cùm D e î patris f i t , tarnen fibi ex natura fit A hæretici dicunt, re&è catliolici condemnant*
nomen. Habens nomen, fed ejus cujus Sc filius
e f t , fit Patri & obfequio lubjedtus Sc nomine
j ita, tarnen , ut fubjeclio nominis, pro-
prietatem naturalis atque indifferentis teile cur
eflentia:.
’ X V I I I . Si quis Patrem & Filium unam
* perionam d ic it ; anathema fit.
51. Non habet neceilitatem contradicendi
fibi abfoluta perverfitas: Sc tarnen ilultus quo.
X X I I I . Si quis quod di&um e f t , Ego (
Deus primus 3 & ego Deus novijjimus, & prater
me non eft Deus , ad deftruftionem idolorum
diftum Sc eorum qui non funt d ii, in deftru.
ftionem unigeniti ante fiecula Dei Judaicè
diclum in tellig a t: anathema fit.
57. Deorum numerofitate damnata, Sc D eo
tantum uno pra:dicato, negari Deus filius Dei
non poteft. Verüm nature iftud pneftat gerumdam
furor in id prorupit , ut perionam B nuina proprietas, ut nomen, quod negatur ad
unam duiim nominum auibs fit prædicare.
X IX . Si quis Spiritum-fantäum paracletum
' dicens, innafcibilem Deum dicatranathema fit.
53. A d jedio nunc Paracleti, anathema« ob-
noxiam facit innafcibilisin eo D e i prædicatio-
nem. Impiiffimum enim eft, innafcibilem Deum
numerum, debeatur eflèntiæ 3 Sc id", quod
non eft Deus prater me s non poflit Filio aurerre
quod Deus eft : quia Deus alius, præter quàm
qui eft ex D eo , nullus eft. Et per hanc vo-
cem Dei patris non poteft non Deus e iîb , qui
k fe indifferenti ad naturam fuam eft naeum
dici , qui ad confolationem noftram eft tus eflentiâ. Quod idçircojudæi ad unionem
m i (lus à Filio. _ D e i référant, quia unigenitum Deum nefciunt.
> X X . Si quis , ficuti docuit nos Dominus, Sed nos cùm duos deos negamus, diverfitatem
j non alium dicat Paracletum à Filio 3 dixit enim, C in Patre Sc Filio naturalis abominamur eflèn-
3 E t alterum Paraeletum mittet vobis P a t e r , quem tiæ : quia id , quôd non eft Deus prater me, im-
» rogabo ego : anathema. Gt.. piam de falfis diis perimit opinionem. Cùm
54. A Filio Paracletum miflum meminimus, verb unum Deum confitentes, Filium quoque
& in principio hoc fides ipfa expoiuit. Sed Deum dicimusj nijhil diverfum per fubftantiam
quia frequenter Filius per indifferentis naturæ in utroque fub uno nomine prædicamus.
virtutem opera fua opera Patris efib d ixit, di- X X I V , Si quis yoluntate Dei tamquam«
. cens , Ego opera Patris mei facio : mi (Fur us unum aliquid decreatura Filium faflum dicat: M
r quoque Paracletum, ficuti frequenter fpopon- anathema fit. «
■ d it , interdum eum Sc mittendum dixit à Patre, 58. Omnibus creaturis fubftantiam voluntas f
dum omne quod ageret, piè referre a eft fo_D D e i attulit:fed naturam Filio dedit ex impaffi- c
litus ad Patrem. Ex quo hæretici occafionem bili ac non natâ fubftantia perfecta nativitas. J,
frequenter arripiunt, ut ipfum elle Filium Pa- Talia enim cunâa creata funt, qualia efle Deus a
racletum dicant:cum in eo ,q u ó d alium Pa- voluit : Filius autem natus ex D eo talis fub-K
racletum mittendum à Patre fit precaturus, ftitit,qualis Sc Deu s ,eft. N e c diflimilem fui
differentiam miffi rogantifque fignificet. edidit natura naturam : fed ex fubftantia D ei
X X I. Si <juis Spiritum fanftum partem di- genitus naturæ feçundùm originem attulit,
> cat Patris vel Filii : anathema fit.
5J. Scultitia hæretici furoris hæc- coegit in
fcripta referre, non quæftio. Nam cùm Spiri—
non feçundùm creaturas, voluntatis eflèntiam.
