t i y I n d i g o . P :
den voorzien met een regt-doorlopende groote Ader,,
waar uyt yerfcheydene Jdeyner, om hoog gekeerd,
voortvloeien. Die flag van Indigo-pUnten geeft veele
Dcyge , uyt den witten taodachtige Bloemtje»s. Als
deeze, vergaan , werdenze gevolgd vaji veele bjj mal-
jjad, kander geyoegde zeer dunne Pmltjens,- met Z * * d , het
welk j, als ’t zijne rijpheyd heeft b e kdm sn zw a r t is.
PerIndi- H l . INDICO FOIIO CqaDATO , JlVe lUDlGOVtV,!,
^met ponuTECjinEs , of Indigo me-T bladeren zich Bladëïen VERGELYKENDE MET EEN HERT j . ;of, op;de wij*e
Hm'° van CoMiTEA, pf :L omraasi^'s,ghe ■ Linjpn' , iwélke
ze in: alles zeer nabij (tomen ,; inzonderheyd.de Cpipj.
TE4 Scp,RpjoiDEs.,r pf;w;iiDE,^K[j§., rnetjeeri, Zdddi
't welk de Staart van een Scorpioen vertoond.: doch bp_-
j Bladeren, ven,.wel zoo diep , regt in 't midden voorzien met een
kleyngmdruk , en een vyeynig rpfchaehdg,., óf afehigrauw
van verwe. Aan ham regt-doorgaande Steden,
.ontrent een vinger lang,, zitten’er meyen qf.nesgeh in
getal,, twee en twee regt teegens over malkander, en
voor m. een eyndigende :.,,o;ok inrhet midden met een
o f zigthaar Adertje vporzien.;; :Nièt tnlfchen
dezelye, maar tuflchen.de.teedere komen; hier
en gintfeh,:korte efl dunne,Steeltjens voort;, wlaariaan I Bloemen. M m f a s uytfpreyten,
die van het C hanlep^tys ipAj.oRi cceRulba ,,
o f groote veld-Cypres met een blauwe Bloem, als ze open
ftaan, ïiiet zéér ongelijk / purpurachtig van vér we, en
van èe*n aangeriameh reuk.
ItWat voor ' Al: deeze foorten beminnen een goeden, zandige’ ,
leen aarde luchtige aarde, met eèn weynig tw^e-jarige Paerde-
i^begee- eenjarige Duyy emift, een-jarige Hoenderdr<&,
I en ’t Mol der van binnen verdorvene Bqomen , o f in
plaat? van dien het M o l van verrqtt.e, Bop/n-bladefen ,
.wel door malkander geroerd en vermengd; een opene,
warme, v ry e, luchtige;" en gantfch'ter Zon geleegene
plaats; daar ze des zelven ifralen van -s.morgens yfoeg
tot: ’s namiddags ten drie uren korden; genieten 'bevrijd
voor alle Oojle,- qu-Noordenwinden. . Moeten Zeer
weynig water hebben , altijd in de Zon lauw gemaakt.
■ Teeder- In deeze G e wellen geeve.n ze noch Bloem -noch Zaad.
■ heyd. zijn 2eer teeder en gevoellijk van aart. Konnen op
geênerl^y wijze éenige jloude Reegenen , zóo wel in de
‘Zomer als in den Hefjft*$ veel min Ènêeuw\Rijp,PorJl,
o f fterke Winden verdragen;
■ wen^ha'^ ^ oeten derhalven ontrent half September, o f bij
■ gedurendecen' g°ede jaars-tijd een weynig later, binnens- huys
|fle Wïntër'-Werden gebragt;eerft gezet op een luchtige plaats, daar
.ze, tot half OU ober toe , door de Veniferen van de
Zonneftralen konnen befcheeneq werdén. Dan mQét
I men baar. een warmer plaats geeven.i, -Waar in van dén
November woog eerft om den, adderen., ^daar;öa
ieder dag, eyndelijk elke dag twee o f driemaal, na dat
bet meer o fmin-koud -is , gêvuurt werd. Men mag
haar niet op de grond, neer Hellen, - vermits ’t daar al te
tochtig v a lt; maar op .een Bank,,, o f op een Plank
om hoog.- Moeten \oqk’, gedurende de Winter-tijd,
met meer als een- o f twée-maal van boven begoten zijn
met een weynig lauwi-gémaaktReegen-water. •
IJoet M nu de Maert weer aangekomen i s , en ’t vuur-
|m^nee* hoken nagelaten w e rd , doet men- op zomuiige dagen.,
bij goed weer, de Venflerèn open, om haar allenxjen
e Lucht en Zon weer te doen gewoon werden. Hyn-
delijk brengd men25e , ..ontrent half Hpr il, o f wat later,
met een aangename lucht en zachte. Boegen weer
M : voorzichtig moet men haar bewaren en
aekken voor v e d ^ ^ ? ^ ^ ^ , Sneeuw, Hagel, koude
nachten, fchraleen, hayrige Winden. ,
n deeze koude-Geweftén konnen ze niet aangewon-
paad. W * e? Wer' ‘ ’ sb door Zaad , varfch en goed uyt Indien
gekomen, ’t Zelve moet men in een-Pot , gevuld niet
de hier boven befchreevene aarde „ niet diép, maar hoL
e jes zayen , imet een wallende Maan van A ïa er t,
H tL > o f May. Dan moet. men de Pot gedui-ig in
E P E I B O O M ,
warme Paerdemift-.zetten , tot op den eerden v a n ,.^ - .
