ra de hacPeckenfi fabulantur & gloriantur Goudonga,
illam nempe quotannis pun&o Lipfiu, quod meo ju-
dieio efl; mb Solis accenum ad'decimura quartum gra-
diimLeonis,quarto nempe Augufti die,mumprimum
dejicere folium, quo minuto per Aftronomum antea
pronuntiato & proclamato, Caefar cum fua familia &
Magnatibus in genua procidere & precari debat, quan-
do iiitra hör« quadrantem vel folium decifurum eft,
.vel Aftronomqs pleditur inftar mendacis, vel tan-
quam in arte fua inperitus. Altera autem Sinenfium
Goudonga non ita pnecifum obfervaret minutum illud,
uti & puto Peckenfem non ita pöfie prseftare, ni fal-
lax diabolus in fcenam prodiret, qüi fimul invöcatur.
Si ulteriore difquifitione appareat, has tresultimas
ipecies nimium a vulgari Gelala differre, hujus opens
renovatione peculiare ipfis tribuendum eft caput.
Nomen MacaiTarenfe Rara & Madjanang (h. e. pa-
catum folium) ex eo derivatur, quod vindes ejus
j-amos circa ilium plantent locum, in quo puerpera
decumbit, 'quo indicare ftudent, ut circa ilium; locum
quiete fefe tenere homines oporteat, hiijusquo-
que folia fub infantum cubilibus & pülvinaribus de-
ponunt, ut fubitos clamores & illorum terrores in
lomno inpediant. Fabas Gelala quidam ex plebeis
torrent parum in fartagine fupra ignem, quas edurit
vel cum pifcibus coquunt.
In Baleienfi Dalundung coflus gigniturcraflus,pinguis
& albus, qui edjilis eft inftar Sagu-cofiorum, ipfis §i-
bata didfcus,- quem extrahunt acutis cum bacellis ex
foraminibus, in quibus infidet, donee teneat illos,
alioquin tale aperitur foramen, & comeditur ifte cofius
per avem Blatock, nobis deferiptam nomine Pici Ja-
vani.
. Bontius libr 6 . cap. 43. primam hujus fpeciem vocat
Boatsjin Kfing, quod nomen proprie competit fubfe-
queriti tertiae ipeciei Gelala aquatica, hon autem erro-
neum eft, fi in illo capite fab« ejus inter edules fru-
öus numerentur , qui arboribus increfeunt, quofijud
in eodem deferibit capite. De Tsjin Krings ufu autem
nihil indicavit.
In Rumphii ^Ippendice h*ec fubjunguntur.
In Hort. Malab.part.,6. Fig. 7. vocatur Muricu,
Portugallice Folbas de Trinitade , Belgice Slackbout,
Washout, & Elipbants-Boom, ubi icon ejusque de-
feriptio cum noftra fatis convenit, ex textu autem ibi
non intelligitur, tria Temper folia efle conjunäa, nec
certo anni tempore radios fuos qüotannis demittere,
tumque floribus onuftam penitus eile, quod. forte in
oris Malabaricis non ita obtinet, ac hie loci.
E X P L I C A T I O
Tabul* Septuagefima Sexta,
Qu« ramum eihibet Gelala Litorea y feu Erythria
fo liis tem a tis , cauleJpbuJb, ubi Litt.-
A. Ejus iiliquas.
B. Officula feminalia denotat.
O B S E R V A T I O .
