xxxviij F- R Æ F A T I 0.
«.HI.
xi y . Hilarius de ChriBi triftitia,mettt, dolore &c. contra hareticos qui ta Verbo tribuebant,
CH’uii_i_ difputat. Quî eis reßftat.
ton«« 12.3. In duobus præcipuè locis Hilarius metum, dolorem , triftitiam, aliafqueJiu-
manie infirmitatis afïèèliones removere à Chrifto videtur, in Matthæum videlicet cap.
&'hb"!o. 31. & libro deTrinitate decimo. At utrobique contra hæreticos, qui hæc adipfius
de Tnmi. divinitatem referebant, eum confligere minime oblèurum eft. Quippe in Matthieum
ftatim ab initio cap. 31. déclarât, fibi cum iis rem eflè , quorum ea opinio eB,qubd
cadere propter f i maftitudo in Deum potuerit, eumque futur« pafiionis metus fregerit,
quia dixerit, Trifiis efi &c. <y»ique valant ex infirmitate corporis arumnam Spiritui ad-
barere. Neque adverlàrios alios toto libro 10. deTrinitate fibi debellandos pro-
ponit. Nam cùm do&rinam toti feètæ communem fuperioribus libris expu-
gnaflèt, jam in hoc aggreditur non quod Ariani omnes, fed quod plerique eorum
in Chrillum magis impii defendebant : quorum argumenta priùs quàm fibi oppo-
nat, fie num. 9. exponu placit.i : Valant enim plerique eorum non m natura eum im-
pafiibilis Dei fitijfe ; ut qui timuit ft) doluit , non fiterit in ea poteflatis ficuritate qua
non timet ,vel in ea Spiritus incorruptione quanon dolet, fed inferioris àDeo pâtre natura
, (fit humana pafiionis trepidaverit metu,& ad corporalis pana congemuerit atrocitatem.
Tum eorum lubneèlit objeèla, quæ libro toti materiam præbent. Atqui hæreticos
Es tcopo hujulmodi oppugnare , Chrillum lècundùm humanam naturam pailum fuifïè pro-
orttodo-' pugnare eft. Cùm enim, inquit Gregorius Nyffi Or. 5. contra Eunom. relatus à Tneo-
H H doreto dialej. duplex & ambigua fit opinio, divinitafne , an humanitas pajfa fit ; unius
rejeBio, alterius erit confirmatio.
Sh H I2-4- Hilarium autem ab una Chrifti divinitate noftras infirmitates rejeciflè inde
ri un» de perlpicuum eft , quod ubi dixit hiereticos velle ex aflumtione corporis ærumnam
movec. adhærere divinitati, eos lugillat his verbis : Ac f i Virtutem ilium incorrupta fubfiantia
) ) ) ,) . imbecilhtatis fua forte ajfumtio carnis infiecerit, & Æternitas naturam fragilitatis acte-
périt. Qua f i ad metum trifiis efi , f i ad dolorem infirma, f i ad mortem trépida )jam fir
corruptioni fitbdita erit. Tum Deum corruptionis aut demutationis prôrlus :exper-
tem elfe oftendit : at de homine nihil omnino cogitât. Immo le eamdem humanæ
Chrifti naturæ prærogativam tribuere nolle làtis indicat,dum hanc Arianorum do-
dirinam fatetur ei opinioni conlèntaneam eflè, qua filium Dei creatum & non æter-
num credunt. Sed eorum, inquit ,omnis hic fenfits est. ut opinentur metum mortis in
Dei filium incidijfe, qui ajferunt non de aternitate ejfe prolatum , neque de infinitate patenta
Jùbfiantia exflitijfe ,fid ex nullo per eum qui eum creayit effcBum ; ut affumtus ex
nihilo f it , & exptus ex opéré , & confirmatus in tempore : fi- ideo in eo do Ions anxietas,
ideo Spiritûs pafiio cum corporis pafiione. Unde ficut illi creatàm fibi fînxerantUni-
geniti divinitatem , eam eonfequenter paflàm & crucifixam adftruebant ; ita îpfe
ubi earn increatàm demonftravit & æternam , longe efficaciùs concludit^viWo«
ïgitur nihil in T)eo potuit, neque e x se metus Deo ullusefl. Car ; quæio, addidit ex
f i t nifi quia ex parte hominisi cui Deus in Chrifto conjunftus e il, & metum
& mortem Deo eflè potuiflè non ambigeret !
Sm S B H Adeo non ambigebat-, ac rem Scripturis ita conilantem & evidentem exi-
chridi hu ftimabat, ut huic probandæ non immoratus, ftatim ad hujulmodi affedtionum cau-
pto ce™ làs explorandas profilierit ; fie enim profequitur : Quia mafium fuijfe Dominum
II™.\. legimus ,caufis mafiitudinis reperiamus. Qufbus pcrquifitis lubjicit: Trifiis ergo eSluf
que ad mortem. Non itaqüe mors ,fed tempus mortis in metu efi. R.ei autem, quæ non
eft , caufe à neminefano requiruntur. De Commentario in Matthæum hæc pauca
fufficianr.