mus; met,eèn Glas,van boven-nauwkeurig bedekt, en
wel bewaard voor Skoade Lucht en Ree gen. ■
- O p deeze wijze van mij behandeld en waargenomen,- Hoedanig
heb -ik van dezelve die met h^t ronde Blad vier, jaren twee der
lang goed en wel bewaard. T o t een Boomt j e opge^ zclve °,p'
fnoéyd z i jn d e w a s ’t alreeds tqt de hoogte van meer ^c<luee c*
dan anderhalve maaivoet opgefchoten, en in verfchey-
dene 'zijde-takjens verdeeld..' Die ivan der andere fo oiti
teederder:van: aart zijnde, . bereykton ontrent drie voilé
jareri , ien dedioogte van ruym eeh -maatrvoet., rDoch
in het jaar .16 .^ 1 , , op het eyédigen van dd-Winter >
zij n ze beyde vergaan ,-- -zonder dat ik de oorzaak . daar
•vattiw,eet. Mc-m ro . -( Van naturen graeyenze Héeftirachtig, en nietgelij-k Groeyen
een gemeen© andere Plant, f t welk: genoegzaam blij kt HjC^er"
uy t. hare - homachtige Starnmetjem,. Blij ven gedurig aC
groen*; doch laten Jiare onderfte Bladeren, door ouderdom
in/de 'Winter geel' wordende,, nu en dan. van zelfs
ter neer vallens n: •:
'•- ;D.e eer-ft©'van‘ de laatfle f<mt biiygen ook hare Takp verfchilin
jens ligtelijk ter aarden neer, en vatten dan Wortelen de foorten.
daar aan.: doch-zulks werd n o y t gezien aaft hetlMDi- :
'CJOFERA EöNQii’qLïvA , o f ’t dang^gehUderde'.Indigo--
dragend GeWat\', \\e.t wélk zijne Takken,-niet neerwaarts
gekromd, maar gedurig regt opwaarts houd.. , ;
t Van de -Bladeren deezer.rare Planten, goed en; krachs Schoon-
tig' zijnde , • • werd gemaakt d e . zeer, eedele en koftliike .. -,
'blauwe'. Tenpe doorgaans bij -ons genoemd Indigoï:
-wélke gedi'Oögd, : in water gevteykt, 1 daar na gèftov Indigo,
ten tot Hukken-bij malkander gebragt, eri weer te
drogen gelegtczijnde, zich eer(kgroen vertoond.;::maar
hoe m en ze daar ns langer droogd , . hoeze. blauwer en
fchoner werdi-
K R A C H T E N .;ü
D i t Gewas v droog en warm in den'- tweeden Francif.
Graad /; ook gemeenelijk: bitter enfeharp. van ximin.
-.. . . . fmaak, gefloten , en op ’t-Hoafd g e le gt,. ver- Comm-
drijft de Hoofdpijn en brand: Geneefl ook allePFbhden.
’t Zap in W ijn ^g e k o o k ten :d a a r mee ’t Hajr gewaf-
fchen , maakwhèt zwart.
X L V I I I H O O F D S T U K .
P E E P E R B O O M.
: B n, welrrieketid,;! aangenaam en aarr VerfchcytÊÊi
NeeAerlandfch r K elder-hals ge-
I ^ ^ M S - noemd, om dät hét de geene, welke
knauwen, de Keel zoodanig doet
branden,datze gedurig moeten drin- •
ken , om de hitte te lelfchèn:;e.evên als .of;haar. van
qoden was, de geheele Kelder aan harén hals te bangen.
•In \ L a ; tjn Chamel^ a Germanica , Mezereqn,
Oleastrum , of Cneoron T heophrasji : 'in,het
H o o g d u y t fe b Zeidelbast:; en in ’t I ta l ia a n f ih lC ha-
ME'LEA..- : .v
Hier van zij ft mij in haren-aart bekend gew'órden vierderley
vier bijzondere foorten ; namentljjk : I. GhameljEA korten.
VULGARIS FLORE PURPURASCENTE ALBIDO- , pf g e -
m e ene C h am eU a ,' geme en e^Me z.er eon , o f Peeperkóöm , .
met u yt den p u rp e r en wit achtige B loem en . II-.- Cha-
melasa flóre puRpüreor;;.:,of,C h am eU a mét'dónker^
roode Bloe/pen ,, na’’t p u rp e r géHrekt. III. Ghame-
lae-a FLORE ALBOy o f G h dm cU d niet een gantfcli 3^///ff
B lo em . IV.: CHAMELiEA/TRicdccos: , > o f C h am eU a
( na ’t G y iek fch lag e O lyfboom) met drie. te , z>aam~
g e v o eg d e . B e d e n . : Niet alle zijn ze van eeven. dezelve
O u e e k in g en W a a rn e em in g.
- De.CiiAMELiÉA G ermanica flore pu r pur a- watvo«i!
P Z SCENTE