vochtigheyd. Blijft niet langer dan eene Zomer in
het leeven. ' ‘
Geeft in deeze koude Landen, bij goede jaren , in
den Herfft volkomen rijp Zaad, en verfterft daar mee.
Moet derhalven, met een waflende Maan van April ,*
door dit Zaad, niet diep in een Pot gezayd, en op een
«antfcli warme plaats gezet , aangewonnen worden.
Wanneer het nu opgekomen is , mag men het niet reppen
, om te verplanten.
tijdsw el, doch zelden, drie jaren in ’t leeven. Bloeyd
in de tweede Zomer, en geeft volkomen rijp Zaad;
’t welk met een waflende Maan van September o f Maert,
niet boven een o f twee ftroobreedte diep, op een goede
warme plaats in de aarde gelegt moet zijn. Alleenlijk
deezer wijs kan deeze foort vermeenigyuldigd worden.
K. R ACHT EN.
K R A C H T E N .
Ccbruyk. f \ H Lappa Soaria, een foort van Caucalü, is I 1 matig warm en droog, daar beneevens openende»
— * verdeelende, en dunmakende van aart.
In Wijn gekookt, en daar van ieder dag, 's morgens
nuchteren, een goede Roemer vol gedronken; o f het
Poeder der gedroogde Bladeren met W ijn ingeno-
Pliii. I. z6. men , verfterkt de Leeden en Zeenuwen. Is dienftig
e. ii. voor de geene, die van Jig t en Podagra worden geplaagd:
voor de Maag; teegen het Graveel', en opend
de verftoptheyd van de M ilt.
C X X X V H O O F D S T U K .
K E R V E L .
Vcrfchey- f ^ £ S ~ ^ ( £ U s in het Neederlandfch genoemd,
dcne na- van weegens hare deugdzame
Blca' (J). ■ v t t f f t iK kracht zeer bemind, word in net La-
Ir tijn geheeten C erefolium , o f ook
l^^^jAjCHiEROPHYL LUM , en CHiEROPHYL-
LON : in het Hoogduytfch K erbel-
kraüt : in het Franfch C er fu e il ;
en in *t Jtaliaanfch C erfoglio.
Drie bij- Hier van zijn mij in haren aart bekend geworden drie
zondere bijzondere foorten; te weeten:
oorcen. j,; c EREFOlium v u l g a r e , o f onzzgemeene Kervel.
I I. C erefolium H ispanicum , o f Spaanfche
Kervel; ook geheeten M y r rh is sa tiva odorata,
o f CicuTARiA o d o r a ta , in het Neederlandfch welriekende
dutte Kervel. III. C erefolium M onta-
num sy lv e s tr e , o f wilde Berg-kervel; die ook genoemd
word M yrrhis sylvestris montAna . Niet
alle zijn ze van de zelve Bouwing en Waarneeming.
Grond. Éevenwel beminnen ze al te zamen een goede, gein
eene , wel-omgefmeetene en gemeftte grond : een
vrije, bequaam ter Zon geleegené plaats, entamelijk
veel vochtigheyd. Konnen fterke koude, en alle andere
ongeleegentheeden der Winter uyt&aan. Geeven ook
,in de Zomer volkomen rijp Zaad.
Geraeene Het C erefolium vulgare , o f gemeene Kervel,
Kervel j WOrd gemeenelijk van ieder tweemaal, ook wel meer
me °die maa^> *n ül )aar aangewonnen; en voor eerft met een af-
door de gaande Maan in Maert gezayd. ’ t Is waar, dat deeze
geheele wel haaftig opfehiet; echter kan ze twee- o f driemaal
Wln.teff gefneeden worden, eer ze in de Bloem geraakt. Maar,
toe, kan ^ ten anderen, word ze ook zeer bequaamlijk in de aarde
gebruy- gelegt met een afgaande Maan van Auguftus : want
ken. deeze kan men door de geheele Winter, tot in de
Maand van May to e , in fpijzen gebruyken. Doch
dan fchietze haaftig op, en brengt haar Zaadjtz voor-
" fchijn.
Groote Het C erefolium MAJUS HlSPANICUM, o fgroo-
Spaanfche t0 spaanfche Kervel, vergaat zoo haaft niet , maar
Kervel.. blijft veeje j^en jn Eet leeven. Word aangewonnen,
eerft door haar Z a a d , ’t welk men met een waflende
Maan van Maert o f April de aarde moet aanbeveelen.
Daar na, door hare aangegroeydz jonge Wortelen, welke
men op de zelve t ijd , en met de zelve Maan, ,van
de oude afneemt. en verplant.
Bere^ker- ^ et C erefolium montanum sylvestre , o f
vei, . wilde Berg-kervel, blijft doorgaans twe e ; ook zom-
K E r v e l, o f Cerefolium , is matig warm en droog Dol
van aart. Daarbeneevens een weynig verkoelen- c,9*
de en te zamentrekkende.
Op allerley wijzen ter fpijs gebruykt; ook in Wijn PuchfM
gekookt, en daar van gedronken , is ze zeer gezond ; fUyg.'
aangenaam aan de Maag: doed gemakkelijk wateren:
verwekt luft tot het Echte-werk^- zuyverd het Bloed: IjMffij}
is goed teegens het Graveel: verzacht de z,ijde-pijn en
het Pleuris : fcheyd het inwendige geronnene Bloed, en
verwekt de Maandftonden der Vtouwen.
De Bladeren van Kervel met Boter in een Pan c«mar.
gebraden, .en dan op de Navel des Buy ks gelegt; o f^ -f,óf
het uytgeparftte Zap met W ijn , o f met Hutspot-/.gTjjl
nat gedronken, is zeer dienftig, tot verdrijving van
het Co lij k^, en allerley Buykfrimping. Het zelve Zap
met Edik ingenomen, doed de Wormen der Maag en
Darmen fterven.
De groene Bladeren gefloten, en plaafters-wijze op-Traguslu
gelegt , fcheyd alle Gezwellen ; en doed Verdwijnen c‘ }£& j
allerley Vergaderingen; ook Knobbelen en Buylen tuf-
fchen Vel eri Vleefch, veroorzaakt door flaah, floten,
o f vallen.
Het Poeder der gedroogde Bladeren met Honig vermengd
, is goed voor de Kanker. Geneeft ook de
voorteetende s weeringen.
De Wortel van Mirrhis, o f Cerefolium Hifpanicum, Galml i
is droog in den eerften , verwarmende in den tweeden ^
graad, en fubtyl o f dun van deden. &sim}.
De zelve in Wijn gezoden, en daar van gedronken, Mtd.c.6. j
geneeft de geene, welke van eenig giftig D ie r , o f van i
dolle Honden gebeeten zijn. Drijft u y t de doode Vrucht, :
de Nageboorte, en. het water der Blaas. Verwekt de f-3*
Maandftonden: zuyverd de Borft vaQ alle Fluymen,met
Zuyker genuttigd: maakt een goeden Adem; en is zeer
dienftig in Peft-tijd. .
De Bladeren deezer Spaanfche Kervel in Moes of
andere fpijs genuttigd , zijn de Maag en het L i chaam
zeer aangenaam. Vöbrts in krachten de voo-
rige foort gelijk.