LYiSlMACHIA SPICATA PURPUREA)
743 « b tó ttfi* VeBêMK. Dut- (# D o t ü ê I GouöênAppèl. 744
Doorgeboorde
Bokorege
i ütimtes
I fó. Herb.
/•Mi.
wanne tanden ontfangen Zaad', ’t welk men met een
wanende. Maan van May niet diep in een Pot zayd,
zonder 't opgekomene te verzetten.
Het TRAGdRtGANOll PERFORAftni CCeRtlLÈUM;
o f doorgeboorde Bok-vrege met blauwe Bloemen , frfiiet
. uyt zijn teeder, bruyn Worteltje in deeze tanden ruym
een hand hoogte, dpwaam , zi'clr verdeelende in vcéle
teédere, ronde; ruygéenbruyn-verwige Takjens^ gelijk
de Thymuien : aan welke de Bladertjetts, ruftende
op korte dunne Steeltjens > op de wijze van Aca cia ;
Storpioides, en diergelijke, voortkomen, Zeeven, nee-
gen, oFmeerder in getal; altijd twee en twee regt tee-
gens Over malkander gefteld; en voor in een eyndigen*
a. de. Zijn Fcharp, welriekende; dhThym. Geknaüwd
wordende , geevenzè van zich een geur gelijk de Kun.
Zijn een weynig langwerpig, ru y g , bleek-groen Van
verwe: in ’t midden voorzien met eén kleyn Ruggetje, en
met veele ronde als doofgeboorde gaatjens, zeer aardig
vercierd. Aan de randen zijn ze lie gt; echter bègaaFt met
zulk een hayrige ruygheyd , datze gelijk als gekarteld
fchijnen. _ O ok worden aan. de Steeltjens noch meerandere
gezien, niet zoo als deeze, maar als zonder Steeltjens daar
uyt voortkomende j 1 ih;,t ronde, vier; ^fes , b f agt dim op
malkander te zaam gevoegd : daar na eénige lan|wer-
11 pigd, bleek-groehe; Blaas jent, oF Huytjens, aan hetbo-
venfte der Steeltjen'sj gelijk men aan ‘HeWClinopodium,
oF -wilde, Bajtlicom , vind. U y t welke voortFchiètén
fchoone, . blauwe , yierblad;iige pioen#jens. | Deeze
vergaan Zijnde , laten . doch alleen in M tra Zomers,
een kleyn Zaad na, dat van de Majoraan in Verwe- en
gedaante niet öngèjijk,
k r a c h t e n .
?•. T ) Okzorege ■, oïTragoriganum, is verdrogende en vei>
1 # warmende töt iri den derden graad j óok eén weynig
te zamep trekkende van aart,
3. Tn Wijn gezoden, en daar van *s niorgens nuchte-
ren gedronken, doed de. Gal verminderen. Drijft üyt
het- water der *2?laas, verfterkt de Jldaag, en verwekt
eetenslufi. Strijd teegeris het vergif\ doëd der VröH-
wen. Maandfimden voortkomen, en-is-zeer dienftig
voor de Jïdilt- en Longzuchtige: deig^lijks voor de
EngborJHge, en voorden Hoeft ± met "wat Zu y ker vermengt
zijnde.
Met Garftenmeel gemengt, eir:op iyitdé-gezwellen
maakt de zelve week * en doecj ze yetteerenv
V CCCXXV E D H O E O F D R S T U I K . K.
a^ É k Oerddbczén haam i^ vN è ed ir ia iid fb lj,
E K ° f pok gezegt W E Ó iiik . > In ’ t L d -
H ty»''geh:èéten L ysK ia eftta ,. na den
STOa Koning LifsfinACHUS, Êöön' vin A i
o a th o cre s; welke mtn zegt de éet-
■ aS ftë uytvihdër van dékrachfen dèeZër
R ia n t te zijn geweeft : in het H o ogduyifih W f.y i ie -
siCH ! in het F ranfch SotrcY b ’ e a ü , Peelebos-
SE, eiï C o rne il le “In het Ita lia a n fih L isFma-
^«rfchey.
