Boom tc veel hout krijge. Dat het befte faifoien tot behoorlijke fnoeijing in de
maand Maert was, in welken tijd men aan de loten mets kan fienj gelijk t ook een
voorfichtig fnoeijer p a f t , de kragt van eiken takte waardeeren e n ^ d toe te hen ,
dat men een fterke meer laft oplegge, dan een fwakke : dog dat het de veihgfte wijfe
van fhoeijen was , indien men nevens de t’famenvoeging van den bovenften tak, een
o f twee botten overlaat. . . . , ,
N u was het bevochtigen nog overig , waar mede men op fijn tijd de droogte van
lucht en aarde weet te boeten: Hij betoogde, dat die een naarftig bouwer voor al nut
was. Dat de teedre Bloemen , foo wanneefer geen regen v a l t , wel meeft moeten
befproeid worden. Dat alle water niet even goed is , maar dat ftroomwater, om dat
het door fijn loopen en vloeijen felf verdunt en warm word, beft is voor t bevocht
t e n der Tuinen , als mede het regenwater, | welk in bakken word gevangen, om
dat h e t, door de bewaaffeming v an 't luchtvyer gekoefterd, de vrugtbaarheid der H o ven
wonderlijk voortfet. Dat de befte tijd van bevochtigen was de morgenftond en
d’avond op dat het water door de kragt der Sonne met te heet werde.
Daar bij Voegde h ij, hoe ’t de plicht van een braaf Kruidkenner was, gelijk als op
een wachttoorn te fitten kijken, e n , als een Schipper uit de achterfteven, het geheele
vlak van den Tuin met wakende oogen te doorfien : alle winden te leeren kennen,
om te weeten , welke koelte voor de Gewaffen g o ed , o f quaad fij , wat onweders
men in een betrokke lucht heeft te vreefen, daarenboven, met we ken forg men de
uitheemfche Planten, die uit vergelegene Werelds-deelen in defe kille Geweften wor-
den overgevoerd, tegen ’ t ongemak van de lucht moet koefteren en behouden.
Ontallijke dergelijke dingen erinnerde hij hem , en liet niets onaangeroerd; daar bi,
handelende van de Krachten, en Sappen der Kruiden, en wat dienft de Artzen uit
yder Plant konden halen. , . . r .
De Vader, fijnen Sone dus geleeraard hebbende, en nu verfekert, dat , bij lijn
overlijden, en foo ’t hem opgedragen wierd, hij fijn ampt foude konnen waarnemen,
befloot, den felven, om hem des te meer te verfterken ,. buiten t Lands te lenden,
op dat hij met brave verftanden, die in de Hoven , en Hooge Scholen groore Plant-
kenners waren, vriendfchap makende, door dien ommegang , en geleerde tlamen-
koutingen vafter foude werden , en meer en meer vorderen in ’t gene hij uit hem
hadde verftaan. Weshalven op den weg die mannen, welke door den roem hunnes
verftands de Franekerfche, Utrechtfche en Leidfche Akademie veel luifter toebragten,
gegroet hebbende, is hij in den jare d o lo c LIX. getogen na Vrankrijk, die Meeft-
reffe van alle fraaiheid , en vafte wetenfchap, dewelke met alleen tegen ltalien, maar
alle Landen kan uithalen in gelegentheid van Tuinieren; om dat het is een Land van
feer gefonde en gematigde lucht; alwaar nochte de koude des winters, nochte de brand
der Somerfonne den Planten niet laftig o f verderffelijk i s , nemende foo veel van t
Zuiden , als tot het matigen van de Noorder-koude noodig f i j , ’t welk tot het voortqueeken
van Bloemen o f Vruchten allerheilfaamft is.
1 De faam van fijn Vader hadde hem in de Hooge Scholen, welke hij in t voorbijgaan
befogt had, tot geleerde en vermaarde Mannen toegang gegeven.