C oral & Corallodbndron hoc genus vulgo' vocaturrt
fuit, hujusque plant« fynonyma collegi, & auftores citavi in
T h e/, m eo Zeyl. p a g . 74, & 75 . ubi examinari poflurit. In
H o rto autem G liffb r i. p a g . 554 vocatur E rythria foliis ter-
natis, caule fpinofo. Ubi yide reliqua, ut & R oyeni F l, L e t-
d e n fl F ro d r. pag. 373V
gen van dezen Peckinzen Goudong roemen: nament lyk
dat by jaarlyks by bet punt Lipyiu, bet welk mynes er-,
hebtens in den intree der Zöhne in dé 14. gradd van de
Leeuw, op dén vierden dag. Auguflus zyn eerjle blad af-
werpe, welke minute door een AJtronomus te voor en bekent
en uitgeroepen zynde}moet den Keizer met zyn Hofgezin
neerknielen, en aanbidden, als wanneer binnen den
tyd van èen quah uur's een- blad moet af vallen, of den
AJlronomus word geflraft als een leugenaar, of in zyn
konfb qualyk ervaren./ De andere Goudpngs in Sina zouden
dezelve precife niinuit niet onderhouden ? gelyk ik bok
fujlineere den Peckinzen niet doen zoude, ihdien den bedrieger
Satan daar niet mede onder fpeelde, dewelke daar
door aqngebeeden word.-
. Als men by nader onderzoek bevind, dat deze drie laatjlr
genoemde zoorten te veelè vhn.de gemene GeMdverfcbil-
len, zo dient men by bervattting dezes werks dezelve een
byzotider. Kapittel toe te voegen.
De Macajferfcbe naam Rara en Madjanang (.dat is
Jlil bladj komt daar van daan, om dqtze de groene takken
rondom dé plaats fleéken, daar een kraamvrouw leid,
willende daar mede waarfchouwen, dat mén daaromtrent
bebooH Jlil ie zyn, ook leggenze de bladeren dé kiriders
ónder baar Jlaapjleedén, ' om bet fcbièlyke febreeuwen, en,
verfebrikken in den droom te beletten. ' De boonen vart
Gelala roofien dommige Jkgte lieden een weinig in een
pan over bet vuur, én éetenzé 'of koókehze by vijjeben.
In de Balifcbe Dalundung wdfl een dikke, witte, eri
bette bout-worm, die eetbaar is’, gelyk de Saguwormn,
by hunlieden Sibata genaamt, die ze uittrekken met fpit-
zeflokjes, in dé gaten, daar by zit,peuterendè, totdat
by vajlboud, dndèrzinis word dat gat geópent, en deri
worm gegeten door den vogel Blatoclf, by ons bef ebree-
ven onder den haam van Picus Javanus.
Bontius lib. 6 . Kap. 43, noemt de eérjle zóofte Boats-
jin- Kring, welke, naam eïgèntlyk toekomt de volgende
derde zoorte Gelala Aquatica, docb men moet geen abuis
hebben in 't zelve Kapittel deze vruchten onder de eetbare
boonen te mengen, die aan boomen waffeben, die by in’t
zelfde Kapittel befebryft. Want van Tsjin Krings gebruik
beeft by niet met al gezégt,
In de Appendix van Rumphius Werd dit }er by gedaan!
. In Hoft. Malab. part. <5. Fig. 7. biet by Muficu, in
2 Portugees Folhas .de Trinitade, in 't Duits Steekbout,
Was-hout,. en Eliphants-boom, daar de Figuur
en befebryvingmet onze overeenkomt, doch uit deri
text kan men niet bemerken, dutter 3. bladeren by malkander
Jlaan, nog dat by jaarlyks op zeekeren tyd zyné
takken afwerpt, en als dan vol bloemenft aai, welke mif-
febien in dmMalabaarfe landen zo niét is , gelyk alhier'.
U Y T L E G G I N G
Van de zes - en- z.eventigfle Plaat,
Dewelke vertoont een Tak van de Gelala Litorea, ofte' dé
Erythria met drie bladen, en een' doomagtig'e ftecl al«f
waar ,Lett>
A. De Houwen,
B. De Zaat-korrels Veftoonéh.'
A A N M E R K I N G .
Dit geflagt is eertyds Coral o f doorgaans CoraUodendron gé»
naamt, en van deëze plant héb ik deSchfyvérs aangebaalt in
myn Thefaur. Zeylan. oy pag. 74, en 75, doch nu wordheC
in de Hortus Cliffort. pag. 554 genaamt Erythria..met drié
bladen en een doomachtige fteel, alwaar het overige zi©, als
Uïede de Frodr. F l. Leiden f, pag. J73,