■ gnificati'one casli Sc terra: Sc maris laudat: qiiia A
tamnia in caslis & in terra pacificata Sc recon-
ciliata per earn Deo fint, quia in refurre&io-
3tiis gloriam , cujus fpem in ipfo ex mortuis
refurgente fpeculamur, peccatum, mors, cor*,
ruptio a vita Sc immortalitate devorata fint
, Sc exhaufta. Nam fi fuper unius peccatoris
pamitentiam magnum in caslis gaudium eft
Angelorum 4 quanto major in totius mundi
reconciliatione Ixtitia fit
T R A C T A T U S PSALMI.
Lius hie in rememoratione pfalmus f ,
Civitates
Judxx ; Ec-
clc/ia,
jUV eft: nam trigefimo Scfeptimo eadem
inferiptio eft* Ex ipfa autem verbi
hujus fignificatione ufuque communi, quid in
rememoratione prxfcribi intelligendum fit, edo-
32-. Et quia in finem fro his qui immutabuntur B cemur. Nam rememorationis precatio ei com. Row-
efi pfalmus .* Judsea: etiam civitates, ut in Sion
inhäbitarent, a:dificanda: efle laudantur. Et
civitates ip fas conventus hominum efle qüis
dubitet ? Ecclefiam vero ex conventu plebitim
effici notum eft. In hac ergo Sion, qua: inle
etiam illam primitivorum confcriptorum in ca:-
lis complexa fit civitatem , habitatio noftra
perficitur , qui ut fernen Abrahze, ita Sc fernen
Juda: manemus. Non enim a qui in came
petit, qui fe. incidere in oblivionem ejus, d quo
vel auxilium vel veniam b expetat, pertimef- S
cit: Sc aut fui ad falutem commemorationem k
fieri defideret, aut eorum ad poenam, qui fibi
femper infefti funt. Et quidem in c anteriore {
fuperferiptionis ipfius plalmo de venia Sc fa*,
lute traclatum eft : qui totus ex perfona do-
lentis Domini pro nobis, portantifque peccata
noftra confiftit. In hoc vero necefutas pofeen.
Rom. x. 18. Juda:us, fed qui in fpiritu. Ob quod in his no- C da: venix non relicta eft s quia jam fuperior Sc
fohttn. :
ftris conventibus civitates quoquejudx fumus.
'33. Ac ne fibi Ifrael impius civitatis Judææ
gloriam, eo quôd fecundùm carnem fervorum
Dei fernen eft, vindicaret 3 eorum heredita-
tem , eorum habitationem in Sion eflè de-
monftrat , qui nomen Domini diligant j ut
pietatis magis fit, non generis eleétio : quia
præftetomnibus caritas Dei, quæ in Chrifto
eft; Sc Petrum nihil aliud, quàm utrùm fè
contiguus huic pfalmus in falvihcatæ Sion, ædi- Quia
ficatarumque civitatum Judæ laude conclüfus "J?.1“
eft. Sed eft in eo rememoratio in impios ul-
tionis , Sc retributionis in fanftos. Et quia
non illi David, fed in ilium David pfalmus in
finem eft 3 fecundùm editam in anteriôribus ex
nominis proprietate rationem, ex periona Do-
mini tradabitur, ut ipfo pfalmi fine nofeetur.
Domine Deus in adjutorium meum intende. j.
amaret,interrogatDominusnofterjefus Chri- D Piæ confeflionis hæ.c vox eft , adjutorium à Q«
“■ ‘ " ’ ‘ " Domino Sc Deo fperare : fed ftus Dei filius, qui eft benedictus in omnia fit- plus hic nunCj ftui
cula fieculorum. Amen.
* Abc ft m-
fr »,Domine.
