tutum, Dem Ifrael. Int ende ad vifitundas A ruptioni fubjecta non fuerit ejus seternitas, Sc
omncs centes f * non miferearis omnibus 8loriofe mo«is H B H falute fit gen.
.^7 . ... .. : r -. . . tiüm s tarnen etiam lpla • »»■»•vu v v iu iii Vqujuacv: UdSe. geftis Ve.jJuUs
præfcripta, Tunt , prophetica efle declarant,
cùm pallionis dominicæ 4 Propheta non nef.
cius , fub occafione ac tempore eorum quæ
perpetiebaturodiorum, 8c patiendo prophetam
fe aocuerit 6c loquendo. Tradabimus autem
pfalmum, ut eorum qui fecundùm litteram fà-
fed ut
qui operantur iniquitatem. \ Diapsalma.
Comertentur ad <uejperam} famem pa-
C5*' tientur ut cants, * circumibunt civitatem.
Ecce loquentur in on fiio , (dfi gladius in
ore eorum : quoniam quis audiwit ? Et tu
Domine deridebis eos, pro nihilo habebis piunt intelligentiam non gravemus : fèd 8c ut
omnes gentes. Fortitudinem meam ad te B quôd à Saül cuftoditus ad interficiendum eft,
* Hil ad" cufiodiam, quia Deus fifceptor meus * : Deus ?on minùs eJus fit cemPoris b prophetia, quàm
meus mifericordia ejus proeweniet me. Deus ^ P°Pulo > & 11Jer,J^em tamquam in domo
*add.t * a / 1 ■ ■ ■ ■ iua conclufus ,8c cuftoditus fit ad mortem.
meus. y W mini inter immicos me os , ne oc- 2 . Eripe me de inimicis me is Deus 3 & ab in-
Cldens eos : ne quando obliqjijcantur legis fiirgentibns in me libera me. * Eripe me de ope-
tua. Dijperge illos in virtute tua, Çÿ de- runtibus iniquitatem 3 & de vins fanguinum lif‘
MtrÉuhe „e o. s, prorte ctor meus Domine. Delitta SMSB H B tumanorum cauPas profe. 1 1 • . ~ çtuique complexus eft : ut unde orta eft &
*«;, * eorum yfitmonem labiorum tpforum ; quà evaderet impietas , nofeeremus. Et ids
’ comprehendantur in Jùperbia fia . Et C circo iras 8c fimultates 8c inimicitias Evan-
de exfecratione <gr mendacio * conweilantur gclium eompreffit, ( cùm iraici fine caufa fra-
tonjummatione : in ira conpimmationis, S tri reatnus geten”* fit , & oblado muneris
fammnm,. c* . 1 . mil P0'1 reconciliationem non conceflà fit
S t " “ ' non erunt. Et fie n t quoniam Deus * domi- fim„lcatis > & inimicos non folùm ^ Hdos
* - , ƒ„. nabitur Jacob : & fimum ten*. Diapsal- fed & pro hisorandum efle decernit* ) quia
t1M~ MA. Et convertentur in vejperam : & fa- ex his advirum ianguinum pervenitur. Nam
mem patientur ut canes, & circuibunt cirai- Pr^m”m i^imici funt : dehinc infurgunt in eum
tatem. Ipfi diCpenentur ad manducandum • Cl^US lnimici 1?nt : infu^ ent?s autem, iniqui-
a W « W * i 1 Câtls operaru funt : poftremô iniquitatis ope.
Ji raerà non faturabuntur, & murmura- D rarii ufque ad viros fanguinum profecerunt.
bunt. Ego autem cantabo <virtuti tua 3 Viros autem languinum non ibfùm admilïà
* exçftabo mane mifericordiam tuam : quia cædes * & c co^itata confummar
faElus es Jùfceptor meus & refugium meum
in die tribulationis mea. eAdjutor meus ti-
bi pfall am : quia Deus fifceptor meus,
Deus meus mifericordia mea.
littetifil
frehendi
* convellcnt
»r finium.
fultabo.
t r a c t a t u s p s a l m i .
Çhrifti paG- I.
6o hoc
pûlmoprsEcædes,
fèd & c cogitata confummat.
3. Sequitur enim : Quia captaverunt animam
meam, irruerunt in mefortes. * Ncque irüquitas
mea 3 neque peccatum meum Domine 3 fine iniqni-
tate cucurri, direxi. Captata anima David
eft, cùm ad interficiendum domo clauliis eft.
