* & omnia npentia in * eis : quoniam CI >0-
minus falvificabit Sion , (df adificabuntur
cWitates Jtid*. Et inhabitabunt in ea: &
hercditabunt terram. Et Jemen fer<vorum
* }off,d«- cjus * poffidebit earn : (df qui dilivunt nomen
ejus y inhabitabunt earn.
T R A C T A T U S PSALMI.
j. f* '1 1 \ E r. t i ns hie pro his qui irnmutabnn-
B tur eft pfalmus: qui etfi nihil Tub hi-
ftoria: commemoratione complexus
eft, lit in quinquagefimo 8c nono inelfe tra-
ttavimus, neque ut in quadragefimo quarto
»liquid proprium in fuperferiptione prattule-
rfal. +4 .1. rit, ubi, Pro dilefto canticum prxnotatur : in
pfalmus eft eo tamen quod non illius David,, fed illi
echrifto, pfalmus infinem prxfcribitur } in ilium
potius David , qui & oriens 8c juftus 8c finis
eft legis, convenire intelligenda prophetia eft.
» Per ia enim non ab illo , fed 1 in ilium pfal-
mus docetur efle cantatus. In his autem qui
immutabuntur 3 evangelic# fpei fideles fignifi-
* 1» 59- cari * docuimus, qui aut ex legis obfervatione,
n' *" aut ex gentili impietate ad cognitionem Dei
•demutati , tamquam renafeentes incorrupt#
b xternitatis c.andore b florerent j quod idiplum
dc paffionc pfalmi fine tractabitur. Non ambigitur autem
slims. pfalmus ipfe facramentum paflionis Domini
fihan. ij. eontinere. Nam prxter Johannem apoftolum,
qui in potatione aceti confiftere confiimma-
tionem Scripturarum teftatus eft, cum etiam
Hid. z. 17. di£tum hoc ab eodem fub Apoftolorum recor-
datione prarfumtum fit, Zelus domus tua come~
dit me 3 adimit ambiguitatem, confirmatqiie
omnia ad eum dicta geftaque efle referenda.
Univerfarum itaque humanarum paflionum
force perfunctus, lecundum fufeeptas infirmi-
tates noftras loquitur : 8c dole t ipfe quidem
extra neceflitatem 8c timoris pofitus 8c dolo-
ris , fed his fe tamen qux iufeepit accom-
modans : ut qui carnis noftr# homo natus
« eflet , c 8c dolorum noftrorum querelis 8c
infirmitatis precatione loqueretur. Ccepit itaque
ita.
f. z. 2. Salva me Deus 3 quoniam intraverunt aqua
t- }■ d ufque ad animam meam. * Infixus fum d in limum '.
Mortis lex profundi 3 & non efi fubftantia. Vivendi omni-
0 ncs' bus finem mors in cunftos conftituta prxfcri-
bit. Et quid fibi nunc oratio ifta vult , qu#
fe falvari deprecaturj cilm lex mortis in om-
* MIT. in i l lo fuperius etiam in fine, quod propi lemper prse le
feruut, non in finem.
b ln mf. Reg. florent.
1 In vulgatis ex dolorum. Concinnius in mft". & , pro etiam.
d Ita Reg. mf. juxta grsecum ti; iaw qui tamen cum vulgatis
quandoque exhibet in l im o quod^iis locis a nobis non eft immu-
* Editi , qua moriturus. ReClius mff. qui fcil. ofctincndus feu
detineudus noii crat a mortc, cujus vidtor evafurus crat per vitae
receptioncm.
* In mlT. Vaticanis , tamquam in fubjacentem materiam: quod
non dilpliccret, fi prius in earnem, non in tame leecretur. Hoc
loco in anciquis cdkionibus valdc depravato > paucis aperit Hi-
A nes fit conftituta ? Dehinc nunc orandæ falu-
tis hæc çaufa eft, quia intraverint aquæ ufque
ad animam j introeundi autem aquis ad animam
hinc facultas fit , quod infixus fit in lia
mum profundi ^ defixi verô in limum profundi
nufla fubftantia fit. Ergo quia nemo nifi
quod fperat precatur j (fperat autem nemo fe
non mori 5 ) talis bare ejus meritô oratio eft.
e qui , moriturus licèt, morte non erat obti- t
nendus. Aflumta ergo infirmitas habuit offi^ chrij,
B cium deprecanda: falutis , divinitatis verô con.
feientia fpem tenuit falutis in morte Iperan-
dæ. Salvari fe ergo orat qui 8c dixerit, Deus m«*,
Deus meus, quare me dereliquifti? ( 4«.