X X V. Si quis nolente Patre natum dicat Fi- c
lium:anathema fit.Non enim nolente patre coa- c
tus.fan&i nomen habeat fuam fignificationem, E flus P a te r , vel naturali neceffitate dudus, cùm {
Sc Spiritus-fanftus paracletus habeat fubftan- nolletgenuitFilium 3 fed mox voluit fine tern- ,
tiæ fuæ Sc officium Sc ordinem, Sc cùm ubique pore, Sc impaflibiliter ex fe eum genitum de- 1
indemutabilis Pater Sc Filius prædicetur: quo- monftravit.
modo pars efle aut Patris aut Filii Spiritus- 59. Cùm non ex voluntate, u t cetera Filius *
fandus aflèritur ? Sed quia ficut inter cetera fubfiftere doceretur, ne feçundùm voluntatem
infaniarumgenera, etiam hoe quoque proferri tantùm, non etiam feçundùm naturam habe-
ab impiis folet 5 idcirco à fandis debuit im- ret eflèntiam 3 data hæreticis occafio videba-
probari. tu r , ut neceffitatem D eo patri gignendiex fe
> X X 11. Si quis Patrem Sc Filium Sc Spiri- Filii adferiberent, tamquamc naturæ lege co-
i tum-fandum tres dicit deos : anathema fit. F gente invitus ediderit. Sed hæc paffionum non
56. Duüm deorum profeffio cùm irrehgiofa eft in D eo patre conditio : d cùm inenarrabili
f ît , quia nufquam nifi unum D eum prædicatum & perfeda nativitate F ilii, nec voluntas fbla
meminerimus Sc prædicemus : quanto magis genuit F ilium, nec demutataautcoadaimpe-
trium deorum in Patre &Filio Sc Spiritu-fando rio naturalis legis eflèntia eft. N e c ad gignen-
nuncupatio damnabilis eft ? Q uod tarnen quia dum quæfita fubftantia e f t , nec gignentis in
* quod præftat lâlva natura: fux xqualitate. Ut enim habetur
d Plal. 138 8. Conteftatam de fe ioteftatem per reverentie ho-
omnia meminerat confitenda% fubjecit, non fibi adimens
eum per quem quod fimiha Patri po(?et, fed fimilia pojfet oftendens.
Vide Trait. P£ i+ i.n. 6.
fc Vocabuium ft liic adjicimus auitoritate mff. Colb. 8c Germ.
c Ita mff At editi, naturali lege coaclus invito fe Sec. Filium
'voluntate natum dici eo lenfu permictit Hilarius , quo lib. ix.
Ac Trin. n. yo. 8c fuperilis 11,17. gencrationem illius creationem
vocari finit, ad removendam fcil. omnem Patris in Filii genera-j
tione paffioncm aut repugnantiam. Verendum enim tjfet, inquit
|appoliti Gregorius Nax. Or. jy. n. x. ne coatiam quamdam ge.
nerationem inveberemus , ac velut naturale quoddam excrementum
( afeiriatuc ) retentuque difficile , in divinitatem minitne quadrant.
Paulo alitcr lubindc locuti funt Theologi, quos inter auitorlib.*
de Trinit. & unit. Deiapud Auguftinum cap. 1. Nec voluntate
nec neceffitate genuit Pater Filium: non neceffitate, quia neceffitas •
in Deo non eft ; non voluntate, quia voluntas preire fapientiam non
poteft, qua eft Filius. Igitur prius eft rationabiliter fapere, qukm
rationabilittr vtlle. Vnde nec voluntate, net neceffitate , fed natu~
raliter fold fapientid Pater genuit Filium.
In m(T. Colb. Sc Germ, cut, non cbm.
genito
eenito diverfa natura e ft, nec in tempore pa- A refla te , nec fubftantiæ diverfitate* nec inter-
terni nominis folitudo : fed ante tempora om- vallo temporis feparari.
■ um
Rn’ u
nia Pater ex naturæ fuæ eflèntia, impaflibiliter
volens Filio dedit naturalis1 nativitatis effen-
tiam.
