Unus &
idem au-
âo r quai
Evangelii
funt Lege
præforma-
. pelire mortuos fuos : 6c Apoftolus frit quaf- A
dam mortuas vivere, id eft, dum vivunteile
jam mortuas. Sed * Iios omnes de fepulcris
Dominus qui in filios Dei regenerantur,
eduxic.
1 o. Verftm ha:c qui in nobis Deus fuper
■ occaftim adfeendens per virtutem refurre&io-
nis operatus eft, idem omnia ad hujus fjpei
noftra praparationem adumbrata geffit in
lege : ut non alius Prophetarum, alius Evan-
geliorum Deus poffit intelligi. Atque ideo er- B
ga nos quoque paribus hasc momentis, qui-
bus ex -^gypto populum eduxit, implevir.
Nam 6c patres noftri ftib nube fuerunt, 6c
b in Moyfen in mari baptizati funt, Sc in fi-
militudinem cafteftis panis manna e ca:lis de-
cidente faturati funt, Sc Chrifto c aquam pe-
tra prabente potati funt: qua: quidem in illis
falutariter gefta, figuram quoque noftra in fe
falutis habuerunt, ut fequens prophetic fer-
mo declarat, dicens, Deus dum d egredereris C
coram populo tuo, dum tranfgredereris e in defer-
tum , * terra mot a eft. Etenim cali difiillaverunt
* k facie Dei , mans Sina k facie Dei Ifrael.
Prarfle Deum iter populi fiii, dum defertum
tranfgreditur, in columna nubis ignifque cog-
povimus , Sc ufque ad populi e erroirem de
ca:lis ftillafte manna. Sed cum fuperiora omnia
, qua: Ecclefia: propria funt atque apta,
memoraffet, fcilicet cum fuper occafum ad-
feendit Dominus, cum ofphanorum pater eft D
judexque viduarum, cum in loco fanebo fuo,
id eft, in domp h congregat unimores, Sc vin-
<ftos in fortitudine Sc exacerbantes extrahit e
fepulcris : ha:c tamen coram populo egrediens
Sc in defertum tranfiens confummare memo-
ratus eft, ut nunc ex pneterito motam efte
terram, diftillafle ca:Ios, Sc hoc a facie Dei
Ifrael in Sina refertur efFectuvn. Hoc ideo,
ut cum ilia qua: Legis funt geflit,in his quoque
ea qua: Evangeliorum funt praformafle E
feiretur. EgrefTus enim coram populo fuo in
defertum tranfgreflus eft : ’ in illud videlicet
defertum Jordanis, in quo lilia floruerunt, in
quo fons aquae vitalis defblatos Sc aridos irri-
- gavit. Funiculus namque ante erat heredita-
* Ita duo codices Vatic. Alii verb , hos homines.
b Regius mf. fecundis curis, a. Moyfe; primis autem , uti vide-
tur, in Moyfen .- quod gratco «s Mant confenticns, prxfcrimus
vulgatx le&ioni in Moyfe.
* Sic antique edit, cum uno mf. Vat. At Par. aquapetrampra-
eunte. Mic. mf. aquam pitra praeunte. Reg. aqua petra free ante.
Qua leftio aliquantum placuit, ut non modo petra, fed & aqua
dicatur Chriftus , de quo , teftc Apoftolo, omnes eumdempotum
fpiritalem bsberunt.
d Bad. Er. & Reg. mf. egredieris; Sc mox ,tranfgredieris.
c Nobilius not is in editionem l x x . monet in plerilquc exem-
plaribus grsecis haberi dr tS His confonat Regius codex ,
exhibens in defrto , quod eft etiam apud Auguftinum. At cum
Hilarius hie , ut folet, defertum interpretetur genres prius a Deo
defcrtas, ac prxterea doceat a Judxis ad gentes t ran li turn hie (i-
gnificari, retinendum duximus in defertum.
f Miciacenfis codex, a facie Dei Sinai, a facie Dei Ifrael: quam
leftionem typographorum incuria in editionem lxx. irrepfilfe
conqueritur Nobilius. Similis huic verius / . exftatlib. Jud. cap. f.