ax6. Quod yero in unos illos divinitatis Verbi temeratores intendatur decimus
Tib'»«.' de Trinitate liber, præterea quæ diximus , Hilarius ipfe in hujus libri argumenta
1 § H initio Operis fui præpofito fatis déclarât * in hune moclum : Quia expafiionis ( Chrifti)
F R Æ F A T I '0. XXXlX
genere fi- profefiione qnadam, per fu it a inteltigentia finfitm, ad contumeliam divina in s u t
Domino Jefu Chriflo natura -virtutifque rapuerunt ;ea ipfa demonBranda fuerunt ab bis °)oxi~
impiifimè intelleBa. Hic igitur unus eft libri 10. feopus , ut hæretici, qui Chrifti in CHR“T1'
paflione fiiâ gefta didlaque ad divinæ ipfius naturæ contumeliam rapuerunt, .con-
vincantur ea impiiflimè intellexiflè. Quatenus autem ea impiiflimè intellexerint,
apertiùs iùbindë fignificat : quod nimirum divina profeffumis naturaque immemures,
ad argumentum impietatis fu a , difpénfationis gefia (5 dteta tenuerunt. quæ verba fi cui
ambigua iùnt, conférât cumhis lib. 9. num. y. Hinc itaque fallendi fimplices atque
ignorantes hareticis occafioeft,ut qua abeo secundum hominem dtBa funt,diBaeffe
secundum naturæ divinæ iNFiRiiiTATEM mcntiantur. Unde hoc confici
poteft argumentum r Profitetur Hilarius lè libro 10. cum hæreticis difputaturum,
qui quæ difpenlationis didla geftaque fint, m Deum cadere velint ; atqui hæretici,
cum quibus ei dilèeptatio eft,rapiunt quidquid de Chrifti timoré , triftitia, dolore
eft lcriptum , ut eum infirmum Deum oftendant : concedit igitür ea omnia, quæ
de Chrifti timoré, triftitia, dolore feripta funt, difpénfationis didla geftaque eflè,
hoc eft, in hominem à Verbo aflumtum cadere. Sed adlibrum ipfùm veniamus.
117. Quemadmodum Hilarius in eo a prædidtis hæreticis mentis aciem non de- H*rEti" s
fledlit ; ita neque debet ledtor ab eorum {entendis animum avertere. Variæ quidem chriSum
funt, fed quæ ad duas commode' revocentur. Verbum enim alii ita cum carnecon- l°s”au“ "d
fundunt, ut ex eorum {èntentia* de fe deficerit Deus Verbum ,dum corpus ojficio ani- »tlFso.
ma vivifient ; alii ita ab homine dividunt, ut ficut * in prophetis Spiritus prophetia, *
ita in JeJu Verbum Dei fiterit.
n8. Qui in hæc attendent, non laborabit in plurimis locis, in quibus .læpe ne- Arguni™-
gare videtur Hilariüs, quod demonftrare dumtaxat vult ex adverlàriorum placids S j ” rrâ
eicplicari nullo padto poflè. Neque latebit, cur v. g. num.. ièù priés quàm objedlù
diluât, adverlàrios aggrediatur his verbis : Et interrogo eos, qui hoc ita exiftimant, an
ratione fubfiftat, ut mori timuerit, qui omnem ab Apoftolis terrorem mortis apellens ad
gloriam eos fit martyrii adhortatus.. . tum deinde quem dolorem mortis timeret, poteflatis
fua hbertate moriturus ? Hoc enim argument! genere, quod in eo libro frequeris
eft , veluti gladio ancipiti fodiuntur {èntentiarum etiamfi adverlàrum patroni :
cum neutris luccurrat, unde Chrifti virtutem fimuT cum infirmitate componant.
Certè dum num. 35. & 56. hæreticos illos hac ratione perlèquitur ; ipfiim fletûs Chrifti
veritatem prorlùs relpuiflè crederes , nifi & ad cafcem num. 55. adjeciflèt, Et tarnen
yer'e ftefum fhriftum ficjfe non dubium efi, & num. 56. fie claufiflèt■ Non efi yivi-
ficaturi ficre, necglorificandi dolere : (fi- tamenvivificat, qui fi- r le v i t , fi- doluit.
119. Ilia autem argumentandi ratione eo .ufus eft libentiùs , quo magis idonea «««.
erat ad arrogantiam eorum retundendam , qui. omnia lè Cfarilli mylleria çortï- iîraE"1
prehendere jaèlitantes, ea pro libito definiebant. Quod enim Athanafius in exitu
libri de làlutari adventu Jj'G. oblcuriùs dicit, Stoltdi, qui divinitati ejus paffionem
adfiribunt, aut humanitati cj us fi dem non habent-, aut qui unum in duo feparant | aut
qui carnis ejusdimenfionem conanturfiacere, & quantum fi- quomodo praterfaerds
Scripturas definiunt >• iilullratur ex hoc Hilarii libro decimp , 1 cujus pollrema pars
totain iis coercendis occupatur ■ qui aliam fibi de Chrifto feientiam ufurpant,
quam quæ Scripturis revelata eft.
130. Neque tantum os iniqua loquentium obllruere contentus, poil qüàm illos Tumnata-
quællione num. 10. propofita nonnihil torfit 3 ad ipforum opiniones funditus ever- chaaodlc
tendas convfertitur, jaélatque fundamenta, quibus veritas adftruatur. Quippe con- Èo,Mm,aaf-
tinuo fingularem Chrifti ortum conceptumque confiderans, ipfiim verum Deum
homincmciue perfccium oftendit, naturis ita diftinèlis, ut Verbi virtus ac natura à
lè noft defecerit ; ita unitis.,ùt non fit alius filius Dei, alius hominis filins. Quor-
lum, quæli), ad removendam à Chrifto paffionum nollrarum ignominiam, natu-
rarum in eo diftinciio conjunfiioque alferarur ; Ne nobis excidat, ilium eisrefifte-
re hæreticis,quos Phoebadius alloquens ait , Non diftmguentes Dominica potentia