mam Iudai ftgia ftetunt 3 & Graeci fapientiam A
quarnnt: nos autem pradicamus Chnfium lefum
crucipxttm3 Judais quidem fcandalum 3 gentibus autem
flultitiam 3 ipfis autem vocatii Judais & Grads
Chnfium Dei vinutem & Dei fapientiam: quia
quod infirmum eft Dei 3 fortius eft hominibus} &
quodfiultum eft Dei 3fapicntius eft hominibus. Om-
nis itaque infidelitas ftultitia eft: quia imperfe-
di ienlus fui ufa fapientift, dum omnia infirmitatis
fux opinione moderatur j putat effici non
pofte quod non fapit. Causa enim infidelitatis;
a de fententia eft infirmitatis, dum geftum efle
quis non pucat, quod geri non pofte definiat.
15. Ec idcirco Apoftolus fciens nature hu-
manx' imperfe<ftam cogitationem hoc folum
putare in veri ratione efle quod faperet , ait
non in fermone fe fapientix prxdicarc, ne prx-
dicatioms fiix inanis eflet aflertio. Ac ne ftui-
titix efle prxdicatQr exiftimaretur 3 adjecic,
verbum crucis ftulcitiam efle pereuncibus: quia
earn lolaru infideles prudentiam crederent efle,
quam faperent 3 fic cum nihil nifi intra infirmitatis
fux faperent naturam, earn, qux fblaDei
perfedta fapientia eft, putarent efle ftultitiam 3
per quod b in ea ipfa infirmis fapientix fux
opinione defiperent. Ergo quidquid pereunti-
bus ftultitia eft, hoe iis quifalyantur Dei vir-
tus eft : quia nihil naturalis fenfus c fui infir-
mitate moderantur, fed divinx poteftatis effi-
cienciam fecundüm infinitatem cxleftis virtu-
ti$ expendunt. Et idcirco fapientiam fapien-
tium, & intelligentiam intelligentium Deus
improbat, quia per opinionem ftultitix huma-
nx credentibus falus tribuitur: dum,& infide-
les, qux extra fenfum fuum funt ,- ftulta efle
decernunt, & fideles poteftati ac virtuti Dei
omnia d largiendx fibi falutis fux facramenta
permittunt. Non ergo funt ftulta qux Dei
funt 3 fed huraanx naturx infipiens prudentia
eft, qux a Deo ftio aut figna aut fapientiam
ad fidem poftulet. Et Judxorum quidem eft
poftulare figna 5 quia in Dei nomine per legis
* In m f. C a rn u t. de fententia eft impojflbilitatis .■ m in u s b ene. Q u id j
fib i v e lic de fententia infirmitatis , d e c la r an t p r o x im o di£ la , dum
errmia infirmitatis fas. opinione moderatur a c mccitur.
*> P rz p o fitio n em in om ictun t ediri. T u rn E r. L ip f. 6c P a r. fub -
jic iu n t ea ipfa infirmi: r clu & an n b u s B ad . & ïrifT.
e A d d im u s fui c x m il. H a u d p r o c u l ab H il a r i i m e n tc G r e g o rius
1. $. M o r a l, c . 8. &ui ergo in fattis Dei rationem non videt, I
familiaritatem non admodum rudes , crucis
fcandalo commoventur. Grxcorum autem eft
fapientiam pofeere, quia gentili ineptia huma-
nâque prudentia rationem fublati in crucem
Dei quærant. Q u x quia fecundùm fenfum na.
turx infirmis occulta in fàçramento f i t , fit
ftultitia e infidelis : cùm quod naturaliter mens
imperfe&a non conc ipit, id extra prudentia:
caufàm efle decernat. Sed ob hanc impruden.
tem mundi fapientiam, qux per Dei fapientiam
Deum antè nefeivit, id eft * per hanc magni-
ficentiam mundi ac tarn fapienter inftituti opi.
ficii ornatum , creatoris fui non eft venerata
fapientiam 3 placuit Deo prxdicatione ftultitia
falvos facere credentes, id e f t , crucis fidexter.
nitatem mortalibus provenire : ut confusâ hu.
manx f fententix opinione, ibi falus reperire- i
tu r , ubi çreditur efle ftultitia. Chriftus enim,
qui ftultitia gentibus Sc Judxis fcandalum eft,
D e i virtus D eique fapientia eft : quia qUx fen-
I fu humano infirma in D ei rebus Sc ftulta exi.
ftimantur , h x c prudentix virtutique terre,
n x , Sc fapientix Sc poteftatis veritate præ-
cellant.
