O P' D K A G T.
den God, dat hij den hemeldauw van zijne tijdelijke en eeuwige
zegeningen over Uwe hooge Perfoonen , Huizen , en Regeringe
overvloediglijk uitgiete; op dat Uwe Hoog-Achtb. noch lange blijven
mogen de Zuilen, niet alleen van Leidens gemeenebeft, maar ook
des gemeenen Vaderlands; en dat Gij bloejende in alle roemruchtige
deugden, ook bloejen moogt in voorfpoed en in een gelukkige
borgerheerfching, over de Stad, waar in gij met titelrecht, zoo
wel als met der daad, de naam van Borgcrvaders verdiend; en Uwe
aanzienelijke Hoofden noch een lange reeks van jaaren metdeze.eer-
lauweren moogt bekranft zien.
Dit is de oprechte hertewenfch ,
Edele H oog'Achtbaare H eeren ,
van Uwe Edele Hoog-Achtb.
onderdanigite en verplichte
dienaars
P I E T E R vander A A t
F R A N C O I S HALMA.
B E R I G
&AAN D E N L E
Eele curieufe Liefhebbers der Kruyden, verwonderaars over de kon ft en
verborgen theeden der Natuur in en ontrent allerley Gewaden, hebben
mij niet zelden geklaagd, dat z e , door onkunde van aller aart, dikmaal
de zelve t'eenemaal verlooren, niet alleenlijk in de Winter, maar ook in
de Zomer; of dat z e , fchoonze behouden, echter vruchteloos bleeven,
of andere ongemakken onderworpen waren. Daar op te gelijk mij vriendelijk
verzocht en ernjfig aahgepord, dat ik, volgens mijne zeederd veele ja -
ren daar inverkreegene kennis, hen tengevalle in fchriftwoü fe ilen , hoe z ij hunne Bo o m e n ,
K r u y d e n , B l o em e n , &c. bequameliji zouden konnen bewaren, in bloey onderhouden,
en dan goede Vruchten daar van winnen.
Deeze billijke begeerte heb, ik noch konnen, noch willen weygeren, om niet alleen de Verzoekers
, maar ook het gantlche Gemeen te dienen ; en de tijd, welke mij van mÿn beroep over-
fchoot, in dit nuttiglijk te bejleeden. Te liever begaf ik mij hier toe, wijl ik onlangs geleeden
had gezien, in t Neederlandfch iets uytgekomen te z ijn , waar in de Edele Hoveniers konft
zeer fober op t Tooneel was gejleld, als te zaamgelapt van veel oude, ongewilde, ja onware
dingen-, zonder eenige eygene ervarentheyd; behalven, noch veel andere, welke alleenlijk in
heete, niet in onze Neederlandfche o f de Hoogduytfche Geweften ten gebruyk konnen
worden gebragt.
Heb derhalven dit teegenwoordige 'Werk, als een ware, eygentlijke, nette Böuwing en
Waarneeming aller Boomen, Heefteren, Planten, Bloemen {waar ontrent ik met een
gedurige lujl, onophoudelijke arbeydzame oeffening veele Jaren langbeezigben geweeji, en daar
door heb bekomen veele ervarentheyd ontrent allerley Gewaflen in haar aangehoorne natuur en
eygenfchappen ), gewillig met de pen opgefield, en opentlijk in 't licht doen komen-, op dat
ieder hier uyt mogt leeren, op hoedanig een wijs alle Planten ten Boomen te bellieren z ijn , na
de geleegentheyd der Neederlandfche en Hoogduytfche Luchtjlreek, om er. vermaak en voordeel
van te konnen trekken. Welke ware en opregte Oeffening tot noch toe, mijns ’weetens,
noyt van iemand befchreeven of gemeen gemaakt is.
De Leezer gelieve het derhalven gunjlig aan te neemen j te leezen, te herleezen, zoo zal
tij gewenfcht nut daar van konnen bekomen, ik heb alles kort voorgefield, om door wijdlopig-
heyd niet verdrietelijk te zijn, eevenwel alles zoo klaar en befcheydentlijk uytgedrukt, dat
ook d'eenvoudigfle mij zullen konnen verflaan. i
Tot dus verre was onzen Schrijver gekomen, toen de dood, terwijl dit zeer kojlelijk Werk
reeds in Drukkers handen was om uyt te voeren, hem de Jlerflijkheyd. deed verlaten, om de on-
verderflijkheyd deelachtig te worden. Wij zullen derhalven hier bij doen t geen wij vertrouwen
dat hij zelfs verder zou gezegt hebben.
In T jaar 1671. beeft hÿ uytgegeeven .zijne W A K E OE F FEN IN G d e r P L AN T EN ,
in cjuarço Formaat. Zoo begeerig ging dit voort, dat de Drukker Anno 1 6 8 1 het voor de
tweedemaal herdrukte. Echter was dit Werk onvolmaakt, zoo ten aanzien van V getal der
Boomen, Planten, Kruyden, Bloemen, &c. als van de Curieufe waarneeming, op-
. vokking, en voorteeling der zelvt. De tijd en gedurige oeffening had hem in veele dingen
, beeter onderrigt ; geleerd V geen •hij te vooren niet wijl ; verZeekerder middelen tot voortplanting
en onderhouding doen 'uylvinden : daarenboven hem noch veele Gewaflen toege-
bragt, welke hem te vooren ontbraken J V z ij uyt verre Landen hem toegezonden j t z ij
door eygene vlijt veranderlijk gewonnen en aangeejueekt. Zelfs heeft hij in zijn Groe-
I * * ningfch