* Hil. adquam
in deprecationibus fperandi auxilii fo-
let, fermo fignificat. Videri enim id poteft,
d qui in adjutorium pofitus fit luper poten- 1
tem , nunc in adjutorium in quod pofitus eft
ut intendatur, orare. Et quis hic fit, non am.
bigitur ex pfalmo in quo ineft feriptum : Pofui P/Jl
adjutorium fuper potentem, Sc exaltavi ele-
dum de plebe mea. Inveni David fervum
E meum. Et ne aliquid in illum David Jefle re-
ferri pofiet 3 adjecit , Et ego primogenitum M1
ponam eum, excelfum fuper reges terra:. Ac
ne, quod primogenitus eft , ad primitias in-
dulti ei a Deo regni trahi pofiet 3 id quod
e foli Domino Jefu Chrifto proprium eflet '
oftendit, dicens , Et fedes ejus ficut fol in
confpedu meo , Sc ficut luna perfeda manet
in a:ternum, Sc teftis in ca:lo fidelis.
3. Nunc ergo qui f adversüm potentem po- '
— M F Ftus flt I H !& <1“ ?“endi in M i l I * p J ± ^ luum precatur, peenam in eos qui fibi adver-IUibC
fantur expoftulat, dicens, Confundantur &
P S A L M U S L X I X .
In finem Vfulmus David in rememoratione,
eo qubdfalvttm mefecit Dominus.
TP\ 0 MINE Deus in adjutorium meum
intende, Domine ad adjuvandum me
feflina. Confundantur revereantur, qui
qu&runt animam meam. Avertantur retror-
> fum (êfi eruhefiant , qui * volunt mihi
mala. Avertantur fiatim eruhefiente s y qui
tentur in te omnes qui quarunt te, * Domine
, & dicant fimper, Magnificetur Dominus
, qui diligunt falutare tuum. Ego
verb egenus S3 pauper Jum: Deus * adjuva
me. Adjutor meus S3 liberator mens * eßo,
Domine, ne tardaveris.
a MfT. Reg. Mic. & unus Vatic, qui in occulto fudtus. Porté an
qui in oculo Judtttt i In altero c Vaticanis legitur, qui in m/mi*
feflo fudaus : fed qui in occulto.
b Sic mlT. At editi, expeftat.
c Ncmpc trigefiino-feptimo , cui, ut paulo antà dicitur, ca-
dem fuperferiptio eft , in rememoratione cui etiam competunt
qua: fcquuntur , ut totut lit ex perfona dolmtis Domini pro mbit,
8 revereantur 3 qui quarunt animam meam. * Aver-
tantur retrorfum & erubefcant, qui cogitant mihi
mala. Avertantur fiatim erubefeentes , qui di-
cunt mihi 3 Euge euge. Ex verbis loquela; fer-
monifque noftri divinus fermo pendendus eft.
Pudor Sc confufio ex dedecore eft , averfio
'ulgatis abundantem expunximusauflotitate
mit.
e Abeft foli a Reg. mf.
f Ita cum mf. Reg. aiuiqux editiones. At Par. fuper potentem.
S Sequens cxplicatio vidccur hic poftularc revertantur. Mox
ipud Par. qui volunt, non qui cogitant.
233 Tradatus in LXIX. Pfalmum. 234
e x r e p u lfa e f t 5 r e d i tu s V e r b n o n in a l ia IoCa A d e c u m u lé t u n Ergo q u o t ie n f e um q u ê magnifi.
magis ^ quàm in ea eft 3 unde digreffiö eft. Qui
quærunt ergo animam fandi hujus , qui in adjutorium
futim orat intendi , primùm confun-
dentur, póft etiam avërtentur, dehihe aver-
tentur non in alia 3 a fed retrorfùm. Et idem eft
didorum ordo, qui Sc rerum» Confundentur
enim ejus animam quærendo, quem cùm pereinerint
, frient eum vivere : quia Deus vitæ
Sc refurredionis eft dominus. Dehinc poftea
cetur d i c im u s , t o t ie n s a u t o p t a n d i n o b is i D e o
m u n e r is V o t a fu r it 3 a u t f u m t i p e r c e p t iq u e co n -
f e f l io e f t , m a g n i f i c e n t i« e j i l s la u d e h o b i fe u i t t
p e r c om m o d o r um n o f t r o r u m fn c r em e n t a n a f l
c e n t e .