16. Nihil igitur in divinis effe&ibus huma- DcB
n x mentis opinione traéfcandum e f t , neque de H
creatore fuo opificii ipfius materia decernat. jc^
A s s u m e n d a autem nobis eft ftultitia, u t1 '
fapientiam fiimamus,non imprudentix fenfu,
fed naturx noftrx confcientia : ut quod cogi-
) tationis terrenx ratio non con c ip it, id -nobis
rurfum ratio divinx virtutis inlinuet. Cùm
enim recognitâ ftultitix noftrx intelligentiâ,
imperitiam naturalis in nobis imprudentix fen-
ferimus , rum per divinx fapientix prudentiam
ad D e i fapientiam imbuemur : cùm fine
modo virtutes Dei, ac poteftatem metia-
mur, cùm naturx Dominum non intra natu-
rales leges cohibeamus, cùm h o c s o l u m
■ de D eo bene credi intelligamus, ad quod de
fe credendum ipfe fibi nobifeum Sc teftis &
audor exfiftat.
infirmitatem fsiam confiderans, cur non videat rationem videt. .
d Vat. baf. m f. necnon alii très, largienda. Er. & Lipf. largien-
do., R e tin e n d um ornnino cum aliis libris largienda.
* Excufi , infidelibus cmendancur ex m(T. optimse uotx Vac.
bàf. Colb. &c.
f Editi x fapientia opinionerefragantibus mff. \
L I B E R Q U A R T U S ,
Catholicorum fimplicitatem ndwersus A ru n om m aßus muntre uggreditur. Bum ob rem
aux illorum de Chrifto f i t fententia. exponit. Turn défendit F ilium P a th homoufion ac
lemper fuifle , e? à prawis fin fib u s , quibus necejfarias Mas voces fupprimere tentant,
Ecclefiam abhonere déclarât. A lla h s deinde mariis Scripture teßimoniis , quibus pilium
à naturx d iv in x pojfeßione exclufim ejfe veteratoriè infinuant , integram exbibet fidei
profeßionem, quam Arius Alexandria pulfiis aliique ipfius partibus addiUi ad Alcxan-
drum Alexandhnum anhßitem miferunt. Hujus deinceps primam panem , his maxime
nixam verbis , Audi Ifrael, Dominus Deus tuus unus eft , quafi nimirum iis Moyf i s
T)eum non modo n atura, f e d (A p e r fin d unum p r x d ic a r it, multis réfutât : oßenditque
tum e x creatione m m d i , tum ex pluribus mißt fa ï ï t s A g a r , A b r a h x , Jacob & Moyfi,
tum etUm e x Prophetarum teßimoniis, ac nominatim Moy fi, Pßilmographi, OftM 5 E fu i*
ac Baruch, fiwe u t <vocat J e r em ia , Deum e tfi natura un um , non tarnen ejfe fe lita r ium ,
f e d pilium habere, qui cum ipfo dvvinitatis & nomen obtineat & naturam.
Gytfia rverb hujus ac fu b fiq u e n tis libri argumenta pleraque nituntur <vifis patriarchal gjfajjjp j
rum j opera p retium efl nonnulla de iis prafari. Conftans apud et eres rvidetur op in io , quaedam
pilium ab initio mundi <variis f e modis hominibus fpeSlabilem prabuiffe. Hoc d ife r te do- ^ emn*
c en t fuH in u s martyr, Irenaus , Origenes , . Theophilus Antioch. Clemens Alexandr. Ter-
tullianus 3 Cyprianus, . Patres Antiocheni Concilii contra Paulum Samofat. u t mittamus
pauflinum Prefiyterum 3 Ambrofium, Leonem , aliofque plurimos. S ed ne ab iis quidem
hoc negatum e f l , qui Ario fawebant. Idipfam paflfim pradicat Eu fib ius in lib. dem. E<v.
Sirmienfe Concilium contra Photinum eos anathemate dämmt qui aliter fe n ß r in t .