Et quamquam erutus de Saül manibus fit : ta-
men viri fanguinum funt fanguinem ejus op-
E tantes. Sed fecundùm pfalmi præfcriptioriem
adversùm unum eflTe precationem convene-
rat, regem utique hæc d volentem. Sed ora-
tioni prophetiçæ fuit fermo moderandus : ut
querela referretur ad populum, cùm captant
animam fortes irruentes : quippe qnos e for-
tis armavit , qui & cor Judæ ad minifterium
proditionis ingreflus eft. Hi ergo fortes captant
animam, & ejus animam in quo neque
iniquitas neque peccatum eft } qui currens
S i Chrifto
U p e r . s c r . i p t i o pfalmi à fuperiore
non difFert:fed pfalmus èo differt, quôd
quædam ex his quæ in Dàvid ipfum ge-
fta funt præferuntur, cùm Saiil mifit & eufto-
divit ad interficiendum eum domum ejus. Ve-
rùm fi ob id dirigenda ad Deum eflet oratiôj
fuperiora ilia, id eft, infinem3 & ne dif- iniquitas neque pecc
perdas vel conumpas , & in tituli inferiptione, F fine iniquitate direxit
non necelie ruerat anteferri Hic anrpm ma . v l „„r- r r t H quamquam fpintali fin” diftributa rai 8 1 ic f p a t L r ^ r i d mr“* H ‘°
tronc, cùm & finis legis a Chriftus ) & cor. J ^ m 1 mePr Uegô ^ n o f c pecc^um
Ff. !*■
. “ Edicio Par. ut Prophet*.
lr- cx In aliis autem libris, prophet* quam
fP'tam. Ncucra fca,o ,»«gra aat abfote. eft .• l i i „ „ f t „ ?aci|i
relarcin poteft, fi pro quam ponatur <j«caut quando. ae fubinde aut
luppieaturautfubintelhgaturChriftus.. .
C ^nus d mff- Vatic, cognita. Alter, ad cogitata. Tcrtius, conci-
tata. Regius, agitata. Ac primum non fads fignificarc videbatur
yerbum cogitata : quia cum fimulraris lupremus gradus ponatur
efle ,vuurn fanguinum j v.r fanguinum majorc qSodarn fcclcrc.
quam operanus lmquitatu propter catdem admiil'am fic nuncupates,
confumman debere videbatur. Sed vir languinum Hilario
dicitur reus fanguinis propter cardem adu velaffedu perpetratam.
Pomtur in fupremo g gradu, non camquam alius nequiri* gradds
fed p o ft« »« effeausj He», .ffe,
antilm qra fequftut virun, in »Hum infnreentcm.
Vidclij rupenoiem T a O . n. 6. ltnque non anumus, L i r v , .
licet non difpliccat agitata aut concitata. Hie obiter annocamus iu
m a ‘avcntc uno Vatic, haberi cadis, non cades,
r & .Er: veJ e»le- Mir. rege utique hac valente. Horum fenlus
c lt : in titulo folus Saiil memoratur volcns occidere David:
: cur ‘gitur hie viri fanguinum, & non potiüs vir l
j * In mff. fortes : ledio non fpernenda.
. Its eodex Rsg. Alii veti'.yP, p .a , „ r. Xdm ex Vxtic. reili-
tuimus quo , ubi in aliis quod dicetur. Horum omnium ca eft nativa
ledes, ac lenfus : Nefciofi anterior pfalmus, quo dicitur, Ecce ini-
'S‘ f i “ /"" &£■ patilur im m O .oid m in Clitiftnm
rejerrt ulud, Sine miquitate cucurri See.
meum
Chriftus
culp* 1
feius.
meum contra me eft femper. Non convenir A in occurfum Deum virtutum ad vifitandas
pfalmorum ordini tanta diverfitas, ut ab eo- omnes gentesi precatur : ip eo namque* coex- i
dem didum effe utrumque intelligendum fit. citatæ éc collocatæ à dextris ejus in cælefti- in co geu-
Sed fi quia anterior confeffi peccati pfalmus bus genres funt. Etdignum fuit, reditum ejus j” omncs
pofterior in tempore eft,videatur David an- ambitione occurfûs cæleftis ornari - ne in- tu0"0130”
te peccatum , ut peccati nefeius hæc Ioquu- greffuro cælos dignatio paterna f de cælo f
tus : . meminerimus eum 4 fub eodem peccato deeflet. Neque id mirum : cùm primo nomi- au. 7.