«ziens-
Waardige
‘°°nenj
Hief Van Zijn mij in baren aart bekend géwördeh
Verfcheydfne aardige en bezienswaardige foorfen; na-
ölentlijk i '
I. tYStMACHlA CCeRULEA IMajOR SPfdATA ; oF
grootè Wederik, met een blauwe geayrde Bloem. II. Minor
spIoataccerueeA, o f j\leyne Wederik,, meteen
blauwe geayrde Bloem. III. Luïea major véra ,
o opregte groote Wederik, met een geele Bloem ; óok
oaucaria genoemd. IV . L utea minor, oFtóy--
t ‘ Wederik, niet een geele Bloem. V . L utea feöre
globose , oF met een £tele rondt Bloem. V I . G a-
IkkittiLATAi o£.Wederik met eén blauwt geheim;
7 h t e m ; ° ° kr HEREA p O A l é A . oF J oOEn I r u VD;
geheeten. V I I S iiu y io sA foiio saI icis, oF r/ -
aeftt^, met Beulen 'en Bladeren van WillTnboomcn' van
zommige voor het Cham^ nèrium van ConrAdus
GesNerus gehouden. V I » . S iu q u o sA stivesWIs
major, ot grootè wilde èepeulde Wederik. IX. JVJ E gefteld tot
m W ! sitiQirosA-, o£ middelbare w M e ycc':]icnia
Weder,k met Peulen. X. SitfQjiöSA MInor sYlves- 8
TRis ; OF kleyne gepeuldc Wederik, X I. Purporea
spuiaYa major oF groote Wederik met een purpure
geayrde XII. MinóR spicata porpurea;
ot kleyne Wedenkmet een geayrde purpure Büem. XIII;
Flore aebo ; oF Wederik met ccnvHtte Bloem. XIV'
L ysImacHIA A merIPAnA repens , o f kjyuypende
Amerwaanfih* Wederik; ook wel genoëmd L ySima-
CHIA SI1.IQ.U0SA hIrsijta Magnö feore; dat is
ruyge Wedenkmet Peulen en groote Bloemen. Niet alle
Zijn ze van dé zelve Bouwing en Waanceming. \ -
_ Echter beminnën ze al teZamen een geméènei zan- GrbiiL 3
digej welgémeftte grond : een vrije; luchtige; be-
quaam-géleegene plaats; en veel Water. Blijvën meeft
lange jaren inVtleeven. Geeven dikmaal; inzbndër-
heyd bij goede Zomers, vólkömen rijp Zaad. Kon- Zaad'
nen; zonder eemge fchade; Hagel, Sneeuw , Felle Werft
eri allé andere ongèleegenthëeden dér Winter verdra-
gen. Worden aangewonnen, en vermeenigvuldird, niet Aanwifi/
alleen door Zaad-, t welk met een waflende Mtón van " ing
dkfaert, met diep, in de aarde moet gelegt zijn; maar
ook door hare aangegröeydë Wortelen j op dë rt-
noemde tijd , oF in April* vati dè oudé aFgenOmen';
ên verplant. ■ H ° ’ •
Hét L-YStMAcfetA -Siitöjjö sA nijök 'j-' litÈéta , Zaad èn
m in o r , Of groote , middelmatige ; en klèyne Wtdirik aan™ -
met Z a a d je uien-, ook A mèricANA Répens; o f krul; der
pende Amiricaanfihe Wederlki blijvën rilet lahgëwZn d t ó t ó
•een jaar m t leevèm Geèvèh teegens de Winter vblkd- cen jaar
mennjp Zaad, én Vetgaaü daar idéé. t>oor hët rféóF
gévallene komen Zé dikmaal Van zelfs genoeg on. • An-
•dërs word het Zaad met ten waffehdè Maan piriSep- '
iember o f Maert in iéder jiar de aardé, niet diep' daar
iri gelegt, wéét aanbevolen j tn hier door deeze Planten
t’élkéns wekt vernieuwd.
K R A C H T E N.
y ^der‘k- o^tjfimachia, is koud en droog; öob Galen. i. j.
te zamentrekkendei van' aart.i Med.simp.
, ^rnyd zelfs , of de Wortelen in ro öd e fe /
• W ijn gekookt • eo daar Van gedronken j o f hef uFt-
geparutê Zap ; ö f ook het Poeder der gedroogde Bla- RUetl.t.f.
deren, met de gemelddé Wijm ingenomen I iÊ t fd è , L
onnatuurHjke Wloeden der Vrouwen ; dd. Bloedoane.
het Bloéds/potewen verfterkt efe M a a g vejiwAt et •*Ï'B
tenslujl; is. goed teêgens de Pefi, éu meer andere h l , ; ........ ■ '*& Zuhtm .Verkoeld öük.Longe. eeè héeté:Leever. èn . •; jg’
. J 3, BUdert» van Wederik, grflen o f geXóogd, öp f ra,,. t
^»dr«gëIêgr; ofinde AFf«r^w^ftokenj-doErfiletow.' ' '
bloeden van dé een.en.de a.nderéop'hpudep...
Dit Kruyd gebrand; dood éri veijaagi êsoU le rook DVe l-1
en réuk de Muggen en W-Uegen V verdrijft 4e •Slangen e- #. '
èrf -Adderen. ^ t J
De Bloemen van geele Wederei ,<£ Mèyéjüt üore p&., nluieteeo; g; éwina flLehoéong. ,g■ ekmooaakktt, bélnin' k’te hFdï:o eonm f cdliiokmona aHl ddyara.r ‘- 'S- - ft Doodt ook de Luyx.cn en Wloèyen: verfterkt daarenboven
het Hoofd.
'Aaa 4 G C C X X V I