Defe had hem te Leiden verworven de vriendfchap der beroemde en alomme door
hunne geleerdheid bekende mannen Adolf Vorjim , eenes grooten Vaders groóte Soon,
Hoogleeraar der Artfenij- en Kruidkunde , en Joan de Laat I Antwerpenaar die
Godsdienfthalven met fijn Vader fijn Vaderland verlaten hebbende, fig aldaar begeven
h ad , een man, feer vermaard wegens de brave gedenkteekenen fijnes verftands,
de befchrijvinge van Weft-Indiën, een doorgeleerd W e rk , en Vitruvius, treftelijk Schrijver,
met feer geleerde aanmerkingen uitgegeven. . ,
Als hij dus in Holland hem felven door gelijkheid en navolginge van fijns Vaders
wetenfchap , en naams-beroemdheid, bij deftige mannen in aanfien gebragt had,
is hii na Vrankrijk gereift, en heeft in die allerbequaamfte Landftreke , omme vremde
\ a ver«
verftahdtn aati te lokken, twee feer grootè vrienden en hoogachtërs van fijn 's V a ders
naam gevonden Wilhem Davijfon, Schot, Raad; en Arts des Konings, Opfien-
der van ’t Koninglijk Huis en Artzenij-kruyd-Hof, mitfeaders Vefpafiaan Robijn vermaard
Kruidleefer der Koninginne, So on, foo ik meene, van dien Robijn , met wien
fijn geëerde Vader, als hij tot oeffening van fijn vernuft aldaar was, gemeetafaamlijk
had omgegaan. In defer gefelfchap , en ommegang kreeg hij tot de Koninglijke
en der voortreffelijkfte mannen Lufthoven ( welke in Vrankrijk, {onderling te Parijs
overvloedig fijn ) ftrax toegang, en befag aldaar in die welbebouwde, en van aller-
ley uitgelefënfte gewaffen overvloeijende hoven het gene hem namaals tot groot gebruik
was , foo dat hij uit die bijwoohinge en vriendfchap wenfchelijke Vruchten
trok,
Vrankrijk doorreift , en de dooiluchtigfte Tuinen van dat Rijk bekeken hebbende
, als hij nu twee jaren in Vrankrijk had doorgebragt, vervaardigde hij fig tot de
wederkomft, maar liet fig, eer hij weder te huis quam > te Angers, in ’t Lionnoifeh
met den eertitel van Leeraar der Geneeskunde voorfien.
Hij volvocrdë fijn reis, na dat hij fijn hart in Vrankrijk had opgehaald , en , in
fijn Vaderland gekeért, ga f hij teffens blijken van groote vordering , die hij in defe
reifè in de Kruidkenniffe gedaan had. Zijn eerwaarde Vader bevond, ftrax na fijn
wederkomft , uit gemeenfaam gefprek met h em, dat de onkofteh, aan defe reis gehangen,
niet qualijk hefteed waren. En dewijl hij voor fijn vertrek vertrouwt had;
dat fijn Soon in tijd en wijle een beroemd Kruidkundige foude werden, oordeelde
hij , om fuik een werk, met foo veel forg gadegeflagen, voor fijn overlijden te vol-
voeren , niets raadfamer te fijn , als met alle vlijt defe Vrucht volmaakter te doen
rijpen. O o k konde de Soon nergens beter vorderen , als onder ’t beleid van foo
een braven Vader ; want nimmer worden de vernuften gelukkiger onderwefèn, dan
wanneer fij Meefters erlangen , die na hunnen aart gefchikt fijn, die de manieren
der leerlingen , en hun begrip grondig kennen , en door langheid van tijd door-
fien hebben , tot wat levens-manier hunne finnen hellen 3 voornamentlijk als daar
bij kome , dat’er aan de wille, genegentheid, beproefde geleerdheid , en ervarend-
heid des genen , die ’t leerampt fal waarnemen, niet getwijfeld word. Des is t geen
wonder ( dewijl hij dit alles door een beter geboorte-lot had verkregen, te weten een
Meefter, die fijn welgeliefde Vader was , daar bij een volmaakt Kruidkenner, en
die de naauwfte kenniffe had van fijn a a r t , van welke hi j , om foo te fpreken, de
voortteler was ) dat hij in defe diepe verborgentheden volflagen bedreven wierd.
Hij dan , van fijn Vader foo onderwefèn , dat hem niets van ’t gene de fchran-
dere ontdekkers ooit hadden nagevorfcht onbekend was , vond geraden , fomtijds
fijne wieken te beproeven, en anderen te verklaren, wat hij van fijn Vader geleert,
en felf buitens ’s Lands waargenomen had. Waaromme hem, als ’t de nood vereifte;
’t fij dat d’oude man fiek , o f van huis was, niets meer ter harte ging , dan fijn
plaats te bekleeden ; ’t welk de vergaderde toehoorders niet onaangenaam was. O o k
heeft defe beurtwaarneminge de faam van onfès Amptgenoots geleertheid veel voort-
gefet bij elk e e n , dien de gaven van fijn verftand nog onbekend waren. Dus
hadde de Hooge Schole nu in plaats van een , twee mannen, die den leergierigen
defe wetenfchap leeraarden. Als dit geen klein geluk fcheen , waren alle vrienden ,
amprgenooten, en die eenige kenniffe aan den ouden Man hadden , daar over feer
verblijd , en hielden hem gefègend met een Soon van fbodanig een aart : ’t welk
hem foo aangenaam was te hooren, dat het alle verdrietelijkheid des ouderdoms fcheen
af te wiffen , en defèlve geneugelijk te maken.
s Vaders ouderdom viel nu dag aan dag fwaarder; en vermits dë oude luiden ge-
meenelijk., gelijk als een van fèlfs gebluft vier, fchijnen te iterven, en als rijpe Boomvruchten
afvallen, alfoo wierd hij in fijn volle rijpheid , dog echter toen men ’t minft
duchtte, wechgerukc.
* SJc =♦? Nau