8 Ita cum mf Mic. unus i Vatic. Alii verb libri , terrorem.
h Bad. Er. & Lipf congtegatos unis*! merit. Par. congregatos con-
greytt, omiffo imius merit. Emcndantur ex Regio Sc Vaticanis
mff Quamquam in his exftar unius merit, in illo unimoris.
i Omnes mff. in die videlicet deferte. Mox Regius folus, defe-
latis & aridis irrigavit.
tis Jacob : defertæque gentes elementorum
fiibditæ fuerunt poteftati. At nunc k infpe-
dante eo qui fuit Dei pop ulus, Deus ad ea
quæ ante erant defolata tranfivit 5 1 Sc jam
irrigata ab eo finium deferta pinguefeunt. Et
hic idem eft, qui manna de cælis dédit populo.
Si enim lex difpofita eft per Angelos
panemque Angelorum manducavit homo, cx.
lique ftillafTe in Sina feribuntur j profe&ô mi-
nifterium hoc à cælis, id eft, ab Angelis ex-
pletum efTe non dubium eft. m Eftque idem
largitor ejus qui de cælis eft panis, qui in
Sina mannæ fuerat indultor.
10. Sed tranfiens ad defertum Deus, id eft,
ad gentium arida Sc defolata quondam corda
tranfTcendens, felieem illam bonæ voluntatis
pluviam fegregavit. Segregavit enim ipfe ex
utero matris Paulum in apoftolum : quia quos
Sc præfcivit , hos Sc prædeftinavit. Hanc
etiam eloquii prædicationifque pluviam, Sc in
pfalmo Salomon terræ ad fpei fecuritatem nun-
tiavit, dicens, Et defeendet ficut pluvia in vel-
lus, 6c ficut ftillicidia ftillantia fuper terram.
Et aliquibus nubibus ne fiiper vineam plue-
rent meminimus efïe præceptum. Sandus quoque
, Moyfes n qui fub velamento verborum
commiinium ingentia cæleftis fpei facramenta
condebat, verba fua excipi ut pluviam im-
bremque cantavit, pluviam irrigantem deferta
6c arida 6c ® præparatam Dei hereditatem.
Atque ideo fequitur, Pluviam voluntariam fe-
gregabis Deus here ditati tua ; & infirmât a efi 3
tu vero perfecifii earn. * Animalia tua habita-
bunt in ea , parafii p in dulcedine tua pauperi.
Providus enim voluntatum Deus, fegregavit
voluntariam pluviam ft præfciendo. Quæ in-
firmataeft, cùm judicium in fe mortis habuit
Paulus, cùm Petrus feandalo crucis motus
eft, cùm ter denegat admonitus ne negarèt,
cùm Apoftoli timent, fugiunt, diffidunt. Sed
quia in his bonæ voluntatis effet affedus, per-
fedi ita funt, ut 6c fundamenta ecclefiarum
fièrent Sc columnæ. Hæc ergo hereditati Dei
pluvia fegregatur.
11. Qn* autem hereditas fit, non obfeu-
rum eft, ea fcilicet quæ data eft pofeenti,
k Unus codex Yatic. peccante eo.- perperam, cum allufio fiat ad
verba pfalmi , dum egredererit coram populo.
1 Sic mff. Vatic, favente Regio, in quo, {$» jam. . ..pmguef-
cent. In vulgatis autem , ut jam__ pinguefcerent.
m Prima edirio Par. quidem. mf Reg. qui idem. Vatic, unus,
quia idem. Hie veri fimilitudinc non caret, prsefertim fi ants qui
in Sina, addatur aut fubintclligatur verbum fit, quod ibi exhibct-
mf. Mic. in quo paulo antb , quidem largitor. Alter Vatic,
gloffematis nonnufquam corruptus prafert, id tft ab Angelis ex-
pletum efi ; ac deinde, non dubium efi quin idem largitor ejus. In
hac mff. diverfitate fequimur veteres edit. Neque obfeuraeft Hilarii
fencentia , auam apud Hicronymum audlor Comment, in
Pfalmos clariils he expreffit: Per quern apud Sina huic generations
manna defiuxit, ipfe Chriftiana genti corporis fanguinifque fui manna
in Eccltfia fub minifir at.
n Ita Regius codex, ubi in vulgatis qua, non qui.
0 In uno b mff Vatic, praparantem Deo hereditatem: prater
mentem S. Do&oris, praparatam inteiligentis prafeitam ac pra-
deftinatam gentium plcbem. Non ita malb Miciacenfis codex,
irrigantem defertam & aridam & praparatam Deo hereditatem.
P Editio Pat. cum mf Reg., a fecunda manu, dulcedinem tuam
pauperi. Deinde pradi&a editio fubnedlit Deus : qua vox abeft i
mff. & l x X. fed verfui fubfequenti jungitur.
