B n m I B S
ji •
8 1 7 o L X u
K r ü v s b l ö é i y I. PENS T EN u ito u uU , b t kxuypeM Pol,Urn met ttedtrt 8 i g
Bladeren. V I . Pm „ " '“ ‘ eeaere
10LIUM ^ « haeoides tomento-
' I T ’ met m ,,e * “ r wMZ ' Bladeren , en
Bloemen als Gnaphalium. Meelt al te zamen zijn ze van
oe zelve Botswing en Waarneeming.
Grohd. Zij beminnen uyt eygener aart; een goeder zandige,
g meene grond ; met een weynig twee-jarige kleyn-
gewreevene Paerdemift, en ’t Mo l der verrotte Bbom-
^ aderen doormengd: een opene, warme, wel ter Zon
gelcegene plaats ; en met veel vochtigheyd. Vergaan
S v i Mo ó tmaarbl,,T eeT iarenknSyin ’l l«ven.
• / ° ° k ze5r aal<% leder Zomer j doch geeVèn
m deeze Geweften zelden * ten zij bij drooee zeer war-
Zald. me jaren , vblkomen rijp Zaad. Konnen ook dé on-
verdra^n6 Her^ lre‘^ ” en en de Winter-koude niet wel
W"«“ d\ a a f m i derhaIT f eL SÖedbeV0Dden- dat men
waar te r ar’ met e™ maffende Maan van April in Potten, niet
neemen, ™ven een ftroobreed diep , gezayd, o f ook geplant
zijnde , m ’t begin van O n d r o o g b i n n e n s t s
brengt, op een luchtige bequame plaats» waarin gantfth
* j o f aUeenLjk bi, felle Vorft Word gevuurdf G e .
dmende deeze tijd mag men ze niet meer als een; Of
ten hoogften tweemaal vanboven begieten met flegts
een weynig lauw Reegenwater; wijlze anders lichteluk
zouden verrotten „ e n niet voor in 't laatftevan Maert,
T jH b Se]eegentheyd van debe-
quaamheyd o f onbequaamheyd des tijds , met een
zoete Lucht en aangename Reegen weer buyten ftek
f t « f e g S S f ijk alreeds gezegt is , ia Onze Landen
z1e iae,n eem.0g Zaad. Kon"n en ecevveenn wweeil a anqeïvonnen wor-
, fn de aa rde^ H H M H S a l welke men
m de aarde legt; o f met een Pen nemesin^W ten hald
‘)kmen h e l l e r e n doed, voorzichtig infnijd,
bende vandd ^ = r " " 1 S * ® 8 bekonlen heb.
bende; van de ou d e afneemt; en met een waffende Maan
der genoemde,Maand in Poften verplant
witte 7. M POLIOM G NAPHAI.OIDES TOMENÏÖSOM, o f
I wollige G n Z T r ’ WT Ü M B la dm a ’ * B l° ‘ ™ *1*
\ Bladeren,•G**p»alasm> bemind een goede, luchtige, holle aar
en Bloe- de, voorzien met het grootfte deel Zee-zand, en een
M É ^ ‘ wee-jarige.Paerdemift; een opene, warme"
linni.. we ter Zongeleegene plaatsen niet veel Water..'B loeid
wel ieder jaar, doch geeft bij ons noyt eenigvolkomën
rijp zaad*
h . cf d ê r vin “ r t5 van een fchoönè aanfehouwing
I S e v era e rd met zeer aardige, ru y g e , v o o r fpits toegaande,
. \ op een aangename en wonderlijke wijze geftelde Bladertjens.
De zelve ruften op geen Steeltjens, maar
zijn zoo digt om en aan hare van naturen kromgeboge-
n e , en houtachtige Steel geplaatft, dat men de zeïve
met kart zien. Zijn daar alderbreedft, dn voor fpits.
toegaande. In ’t aanraken zach t; ' geheeftijk bekleed
met een ruyge witte woüigheyd; bitter en fcharp van
ïmaak, aan de kanten zachtjens ingczaaed; en in het
midden met geen zichtbare Adertje«,, maar wel meteen
Kieyn Kuggetpe voorzien, ‘
Tuflchen welke verfcheydeneronde, regt-opftaande
Witte Steel,jens, een b a b i hand , wat m ln T m è e r
lang opfchieten; voorzien met veele Blader,jens, en
m t bovenfte met-geelverwige, langdurende Bloem,,
jen s , beftaande uyt veele Draadjcns, en beflöoten in
kleyne ronde Knoppens, op de wijze van Gnaphalium.
Waarin (,n heete Landen) tuffehen eenige raygheyd
tiet Zaad word gevonden ; zijnde zeer teeder, week
geelachtig van yerwe; en lichtelijk van de wind wech
gedreeven wordende.
Op geenerley wijze kan deeZe foort verdragen eenige
Bladerend
Bloemen.
