Mompelliers. Alle zijn ze van eeven de zelve Bomving
en Waa rneeming.
Wat voor Zij beminnen uyt eygener aart een goede, gemeene,
srond zij zandige aarde, met het Mol der van binnen verdorve-
beminnen. ne Boomen , o f in plaats van het zelve met het Mol
van verrotte Boom-bladeren , doch geene vettigheyd ,
vermengt: een wel ter Zon geleegene plaats, voor alle
koude Oojie- en Noorde-windcn befchut; matige, en
voor alles niet te veel vochtigheyd. Blijven lange jaren
in ’t leevcn.
Opregte De Scammonea vera Sy r ia , o f opregte Scam-
Scammo- monie uyt Syrien, geeft in deeze koude Geweften noch
Bloem noch Zaad. Is zeer teeder van aart. Moet der-
halven door Zaad, uyt Syrien o f andere heete Landen
herwaarts gezónden, met een waflende Maan van May,
niet boven een ftroo diep, zoo wel gezayd als verplant
zijn in een Pot; ook niet meer als een in elk der zelve
zijn gelaten, vermits ze een dikke Wortel maakt. Aan
een daar bij geftokene ftok wind ze zich om , op de
Hoe waar wijze van een Convolvulus, o f Winde. Nauw moet
^ cflnee' men haar wagten voor Rijp» Vorfi, en koude Herffi-
reegenen; vermits door deeze laatfte lichtelijk verrot:
• voorts, in het eynd van September , o f het begin van
OSlober, na dat de jaarstijds bequaam o f onbequaam is,
binnens hüy§ brengén,' op een luchtige eh'altijd-warme
plaats ; weynig o f geen vochtigheyd geeven, maar
droog houden door de geheele Winter, in welke ze al
hare Bladeren verheft: ook niet voor half Apr il, met
een zoete Lucht en aangename Reegen , welke hare
Bladeren weer doed vernieuwen , buyten ftellen j dan'
. noch wel wachten en voorzichtig dekken voor veel
■ Reegen, koude nagten, en fchrale Winden. Word niet
aangewonnen als door het gemeldde Zaad.
Scammo- De Scammonea M onspeliensium lo n g i po—
riic Van LiA, o f Scammonie van Mompelliers met lange Bla-
licr™^met ^eren> krijgt gantfchelijk niet zulk een zware, maar in
lange Bla- teegendeel een lange, teedere, dunne , vol Melkach—
deren. tig Zap zijnde, en witte Veez>elwortel-, gelijk ook heeft
het Scammonea r o tu n d ifo l ia - M onspelïaCa ,
o f rond-gebladerde Scammonie van Mompelliers. Uyt*
de zelvé fchieten zomtijds Z:ijde-fcheuten: door welke
deeze looit zich bij geleegentheyd, alhoewel zoberlijk,'
. kat vermenigvuldigen , wanneer ze in April met èen
waflende Maan afgefiieeden, en in een P o t, gevuld met
de gemeldde aarde, gezet worden. . . .
Waamcc- ’s Zomers moet men haar zoo wel voor veel Reegen y
minS* als ’s Winters voor koude en vorfi bewaren; bij tijds
binnens huys op de gemeldde plaats, en weer ter ge-
noemder tijd buytens huys brengen. Eenige jaren oud
zijnde, geeft ze ieder Zomer Bloemen, maar n o y t ,
eenig Zaad. Laat ook ’s Winters hare Bladeren vallen
; en bekomt teegens de,May weer nieuwe, welke
zich met hare Steelen om een' ftok drayen, en opwaarts
klimmen.
