuncifus fu
ft Abraham ac ifhmael filius ejus
Atque omnes vin domus ejus ; na
lomi, & empttu argento ex. fi
ih'enigen* , drcunctfi funt cun.
ipfo.
SAP. xvit t .
rKppàruit ei Dominus in Èlom
Mamre & ipfe fcdenS in oftio ta
bernaculi ad çalorem diei, Elez
iculoi fuos, & vidit., & ei
jiri ft antes juxta eum : quos
cucurrit in occurfumeorum
oftio tabernaculi, Sc adoravit fupe
terram \