joóHERBARII AMBOINENSIS L ik r ïl , XXXVIII,
CAPUT TRIGESIMUM
OCTAVUM.
Limo Ferns, Lemon Swangt.
HJEc Limonis fpecies indigena quoque feu Indica
e ft,a c filveftris naturae. Arbor non admodum
crafla e ft,& humiliör proxime aneecedente,coma
angufta, ramisque rettis , ejus folia funt fimilia
illis Limonis Papeda, fed paulo longiora & acutiora,
fex nempe pollices longa & ultra, anterius parum
ferrata.in medio autem inter cordatam & fuperiorem
folii partem geniculum e ft, parumque inflexa funt;
Eius fruftus minor eft omnibus prsecedentibus Limo-
nibus, Hifpanicis fimilis,fed minor,ab utraque parte
acuminatus, quidam pyriformes , alii inftar majoris
pruni, oviformes, undique verrucis quafi obfiti, ob-
fcure virentes & tarde lutefcentes., qui color pluri-
mum in iis obfervatur, qui prope »des crefcunt, ibi-
que coluntur. Caro ejus interna eft pauca & granulo-
ia fed fuecofa & acidiflima, tormina excitans, odor
non eft ingratus, citrinus, fed debilis, & quafi filveftris.
Surculi longas quoque gerunt fpinas, fed rami ad folia
parvas.
■ Nomen. Latine Limo Ferns; juxta Malaicenfe- Li-
moen Swangi, ob irregulärem & deformem ejus figur
e , Malaicenfes enim cognomen Swangi talibus
tribuunt rebus, quae filveftris, ferse , & irregularis
funt formae , uti plerumque funt Magi ac Domini,
quos Swangi proprie vocant; Amboimce UJfe Malu-
vheit, & Aujjl Wolu dieitur; Tematenfibus vero Limo
Titigela. ' .. . . . . . .
Locus. In Amboma plunmum invenitur in Amboi-
nenfium hortis filveftribus, ut & prope eorum aedes.
Ufus. Raro ejus fuccus ufurpatur, excepto quod
Amboinenfes ilium adhibeant ad pultemPapeda, fed
plurimum ad pigmentum Caffomba: cum aliis porro
medicamentis hie fruftus , ejusque cortex & fuccus
coquitur, ut eorum exaltetur vis , praefertim vero
amaris infervit potionibus, quae propmantur ad con
pus depurandum, corruptoSque corrigendos humo-
res : Cum ejus cortice caput fricatur poft lavamen,
uti id fit cum Limone P urrut, fed cavendum e ft, ne
ejus fuccus cutim tangat, vel in corpus depluat.
EXPLICATIO
Tabula Vtgefima Oftav<e9
Qnje exbibet ramum "Lamms Feri, feu Lemon Swangi difli, qui
fub nomine Lemon Siywanp in Valent. Amboina defcrrft.
fag. 190 occurrit.
XXXVIII. HOOFTSTUK.
FVilde Lemoen-Boom.
Dit gejlagte van Lémoenen is ook regt Inlands of In.
diaanfeb, en wat wild van aart: Den boom is niet
zeer dik, en ook lager dan de naajl voorgaande,
met een /malle kruin, en regte takken , de bladeren zyn
als die van Lemon Papeda, docb wat langer, enfpitzer,
te weten, zes duimen lank, of wat meer, na voren toe
mede wat gezaagt, in de midden tujfcben bet hertje, en
loet bladt bebbenze een knietje , 'en ftacm wat gebogen.
De vrucht is kleinder dan alle voorgaande, en de Spaan-
febe Lemoenen wat gelyk, docb veel kleinder, vanachter
en voren toegefpitjl, of J'pits toelopende : Zommige peers-
gewys, of als een groote eyer-pruime, rondom met watten
bezet, fwart-groen van buiten ,. en langzaam geel
werdende, welke coleur men ook wel meeft ziet aan die
gene, die by de buizen Jlaah, en aldaar 'wat' gehavent
werden. Het binnenjle merg is klein en korlig, “docbfop-
pig, zeer zuur, en fnydende, de reuk van dejcbelle is niet
omieftyk, Citroenacbtig} docb wat flap enwild: De jonge
febeuten hebben mede lange doorns, maar de takken by
de bladeren kleine.
■ Naam. In ’t Latyn Limo Penis, na 't Maleytfcbe
Limoen Swahgi, van zyne ongedane figuur: Want ie
Maleyers de toenaam van Swangi aan zodanige dingen
geven, dewelke wild, Jluurs, en onfield, of wanfebik-
kelyk van gedaante zyn, gelyk baar ordinaris vertomen
de Tovenaars en Hexen, die zy eigentlyk Swangiers noemen:
Op Amboin UfTe Malumëit, en Aufli Wolu,0j>
Temaats Limo Titigela.
> Plaats. Men vindze in Amboina meefi by deAvibome-
zen in de Bofch-ibuinen; en ook by baar huizen.
-Gebruik. Men gebruikt bet Jap weinig, bebajven ie
Amboineezen ytot nuttigen van de Papeda, docb wel rntft
tot bet verwen van hun Caffomba-verwe : '/voorts wd
deze vrucht ook gébruikt, zo wel de fcbelle, als bet zap,
om by andere Medicamenten te kooken, en bare werking
daar door op te wekken, en inzonderbeit dientze by bittere
Medicamenten, die ingegeven werden om te zuiveren,
en de bedorven humeuren te verbeteren: Met defcbelle
vryft men mede bet hooft na 't waffen, .gelyk met de w
mon Purrut, docb insgélyks toeziende, dat bet zap met
op ’t lyf en komt.
UYTLEGGING
Van de acht-en-fwintigfte Plaat,
Vertoonende een Tak van de Wilde Lemoen Lemon Swnp
genaamt, dewelke ook onder de naam van Lemoen Soviaip
by Valent. in de befchryvmg van Ambon pag. 19° voor3
komt.
C A P U T
.KXXIX.