gcfneede ten blijvende; dikmaal door deZorft van ’t-lèeven wer- 1
cn ontnee- den'beroofd , zoo moeten ze ook , gelijk de andere „ 1
de Blade- >$ sinters in Potten bewaard zijn, en op zulk een wijze .
gehandeld, gelijk van de voorige is gezegt.
Jafraijn Het Jasminum Persicum TENUIFOLIUM C.CCRU-:
van Per- leum, Jive FOL iis dissectts , o f Jafmijn va» Per-.
zien met ztjêfó met feedere 0fgefneedene Bladeren ■ , en een-blauwe
ne Blade- Bloem , groeyd in deeze Geweften uyt een bruyn-ye.r.--
ren en wige , teedere , veelvoudige Wortel, van naturen
een blau- $truvcls-wijz,e op ; zelden meer als drie, vier,, o f ten
wcB oem. ]100g{£en -yijf voeten hoog. Krijgt de dikte van een
vinger, niet veel van een duym. ’t Hout is tamelijk
hard en t a y ; de verwe uytwendig een weynig bruyn-
achtig. Boven tot een BoomtjeopgeCnptyd zijnde,
verdeeld het zich in veele dunne, takje» v a n welke dé
een-jarige, o f nieuwlijks-gefchotene , een donker-;
bruyne verwe hebben.
Gedaante Aan deeze, ook aan de onder-Takjens, komen voort
der Blade- veele digt bij en boven malkander gefielde Bladeren ;
ren* dun en teeder van aart; ruftende op. korte Steelt jenu
Zommige zijn gantfch n iet, andere daar teegens in
tw e e , drie , vier o f v ijf deelen gefneeden , van , welke
5t middelfte,of yoorfte, ’tgrootfte is; doch.al te zamen
vgaan ze voor rondachtig-fpits toe. De grootfte hebben
de lengte van een lid eens vingers, de breedte van on-,
trent een vinger-breed. ’ Aangenaam groen van verwe
zijn ze , doch onder bleeker : in het midden voorzien
met een regt-dporgaande A d e r waar Uyt eenige andere
zeer. kleyne fpruyten. Als men ze, in de mond
knauwd, vallen ze bitter van fmaak. U y t de yoorfte
punten der Steelen ziet men in de Maand May veele
Tros- ,en Ayrs-wijz,e bij malkander gefielde aardige
Xloemen. Bloemtjens voortkomen. De verwe is uyt den purperen
blauw ; de reuk zeer lieflijk. Beftaan uyt vier voor
aan ftomp-rond toegaande Bladert jens. Als ze agt o f
tién dagen lang open geftaanjtebben, verdorren ze , en
laten eyndelijk ,. bij warme goede Zomers , een lang-,
Zaad. werpig, dun , en uyt den groenen 'bruyn'achtig
- . agter.
Wel- Het Jasminum Persicum PALLiDo-cceRULEUMriekende
latifolium, fiye FOLIIS INTEGRIS, of wel-riekende
van Per- Jafmijn van PerxAen met ongekerfde breede Bladeren ,
zien, met en een bleekfbUftweBloem, is van Hout gelijk de voor-
d^M-eede SemeHe doch wel zoo bleek; niet hóger
Bladeren uoc.h .dikker van Stam. Waft ook uyt eygener aart-
en een Strnvelachttg op ,d o c h geeft geheel andere Bladereny
bleek- ruftende op korte Steelt jens. De lengte is van twee.
Bloem6 ' vinger_leeden ,• wat meer o f min; de breedte van een ,
ofjwat meer: agter rond, en daar op 5t breedfte; voor
allenskens in een fpits punt eyndigende; aan de randen
effen en flegt; doch in dikte, verwe , en bjtterheyd
van fmaak, de vorige Jafmijn gelijk; ,.elk in ’t midden
voorzien met een regt-doorgaande groote A d e r , of
Rttgge , waar uyt andere teedere , na de randen lopende
, voortfchieten. De Bloemen komen defgelijks
met die dér voorgaande overeen in tijd, gedaante en
plaatzing, doch zijn wel zoo groot; krachtiger o f
fterker van reuk; bleeker van verwe, en inwendig van
' een donkerder grond. In den Herjjl geeven ze een
Zaad , het hier boven befchreevene gelijkvormig ;
doch niet altijd, maar alleen bij goede Zomers.
Wat voor Zij beminnen een goede, gemeene , zandige aarde ,
zi^bemin met een weyn*§ twee-jarige Paerdemift door-mengd :
ncn. een luchtige, v ry e, opene, warme plaats, én veel water.