<1 Ex Bad. Er. & mff. rcvocamus prafiitnde: cujus loco Liplius
perperam fubftitueiat perfiettndo.
aim dicitur, Pofce à me, 6c dabo tibi gen- A tur, faneboque S.piritu irrigati, evangelizan*
5 hereditatem tuam. Gentes itaque animais « - - - - .....
tium Sc pecorum ritu non intelligentes ( 6c
ideo cùm cura pecorum Deo nulla fit, hereditas
ilia in hac fegregata voluntaria pluvia
» eft ) in ea habitare monftrantur. Sequitur
enim Animalia tua habitabunt in ea, parafli
in dulcedine tua pauperi. Habitabunt ergo animalia
vel in hereditate Dei, vel in pluvia
voluntaria : Sc hæc in dulcedine pauperi vel
tes effe<ftæ îunt dile&i 1 effé virtutes.
13. Ad has enim eafdem virtutes , quæ ad hîc spîti-
pulcritudinem domùs vel fpolia divident, vel donisotn -
ipfæ funt fpolia, divinus fermo fe retulit, di- ri, pèft gio-
cens, Si dormiatis inter medios cleros , pemoe co- {£^*1
lumboe deargentatce, & pofieriora dorfi ejus in vi- corandi.
riditate auru Prophetæ vota funt, quibus ma- i- '4-
nere in mediis cleris hæc ad pulcritudinent
domùs divifa fpolia exoptat : ut ufque ad con-
P/.i|8 i°3-
liMh- Mherediças
vel pluvia eft parata. Eloquia enim B fummationis fuæ diem ( quia fignificari mors
Dei fanftorum faucibus dulcia funt j Sc, Beati
funt pauperes fpiritu, quia ipforum eft re-
<mum ca:lorum. Animalia autem edm effent,
facia funt fpiritalia. Ha:c ergo omnia in ufum
herediratis, vel voluntaria: pluvia: minifte-
rium funt fegregata.
12. Atque ut fecundiim praparatam dulcedinem
pauperi, vel Ecclefi« congregatio, qua:
hereditas * Deo eft, vel apoftolica: pradicafoleat
in fomno ) in domus, pulcritudine per-
feverent. Qui quidem funt in ufum pradica-
tionis, tamquam deargentata: pennx colum-
ba:, id eft , fancli Spiritus munere ornatuque
pretiofi. In his autem qua: poft eos funt, in
auri viriditate confiftent: ut his poft pradica-
tionem Evangelii honor regius 6c indefefla
«eternitas ex confcientia: fu«e fruflu in auri
viriditate reddatur : dum 6c aurum refertur
tionis fignificatum effe intelligeretur elo- C ad honorem, 6c viriditate vigor æternus often-
Apoft°:
uniat Cr.ri- jtifruurs
mulct'
Matth, i
Äf Alm.
quium j fubjecit, Deus Dominus dab it verbum
evangeligantibus virtutibus multis : rex virtutum
dileHi, b pulcritudini domus dividere fpolia.
Segregatie itaque pluvia: ad Evangelium irri-
gandum Dominus dabit verbum, idipfum in
fenfum noftrum 6c ora diffundens 5 fecundüm
illud , Non enim vos eftis qui loquimini, fed
1 Spiritus patris veftri qui loquitur in vobis.
Sed virtutes multa: evangelizantes funt,'quibus
dabit verbum, ut fit in Paulo virtus, in D
Petro. virtus, 6c in Johanne virtus, Sc in ceteris
virtus, multafque ob id Evangelii pra-
dicandi fignificet effe virtutes:d quibus quam-
vis Deus Sc Dominus 6c rex dabit verbum,
virtutes tarnen iftie dilecH funt,e id eft., ejus
qui Regi Sc Domino 6c Deo fit dile&us. La-
boriofius autem id 6c obfcuriüs, dum collo-
cationes verborum non demutat^, tranflatio
latina declarat: ceterüm abfblutiüs totum
ditur. Pofieriora itaque dorfi, quæ interfeaplia ** uaApgn-
magis græcus fèrmo fignificat , id eft , quæ
bonæ confcientiæ atque honoris pofieriora
fint tempore , ultra prædicationis hujus honorem
umt hönoranda : cùm interim dear-
gentatæ pennæ fub munere fan«fti Spiritus
k permanentes, pôft etiam ad confcientiæ fuæ k
fructum auri viriditarem, id eft, florem honoris
perpetui confèquentur.