5» Opörtuit auteitt pfalmum 3 qui remeirto-
rationis in finem eft, digno rememorationis
ipfius fine concludi* Sequitur enim : Ego autem
egenus' & pauper fum : ileus h adjuva-mes
QuodChri*
fto, non Da*
• avertentur, ne occurrant cum fandis obviàm B Adjutor meus & liberator meus tu Domine ne
Chrifto in nubibus b rapti. Poftremô averfî tardavefis. Neqüe regis dignitati, neque regni
'non in alia quàm retrorfum. Refurgentes opulentiæ , paupertatis atque iliopiæprofeffio
ehirn ex mortuis , rurfum ad poenæ ultionif- congruit* fed 1 ejus vox eft , qui ut nos di- 1
que judicium in infîma terræ unde emerferant tefeeremus pauperem fe præftitit, cui ne àd 1-Cer-8
revertentur. d Omnis enim caro refurget 3 fed pafehæ quidem coenam nifi quæfita Sc aliéna
nonomnis demutabitun Sc unumquemque in aomus fuerit. k Adjuvari fe itaque rogat» In k
carne five bona five mala, prout geflit, red- forma enim fervi obediens ufque ad cruris
pere conftitutum eft. Ergo Sc quærentes ani- mortem fadus eft. Citum quoque auxilium
mame jufti » Sc mala cogitantes, Sc euge euge ut liberetur, orat 3 1 ne qua rememorationis’ l
dicentes, Sc confundentur Sc avertentur Sc C tarditas fit : qui Sc ipfas illas paflionis moras
Merits
quaren-
Deus.hul-
lius egen)
revertentur refurredione confufi, ab occurfu
repulfi , in inferna revocati. Euge f euge autem
irridentium vox eft, eorum fcilicet qui
dixerint , Salvos fecit alios, fe ipfum falvum
facere non poteft.
4. Sed poft hanc de impiis precationem ,
quia rememorationis erat pfalmus , pro fan-
dorum quoque fuit fpebus orandüm. Sequitur
enim s Exjultent dr latentur in te omnes qui
queermt te , & dicant femper , Magnificetur Do- D
minus, qui diligunt falutare tuum. Ut confufio
Sc reverentia jufti animam quærentibus, ita
exfultatio Sc lætitia quærentibus Deum eft :
quia fecundùm prophetam refurgent alii in
confufionem, alii in Jætitiam. Et ut retrorfum
erubefeentes avertentur , qui mala cogitant,
qui dicunt euge euge 5 ita qui falutare Dei
diligent, ad confeflionem magnificentiæ Dei
proficiunt ; ut ex gratia indultæ fibi à Deo
non ferens, proditori dixerit, Fac quod facis i
cito : m dum liberari in fe füfeepta: cariiis in- :
nrmitatem maturat<e refurrediönis virture fe-
ftinat Dominus nofterjefus Chriftus 3 qui eft
benedidus in fecula. Amen.
T R A C T A T U S
De titulo Pfalmi X C I.
Tdfialmus Cantici in die Sabbati.