Geeven niet alleen ieder jaar Bloemen, maar ook,
behalven het Jasminum inodorum flore luteo,
met bequame Romers gemeenelijk volkomen en rijp
• Zaad. - Werden in ’t midden van OBober, of'wat eer-
Waarnee- der , na dat de tijd zich aanfteld , ; binnens h'uys ge-^
«“ ing* bragt, op .een, luchtige plaats, waar in niet als bij fter-
ke Fbrfi werd gevuurd. Men moet haar onderhouden
met matige ypchtigheyd., en niet voor in ’t begin van
A p r il, niet een zoete" Reegen ? -weer in de lucht zet- J
\ ten. Zij blijven niet altijd groen, maar. laten 's Winters
hare Bladeren vallen , ‘'w elke , dóór der Zonnen
kracht, in ’t begin van May zich weer vernieuwen.
. De aanwinning deezer Jafmijn gefchied zelden' door Aanwin.
Z a a d , maar overvloedig door hare bij de Wortel,uyt- "j.ngdoor
lopende veelvoudige jonge: (waar mee de Natuur haar t(!jdewot'
heeft begaafd , om 5t gebrek van ’t eene door wat an- lopende
ders te vergoeden) welke doorgaans van zélfs genoeg J°nge.
wortelen | o f , ingefneeden zijnde, dezelve zeer ligte-
lijk; bekomen. Deeze moeten dan , met een waffende
Maan van April van de oude afgenomen, en vervolgens
verplant .werden.
I Het Zaad werd gezayd in een P o t, gevuld met ge- Door
meene , zandige aarde ; niet diep , maar hol en Juch- 'Z“ud-
t i g ; eèn weynig voor vplle Maan van Maert o f
April.
’t Is aanmerkens-waardig, dat ’t Zaad der J asmy- Aanmcr.
nen uyt Perzien , met gefneedene Bladeren , geen kakandere
jonge. vportbrengd , dan met rondachtige en
gantfek geen gefneedene Bladeren $ . ook veel wel-drag-
tiger. Bloemen , van een zeer aangename en lieflijke
reuk.
K R A C H T E N .
Xl.yil HOOFDS TUK.
I N D I G O .
r.oAg-jjR>Tt aangenaam en beziens-waardig Heer- Naracni
Strt*vel-gewas , werd,
1* mijns weetens, met geenen anderen
Jfals deezen;naam in hef Neederlandfch
H p f atijn genoemd : van de /»-
dianen Gali , o£*Nil : van de Por-
tugeez,en Herva d’An ir., ofANiL.
Van,deeze fchoone,rare,en d i e r b a a r e z i jn mij, Dricderlcf
in haren aart, botiwing èn waarneeming , .bekend drie ^oorCCQ'
onderfcheydene fporten; te weéten :
I. Indigo folio rotundo , Jive Indigofera Befchrij-
ROTUNDiFOLiA ; dat is , Indigo met ronde Bla- ^nSJ.aa
deren , niet qualijk gelijkende het N unmularia , mcetnr0ndc
o f Penningskruyd ; doch niet wel zoo cirkel- maar Bladeren,
een weynig ovaal of langwerpig-rond,; derhalven ze
ook veel naarder komen lY:t C olutea vesicaria, of -
de Lombaardsche L inzen met. Blaesjens : hebbtm. Bladeren,
ook dezelve flelling aan hare groene Takjens; 19 wee-
ten , altijd twee en twee regt teegens over malkander
zittende; en voor in een eyndigende. Zijn,daarenboven
van ontrent dezelve grootte, teederheyd, en verwe
; ( eyndelijk licht na *t geel trekkende) met dezel-
yeinwendige vloeying der A d e r e n doch geeven een Bloemen-
roodachtige Bloem, zwaar en pnlieflijk van reuk. .
II. I n d Lg o f e r a longifolia ,. o f lang-gebea-
derde Indigo. Deeze foort groeyd wel vijf voeten jn(jjg0.
hoog; en verdeeld zich in veele, tamelijk-dikke,
afchgrauwe én lichte zsijde-takfen : waar aan de Bladeren
ook twee en twee regt teegens over malkander
yoortkomen. Zijn twee vinger-breed , wat meer of Bladeren,
min; lang; een halve vinger,..of.daar óntrent, breed;.
, in ’t midden op ’t breedfte ; agter ftömp-rond, maar
Yoor geheel fpits toegaande: teeder van aart; donkergroen
van verwe, doch onder bleeker; en in ’t midden
PALLIDO
COERULEUM
PERSICUM
XATI FOLIUM