de humanæ neceflitatis confeflïône dixifle, nis fui martyri Stephano velut s in primori- g
Eç.ce enirn in iniquitatibus conceptus fum, bus cæli in occurfum à Deo pâtre defeen-
& in delidis peperit me mater mea v fècun- fum fit. Vifitari itaque h in occurfu fuo om- h
dùm illud, Quis enim gloriabitur caftum fe B nés gentes precatur, fecundùm illud, Neque /ohan.j. 17.
habere cor coram Deo, necfiunius diei fue- enim mifit Deus fïlium fuum in hune: mun- «
rit infans Âmanente in nobis etiam. fecun- dum, ut judicet mundum; 5 fed ut falvus fia t «
dùm Apoftolum &: origine &: lege peccati. mundus perv eum. Defcenfum namque ejus «t
Non ergo confcientiæ humanæ vox ifta con- in carnem , & ex Maria nativitatemi lætanveniet.
- -r!\ ‘ ^ tes Angeli 6c patentes cæli honoraverunt.
j. Sed videamus ne fortè ejus querelis hic Non impiidens ergo hæc occurfiis fiii oratio
' abnegatæ de fe iniquitatis competat fermo 3 eftcui ad fàlutem gentium , ficuti 6c pfal-
qui peccatum non fecit , 6c in quo inventus mo alio 6c apoftolico teftimonio continetur
dolus non eft, qui 6c dixerit, Ecce veniet primogenito ex mortuis vox occqrfentis hæc
• princeps mundi, 6c non inveniet in me quid- C Fuerit: Filius meus es tu, eso hodie senui te rf*i-
Tfdhi-
% *■
quam , peccati fcilicet in fe calumniam non
reperienaam j per quod de peccato peccatum
condemnaturus eflet in came. Ergo hie in-
telligendus eft conqueri captatam animam
fuam, 6c irruifle in fe fortes, qui 6c b habuit
hanc querela fecuritatem, ut in fe neque iniquitatem
neque peccatum efle profiteretur,
6c qui fine iniquitate cucurrifife fe dixerit ■
fecundum illud, c Exfiiltabit ut gigas ad cur-
Hanc itaque occurfus fui fignificationem vi- Ait' 1}' n'
fitandis 1 in fe gentibus deprecatuf j >nön ta- »
men judicii kfeveritate præteritâ, cùm mifèri- k
cordia ab omnibus qui. iniquitatem operantur
avertitur : omnibus quidem in eo , quia caro
&<ftus eft, gentibus vifitatis -, fed æquè 1 om- i
nibus iniqua operantibus judicatis.
7. Interjedo enim.m ,diapfalmayquæin im- m
pietatem po.puli effent manfura declarat. Mox Jud*omm
fendam viam, à fummo cæli egreffio ejus, 6c D namque 6c tefnpli defblatio, 6c civitatis ever- ,nil“k'
> occurfus ejus ufque ad fummum ejus.
6. Hie ergo folus currens d direxit, qui
' infirmitatis noftræ humilitate fiifcepta egref-
fus cælos „. regreflus ad cælos : qui revehens
nos fecum, oblaturufque Deo munus preca:
tüs fit : Efurge in occurfum mihi 3 & vide tu
Domine Deus virtutum, Deus Ifrael. Intende ad
vifitandas omnes gentes : ne mi ferearis omnibus
qui operantur iniquitatem. Exfurgere enim fibi
a Hoc eft, adhuc peccato fubdicum j nifi quis malit ,fub eodem
pfalmo.
b V erbum habuit in priùs vujgatis omiffiim reftituitur ex mff.
* Ita m f Reg. juxta græc. àyaMiairira/. Ac excufi, exultavit.
Par. dixerit : male. Hîc relpiciuntur verba pfalmi, cucftrri,
fa direxi.
e Edici, quo excitât* ; antea apud Lipf. & Par. utique pro namque.
Corriguncur ex mil.Quod omnes gentes prxdicat Hilarius unà
cum Chrifto cocxcitatas, a Dei dextris collocatas, ineo vifitatas
See. ex eo feouitur quod, utin Plàlm. j i . n. l j . docet, Chriftus
carnem affumens totius generis humani naturamin fe ajfumfit.
{ A Regio.mf. & tribus Vaticahis abeft de c*lo.