Esc bibliotheca V’aticana , in qua hatlenus latuerat 3
prodit in lucem est eo ipfo codice , qui & fuperiorem Tra-
tlatum de titulo Pfal. IX. fuppeditavit, & Trail. Pfalmi
XIII. redintegrandi matetiam prabuit. Vel ex locutione
- r , . . , ~ ~ Opens hujus agnofeere efi auilorem. Quern enim aliiim
exlultatioms , laudis conteliio augeatur. Non E prater Hilarium animo fiftunt ha voces 3 cum quando ,
enim 5 aliquid Deus qui a:ternus eft indiget, dehinc, Concorporales, coheredes & comparticipes*
aut quidquam in rerum naturis Sc mentium
opinionibus eft, quod exlpedet. Q^od enim
incremento demutabiie eft, id detrimento
fa:pe demutatur. Deus autem, qui idem ori-
go & caufa gignentibus eft , ad sterna: bea-
titudinis naturam fibi ipfe fufficiens, nihil extra
quod fibi defit 3 ne aliunde exfpedet, de-
"elincpit. Magnificatur autem per beneficiorum
fuorum incremenca nobifeum , cùm mal F moneamUr. Ncqi •£ , . , ' * htr. nnuttit auna.itifi fnllntttt» a tl , J. A i gmncentia ejus Sc commodorum noftrorum
fenfuacjucunditate, &referendæ gratia: lau-
:epco Par. fed in eadem. Quid fibivclit non in alia,
c~~ quia nimirum nee tnucab. tür eorum caro, neque
cxlUm , fed ad terrain, immo in infîma cerræ
8 Edit! e
cxplanatur
»pfi migrabunt
revertentur.,
Par. rapt is .- mendosè.
®ad- ^r; & Lipf. »o» ibunt in aliéna toca. Surgentes enim im-
rurfum detrudentur in infima terra unde emerferant,
omillo deinde verbo revertentur-. Par. non in alia quàm retrorfum
Jurgentes, ultionifque judicia ,n infima terra & c. Hunc locum re-
larcimus ope mff. Vatic. & Reg.
Editi, Nam ut Apofiolus att , Omnis quidem caro & c. cafti-
gantur Regü codicis audoritate : cûm Apoftoli fententia hfc
telpiciatur poti&s , quàm reddantur verba , quæ aliter Apoftoli
nomine referre folet Hilarius.
e A be ft jufti ' a Regio codicc. Turn Par. male cogitantes:
qua: verba m edit, aliis dcfidcrantur.
genus,facramentum, incrementa > fubfiftit ac manet
, auétor, indulta xternitas &c. Huc accedit cjUod
ficut in Pfal. 67. n. 22 dicumur anima de thefauris po-
teilatis Dei diffufa ; ita htc n. 4. ajferitur Deus de the»*
fauris in fe conditis fecundüm arbitrium poteftatis
xterns fingula quzque pmulifie. Alios hujufmodi locos
ciirn aliis Tra flatibus confentientes notulis indicabimus.
Praterea num. 2. ea prorfus methodó, qua in aliis folet,
attendit pfalmi litteram non fibi cohirere , ut hit,
htc omittit, tjuod. valde ipfifollemne eft, ut quoties de fab-
bato incidit fermo, ad Unum & idem Patris ac Filii opta
ajferendum latiui excurrat. His alUfque permoti , huic
{ Apùd Bad. Er! & Lipf. euge autem jufto dixijfe confiât, quids-
xerunt. Salvos fecit, See. ledkib mutila fimul & interpolata.
8 In- vulgatis , aliquo Deus qui idem atque aternus eft.
h Reg. mf. necnon editiones Pàrifienfi antiquiores, adjuvatme:
diflidcntc Vulgata Sc grarco.
* Deeft in mf. Reg. ejus vox.
k Apud Par. adverari fe itaque : mcndUtn. In editionibus aliis,
auxilium pro nobis itaque •• gloftema.
1 Bad. Er. & LipE a a quo '
nullius morationis tarditas fit : cafti
gant mlF.
m Editi exccpto Par. pro dam liberari\t habent memorari ; SC
mox paterni numinis , loco maturate refurriclionis. In his-ac lu-
perioribus locis viderur editor fugientes littcras ac voces per ft
ut potuit fuppfcviflc. Veras leétiones fubftituimus cx m(T. nun«
primùm addentes cx Vatican« couclufioncm Dominas nofter & c.
P iij