Sed cbm in hac doBrina fraudem moliti f in t A r ian i, u t Pilium 3 qui <vifibilis ac wifus
f i t 3 a ‘Patre in v ißb ili natura diffmilem pradicarent j a lte retinendum 3 JanBos Patres
ita Deum <vifiim afferuijfe, u t cum Auguftino lib. 2. contra Maximinum cap. 26. num. 12.
fenferint > divinitatem non per fubftantiam fuam, in qua inviflbilis & immutabilis eft,
fed per creaturam fibi fubje&am mortalium oculis apparuifle cum voluit. Ac nepere-
grina hue adfeifeamus, locuples hujus rei teftis eft Hilarius lib. 12. n. q-f. & qd. Certe ,
inquit j qui ante Angelus, nunc etiam homo eft: ne naturalem hanc efle Dei fpeciem
diverfitas hujus ipfius afTumtx creationis pateretur intelligi. Adeft autem Jacob etiam
ufque ad lu<ftx complexum in habitu humano... Sed idem poftea & Moyn efle ignis
oftenditur : ut naturx creatx tum potius ad (peciem , quam ad fiibftantiam naturx,
fidem difeeres. Acute Auguftmus epifl. alias 112. nunc iq 7 . num. 20. in ilia Moyfi ve rba ,
Si inveni gratiam ante te, oftende mihi temetipfum , Quid ergo, in q u it? Ille non
erat ipfe ? Si hon eftet ipfe, non ei diceret, oftende mihi temetipfum, fed, oftende
Deum: & tarnen fi ejus naturam fubftantiamque confpiceret, multo minus diceret
, oftende mihi temetipfum. Ipfe ergo erat in ea fpecie , qua apparere voluerat:
non autem ipfe apparebat in natura propria, quam Moyfes videre cupiebat.
Si e x proximis Scriptura <verbis ipfum Deum d Moyfe m jum Augufiinus reBe afferuit ,•
pari ratione concedendum eft ipfum Deum eidem Moyfi in rubo d ix ijfe , Ego fum Deus
Abraham & c . werumque Deum Agar allocutam ejfe , cui clamawit, Tu Deus, qui ad-
fpexifti me. Neque hoc etiam negant ii ‘P a t r e s , qui in wifis Ulis <veros Angelos adßitijfe
arbitrantur. Non enim exiftimant Angelos illos ideo D e i ac Domininomen f ib i a ttribuijje,
quia ut legati De i ac Domini nomine loquebantur s quis enim legatus regis 5 imperatoris, aut
principis fib i arroget nomen, cujus perjonam repraßntat ? ß d ideo potibs , quod Deu s ip fi
in illis loquebatur. Hoc d iß r te docet Athanafius Or. q. cont.Arian. pag. qd7 . Is quidem,
qui (entiebatur oculis, Angelus erat, fed Deus in Angelo loquebatur. Nam quem-
admodum in columna nubis verba ad Moyfen in tabernapulo faciebat, ita quoque
in Angelis apparebat loquens Deus. Ita & Hieronymus cap. 5. ad Gal. Quod autem
ait, Lex ordinata per Angelos, hoc vult intelligi, quod in omni veteriTeftamento,
ubi Angelus primüm vifus refertur, & poftea quafi Deus loquens inducitur, Angelus
quidem vere ex miniftris pluribus quicumqqe fit vifus, fed in illo Mediator
loquatur, qui dicat Ego fum Deus Abraham. H is accedit Augufiinus l. 2. contra M a ximin.
cap. 2d. n. n . Quxro, in q u it, quis apparuerit Moyfi in igne quando rubus in-
flammabatur, & non urebatur. Quamquam & illic Angelum apparuiffe Scriptura ipfa
declarat. . . . In Angelo autem Deum fuifle, quis dubitet ? f u x t a hos Gregorius Papa
p r a f in Job. c. 2. Angelus, qui Moyfi apparuiffe dicitur, modo Angelus, modo Deus
memoratur. Ano-elus videlicet propter hoc, qubdexterius loquendo ferviebat; Do-
minus autem dicitur, quiainteriüs prxfidens, loquendi efficaciam miniftrabat. Cum
ergo loquens exterius ab interiori regitur, & per obfequium Angelus , &per infpi-
rationem Dominus nominatur.
Concedit pmterea Augufiinus lib. 2. contra Maximinum c. 2d. n. ft. Angelis illis licuijfe
Dei ac Domini f e nomine commendare propter prophetiam futura nuntiantem, quia ni-
G g g i j