7 3 Ï - J ê n 'e ï t e .
plaats , en niet te veel vochtigheyd. Blijven eenigè
jaren l^ng in ’t leeven, en geeven volkomen rijp 2<W;
’twelk met een volle Maan van M a m o f j i f Hl tm a diep
gelegt, de aarde moet aanbevolen zijns want alleen hier
door konnen ze vermeenigvuldigd worden ; behalven
Znl. die met dubbele Éloemen, welke noyt eénig Zaad
vóórtbrengen. Echter worden ze aangewennen doof
hare jonge, noch geen Bloem gefchoten hebbende Tak-
Aanwifl- welke> ’r zi) aan ^are p lm t gelaten , ten halven
„hg. ingefneeden , en met aarde bedekt zijnde; ó f in de
Maand May met een volle; o f noch wadende Maan aft-
gebrooken (niet afgefneeden) , in een Pot geftoken ;
■ zes weeken lang buyten de Zon gezet op een donkere
plaats, en met Reegenwater dikmaal begoten, genoeg-
zaam Wortelen bekomen.
-Wolachti- L y c h n i s t o m e n t o s a m a r i n a , ó f Wolge
Zee- achtige Zee-Jenette, krijgd in déeze Landen noch
jenette. Bloem noch Zaad. Bemind de gemeldde grond , de
zelve plaats, en niet te veel vochtigheyd* Verdraagd
tamelijk-wel de koude der Winter. Blijft eenige jaren
in ’t leeven; en word alleenlijk vermeenigvuldigd door
hare aangegroeyde Wortelen.
[Nechan- V .-H e t L y c h n i s SECü NDA 3 T E R T IA , SEXTA
dere foor-ET o c t a v a C L U S i i , ó f de tweede, derde, zeefde
ten van en agtfie foort der Jenetten , befchreeven op het 289«
jenetten. 2pcr. Blad der rare Planten van de zeer geleefde Heef
C a r o l u s C l ü s iu s : delgelijks L y c h n i s p u s i l -
l a C r e t i c a , o f kleyne Jenette van Candia: Sé-
g e t u m L ü s i t a N i c a f l o r e r u b r o p u l c h r o ,
o f Portugalfche Jenette in Koorn Maffende met een
Jchoorie ronde Bloem: L u s i t a n i c a - f l o r e r u b e l -
LO FOLLICOLO ROTUNDO S T IP A T O , o f PortUgaU
fih e Jenette met een roodachtige Bloem, en een rond-
ingedrongene dikfe Zaadknop : Lus i t a n i c a FLORE
c o c c iN E O e l e g a n t i s s i m Oj o f Portugalfchejenet-
te met een treflijke fcharlakene Bloem; en L y c h n i s
Hl r s u t a m i n im a l o b e l i i i o f kleyne ruyge Jenette,'
van de beroemde Heer M a t t h i a s d e L o b e l aan-*
Grond &etc*kend3 beminnen de zelve aarde * en weynig Water.
Blijven niet meer dan eene Zomer in ’t leevén.
Geeven, bij goede jaren , teegens de Winter gemeene-
Zaad. lijk rijp Zaad, inzonderheyd als ze warm, o f in Potten
gefteld zijn; ,en vergaan daar mee. Moeten derhalven
ieder Voorjaar weer op nieuws, niet diep , gezayd
s Aaawin- worden. Opgekomen zijnde , mag men ze, ter oor-
“ing- zaak van hare teederheyd, niet opneemen, o f verplanten.
Zie hier bij na de Hoofdftuk&en van V l i e g e n e t ,
en V a c c a r i a .
|Struvel- Het L y c h n i s f r u t i c e s c e "ns M y r t i f o l t a ,
| Jenette, o f S truve l-Jene tte met Bladeren van Adyrtus 3 is van
En een teec^ere aart* K an de koude der Winter niet ver-
%rtus. dragen. Moet derhalven, in een Pot geplant zij ft-f
de, binnens huys worden gebragt, op een luchtige
plaats, en daar, zoo lang de W int er duurd, droog ■
gehouden zijn : zou anders lichtelijk befchimmelen en
verrotten.. „ x
K R A C H T E N .
*»«»([, J \ 1 Bladeren van Jenette, o f Lychnis, gefto- '
1 en °P quetzjuren van Befnen « ? Toeten,
ook op oude Zweeren g elegt, geneezeö
de zelvec'
plly. Tw e e Drachmen van ’t geftotene Z a a d (zijnde heet
| | | Ë B ^roog tot'in den tweeden graad) met Wijn inge-
g«£<nomen; jaagd uyt &egalachtige vochten-, en geneeft de
(.J.geen’e, welke van Scorpiocnen, o f andere giftioe Dieren
geftokenzijn.
M a j o r a a m .