Zaad, /
Hoe wa;
!e neem en ürr ra J " ' n — T VCJuragen eenige
Jjfc.WiQ. fyrffireegenen, o f Korfi. , M oet derhalven (eeven
gelijk de voon g e) droog zijnde; binnens huys
worden gebragt, op een zeer luchtige plaats: o n d i
hoüden met weynig vochtigheyd; nauw gewagt, zoowel
voor ‘t vuur, als voor een indringende Korfl. Niet
ttéenn °ffttedllleenn , bemglent eVeanl1 a'ainfgreinl am^ ea gR erte,geenn* C, Ve/nC eIr ubcuhyt a•
dan noch wel bewaren en voorzichtig dekken voor
t i n ”! ’ e n 4 ^ o f / r hrale
^ Men kan haar bp geen andere wijze, in Onze Gcv/ec Aaawia-
en aanqneeken , dan alleenlijk door
haar Uyt warme Landen bekomen Zaad: 't welk met
gezavdffCnde V3n ^ " " dicP in «n Pot word
mottzijmgan Warm gefteld’ « veel begoten
KRACHTEN.
PÓlsnm is verwarmende in den tweeden; V e r d r o o - /• 8.
gende tot in 't begin van den derden graad : ook
gendevPan“ d! ’ 1 dunmakende> “ ^ o .
teren j^dronken^of11 P u mor8ens nuc(l- Dhf ‘ - 3-
m e tw iin n 1 j ™ 1 F °eder tier gedroogde 'Bladeren C-,2Z-
met W ijngebrnykt; maakt een wee^Liocbaam-opend h,Jl- GeZft& *‘*%«r*> is goed L r d e ^ WMaïÊanÈdflÊtonÊdZen e:n dWoeadte grzeumcahktikgeel:i jkv eWrwateekret nd,e rg Venroeuefwt edne ^Ru *e>U• . l.t. ßeeksn en beeten der Slangen en Adderen.
en a u a d e T ge¥ eufti dan gelegt op Wonden Daran,,, en guacie Zeer en, heelen Je zelve. hiß. Plant.
, Op -t vuur gebrand, verdrijven door de rooien r es sbf'
t e Slangen uyt een huys. Het zelve gefchied, als men
Polsum m een kamer ophangd. '
■ cccxci H o o f d s t u k ,
k r u y s b l o e m .
h ét Neederlandfih dus geheeteh , Namen,
w o rd in h et Latijn genoemd F l o s
A m b e r ü a l i s , o f P o l y g a l a : in
het Hoogduytfih C r e u t z b l u m e : in
het Italiaanfch P o l i g a l i a .
Hier van zijn mij in haren aart bekend A°t on-
geworden acht onderfcheydène foorten; als: dcribkcTI
. P o l y g a l a v u l g a r ï s f l ö r e p u r p u b e o 0f d=nefoor
gemeene Kruisbloem van een purptsre couleur. I I F io -
LFnALBpiA/0 f ™ ^ Krp shloem- l lL F lo r e cceRtr-
LEO , o f blauwe Krtepsbloem. IV , F io b e c a r n e o ,
Ot Isjfiverwige Kruysbloem. V . R e p e n s f l o r e c c e -
RDLE° ; kruypende Kruysbloem van ben blasewe ver-
we. V I . V a l e n t in a f r u t i c e s c s k s m a jo r C l ó -
S ll , o f groot ftruvel Kruysbloem van Valentie!, aan.
teekend van den hoog-geleerden Heer C a r o l u s C l u - c „ . ei,,/.
c l, v f L V a l e n t in , f r u t ic e s c e n s m in o r ,
o f kleyne heefterige Kruysbloem Van Valentien in Spaan *■
i nV I I r ; Z OLY£ ALA VRUTESc' ens R U T * FOLIO ,'^ ^
ot ftruvel Kruysbloem met Bladeren van Wijnrüyt
Niet alle zijn ze van eeven de zelve Bouwino en [Vaar-
neemirigi x ö
Zij beminnen van naturen een zandige, gémêehé, Grond,
zoo wel een flegte, als met een weynig twee-jarigePaer-
demift voorziene grond : een vrije, warme, wel ter
zo n gelèegène plaats, én matige vochtigheyd. Vergaan
met haaft, maar blijven lange jaren in 't leeven.-
Geeyen gemeehelijk ieder Zomer , bijzonderlijk m e f
goede jaars-tijden , volkomen rijp Zaad. Verdra»eri
fterke ff tnter-koude, en alle andere ongeleegéntheederi
iffis tijds, zonder fchade; doch verliezen dan hare
Bladeren, behalven het Polygala repens flore
CceRULEO, o f krujfendc blauwe Kruisbloem.
Het Po l y g a l a V a l e n t in a m a jo r e t Min o r , Groote ra
of groote en kleyne heefter-achtige Kruysbloem van Va-
lentien ; delgelijks F r u t e s c e n s r u t * fo l io , o f L L
ftruve l,ge Kruysbloem met Bladeren als W,inrust, blij- K™ " ?
ven altijd groen, en verliezen no yt al hare BUdern Hoehi,Scoj
Htf
i P
1
i f