3. Introeuntibus enim aquis ufque ad ani- Aq^^
mam , fiibjectus morti crucis fiebat, cùm paf.
fionum univerfarum impetus ufque ad mortem
animæ perrumperet. In aquis autem in-
feclationes populi motufque gentium fignifi-
cari folere non dubiumeft, cùm dicitur, Tor*, i’/iu
C rentem pertranfivit anima mea j vel illud, Et |||
pertranfivit anima mea aquam immenfam.
Sunt 8c aquæ arenofam domum fubluentes, M ,
eamque in cafum ruinamque pellentes. Ha* 17. 1
ergo nunc aquæ ufque ad animam intrantes
ad precem eum orandæ falutis coegerunt.
4. Verùm ineuntium harum paflionum i l l
non aliunde quâm ex afiumtione carnis, 8c
virtus eft 8c poteftas. Non enim incidere in P*#
Deum hie infirmitatum no ft ramm terror va-
D lehat, aut exferere fe nifi in tarne corporis
noftri, * tamquäm in fubjacente materia, po- f
tuerant pafliones. Porro autem haurienda ruit
natura * cæleftis, ut exinaniens fe ex Dei for- *disa
ma, in formam fèrvi hominifque decideret. Et
ideo ufque ad animam aquæ penetrant : quia
fubftantia ei non fit, e infixo in limo profundi, t
Non utique fubftantia ea non erat quæ afliim- D{i ®
ta habebatur, fed quæ fè ipfam inaniens häufe- D“10'
rat. Nullo autem modo fecaruit, qui feipfum
E exinanivit evacuans :nec tamen idipfum vide-
batur exftare, quod jam in aliud fe evaçuando
conceflerat. Non eft ergo fubftantia, per id
quod infixus eft in limo profundi. Primus enim
homo de terræ limo : 8c fecundus Adam in hu-
jus limi profundum de cælis defeendens, fe ipu
fum tamquam ex alto veniens defixit. Eva-
cuans ergo fe, quippe cui fubftantia non erat,
non jam ufque ad carnis, verùm etiam ufque
^ ad mortis profunda defeendit, 8c omnis in eum
? terror defævientis in nos tempeftatis incubuit. D£Ui *
Cùm enim fe, contranaturæ cæleftis terrénæ-
que diverfitatem, h in hunc limum poteftatfs y\m
fuæ virtute defixitj quia ea quæ naturâ diflident^ h
ad quamdam connexionis iuæ fbliditatem non
larius de paffionc Chrifti quid fentiat , cum videlicet tamquam
Deum non habuifle unde patcretur , quod habucrit tantum ex
bominis aflumtione.
* Regius codex fecundis curis , infix a, quod 8c in vulgatis obi»
tinuit, quamvis longé melifts à prima manu cum mC. Mic. prx le
ferat infixo, hoc eft , ci qui infixus eft. Exindc lubtilicerc^ponit
nofter Interprcs de qua Chrifti nacura dicatur, Non efi fubftantia :
non, inquit, d<- humana, fed de divina j.non quèd Chriftus homo
radius divinitatis fubftantia umquam caruerit, fed quod ea ira Ia-
tuerit, ut non exftare videretur : qu* ipfius verba aliis difficilio-
nbus cxplicandis lucem affèrunt non modicam.
fc Editi, in hanc humum. Clarum eft hîc natura eel eft is terre-
nique nomine divioam humanamquc delignari.
Mort)«
chrjft1
Cllill . a u i in c iu a ; llWJILii».- Xia.Ufiflet,
ait , Introivit caput meum in feifluras
3 petrarum , defeendi in terram enjus b feræ
» tenaces 8c æternx. San<fto etiam Job poft il-
.lud univerfarum paflionum gloriofiflimum bel-
.Jum , cùm dignus jam effet eloquio diyino
9 » .