CCCXX H O O F D S T U K . M A J Ö R A A N ;
in het Neederlandfeh niet alleen dus;
maar ook M a r i o l e i n g en o em d ;
in het L a tijn M a j ö r a Na ! in het
. Hmgduytfih M a j o r a n , ó f ook
M e y r A n : iti het Franfch M a r-io l e i n e ; en in het
Ltaliaanjch M a g g i o r a n a ; o f ook A m aR acó.
Hier van zijn mij in haren aart bekend v i j f onder-. Vijf orit
fcheydene foorten; namentlijk: detfehey-
I. M a j ö r a N a n o b i l i s a n n u a , o f Eedele dcne fo°^
Mariolein, maar eene Zomer durendek I I. N o b i l i s » •
p e R p e t u a , o f eedele Mariolein , welke eenige jaren
lang inJladt blijft. III. A n g l i c a p e r e n n i s , o f
Engelfihe Mariolein, altijddurende. IV . M a j o r a -i
N a a r b o r e s c é n s , offtruvellige Mariolein. V .M a -
JOR ANA ORIGANITIS LÜSITANICA , o f PortUgaU
fche Major aan, ritsende als Orege. Niet alle zijn ze
van de. zelve Bouwing en Waarneeming.
Eevenwel beminnen ze al te zameneen goede, ge-Grond,
flieene, zandige, en met twee-jarige Paerdemift wel-"
voorziene grond: een opene, warme, vrije, bequaam
ter Zon geleegene plaats, en tamelijk veel Reegen.
■ Het M a j o r ANA NOBILIS a N n d a , o f eedele Eedele
Mariolein, ieder jaar :vergaande, geeft'in deeze Lan- M.ario‘ -
den noyt eenig rijp Zaad. Is zeer teeder van aart;
en vergaat met de dankomft van de Winter. Moét durende,
derhalven ieder Toorjaar weer aangewonnen worden
door Z a ad , uyt.heete Geweften overgezonden , en
in de aarde gelegt met een watfende Maan van May.
De M a j o r a n a - n o b i l i s p e r p e t u a , o f de De Winter
Winter overblijvende eedele Majoradn, wil geeme ge- °veiblïj -
zet zijn op een zeer warme plaats, befchut voor alle ^en<ic Ms':
koude Oofle- en Noórtb-windcn. Dus blijft zè op liet ','ora:iI1‘
laiigfte drie jaren leevendig; maar krijgd gantfehelijk
geen Zaad*
^ De M a jo r ANA A n g l i c a p è r e Mn i s , o f altijd- Altijd- d«.
durende Engelfche Mariolein, is hard van aart • aller- rende' Én-'
ley ongeleegentheeden dér Winter zonder eenige f c h a - -
de verdragende. Word van naturen zeer oud; én geeft arlocm'
bij goede heete Zomers (gelijk die der jaren t f f y i .
ï6 6 j . 1 669. zijn geweeft) volkomen rijp Zaad, maar
anders niet in deeze Geweften. Het zelve moet in de
Maand May, met een waflènde Maan, niet boven een
. ftrqobrèed diep, op een warme plaats worden gezayd,
Hier dóór kan deeze foort vermeenigvuldigd wórden;
en dan ook nóth door hare aangegroeyde jonge Wortel
len-, welke men met een waffende Maan \m-Maert ó f
■ April van de oude afneemt, en verplant..
De M a j o b a n a O r I g a n i t i s L u s I t a n i c a , MarioVdd
ó f Mariolein uyt Portugal, riekende als Orege, is van UIE Por-
een teedêre aart; ‘ Kan Sneeuw, Terfi i en andere on- Jj® r!eJ
geleegentheeden der Winter gantfehelijk niet' verdta- Orege/ ’
gen. Moet derhalven, in eert Pot gefteld, ‘s Winters
binnens huys worden gebragt,. pp eén luchtige plaats,
waar in niet adders als bij vriesccnd Weèr word gevuurd
; en gedurende dien geheelen tijd onderhouden
met jflëgts een weynig lauw-gemaakt Reegenwater, van
boven daar op gegoten. Bijtijds, met goede dagen ;
moet men ze weer buyten zetten, doch wel dekken
Voor koude nagten eh jchrale winden.
De M a j ö r a Na a r b o R e s c e n s , ó f Mariolein Mariolein;
bpfehietende tot een kieyn Boomtje, ter hoogte van een temie'tüt :
v o e t , o fw a tm e e r , is, gelijk de vorige, Varteen tee-ècn! kleyrt
dere natuur- Moet ter dief oorzaak, in een Pot ge- Boorntjo-
plant, en ’sWinters voor veel Water (gelijk ook in den
Hérffl) gewacht, binnens huys bewaard, eiïgézet zijn
op een luchtige plaats, waar in niet als bij vriezend
Weer word gevuurd. Niet voor in ’t begin van Apr il,
A aa o f