eccleßa prafente. Semper ignofiendum.
a Qui confervum feuim, remijfo fibi a,
domino debito, fiffocat.
XIX. b Vxorem non debere dimittere, de
eumchis, de infantibus inhibitis. D wï-
tem difficile introire in regnum calot um.
XX. De fie Apofiolorum , de noviffimis
prïmis efficiendis. Vbi conducuntur ope-
tatii ad wineam. De filiis Zebedæi, de
primo accubitu, duobus caris fecus
wiam fidcntibus.
X XI. De aßna £s? />»#o ejus 3 ^ ejeBis à
templo nummulariis 3 fieu maledi Sla 3
de duobus filiis ad <vineam miffis 3
blicanis & meretridbus.
X X 11. £><? winitoribus qui miffios ad f i ob
repetendos fruEtus interfiriunt3 de innji-
tatis promtftuis ft) ‘vefie nuptiali.
X X II I . De tributo & imagine C&faris3
de eadem fieptem fratrum uxore, de mandants
maximis 3 de David filio.
X X IV . De cathedra Moyfi Jùper quam
fiderunt ficriba Ö“ pharifiriy de c claufb
ab iifidem regno calorum, & ab iijdem
cornedi domos viduarum 3 dreumeuntibus
mare aridam, (djr dicentibus 3 Quicumque
juraverit in templo, nihil eft,
(ejr decimantibus mentam (§r anethum,
. {fi adificantibus fiepulcra prophetarum 3
ft} de fierufialem qua interfirit prophe-
tas 3 & lapidat eos qui ad fie miffi font.
X X V . De firuHura templi interrogantu
bus dificipulis 3 & de his qui in teSlo
fiint 3 ne defiendant tollere aliquid de
domo s ft) qui in ugro fimt 3 ne rever-
* In mff. capitulum fubfequens ab his verbis inchoatur.
b His præmictunt editi, Tranfit in Galilaam.
* Mff. ciufo : & mox, (fi circumeuntium, pro dreumeuntibus.
{ * Editi, ad judieium eum majeftate fita ; refragantibus mff.
tantur tollere tunicam fitem, ft) de prt.
gnantibus & nutnentibm.
XXV I. De fiole objeurato, luna, ei flellis.
X X V11. Dfferwo fideli tjuem confiituit dominus
JuperfamiliamJum, de decern vir-
gimbus, de homine in peregre profelk
qm tradid.itfiubßantiam fuam Jinis Jui:,
X X V I I I . Df advent» filii hominis tt.
nientis d in majeßate Jua.
X X IX . Df muliere, qua accejfit ad Je.
Jim in domum Simonis leprofi habeas
alabaßrum unguenti pretiofi.
XXX. De die prima axymarwm, in qua ac.
cejferunt difeipuli adjejum, dictates,]]\>i
vis paremus tibi comedere pafcha >
X X X I . Cüm venitJefius in agrum qui did.
tar Gethfemani, ft) dicit difiipulis fuis,
Sedete donee earn illuc orare,' er dt
trißi anima Jiia ufique ad mortem, decs.
lice ß pojßbile eß tranfire d Je, de ßirim
promto (c)r carne infirma ; (SJ rurfirn,
f Pater , nön poteft hic calix tranfire
nifi ilium bibam! fiat völuntas tua.
XXXII. Df Juda, qui eratunus de dm.
decim difiipulis, veniente adjejum cm
plurima turba ut eum traderet j de glt
dio quem jujfit 'Petro convertere in In-
cum Jitum.
XXXIII. 'De Pilato : chm federet pro
tribunali , mißt ad ilium uxor Jua,di-
cens, Nihil tibi fit & jufto illi. Dt
tranfieuntibus juxta crucem qui movebat
capita Jux, lej dicebant, Hic eft qui
deftruebat templum, & in triduuni
illud rezdificabat.
IJ * Ita mff. Edici verö, & tri ft ata eft anima ejus ufqut ad mttm.
|Ef dt calice mortis quod dixit, Pater yfi pojfibile eft, tranfeat d mtu•
[lix ifte. De fptritu & c. Tum in mil. promtu, non promte.
I { Editi hic adjiciunt, de eo quod dixit.
WÊÊÊf ^ llp r
SANCTI
SANCTI HILARI I
P I C T A V E N S I S E P I S COP I
IN EVANGE L IUM M A T T H Æ I
^COMMENT AR I U S
C A P U T P R IM U M .
Ve nativitate Chrißi3 (&?- de Magis cum
muneribus, ac de infantibus occifis.