. Mortis : fe-
deafljuibu
cxprim
atSc:.
î SW.41. :
generis, ipfius propiriquitate convcniunt , fed A tionis oculorum. hanc efle docuir, Quia' fpera
potiore VI tamquam confixa rociancut : tunc ret in Deum , vel cùm clamat dicêhs -nui «a
,&paticoepit& mon pofle , per occafum mor. credit in me , non in me credit fed in euffi « ■ '1‘
risjjn inferna defeendens. ; qui:me mifit : vel cùni clamaturus Lazarum
emmvVmi m alittudmm maris, ,voce magna, elevatis furfum oeulis ait Pater- u i
umf&as me. -Imftahjr ille & domi gratias tibi ago quoniam audifti mei-”' - * ’
mor“ & temp»™ Jonas-j marl merfus 7. Sed illo vel paterni nominis' niaènificén. odi.„tiu«
eetoque fufeeptus, non tarn in man fe quàrrt tiam teftante , vel human* fahitis Opus mo* numerus
in inferno pofltum teftatur t Clamavi in preft liente, odia in eum multipIicarita^in cafTum. "piS/1
furamea ad Deum meum,, & exaudivit de Sequitur enim t Multiflicati Km fob- capiU / ,*> •
ventre inferorum clamores mecs. Et quamvis B caPi,is méi , **/ oderunt me oràtis. cL a ilnm ,
B > u- iKi m B M Ê ■ W ÊËm H H H
rafui ttmcexfolven npetebar. Nuitlêtus^ odîën.
tium ultra capiilos Capitis eft multiplex-! five
-ob impiorum copiofam muleitudinein , fivë
-quia indigni fint Dei.'cürâ, ^ rfahi Apoftolol Me,,h. <».
m p , "«"!*“» ««wo rum capiilos,quia-tantaeorumDeb cura efl:
icientiaqüe naturæ , poil* confi'aétt intta fe ibimus efle numerates, ) five quia infideliuiù
maris portas-, rugientefque ejus m màtris fuæ -numerus ultra numerum fit fideiium Nam
ventre terrotes:., • rurfum quid :etiam in mari cùm decus capitis in capillis fit & Ecdefiæ
.tetfificaremr,, Dommus revelavit, dicens, C quæ corpus eft-Chrifti, in Apoftolorum de'
. Vemfti autem fuper fontes abyflî, aut. in ve-- -core omnis ornatus eft. Super hoc capitis fui
ftigns maris ambulafti > apenuntur autein tibi , decus, odientium eft multitudo,--Oderuht au Q.i,m
præ timoré portæ mortis, : in veftigiis utique tem eum gratis , id eft , caufam ûdii non ha.
maris, tamqnam in profundo vel altitudine bentes, Et convalèfcentes inimici iniuftè fiint
marisportas mortis efle fignificans. Nam perfecuri. Non enim peccàtum èverat nec
cüm,-profunda maris infenora fint terræ ;ne- dolum habuerat : & ideo quæ’noS ratiuerat
cefle eft m profundo maris, id eft, in infè- tune repetebatur exfolvere. Gùm enim debi’
ripnbus fedem mortis oftendi. Veniens ergo tor mortis peccatique non effet, tamquam
mhoc profundum mans, tempeftate demer- peccad & mortis debitor tenebatur , ab his
iuscft,ai)usm antenore pfalmo ita meminit, Dfeilicet, qui ineo peccad legem quæ in mem.
dicens, Omma exce fa tua & fluflus tuf fuper bris noftris eft exferebant. De peccato enim a». „
me tranfierunt. Sed ôcille, ut dixi, dominîcæ condemnavit peccauun in carne
mords :imiiator, quem^x renacibüs æternif- 8. ïn quo quia magnum divin« fapientiæ sruldü
«xplebat confilium , crucilque mors in Deo' chrifti
ftultitia gentibus videbatur, magnaque ih eo emx’
-cæleftis terrenæque ipei exipeSatio inerat-
fubjecit, Z)cus tu feis inftpientiam meàm, & de- t. 6.