„ X X V I . Si quis innafcibilem Sc fine initio
„ dicat Filium * tamquam duo fine principio Sc
„ Sc duo innafeibilia Sc duo innata dicens, duos
„ faciat deos : anathema fit. Caput enim, quod
„ eft principium omnium,Filius 5 caput autem
61. Multifariè, ut intelligitur , epifeopo- Difficult»*
rum confiliis atque fententiis quæfita veritas
e f t , Sc intelligentiæ ratio expofita eft per fin- di.
gulas feriptæ fidei profefliones : fingulis qui-
bufque generibus impiæ prædicationis exftin-
flis. N o n e n i m infinitus Sc immenfus Deus
brevibus humani fermonis eloquiis vel intelli-
gi potuit, vel oftendi. Fallit enim plerumque
quod eft principium C h r ift i, Deus : fie enim B Sc audientes Sc docentes brevitas verborum :
, a*d unumb ininitiabilem, omnium initium, per
, Filium univerfa referimuSi
60. Filium innafcibilem confiteri, impiifli-
mum eft. Jam enim non erit Deus unus : quia
Deum unum prxdicari natura uni us innafei-
bilis Dei exigit. Cüm ergo unus Deus f it, duo
innafeibiles effe non poflunt: cum idcirco D eus
unus f it , ( cum Sc pater Deus f it , Sc filius D e i
Deus f i t , ) quia innafeibilitas fola penes unum
Sc compendio fermonum aut non intelligi poteft
quod requiritur, aut etiam corrumpitur
quod fignificatum magis , quam enarratum,
rationis abfolutione non conftat. Et idcirco
epifeopi d intelligenti<e fenfu loquentes , ob d
difficultatem naturalis intelligenti«e, Sc plurL
mis definitionibus Sc copiofioribus verbis ufi
funt ad docendum : ut & fenfum audientium
diftin&ione edit«e per multa veritatis imbuefit.
Filius autem idcirco Deu s,quiaexinnafc i- C r e n t ,& de divinis rebus nihil 6 aliud pericu- e
bili eflentia natus exfiftat. Refpuit ergo in- lofum aut obfeurum in hac multimoda plurium
nafeibilem Filium prxdicari fides fanda 5 ut fententiarum abfolutione Joquerentur.
per unum innafcibilem D eum , unum Deum 63. Nihil autem mirurii viderivobis debet,
pnedicet: ut naturam unigenitam, ex innafei- Fratres cariflimi, qu6d tam frequenter exponi ftcqucSer
bili genitam c eflentia, in uno innafeibilis D e i f fides cceptx funt : neceflitatem hanc furor expofita: ii
nomine comple&atur. Caput enim omnium hxreticus imponit. Nam tantum Ecclefiarum J£“cu&“
Filius e f t : fed caput Filii D eus eft. Et ad unum Orientalium periculum e f t , ut rarum fit hujus ‘ f
Deum omnia hoc gradu atque hac confeflione fidei ( qua: qualis f it , vos judieate ) aut facerreferuntur:
chm ab eo fumant univerfa princi- dotes aut populum inveniri. & Male enim per s
l*P- Dcus pium, cui ipfe * principium fit. D quofdam impietati audoritas data eft : Sc ex-
X X V I I . Etiterum confirmantes Chriftia- filiis epifeoporum, quorum caufam non igno-
, nifmi dntelledum , dicimus , Quoniam fi quis
, Chriftum Deum, filium Dei ante fiecula fubfi-
, ftentem , Sc miniftrantem Patri ad omnium
, perfedionem non dicat 5 fed ex quo de Maria
, natus e ft, ex e o & Chriftum Sc filium nomina-
, turn e ffe , Sc initium accepiffe ut fit Deus dicat:
, anathema fit.