8 In mf. Mic. in prioribus. In uno Vatic, uni dc primoribus.
Retinemus cum aliis libris , in primoribus , hoc e ft, Pater non
defeendit quidem per fe , fed per primarios cæli incolas. Quid
hîc fibi velic Hilarius, intelligcre eft ex Liturgia Gallicana tomo
i. Mufiei Italici è mf. ante annos mille exarato vulgatâ : rebus
enim licurgicis ordinandis operam eum dediffe nemo nefcic. Sic
autem habet colledbio miffs de S. Stephano p. i^ i. Domine qui
amlul.mti de virtute in virtutem S. Stephano martyri tuo aperuifti
cf ° s gloriam, quos ei aperueras ad meritum fanciitatis , ut con-
fejftonis fus, fruclnm capiret. Magis ad rem noftram mill's ejufdem
. Conte ftatio ; Dum jerrena tarnen terris membra compomt, celeftem
fptritum angelicis manibus evex'tt ad c*lum. Patrcm itaque in csli
primoribus defcendiilè , quid aliud intelligemus, nifi eum famfti
Stephani Ipiritum angelicis manibus cælos cvcâum excepiffe î
Ncc proinde exiftimavit Hilarius cslum ad extremum ulque judicium
nulli patere. Verùm turn illius, turn etiam antiquorum ea
de re fencenciam alibi forfican diligentius expendemus. Adfunt
emm multa , quibus non ita novam effe , ut multi fibi perfua-
dent jxfidem in Ecclefia nunc receptam dcmonftrcmus.
niff At editi, in occurfum fuum. -
* Editi, d fe : rcluiftancibus m.. f—f. E- t a habetur m e». . . vift-
I ab e
fio , 6c ipfb's; illos cäptivitas confeciita eft.
Quin etiam nunc n ingreffif civitatis ejuf- n
dem, edi&o Romani regis inhibentur. Et cum Jerufaicm
deferta fandorum fanda , & prophetias file- insrcdi ye-
re , 6c placationum hoftias deefle, 6c digni- WDtur’
tatem omnem deformatam minifterii levitici
recordantur j converfi nunc , 6c fame verbi
Dei 6c cibi falutaris affedi, adfolatium prx-
fentium miferiarum circumire funt foliti cik
In prius vulgatis , feveritatem. Preterita enim mifericordia:
leCHo percurbata & contrariis lencentiis conftans. Veram exhi-
bent mff.
- ,l Particulam in h Lipfi.o hie perperam adjeftam , ac dcinceps
retentam , removemus a u fto r ic a tc veterum librorum.
m Editi, diapfalmate: renitencibus mff.
» In vulgatis, mgrejfus. Rcftius in mff. ingrejfu. Porro édiiftura
hoc eft Hadriani Imp. an. Dofti. i}7 . Pompeiano 6c Aciliäno
Coll’ datum, poft quam bellum Judaicum quod in Palsftina gerc-
. batur finem accepit: Ex quo tempore, inquit Eulèbius in Clironico,
introeundt eis ferofolymam iiemtia ablata, primum Dei nutu , f i cut
Prophit* vaticinati funt, deinde Romanis interdidionibus. Ec 1. 4.
hift. c. 6. Arifto PelUusnarrat, univerfegenti exillo tempore pror-
\fus interdiélum, ne pedem in agrum ferofolymitanum aliquando in-
\ferrent, fa legis decreto inftitutifque Hadrians (tile plane fic in tnan-
datis dederat) ne vel ex edito loco patemum folum aliquando oesdis
adfpicerent. Hoc ediltum ad Tertulliani tempora perfc.veraffe,teftis
eft ipfc Apoiog. c. i i . de Judsis referenis, Difperfi , palabundi,
J fa cels fa foli fui extorres ( qus verba exlcribit Cyprian, lib. de
Idol, vanit.) vagdntur per orbem, finehormne, fine Deo rege, quibus
nec advenarum jure terram patriam [altem vefiigio falutare cön-
I ceditur. Rurfum contra Judiic. it. InterdiBum eft. ne in confinio
ipfi us regionis demoretur quifquam fudaorum. T um quafdam ea de
re referens prophetias , 8c in iis illud Efais 33. 17. Oculi veftri
videbunt terram dc longinquo, profequitur : Quod vtbis pro meritis
veftris poft expugnationem firufalem prohibitie ingredi in terram ve-
\ ftram, de longinquo earn oculis tantum videre permiftum eft. Hujus
igitur edi&i leveritas paulacim relaxata eft. Nam 1®. nec patrium
folum ex edito loco adfpicere eis licuit ex Eulcbio: deinde TercuU
liani svo licuit quidem adfpicere , led non adire : demum Hilarii
noftti temporibus ,negato Jerufaicm ingreftii, permiffum eft
circumjacentcs tantum regiones obire. Dilpcrfionis ejufdem mc-
minit Hieronymus in Dan. 9. 8c in Jcrcm. 31.