A rex & facerdos, etiam in carnali ortu utriufque
generis gloriam probaverunt. Quöd verö Jo-
feph potiüs quam Mari^ nativitas recenfetur,
nihil refert: eadem enim eft totius tribus atque
una cognatio. Exemplum autem etiam Matthaus
& Lucas dederunt, patres invicem appellantes
, non tam genere quam gente : quia
R a d u m , quem Matthæus
ab uno tribus ccepta, lub unius fucceflïönis &
in ordine regiæ fucceflîonis
originis familia continetur. Ciim enim filius
ediderat, Lucas in facerdo-
David atque Abrah«e c eflet oftendendus,
tali origine computat. Quem B quia ita Matthæus ccepit ; Liber generationis Matth. :
dum uterque dinumerat , le fit Chrifti 3filii David 3 filii Abrahoe : d non d
differt quis in originis numéro atque ordine
collocetur, dummodo univerforum familia ccepta
eflè intelligatur ab uno. Ita cùm ejufdem
tribus fit Jofeph ôe Maria j dum profedus elle
ex Abrahæ genere Jofèph oftenditur, profeda
quoque docetur & Maria. Hæc enim in lege Deut.is.j.
ratio fervataeft, utfimortuus fine filiis fàmiliæ
princeps fuiflet 3 defundi uxorem pofterior fra_
cognationem in Domino u-
triufque tribus uterque fignificat. Redéque ge-
nerationis gradus ponitur : quia facerdotalis &
regiæ tribus focietas per David ex conjugio ini-
ta, jam à Salathiel in Zorobabel confirmetur
ex genere. Atque ita dum Matthæus paternam
originem, quæ ex Juda proficifcebatur, recen.
fet, Lucas verô acceptum per Nathan ex tribu
Levi genus edocetj fuis b quibufque patribus C ter ejufdem cognationis acciperet, fufeeptof-
Domino noftrojefii Chrifto, qui eft æternus & que filios in familiam ejus qui mortuus effet
a In editis hic fruftra prreferebatur, Liber generations fefuChri-
fti, filii David, filii Abraht &c. ablique ulla niff, auftoricace. Dein-
dc mirum eft quantum inter fc diilideant cxcufi & niff. Namquc
editio opera Badii Afcenfii excula, cum Erafmo qui eamdem edi-
tioncm recognovit, fic aufpicatur : Greffus quem Matthaus & Lucas
in ordine regie, fuccejfionis ediderant: quem dum uterque dinumerat
, & agnitionem in Domino utriufqtse tribus uterque fignificat, &
recta generation is gradum ponit .• quia facerdotalis &c. Lipfius autem
nomine Martinus, ac poll eum editio Parifienlis , Greffum quem
Matthaus in ordine regia fuccejfionis, eum Lucas per facerdotalem or-
dinem ediderat: quem dum, & cetera ut apud Bad. nifi quod agnation
em mox habeant, pro agnitionem. T res vero mff. puta, Mi-
chaelinus, monafterii Silvx majoris, & Beccenfis, Greffum quem
Matthaus in ordine regia fuccejfionis ediderat, profequitur & Lucas,
quem dum, cetera cum Bad. confentientes, nifi quod poftea fubji-
ciant j reSeque generationis gradus ponitur. Codex majoris-monaftc-
rii Turon. ac Vindocinenfis > Greffus quem Matthaus in ordine regia
fucceffionis ediderat, quem dum See. ut in fuperioribus mff. Vatica-
nus, Greffus quem Matthaus in ordine regia fuccejfionis, & quem Lucas
per facerdotalem ordinem dinumerat, uterque agnitionem in Domino
utriufque tribus fignificat, See. His omnibus prxtulimus leftionem,
quam omnibus numeris fuis abfolutam exhibet le&ionarium- Ger-
manenfe mf. i quo non difiidet unus codex Colbertinus, nifi quod
initio, pro gradum, habeat greffum. Sc agnitionem pro cognationem.
Quamquam multum propendebamus in id quod prx fe ferunt mff.
S. Petri Carnuccnfis , & alter Colbert, fi velvoccm addere li-
cuiffet: Genus quod Matthaus & Lucas in ordine regia ( hic vide-
tur deeffe, & facerdotalis ) fuccejfionis ediderat, dum uterque dinumerat,
(fi- agnitionem in Domino utriufque tribus fignificat, relie generationis
gradus ponitur. Cum ledlionario autem cognationem ,
vel cum Par. agnationem, vocabulo agnitionem prxferendum effe
patetcxcap. n . n. 6. Satis probabile eft primam hanc partem ad
proeemium pertinere, atque hinc natam effe tantam inter codices
diffenfionem, quod cum przeedentia dilapfo ex archetypis excm—
plaribus folio excidiffent, adeoque liujus Commentarii initium
claudicarec> a pluribus pro fuo captu defudatum f i t , ut demtis
aut adjeftis aliquot verbis plena & integra fententia haberetur.
b Editi, uterque , ne uno quidem fuffragance mf. in quorum
plerilque legere eft quifque > in tribus autem , quibufque. T um
cum Par. & mf. Regina: Succorum, quem vocabimus Rom. rcti-
nemus patribus . cum inaliis libris exftet partibus.
c Ita mff. Editi vcro ,fit oftendendus, omiilo deinde quia -, cujus
loco ledlionarium German, habet quare.
i Excufi , non refert, refragantibus mff. Tum inCarn. & Colb.
quis quo in originis numero. Eo fpeilanc ilia Chryfoftomi homil. x.
in Matth. Non folutn de alia tribu, fed ne de familia quidem altera
fas er at conjugia copulari. Ita iftud, quod dicitur ex domo ejfe (fi familia
David, five Virgins cqpuletur, conftabit dictum ; fivcipfi jofeph
potiit s aptetur, illud idem conficitur.
Q.q