J&a mea à te nm fmt abfconiita. % ifm cm- 1. 7.
iiiuittim , v.juv.111 V.A. Itlidtiuus iCLCrnil-
.que terræ feris immaniflîmus ille maris iftius
cetus evomuit,haud diffimilia conqueftus eft.
Omiies fufpenfiones tuæ 8c fludus tui fuper
me c tranfîbant. Ufque ad mortis igitur ve-
■ nieris r profundum,r n------sm mortis ipfius tempeftate de. mea a te non unt ab condita. * Non con-
-merfus eft , adverfariarumque virtutum 'de- fundantur in mt qui excellant te, Domine vir-
preffus proeeUis eft. E tutum, rum vereanmr 6. Non tamendtacitus eorum,qui feipfos
--- I ' fuper J J ntê qui X quatunt te
if
diabolo præbituri erant velut minifterii arma
peccato, ( quippe qui 8c nonnumquam confilia
c initæ mortis fuæ exprobraverit, 8c ftans in
templo fæpe damaverit, 8c elevatis ad Deum
frequenter oculis intenderit, ut ad unum-
quodque divinitatis fuæ opus maximum f ad-
fpedarent ) intelligitur ad Patrem} ob quod
Deus Ifrael. Infipientia Cant Deus confcius eft
& delicti! fua abfeondita ab eo non funt : peel
nas feilicet infipienda: & deliamim , quas non
rapuerat repetebatur exiblverei Ufque ad
crucis autem ftuldtiam {id eft , quia ftultum
fit gentibjls peccata noftra fic fufeipi, ) ut
peccator Sc ftulttis gratis injufteque vexatur
, mceiugicur an i-atrem 5 ob quod Sed quia ftuldtiam atque delifta propter fa. Cmi, f«.
lequitur, Laboravi damans, rauca fatlx funt pientiam noftram vitamque fufeeperat ut ’
fauces mea defecermt oculi mei, dum ffen in f principem fieculi judicaret, Sc de peccato St*®*
Veum meum. Infirmitates noftras fufeipiens, condemnaretin carne peccatum : f cum quan
. .in. le >in carne feilicet corporis fui, in qua
nihil inveniripoterat peccati, fecundtim quod
ait, Ecce veniet princeps mundi, 8c non in- fohan.j*
veniet in me quidquam , veniens hie mundi 3°‘
princeps, nihilque inveniens , peccati tamen
pcenam, id eft , jus mortis h exferuit $ per ^
--------- -- l iu i i i a i x u i t ip ie n s ,
portanfque peccata, ufu 8c confuetudine hu-
manæ defatigationis loquutus eft : b namque
qui fe fomno 8c laflîtudini fæpe commifèrit,
etiam ufque ad fitis 8c efuritionis neceflitatem.
fauces itaque ejus raucæ funt, oculique de-
redi. Caufam verô maximi clamoris 8c inten-
* In vulgatis
“ndationcm u
potiore vita, qua { vel quàm )confixa. Horum
- —; -ni mf. Vaticanodcbcmus, aliis etiam faventibus.
In antiquis libris feribitur conflanter fern cum duplici r. ;
fcfta*Cg' mL tranf i 'b*nt: & mox mans (non mortis) ipfius tem--
aurrm'^ co*^u torMm- Er* in margino forte a£hi, in textu
niu7 ? CM- • & mfl- Vaticanis.» taffu. Reg. taciti. RcftitUi-
X «He. tacitus torum, fcil. intelli^iruç ad ( leu apud ) Putrem.
* Unus codex Vatic, inita.
Editi, afpettare mtelligeretur. Sequimür Reg. mf. in quo ta-
mcn ad[ptClaret, non adfpcBarenr.
8 Editi, nempe qsii, litterâ, non fenfu à mff. diffidentes. Vide
Tracta turn fuperiotem n. zz.
h v°lgatis hîc , ut paffim , pro exferuit, fubfiitututtt crat
exerçaitquam hujus molitionis 111* pcenam Ixculi princeps cum
affeelù luis dederit, habes in iuperiorem pfalmum n. zj.-
O iij