61. Concludidamnatio ejus hxrefis, propter
ratis,vires audze fiint profanorum. N on pere-
grina loquor , neque ignorata feribo : audivi a c
vidi vitia pnefentium 3 non Iaicorum,fed epifco-
porum. Nam abfque epifcopo h Eleufio & pau-
cis cum eo j ex majori parte A fian x decem
provincia:, intra quas confifto , vere Deum
* nefciunt. Atque utinam penitus nefcirent;
cum procliviore enim venia ignorarent, quam
quam conventum e ra t, expofitione totius fidei E obtredarent. Sed horum epifeoporum dolor
S ic-P
cui adverfabatur, oportu it: q u x initium D e i
filii ex partu Virginis mentiebatur. Hoc . enim
fidei noftrse fecundum evangelicam Sc apofto-
licamdodrinam principale e f t, Dominum no-
ftrum Jefum Chriftum Deum Sc D e i filium a
Patre nec honoris confeflione, nec virtutis pofe
intra filentium non continens,unitatem fidei
hujus qu^rit, quam jam pridem per alios ami-
fit. Nam ilia k in primo co lla te expofitionis ^
fides hanc habuit neceflitatem: quia apud Sir-
mium per immemorem geftorum fuorum di- ofiu*.
dorumque Ofium nova: Sc tarnen1 fuppurat* 1
4 Editi, nafivitatem effentia.
b In vulgacis, ininitiabile : quod referre licet ad principium,
idque, ut lupra obfervatunveft , poftulat gr*cus fermo. At cum
idem Yerbum num. 3 9. verfum fit qui eft fine principio ,
non quod eft ; retinemus cum niff, ininitiabilem.
c In mff. effentiam. Fides landla in uno innafeibilis Dei nomine
naturam unigenitam compleftitur, cui Dei nomen ita enbuie , ut
tamen relpuat duos deos.
d In vulgatis, intelligence fua. Abcft fua a mil.
* Ita potiores mff. At editi, nihil aut periculofum.
f Hincmarus lib. de non trina Deit. c. io . telatis hifee verbis
addit, Propter ftilos plures a S. Hilario dicta funt pluralt numert
fides, propter pluralitatem feriptionum , non propter credulitatis
divifionem.
t Mff. Corb. Prat. Rem. Faut. Multa enim.
b Eleufium tamen inter Semiarianos recenfet Epiphanius hatr.
73. n. X3. Et a Socratequidem lib. x. c. 40. acute reprehenditur,
quod xgerrimi ferret innovari Eucsrniorum fidem > cui N icxnam
ipfe poithaberet. Liberio , ut homoufion refpucret > ipfum
aliis au£torem fuiffe Sozomenus teftis ell lib. 4. cap. iy. qui
Socrate lib. x. c.38. fcribit eumdem Maccdonio conjun£tum &
crudelitatcm illius imitatum effe. Iinmo, fi eidem Sozomeno lib.
4. c. xo . habenda fides, conlubllantialis defcnforcs divexavit
Quamquam valdc probabile e ll, hanc ei turn à Socrate turn à Sozomeno
inultam fuiffe crude)itatis notam ob ea, qux ad Nova-
tianos reprimendos egit. Et fatetur quidem Sozomenus lib. 4. c.
x o . eum & Maccdonio mitiorem, 8c vita bona & integra exfti-
tiffe. Hunc igitur, quem vitx integritas commcndabat, ab iis qui
Deum nefeirent cxcipicns Hilarius, non liefpcdlavit, utqui fidem
Nicxnam profiteretur, lcd ut qui ad cam proxime acccderet, 8c
advcrsùs Anomoeos acerrimè decertaret. Cùm enim Actius in Syria,
8c Photinus in Illyrico aliilque provinçiis Filii divinitatem
penitus rcjcciffent ; epifeopi, qui illis impensc reftitcrunt, à no-
llris haben coepcrunt veluti catholici 8c divinitatis Chrifti defen-
forcs : 8c turn , ut loquitur Gregorius Naz. Or. xi. n. 43. levier
impietas pietatis opinionem ferebat.
• Hoc loco olim abutebatur Vinccntius Rogatifta : ad quem
Auguftinus epift. alias 48. nunc. 23. n. xi. Htlariilibres mihi oppo-
nis, uti neges Ecclefiam crefcentem in omnibus gentibus ufque in f i-
nem faculi. Quibus ille rclpondct n. 31. 8c 3x. Vide 8c quxca dc
re annotavimus pag. 879. not. a.
k Editi, in prima collate expofitionis fynedo fides hanc habuit neceffitatem,
cbm apud Sec. At mff. in primo ( fupplc, loco) collate
,( Catn. conlocate ) expofitionis fides Sec. H îc exeufantur qui Ancy-
.rx convcnetunt, quod novam fidei expofitionem adorli fiht.
1 1 Rescntiorcs mff. foporate.
GG gg