Blqjmen. Deeze Bloemen komen voort tuflehen de Bladeren
in het boVenfte gedeelte aan de Steelen. Zijn -op een
Steeltje onder, ook boven-op kleyne korte Steeltjens
ruftende , veelvoudig, tuflehen de dertig en veertig in
getal, Kroons-wijz>e digt bij malkander gevoegd: niet
Bladeren. groot; w it , beftaande uyt v i j f Bladertjens, Stars-wij-
ze gefteld: doch laten noyt eenig Zaad na. Hare Bladeren
, welke z e , gelijk alreeds gezegt i s , *s Winters
laat vallen, zijn van een aardige aanfehouwing ; bleekgroen
van.verwe, hebben inwendig een Melkachtig
Z a p : zijn een vinger lang, doch boven korter, achter een
d uym, wat meer o f minder breed; ook aldaar met twee
rond toegaande Vleugelen > gelijk als uytgehoold, voorzien
:• tuflehen wélke het Steeltje , daar ze op ruften,
ontrent een vinger lang gefteld is. Voor gaan ze fpits
toe, op de wijze van een Slangen-tong. Aan de randen
?ijn ze lie g t ; groen-verwig; inwendig vercrerd met
fchoone Aderen ; altijd twee en twee- regt teegens ‘over
malkander aan de Steel voortfpruytende.
Rond-ge- De Scammonea M onspel iaca r otundifo lia,
o f rond-gebladerde Scammonie va,n- Mompelliers , be- a
mind de zelve aarde en vochtigheyd. Moet op de zei-
ve wijze Bebouwd en Waargenomen zijn ; krijgt defge- nie van
lijks in deeze Landen Bloemen, op een warme plaats ge- j^0lnPd-.
zet zijnde, maar noyt eenig Zaad. iers*
K R A C H T E N .
HE t Zap uyt de Wortel van Scammonia vera, 2itnod n
o f opregte Scammonie , getrokken, doed zeer
krachtig purgeer en; is de Maag zeer laftig, en
veroorzaakt groote ontroering in het Ligchaam : de w j S
Darmen gelijk als fchrapende , doorknagende, en het c. u X
Bloed ontfteekende. Moet derhalven met groote voor-
zichtigheyd, -en niet als zoo bereyd zijnde, gelijk hier
boven gemeld i s , inwendig gebruykt worden; welke Mei
Bereyding dan D iag r id ium Word genoemd. Nie t^ l-tö .
meer dan zes, agt, tien, o f twaalf Greynen ten hoo<>-c'
, ften, na geleegentheyd der krachten, en van de fterke
[ natuur des Lijders , mag ménhem ingeeven, met wat
Cremor Tartari, en twee o f drie druppelen Anijs- o f
Venkel-oly, tot meerder1 zeekerheyd y dóch niet aan
zwangere Vrouwen, oude Lieden, o f Kinderen.
Dit Diagridium, o f Sc ammonium', ontlaft door de
Stoelgang het Ligchaam van alle galachtige , Jlijmeri-
ge, melancholijke en wat er achtige Vochtigheeden j der-
halven het zeer goed geoordeeld word teegens Geel-
. z>ucht, Pleuris,: en verwarring in de Harjfenen.
Word derhalven ook met goed voordeel,gedaan bij
veelèrley Rleüuarten-, Gonjerven, Pillen en andere Ge-
nees-middelen , om de zelve dies te beeter te doen
werken.-
Dit Scammonium met Honig en O ly vermengt, Dioft.
fcheyd alle koude gezwellen; met Edik , geneeft alle^‘7'«
[; Schtirftheyd, daar op geftréeken; en neemt wech het
| Sciatica , o f de Heupen-pijn.
Met Wol., als een Pejfus, geb ruykt, verwekt de
Maandfionden y drijft ook de doode Vrucht; defgelijks
de JVageboorte' af.
- De Wortel in Edik gezoden, met Garftenmeel gefto- Durmtu |
• tén, en plaafters-wijs opgelegt, is zeer goed voor het I
^ Podagra, het Flerez,ijn, en de Melaatsheyd. I
C LX IX H O O F D S T U K.
Brafiliaanfche, Lombaardfche
L I N S E.