14. Ut autem hæc ad pulcritudinem domùs
fpolia divifa , quibus ut inter medios cleros
dormirent, id eft, 1 ut morte tales confum- l
marentur, optatum eft, ad principes ecclefiarum
, per quos pulcritudo domùs confiftit, re-
latum poffit intelligi j continu6 fubjecit, Dum f. iS,
difeemit caleßis reges fuper earn , nive dealba-
buntur in Selmon : mons Dei, morts über, mons
confecratus, mons pinguis. Dum itaque hos cæ- Reges fime
leftis fuper eam reges difeernet. id eft. dum ^um, ,ri" - - r , . S ' V " • 1 . . . ftorhosdc- hoc fèrmo è graco enuntiatus eloquitur, hune E Dominus de cælis defeendens, eos qui fpolia Cec pax &
Spolia di-
Vidum jJ
tcclei:;r
décos.
■ f
I . g
fcilicet Deum 6c Dominum regem earum qua:
dilefti fint efte virtuturn : ut virtutes ad Apo-
ftolos,; dileBus verb referatur ad Chriftum,
cuius vel in his, vel hi omnes intelligantur
efle virtutes. Oportuit autem propter ea qua:
fequuntur, licet in omnibus unus atque idem
efïet f Spiritus , numerofarum tamen virtutum
fieri mentionem : quia ad pulcritudinem
domds 6 ipfe virtutis ipolia divideret. Ad
fuerint , conftituit in reges , fuper eam do- can<f°r*
mum , qua: per eos pulcherrima eft , unum-
quemque difponitj in Selmon nive dealbabm-
tur3 in pace fcilicet, quia Selmon interpreta-
tio pacis eft, gloriam a:ternitatis accipient. Hic
enim Dei mons, in quo pax Dei , nominis
ipfius eft fignifïcata virtute, Sc uber 6c confecratus
6c pinguis eft. Reges autem efïè eos
non obfcurum eft, de quibus diélum eft, Jam i.Cor..
Ecclefia: enim decus detra<fta ab his diabolo F fine nobis regnatis, 6c utinam regnaretis: ut
gentium fpolia dividuntur, atque etiam ex Sc nos vobifeum conregnaremus. Dominus er-
nis fpoliis domfis pulcritudo perficitur, ciim go ca:leftis ( quia quahs ca:leftis , tales 6c cx.
in facerdotes Dei h ad minifterii fan&ificatio- leftes ) hos in Selmon reges fuper domum
nem ab aris templifque da:monum abftrahun- fuam, per quos divifis fpoliis ornabitur, exal-
‘ Par. triBus his voculis eft in ea expunftis , fubjicit deinde
habitare monfirainr.
b Mff Reg. & vatic, pulcritudine. Magis nobis probatur pulcritudini
, hoc eft ad pulcritudinem, ut exftat infri.
c ^n vulgatis hic prtcHxo punfto rep ctitur verbum funt: maid
& renitentibus mil
Apud Par. ha autem virtutes,quibus See.
* Mil. Reg. 8c Mic. id eft ei. Hic dicerc videtur Hilarius, virtutes
cffe h'oÄinis oui Chrifto fit dileftus , ac perinde vocem dile-
Ä ad Apoftolos rererri: fed cüm iriferius ad Chriftum earn referri
afferac, de quo, ut obfetvät vülgatus Hieronymus in eumdem lo-!
cum , Pater non femcl ieftatus eft, Hic eft filius metis dileBus j fu-
perius rexDominus intelligi dcbcc Pater,cujus dilcCVus eft Filius.
f In Reg. mf. vox fpiritus addita eft a fecunda manu. Ejus
loco in diiobus Vatic, exftat Chriftus.- non maid.
8 Legendum videtur, ipfa virtutes fpolia dividereht, ut innuunc
[abac**, Ad Ecclefia enim decüs derm 8a ab his„ puta virtutibus,
quibus Apoftolos intelligi fuperiüs di£tum eft. Hic in prius vulgatis
legebätur ab diabolo, omifto his, quod ex Reg.mfi rcvocamus.
h Bad. & Er. ad myfterii fanäificationem. Lipfi 6c Par. ad my-
fterii fignificationem. Emcndantur ex mff.
Verbum effe defideratur in vulgatis , qui excepco Par. an-
liabcnt, effettifunt, non effect a funt.
'■ Unus c mff Naxicipermaritntis. Verius alii libri , permanen-
fcil. virtutes evangelizantes..
Reg. mf. cura altero Vatic, ut mertales confummarentur.
N ij